Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

DUST : Azerbaijani Explanatory Dictionary

fars.] klas. bax dost. Sənə nərgiz təki valeh olan mən; Ki, hüsnün surəti-rəh-mandır, ey dust! Xetayi. Ol lalərüx olmaz bizə nə dust, nə düşmən; Əğyar ilə bihudə bu qovğadan usandıq. S.Ə.Şirvani.

DUST : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. kim. Toz halında dezinfeksiya maddesi.

DUSTAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Hebs olunmuş, yaxud dus-taqxanada saxlanılan adam; mehbus. Dus-taqlar gözdən qeyb olanacan camaat dalla-rınca baxırdı. Ə.Haqverdiyev. Qadın yalnız dustaqlara deyil, bəzən üç nəfər qarovul üçün də yemək gətirirdi. M.S.Ordubadi. Mə-şədi Şərəf danışdıqca Qüdrətov yazır, hər-dən dayanıb dustağın sifətinə baxırdı. Ə.Veliyev. // məc. Mehbus kimi oturub ev-den bayıra çıxmayan, xarici alem, cemiyyet ile elaqesi olmayan adam haqqında. Nina Xumara:] Daima evdə, sanki bir dustaq; Nə olur bir çıxıb hava alsaq! H.Cavid. // klas. Əsir menasında. Bülbüli-şeyda gülün, pər-vanə şəmin dağıdır; Binəva könlüm, ki bir dilbilməzin dustağıdır. Qövsi. □ Dustaq et-mək (eləmək)
hebs etmek, hebse salmaq, azadlıqdan mehrum etmek; // məc. bir yere salıb nezaret altında saxlamaq, bayıra çıx-mağa qoymamaq. Qaraca qız duydu ki, mü-rebbiye] Ağca xanımı evə salıb dustaq etdi. S.S.Axundov. Sefer:] Indi bir ay, üç həftə, iki gündür ki, Seriyyeni] burada dustaq elə-yiblər. C.Cabbarlı. Dustaq olmaq
mehbus olmaq, hebse düşmek, hebse salınmaq, dustaqlıqda olmaq. Il yarım dustaq olandan sonra qurtarıb gəldi və başladı evlərdə mər-siyə oxumağa. C.Memmedquluzade. Rey-han:] Həm insafdırmı, Elçinin anası, əlsiz-ayaqsız bir qadın zindanlarda dustaq olsun?.. M.Hüseyn; // məc. dustaq kimi bir yerde oturub bayıra çıxmamaq, yaxud bu ve ya başqa sebebe göre bayıra çıxa bilmemek.
Hebsxana, hebs, qazamat, hebs yeri, dustaqlıq. Qubernator:] Dustaqdan bir şey çıxmaz, burada qan lazımdır. C.Cabbarlı. Dustaqdan qayıtdı, görmədi qızı; Qaldı ürəyində hər söz, hər arzu. Z.Xelil.

DUSTAQBAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

dustaq ve fars.
..ban] köhn. bax dustaqçı. Kürdlərdən biri dustaqbana yaxınlaşıb, qoca dustağı dalısına alıb apar-mağı xahiş etdisə də, xahişi qəbul edilmədi. P.Makulu.

DUSTAQÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Dustaqxana nezaretçisi. Elxan:] Artıq tələsin, dustaqçı indicə qayı-dacaqdır. C.Cabbarlı.

DUSTAQÇILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. dan.
Dustaqlıq, dus-taqla olma, dustaqlıq dövrü.
Dustaqçının vezifesi, işi.

DUSTAQXANA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. köhn. Hebsxana, hebs
evi, qazamat. Dustaqxanaya salmaq.
Mə-nim adətimdir: bir dustaqxana adı gələndə, gərək iki ağaclığından qaçam, yox olam. C.Memmedquluzade. Şaban gedən günü Mə-şədi Məmmədəli, arvadı Gülsüm, neçə nəfər dost-aşna gedib yığıldılar dustaqxananın qapısına. Ə.Haqverdiyev.

DUSTAQLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Hebsde saxlanılan, ya-xud hebs edilmiş adamın halı; mehbusluq. Mürsel:]
A, müəllim, üzüm də səndən qara, bizim uşaq dustaqlıqdan kağız yolla-yıb. Bir oxuyun görək nə yazıb? İ.Şıxlı.
DUSTANƏzərf fars.] klas. Dostcasına, dost kimi. Yad et məni, dustanə yad et. A.Sehhet.

DUŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

fr.]
Su müalicesi ve ümumiyyet-le, çimmek üçün yuxarıdan su sepeleyen cihaz, alet. Tahir] sonra tamam çılpaqlaşıb, özünü soyuq duşun altına verdi. M.Hüseyn.
Su cereyanı vasitesile bedene tesir et-mekden ibaret müalice üsulu. Bədənə su tökmək və duş qəbul etmək orqanizmə qüv-vətli təsir göstərir.

DUŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. qəd. Yuxu, röya. Kerem:] Bil-məm xəyalmıdır, yoxsa duş kimi; Gəldi keçdi boran kimi, qış kimi. "Əsli ve Kerem". Yat-mışdım, aşkar gördüm duşumu; Əzəlindən mən bilirdim işimi. "Koroğlu".

DUŞXANA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. fr. douche ve fars.
..xane] Duş düzeldilmiş yer, duş qebul edilen yer.

DUTSAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Dustaq" söz. qedim forması.

DUVAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
etnoqr. Gelin geden qızın üzünü örten tül örtü. Gül düxtərinin ərusi yetmiş; Gülgün duvağın başına örtmüş. Xe-tayi. Artıq Gülzarı başında ağ duvaq qapıdan çıxarırlardı. C.Cabbarlı. // ümumiyyetle, keçmişde qadınların başlarına taxıb üzlerini gizletdikleri şeffaf örtü. Zülf töküb üzə dilbər; çıxıbdır düzə dilbər; Duvaq salın üzünə; Gəlməsin gözə dilbər. (Bayatı). Yanağın ya-nında zülfə tov vermiş; Ucun sancmış tər duvağın üstündən. M.P.Vaqif.
məc. Teşbehlerde "örtü" menasında. Qapqara bir duvaqla örtülmüşdür göy saray.
R.Rza.

DUVAQQAPMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. ədəb. Xalq dastanla-rının axırında, adeten, gelini terifleyen ve ona nesihet veren aşıq şeri. Şadlıq məclisin-də ustad aşıq sazı döşünə basıb bu duvaq-qapma ilə onların toyunu bağladı. "Letif şah". Ustad bir aşıq onların dastanını aşa-ğıdakı duvaqqapma ilə bağladı. "Əmrah".

DUVAQLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Duvaqlamaq"danf.is.

DUVAQLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. üzüne duvaq çekmek.

DUVAQLANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Duvaqlanmaq"dan f.is.

DUVAQLANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. üzüne duvaq çekilmek.

DUVAQLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. üzünde duvaq olan, üzü-duvaqlı. Bir yandasa ağ eyvanlı təzə bina-lar; Ağ duvaqlı gəlin kimi gendən gülürdü.
Ə.Cemil.

DUVAQLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Duvağa yarayan. Duvaq-lıq tül.

DUVAQSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Duvağı olmayan. // zərf Duvağı olmadan, duvaq örtmeden, üzüaçıq. Qızlar, qadınlar indi duvaqsız gəzirlər.

DUYDURMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Duydurmaq"dan f.is.

DUYDURMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb. Hiss etdirmek, sez-dirmek, sözsüz başa salmaq, bildirmek.

DUYĞU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Obyektiv alemin hadisele-rini qavrama, hiss etme qabiliyyeti; hiss. Duy-ğu orqanları.
öz hissleri, teessüratı esasında bir şeyi
qavrama, derk etme, başa düşme qabiliyye-
ti. Insani duyğular. Hörmət duyğusu. Məsu-
liyyət duyğusunu itirmək.
Sezme, anlama, başa düşme qabiliyyeti.

DUYĞULU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. İnce duyğusu olan, tez ve
yaxşı duyan, hiss eden. Duyğulu adam.