Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

ORNÄMENT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat. ornamentum
bezek] Ressamhqda, heykelteraşhqda ve s.-de: tek-rarlanan hendesi elementlerden ve ya bitki ve heyvan motivlerinden ibaret naxrş, bezek. Xan sarayının ornamentləri. Qədim Şərq or-namentləri.

ORNAMENTÄL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [lat.] Ornamentlerden ibaret olan; ornament mahiyyetinde olan, or-nament mahiyyeti daşryan. Ornamental me-
marlıq əsəri.
["Azerbaycan xalçaları" kita-bına]
ci illərdən bu günədək hazırlanan ornamental, portretli və yubiley xalçaları da-xil edilmişdir.

ORNAMENTÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Ornament ustası olan senetkar.

ORNAMENTÇİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Ornamentçinin işi, seneti.

ORNAMENTLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Ornamenti olan, or-namentlerle bezedilmiş; ornamental. Orna-mentli divar yazısı.

ORNİTOLÖGİYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun. ornitos
quş ve logos
nezeriyye] Zoologiyanın quşlar behsi.

ORNİTOLOJİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [yun.] Ornitologiyaya aid olan, ornitologiya ile elaqedar olan.

ORNİTÖLOQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.] Ornitologiya müte-xessisi.

OROGEN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [yun.] Geosinklinalların in-kişafının ikinci merhelesi.

OROQRAFİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [yun.] Oroqrafiyaya aid olan, oroqrafiya ile elaqedar olan.

OROQRÄFİYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun. oros
dağ ve grapho
yazıram] Fiziki coğrafiyanın, Yer sethinin relyefini öyrenen şöbesi.

ORONİM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.] Dağ adları.

ORTA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bir şeyin kenarlarından, uc-larından az-çox beraber derecede aralı olan yer; bir şeyin merkezi. Kəndin ortası.
Ota-ğın ortasında bir soba vardı. S.Hüseyn. Dörd-künc həyətin ortasında dördkünc bir bağça, bağçanın ortasında yenə dördkünc bir hovuz vardı. Ə.Əbülhesen. // çay, yol ve s.-nin her iki terefinden az-çox beraber mesafede olan yer. çayın ortasına gedəndə su [Eyvaz kişini] süpürlədi. Ə.Veliyev. Vəkil yolun ortasında qanqal kolu kimi tənha görünürdü. Mir Celal.
sif. Ortada olan, bir şeyin kenarlarından, uclarından eyni mesafede aralı olan; iki nöqte (xett, şey ve s.) arasında olan. Evin orta pən-cərəsi. Orta otaq.
Danalar yenə əvvəlki kimi orta payanı söküb yeyirdilər. M.Hüseyn.
is. Bir şeyin başlanğıcından, ya sonun-dan eyni derecede uzaq olan vaxt, zaman. Yayın ortası. Ayın ortası. Günün ortasında.
Iyul ayının ortası idi. N.Nerimanov.
sif. Böyükle kiçik, yüksekle alçaq, ağırla yüngül ve s. arasında olan. Orta və ağır tank. Orta və xırda burjuaziya. // sif. Tecrübesi az olan; miyane, babat. Orta dərzi.
[Rüstem:]
Mən bir şeyi başa düşmürəm, ortaların (is.) ayağı ilə yerimək irəli getməkdir? M.İbra-himov.
sif. Bir neçe kemiyyetin onların sayına bölünmesinden alınan; adi, nezerde tutulan hadise ve s. üçün tipik olan. Orta illik tempe-ratur. Orta əmək haqqı. Orta sürət. // sif. Key-fiyyetce ne yaxşı, ne de pis olan; babat, mi-yane. Orta keyfiyyətli mal.
is. Telebelerin biliyine verilen "pis" qiymetle "yaxşı" qiymet arasındakı qiymet, kafi
"3". Tarixdən "orta" almaq. "Orta" (sif.) qiymət.
sif. üçden ikincisi. Orta qardaş (bacı).
is. İki şey arasında olan boş yer; boşluq,
ara, aralıq. Ulkər də seyr edib öz anasını;
Ortada quş kimi qol-qanad açır. S.Vurğun.
çobanlar və yeniyetmələr alaçığın yanlarına
çəkilərək yeməyi yığışdırıb ortanı açdılar, oy-
namağa başladılar. M.İbrahimov.
◊ Orta barmaq
şehadet barmağı ile adsız barmaq arasındakı barmaq. Orta əsrlər
V-XV esrleri ehate eden dövr. Orta əsr ədə-biyyatı. Orta əsrlərə aid memarlıq abidələri. Orta hesabla
texminen, texmini. Sortluq toxum məntəqələrində hər hektardan orta he-sabla 170 sentner kartof məhsulu götürürlər. Orta məktəb
ali mektebe daxil olmaq, yaxud ümumi ve ya orta ixtisaslı mütexessis kimi işlemek üçün kifayet eden ümumi tehsil veren mekteb. Orta musiqi məktəbi.
Gül-şad orta məktəbin son sinfində oxuyan vaxt müharibənin ağır ili idi. Ə.Veliyev. Orta təh-sil
orta mektebde alınan tehsil. Orta təhsil haqqında kamal attestatı.
[Şükür] orta təh-silini bitirmiş, ali məktəbə girmək istəməmişdi. S.Hüseyn. Orta yaş (sini)
ne cavan, ne qoca; cavanlıqla qocalıq arasındakı yaş. Mirzağa qısaboylu, şişmanqarınlı, cücəgözlü, yekəbu-runlu və qalındodaqlı, orta sinlərdə bir adam idi. H.Nezerli. Ortada qalmaq
bax arada qalmaq
ci menada ("ara"da). Ortada ye-yib qıraqda (kənarda) gəzmək
1) bir işi görmediyi halda başqalarının emeyinin se-meresinden faydalanmaq; 2) boş-boş gez-mek, veyllenmek, avaralanmaq. Banıçiçəkdə gözü olanlardan biri də
. ortada yeyib qı-raqda gəzən ağ bir bəy oğlu idi. M.Rzaqulu-zade. Ortadan çıxarmaq
bax aradan çıxarmaq ("ara"da). Bayram aşağı əyildi, yerə sərilmiş fəhlələrdən birini qucağına alıb ortadan çıxartdı. M.Hüseyn. Ortadan çıx-maq
bax aradan çıxmaq ("ara"da). Or-tadan qaldırmaq (götürmək)
bax ara-dan qaldırmaq (götürmək) ("ara"da). Or-taya almaq
bax araya almaq ("ara"da). Ortaya atmaq
bax araya atmaq ("ara"-da). Güləsərin əlacı olsa, onu [atasrnr] heç yana buraxmazdı. özü qolunu çırmayıb or-taya atılardı. İ.ŞIXII. Ortaya çıxmaq
bax meydana çıxmaq ("meydan"da). Bir çox çətinliklər ortaya çıxdı.
[Döyüş meydanrn-da] qorxmaz, fərasətli adamlar tez ortaya çı-xır. S.Veliyev. Ortaya düşmək
1) bir iş görmeye teşebbüs etmek; 2) b ax araya düş-mək ("ara"da). Ortaya gəlmək
bax ara-ya gəlmək ("ara"da). Siniyə çəkilən xingal buğlana-buğlana ortaya gələndə Tahir
. otur-du. M.Hüseyn. Ortaya qoymaq
bax ara-ya qoymaq ("ara"da). Uşaqlar çarpayıların-dan düşdülər. Əllərinə keçən kitabları vərəq-lədilər. Kim nədən şübhələndisə gətirib ortaya qoydu. İ.ŞIXII. Ortaya söz salmaq
bax ara-ya söz salmaq ("ara"da).

ORTABAB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Ortayaş(h), orta yaşlarda olan; ne cavan, ne qoca.
.Şərəf ortabab, qara və arıq övrətdi. C.Memmedquluzade.
Orta keyfiyyetli; miyane. Əlikram gə-tirdiyi iki dənə ortabab Quba almasını qəzet-dən açıb təbərrükkimi çıxartdı. B.Bayramov.
Kiçik torpaq sahesine malik olub, onu öz emeyi ile beceren ve mülki veziyyetine göre yoxsulla qolçomaq arasrnda duran ferdi teserrüfatçr kendli. [Almas:] Yoldaşlar, mə-nim sözüm yoxsul və ortabab kəndlilərədir. C.Cabbarlr. Cavahir, doğrusu, mən muzdur oğlu; Sən də bir ortabab kəndli qızısan. M.Müşfiq. // İs. menasrnda. Kənd yoxsulları ilə ortababların ittifaqı.

ORTABABLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Orta yaşda, orta veziy-yetde olma. [İmanov] ortaboylu, bozumtul qısa saçlarını geri daramış, buğdayısifət, gözləri tünd-qara, gülümsər bir kişi idi. M.Hüseyn. Ortaboy ağ kəlağayılı bir qadın irəli yeridi. Mir Celal.

ORTABOYLU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Boyu orta olma.

ORTAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Birlikde görülen işin, esasen alverin iştirakçrlarrndan her biri; şerik. Ortaq çox olduqda ziyan az olur. (Ata. sözü). [Musa-nrn nevesi] qəzada qalıb atasının ortağı ilə ticarətə qurşandı. Qantemir. □ Ortaq ol-maq
başqasr ile birlikde bir iş görmek, bir işe iqdam elemek, şerik olmaq. Murovlar olublar oğruya ortaq. Q.Zakir. Yaz gələndə Qurban ala öküzü qoyub ortaq olur, çala ye-rini əkirdi. S.Rehimov. // Zərf mənasında. Birlikde, şerikli. [Əhmed] bir tacirlə də ortaq alver etmək istəyəndə etibarı olmadığından heç kəs ona yaxın durmayırdı. B.Talrblr.
0 Ortaq bölən riyaz.
bir neçe ededin qahqsLz bölündüyü eded; mes.: 3 ededi 6, 12, 21 ededlerinin ortaq bölenidir. Ortaq bölünən riyaz.
bir edede qalrqsrz bölünen ededler; mes.: 4, 6, 20 ededleri 2 ededinin ortaq bölünenleridir.

ORTAQLAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Ortaqlaşmaq"danf.is.

ORTAQLAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Ortaq olmaq, şerik ol-maq.

ORTAQLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Bir neçe adamrn iştirak etdiyi; şerikli. Ortaqlı təsərrüfat.
Bir neçe ortaq, şerik terefinden istehsal olunan. Cəlil cavab verdi ki, yerini satmaya-caqdır, ancaq bir hissəsini ortaqlı neft üçün verə bilər. İ.Musabeyov.

ORTAQLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Ortaq olma; şeriklik.

ORTALIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
B a x aralıq
ci menada. Ortalıqda qalan şeyləri götürmək.
Açuq yer, meydan, sahe. Ortalıqda qoca
. ağac, altında da Qoşabulaq durna gözü kimi qaynayır, göz yaşı kimi axıb ətrafı süd gölünə döndərir. "Koroğlu".
Adamlarrn arasrnda qalan boş yer; ara-lrq. Ortalıqda oynayan iki qız süzə-süzə Ki-çikbəyimin qarşısına gəldi,
. onu oyuna dəvət etdilər. çemenzeminli.
Otağrn ve s.-nin içi, daxili, ortasr. Ota-ğın ortalığı.
Qamış evdə yanır bucaqda çı-raq; Oynayır ortalıqda körpə uşaq. A.Sehhet.
Ara, aralrq. Əl dəyəndə tez-tez küsə, barışa; Ortalıqda söhbət ola, söz ola. Aşrq Əlesger.

ORTAM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Mühit, şerait, veziyyet.

ORTANCIL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Böyükle kiçik arasrnda olan; orta (bad, qardaş ve b. haqqrnda). Ortancıl oğul düşmənin hücumundan qorxub qaçdı. F.Köçerli. [Kerbelayr Mehdi:] Ortancıl qızım mənə oxşayıb, sözü dik deyir! çemenzeminli.
..Ortancıl bacı Asya orta məktəbi bitirdik-dən sonra ərə getmiş(di). Ə.Memmedxanlr. // İs. menasrnda. Böyük qız lap kiçiyi yatırıb ortancılla oynayırdı. Ə.Veliyev. Ortancıla çatdı növbət; Mənimkidir zəfər, əlbət; Deyib taxdı yarağını. M.Dilbazi.

ORTASİN(Lİ) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax ortayaş(lı). Orta-sin(li) kişi.