Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

ŞUMLANMIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.sif. Şum edilmiş. Traktorla şumlanmış zəmi.
Qızlar belləri qapıb təzəcə şumlanmış sahənin traktor tuta bilməyən qı-rağını belləməyə başladılar. M.İbrahimov.

ŞUMLUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Şum edilmiş, şumlanmış yer.

ŞUR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] Azerbaycan klassik mu-ğamlarından birinin adı. "Rast", "Şur", "Se-gah", "Şüştər", "çargah", "Bayatı-Şiraz" ve "Humayun" Azərbaycan musiqisinin yeddi əsas ladıdır. ü.Hacıbeyov. [Ağai-Füzulüz-zakır:]
.neçə dəfə səyahətdə bizim üçün öz segahları ilə, şurları ilə, xüsusən bayatı-qacarları ilə ləzzəti-ruhani veribdir. Ə.Haq-verdiyev.

ŞUR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.]
Vecd, şövq, cuşa gelme; coşqunluq. Dili-divanə sevər cantək o zülfi-siyəhi; Başının şurini gör, eşqdə sevdasına bax. S.Ə.Şirvani. Məcnun öz şurilə çox da aləmə səs salmasın; Hansı namərd can əsir-gər bir nigarın eşqinə? S.Vurğun. // Gurultu, patırtı. □ Şur etmək
bax şur salmaq. Şur salmaq
ses-küy salmaq, gurultu qo-parmaq. Şura gəlmək
vecde gelmek, cuşa gelmek, ruhlanmaq, şövqlenmek. Tarçı şura gələr tarı görəndə. M.Rahim. Şura gətir-mək
vecde getirmek, cuşa getirmek, ruh-landırmaq. Pərini almaq həvəsi onu tamam şura gətirmişdi. Ə.Əbülhesen.
"ile" qoşması ile
vecdle, hevesle, şövqle, ruh yüksekliyi ile. çıxdı günəş, doldu cahan nur ilə; Cütçü sürür tarlada cüt şur ilə. M.Ə.Sabir. Otürdü şaxədə şur ilə bülbül. M.Rahim.

ŞURA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Her hansı bir meseleni, işi ve s. müzakire etmek, meslehetleşmek üçün bir yere yığışma; müşavire, meclis. Valideynlər şurası.
Her hansı bir teşkilat, idare, cemiyyet yanında serencamverici ve ya meşveretçi orqan. Institutun elmi şurası. Həmkarlar Itti-faqları Şurası.
Rüstəm dönüb atını çəkmək istərkən, Qəhrəman pedaqoji şuranın üzv-lərilə içəridən çıxdı. S.Rehimov. [Zakirov:] Flora, elmi şura üzvlərigəliblər? Ə.Memmed-xanlı. □ Şura etmək
iclas çağırmaq, mec-lis qurmaq, yığışıb meslehetleşmek.
B ax Sovet (bezen cem şeklinde: şura-lar). Şura katibi Məmmədəli də asudə, fikirsiz-zikirsiz gəlib dəftərxananın sol küncündə öz yerində oturdu. B.Talıblı. Şuralar hökumə-tində qadınlara zülm və cəbr edənlərin yeri həbsxanadır. S.Hüseyn. [Kerim:]
.Şuranın qurulmağından on il keçir, [Ərşad] niyə gə-tirib tüfəngi hökumətə təhvil verməyib? İ.Əfendiyev.
Seçilmiş ve ya teyin olunmuş şexsler-den ibaret olub, dövlet, yaxud onun her hansı bir sahesinde rehber rol oynayan bezi dövlet orqanlarının adı. Müdafiə şurası. Xalq təsər-rüfatı şurası.

ŞURALAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Şuralaşmaq"dan f.is. bax sovetləşmə.

ŞURALAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax sovetləşmək. Olkə-miz şuralaşanda Mirzə Mustafa üzünə pərdə çəkib qırmızılaşdı, özünü kommunist qələmə verdi. E.Sultanov. [Hacı:] Bu il aprel də gəlsə, düz on il olur ki, Azərbaycan şuralaşıbdır. Qantemir.

ŞURƏVI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] tar. Sovetlere, sovetler ölkesine, sovet adamlarına xas ve aid olan. Şurəvi qardaşlar, bizim sözlərimizi eşidin və şura fəhlələrinə yetişin. M.İbrahimov.

ŞURF : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [alm.] Meden yataqları tapmaq üçün qazılan quyu.

ŞURIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] Qarışıqlıq, qarğaşalıq, iğtişaş, şuluqluq. Qazax mahalının vəkili Pə-nah ağanın zamanında bir para şuriş və inqi-labın vüquinə görə Qazax mahalından bir neçə elat keçib Qarabağ vilayətinə, Ibrahim xanın təhti-himayəsinə gediblər. F.Köçerli. [Mozalan bey:] Ay Allah, Iranın bu şuriş vax-tında, görəsən, başıma nə müsibətlər gələcək.. Ə.Haqverdiyev. □ Şuriş düşmək
qarışıq-lıq, qarğaşalıq düşmek, iğtişaş qalxmaq, ara qarışmaq. Kənddə şuriş düşdü. C.Memmed-quluzade. [Vezir:] Sus! Oylə söz demə, yoxsa camaat xəbərdar olsa, haman dəm şuriş dü-şər. ü.Hacıbeyov. Şuriş salmaq
1) qarışıq-lıq salmaq, qarğaşalıq salmaq, aranı qarış-dırmaq, iğtişaş salmaq, şuluqluq töretmek. Müdir [Qurban Merendini] vətənpərəstlik hisslərini itirməkdə və şuriş salmaqda itti-ham etdi. M.İbrahimov; 2) ses-küy salmaq, gurultu salmaq. Gəlin, indi nəğməni başdan çalaq; Dağa, daşa, səhraya şuriş salaq.
A.Sehhet.

ŞURUP : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [alm.] Burğulu mıx, vint.

ŞÜA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Güneşden ve başqa bir işıq menbeyinden çıxan işıq telleri. Günəş şüası. Işıq şüası.
Ilk baharınyeni həyatvericigü-nəşi, özünün ilıq və munis şüasını ətrafa saç-maqla qışın bıqdırıcı və soyuq havasına qə-ləbə çalmaqda idi. S.Hüseyn. Günəşin şüaları qüvvədən düşmüş və yayda saçdığı hərarəti verməkdən aciz idi. T.Ş.Simurq.
xüs. Adeten cem şeklinde. Her hansı enerjinin yayılma xetti. Rentgen şüaları. Isti-lik şüaları. Radium şüaları.
0 Şüa xəstəliyi
radioaktiv maddelerin orqanizme tesiri neticesinde töreyen xestelik.

ŞÜALANDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Şüalandırmaq"dan f.is.

ŞÜALANDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Şüa buraxdırmaq, şüa saçdırmaq.
fiz. Radioaktiv elementlerin tesirine me-ruz buraxmaq.

ŞÜALANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
"Şüalanmaq"dan f.is.
fiz. Radioaktiv elementlerin şüaburaxma xassesi.

ŞÜALANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Şüa buraxmaq, şüa saç-maq, şüa vermek. Elektrik aparatlarında sər-bəst elektronlar mənfi kontaktın səthində şüa-lanır. P.Rüstemzade.

ŞÜALI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Şüaburaxan, şüaveren, şüası olan. Şüalı ulduz.

ŞÜAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Siyasi partiyanın müey-yen tarixi şeraitde kütleler qarşısında ireli sürdüyü rehber ideyanı, vezifeni ve ya telebi qısa ve aydın şekilde ifade eden müraciet; çağırış. // üstünde bele çağırış sözleri olan plakat. Nümayişçilərin əllərində şüarlar irəli-ləyirdilər.
məc. Bir şexsin meslekini, hereket ter-zini, meqsed ve ya telebini ifade eden kelam ve ya ifade. Hacı Rüstəmin həmişə şüarı bu idi: "Fürsəti fövt eyləməz aqil, məgər nadan ola". Ə.Haqverdiyev. Oxumaq, qazanmaq, sərvət sahibi olmaq [Qulunun] birinci şüarı idi. çemenzeminli.

ŞÜARÇILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Əmeli hereket, iş deyil, ancaq şüar ireli sürmekle kifayetlenme.
.Cabbarlının əsərlərindəki ictimai fikir daha da dərinləşir, aktual mövzu şüarçılığa çevrilmir. M.İbrahimov.

ŞÜASAÇAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ŞüASAçICI sif. Şüaburaxan, şüayayan.
ŞüASAçMAbax şüalanma
ci menada.

ŞÜAVARI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Şüayaoxşar, şüa kimi.

ŞÜBHƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Bir şeyin gerçekliyine xatircem olmama, bir şeyin heqiqete uyğun ola bileceyi haqqında fikir, güman, şekk, te-reddüd. [Nüşabe:] Sənə qəlbimdə bir iman varıdı; Könlümü şübhə, tərəddüd sarıdı. A.Şaiq. Məlun şübhə Məmmədbağıra rahat-lıq vermirdi. S.Hüseyn. Məşədi Şərifin ürəyi sakit olmur, şübhə, narahatlıq, təşviş onun yaxasından əl çəkmirdi. Ə.Veliyev. □ Şübhə doğurmaq (oyandırmaq)
şübhelendirmek, şübheye sebeb olmaq.
.Qızın yaxşı geyimi məndə şübhə oyandırdı. M.S.Ordubadi.
.Ley-lək özünü düzəltməyə, izafi şübhə doğurma-mağa, ağasının müqabilində gözükölgəli ol-mamağa çalışırdı. S.Rehimov. Şübhə et-mək
bir şeyin gerçekliyine tam inanmamaq, xatircem olmamaq, arxayın olmamaq. Xəbə-rin düzlüyünə şübhə edirəm. Şübhə etmə-mək (eləməmək)
inanmaq, xatircem ol-maq, arxayın olmaq. Anam buna razı oldu, çünki ondan ayrılmayacağıma şübhə etmirdi. S.S.Axundov. Tahir Lətifənin aydın baxış-larındakı səmimiyyətə qətiyyən şübhə elə-mirdi. M.Hüseyn. Şübhədən çıxartmaq
inandırmaq, şübhe yeri qoymamaq. Bir neçə gündən sonra görürsünüz varislər şübhədən çıxmaq üçün özləri gəlib azdan-çoxdan məşə-diyə verib halallıq alırlar. Ə.Haqverdiyev. Şübhəyə düşmək
şübhelenmek, şübhe emele gelmek. [Axund:] Amma indi ki siz deyirsiniz, [Seriyye] razı deyil, ərz olsun, mən də şübhəyə düşdüm. C.Cabbarlı. Şüb-həyə salmaq
şübhe doğurmaq, şübhelen-dirmek. [Nigar:] Koroğlu, bu qızın sözü məni şübhəyə salıb. "Koroğlu". Heç şiiblıə yox-dur ki...
şübhesiz, inanın, heqiqeten, ger-çekden, yeqin. Heç şübhə yoxdur ki, [qız] vəliəhdi sevdiyini demək istəyirdi, lakin buna cəsarət etmirdi. M.S.Ordubadi. [Xeyyam:] Varlığım bir heçə bənzər mübhəm; Heç var olmaz, buna yoxdur şübhəm. H.Cavid.

ŞÜBHƏLƏNDIRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Şübhelendirmek"-den f.is.

ŞÜBHƏLƏNDIRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Şübhe oyatmaq, şübheye salmaq, şübhe doğurmaq. Onun haq-qında eşitdiyi bəzi şeylər Büləndi Camaldan şübhələndirirdi. Ə.Əbülhesen.

ŞÜBHƏLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Şübhelenmek"den f.is.