Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary
ŞLANQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[alm.] tex. Maye, qaz ve s. kimi şeyleri sorub çekmek ve ya keçirmek üçün rezin, yaxud su keçirmeyen materialdan qay-rılmış boru. [Mühendis] şlanqlar quyuya enib-qalxdıqca baltanın səsinə qulaq asmağa başladı. A.Şaiq. Boş vaxtlarında [ustanı].. əlində şlanq ağaclar arasında dolanan gö-rərdin. Mir Celal.

ŞLEM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[rus.] bax dəbilqə.

ŞLEMLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Başında şlem olan, başına şlem qoymuş, debilqeli. Içəridə qızınan şlemli qı-zıl əsgər nədənsə çox ərinə-ərinə cavab verdi. M.Hüseyn.

ŞLEYF : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [alm.] Qadın paltarının arxadan sürünen eteyi.

ŞLIF : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [alm.] Meden süxurunun ve ya-xud mineralının yaxşı pardaxlanmış lövheciyi.

ŞLIX : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [alm.]
Kenar qarışıqlardan te-mizlenmek üçün xelbirden keçirilen yuyul-muş qızıl ve ya platinli qum.
Metal eritmek üçün xırdalanmış filiz.

ŞLÜZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[alm.]
tex. Gemilerin suyu müx-telif seviyyede olan çay ve kanallardan keç-mesi üçün xüsusi hidrotexniki qurğu. Gəmi-miz birinci şlüzə daxil oldu. M.İbrahimov. Biz birinci darvazadan keçdik, kanalın ilk şlüzündə dayandıq. Mir Celal.
tex. çayda, kanalda suyu saxlamaq ve lazım geldikde açıb buraxmaq üçün xüsusi qapı. Kür çayında müxtəlif şlüzlər düzəldilə-cək ki, bu da su daşqınının qarşısını alacaq-dır. M.Qaşqay.
məd. İçerisinde qızıl olan qumu ve ya xırda süxuru yumaq üçün tekneye ve ya ça-lovaoxşar qurğu.

ŞLÜZLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Şlüzlemek"den f.is.

ŞLÜZLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. tex.
Şlüz düzeltmek, şlüz qurmaq.
Şlüzden buraxmaq, keçirmek. Gəmiləri şlüzləmək.

ŞLYÄPA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[rus.] Fetrden, plüşden, hesirden hazırlanan baş geyimi. Iskəndər şlyapasını krovatın üstünə çırpıb, başlayır papiros eş-məyə. C.Memmedquluzade. [Neriman] üzünü tərtəmiz taraş etdirərək həsir şlyapa qoy-muşdu. İ.Əfendiyev. [Cavan] xüsusən yol-daşımın qalstukuna, gözlüyünə və divarda mıxdan asılmış fetr şlyapasına ötəri nəzər saldı. M.Rzaquluzade.

ŞLYAPALI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Başında şlyapa olan, başına şlyapa qoymuş. Şlyapalı qadın. Şlyapalı oğlan.
Göy şlyapalı kişi bu sözə doyunca gül(dü).. S.Rehman. // Is. mənasında. Başında şlyapa olan. Şlyapalı irişib arğaz adama işarə elədi. B.Bayramov.

ŞOFER : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr. chauffeur] Avtomobil sürü-cüsü. Şofer maşını geriyə döndərdi və hamar yolla sürərək vağzala istiqamət aldı. M.Hü-seyn. Bu zaman qırx yaşında, enli qaraqaş, qarabığ şofer də eyvana çıxdı. İ.Əfendiyev.

ŞOFERLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Şofer seneti, şofer peşesi. Şoferlik etmək. Şoferlik kursunda oxumaq.
..Dursun şoferliyə qızlardan şagird qoydu. Ə.Əbülhesen.

ŞOĞƏRIB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. ve sif. dan. Xoşagelmez bir şey haqqında yüngül söyüş. [Sefer:] Şoğərib [qend] o qədər ağırdır ki, çiynimi lap üzüb. C.Cabbarlı. [Xavernise:] Ağlamayıram, soğan şoğəribin acısıdır ki, gözlərim yaşarmışdır. T.Ş.Simurq. [Hacı:] Görürsənmi, şoğərib adamı necə danışdırır. Indi bir az da içsə, lap müctəhid olacaq. B.Talıblı.
0 Şoğəribə qalsın! (qalaydı!)
"yiyesiz qalsın" menasında qarğış ifadesi. Kəblə Nov-ruzqulu səsdən təngə gəlib:
Ə... ə... köpək oğlunun malları, şoğəribə qalasınız, xeyrata kəsiləsiniz,
deyə mırıldanırdı. H.Sarabski. [Behlul:] Köhnələr demişkən, kaş təzə geyi-mim şoğəribə qalaydı. B.Bayramov.

ŞOK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr.] tib. Ağır fiziki travma ve ya ruhi sarsıntı neticesinde orqanizm funksiyalarının keskin suretde pozuluşu. Xəstə şok halında-dır.
Fəqərələrin, çanaq və omba sümük-lərinin və başqa bu kimi sümüklərin sınması ilə nəticələnən ağır zədələnmə hallarında orqanizmin ümumi fəaliyyəti pozularaq şok halına düşə bilər. Ə.Babayev.

ŞOKOLÄD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[isp.]
Kakao toxumu ile şe-ker ve edve qatışığından hazırlanan kütle ve ya poroşok. // Bu kütleden hazırlanan konfet ve plitka şeklinde qennadı növü. Kimi qəhvə, kimi şokolad, təyyarəçi də çaxır ilə məzə istədi. çemenzeminli. Qadın masanın üstünə şokolad və konfet düzüb, Hüseynə lap yaxın oturdu. S.Rehman.
Bu poroşokdan südle hazırlanan içki.

ŞOKOLADLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Şokolad qarışıq, terki-binde şokolad olan. Şokoladlı dondurma. Şokoladlı konfet. Şokoladlı tort. // məc. çox dadlı, lezzetli şey haqqında. Bu kabab deyil ki, marmeladdı, şokoladdı. N.Vezirov.

ŞOL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Ol" işare evezliyinin qedim forması. Daima istər Xətayi şah cəmalın görməyə; Şol gədayi-alihimmət talibi-didar məst. Xetayi. Şol qamətin yayınanda gözümdən; Sanasan ki, həşrü qiyamətimdir. M.P.Vaqif. Böyük oğlun gəzirpayi-piyadə; Şol biri də tələf oldu aradə. Q.Zakir.

ŞOMU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh. İspanaq. Tərəçiçəklilər
. fəsiləsindən becərilən cinslərdən biri də ispa-naq və ya şomudur. M.Qasımov.

ŞONQAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax şahin. Iki şonqar dalaşanda bir qarğaya cürm düşər. (Ata. sözü). Şahin, şonqar sürbənizi dağıdar; Boyanarsız qızıl qana, durnalar. M.V.Vidadi. Xanın sağında-solunda düzülən yasavullar, qollarında qızıl-quş, şonqar, qaraquş aparan quş bəyləri, şi-karçılar, nökərlər böyük biryarımdairə təşkil etmişdilər. M.Rzaquluzade.

ŞOR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. çürüdülüb süzülmüş ayrandan hazırlanan ağartı (qatı kütle halında sade pen-dir). [Senem] pəncərənin qabağında bir süfrə salardı, üstünə çörək, pendir, şor, kərə
. qo-yardı. E.Sultanov. [Göyçek] ayranı çürüdüb şor elədi. Ə.Veliyev.

ŞOR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Terkibinde çox duz olan, duzlu. Şor su. Şor pendir.
.Görürsünüz ki, Kür suyu-nun dadı nə acıdır, nə şordur, pis qoxusu var, nə iylidir. C.Memmedquluzade. [Keble Re-ceb:] Kor da bilir ki, balıq şordur. Ə.Haq-verdiyev. Kamil qocanın ortaya qoyduğu çö-rəklə şor balığı acgözlüklə yeməyə başladı. M.Süleymanov. // Duzlu suya qoyulmuş, şo-raba edilmiş, tutulmuş. Şor kələm. Şor xiyar. // Duzu çox düşmüş. Şor xörək.
çay gec oldumu, xörək isti verildimi, bozbaş bir az şor oldumu, arvad döyüləcəkdi. T.Ş.Simurq.
Şoran. Araz boyundakı şor qışlaqlarda; Doyunca nə qoyun, nə mal sağıldı. S.Vur-ğun. Şor düzlərə böyük arxlar çəkilib; Toy-bayramın tamaşası yaxşıdır. Aşıq Əhmed.
0 Şorunu-şitini çıxartmaq bax şitini (şitini-şorunu) çıxartmaq.

ŞORA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. çeşidli metalların qarışığından düzeldilib partlayıcı maddeler texnikasında aqranomiyada gübre kimi işledilen azot duzu.

ŞORABA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Duzlu suya (duza) qoyulan terevez. Xiyar şorabası. Pomidor şorabası.
Nahar süfrəsi üçün də göy-göyərti, soğan, sirkə, şoraba, nə lazımdırsa hazırlandı. Ə.Veliyev. [Seriyye:] Stolun üstünə təzə ağ süfrə saldım. Badımcan şorabası doğradım. İ.Əfendiyev.

ŞORAKƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax şoran. Tərəçiçəklilər fəsi-ləsində şorakət və şoran torpaqlarda yayıl-mış bitkilər və alaq bitkiləri daha çoxdur. H.Qedirov.