Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

FETİŞİZM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr.]
Fetişlere (bütlere) si-tayiş; qedim din formalarrndan biri; bütpe-restlik. Fransız maarifçiləri fetişizmə dinin arxaik forması kimi baxırdılar.
məc. Bir şeye kor-korane inanma, si-tayiş etme.
0 Əmtəə fetişizmi iqt.
istehsal müna-sibetlerinin maddileşdirilmesi.

FETİŞLƏŞDİRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Fetişleşdirmek"den
f.is.

FETİŞLƏŞDİRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Fetiş hesab etmek, fetiş halrna salmaq, fetiş kimi baxmaq (b ax fetiş
ci menada); ilahileşdirmek.

FETR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr.] Şlyapa, keçe çekme ve s. hazrrlanan en zerif ve ela keçe növü. // Bu keçeden hazrrlanmrş. Fetr şlyapa.

FEVRÄL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat.] Teqvim ilinin ikinci ayr. □ Fevral inqilabı
Rusiyada:
ci ilin fevralrnda başlayan ikinci burjua demokra-tik inqilabr.

FEYXOÄ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [isp.] bot. Mersin fesilesin-den kol bitkisi. Astara rayonunun limon, naringi, feyxoa, xurma bağlarında məhsul toplanır. (Qezetlerden). // Hemin kolun
bitkinin çiyelek, ananas ve banan iyi veren meyvesi. Feyxoanın meyvəsi açıq-yaşıl və yumurtaşəkillidir.

FEYZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Nemet, bereket, rifah, bol-luq. // İnsanrn her hansr maddi ve menevi telebini temin eden, ona zövq veren, mem-nunluq hissi töreden, fayda veren şey. [Melikşah:] Səfər et, bax, nə gözəldir dün-ya; çox olur feyzi xəyal aləminə. H.Cavid. Oz feyzini hər yanda təbiət; Vermiş bizə zəhmətlə, əməklə. M.Müşfiq. □ Feyz almaq (aparmaq)
bax feyzlənmək. Padşah o qədər feyz apardı ki, naxoşluğu tamam sağaldı. "Mesum". Dünyaya gəlmişik; Hə-yatdan, dünyadan feyz alaq; Dünyaya gəl-mişik; Dünyada ucalaq. B.Vahabzade.

FEYZLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Feyzlenmek"den f.is.

FEYZLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Feyz almaq, zövq al-maq, lezzet aparmaq. Musiqidən feyzlənmək.

FEYZLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Feyz veren, rifah veren, ne-met veren, sevinc getiren.

FEYZYAB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər. feyz ve fars.
..yab]: feyzyab etmək
feyzlendirmek, feyz ver-mek. Həmişə şəhərə qayıdanda Cənnətəli şeirləri ilə məni də feyzyab edər. çemenze-minli. [Meşedi Qezenfer:]
. Dərvişlər ha-mısı hamama yığılıb gözəl-gözəl söhbətlərlə hamam əhlini feyzyab edərlərmiş. U.Hacrbe-yov. Feyzyab olmaq
feyzlenmek, feyz almaq, fayda götürmek (bezen kinaye ile deyilir).
.Iranlı qardaşlarımız Məhəmməd Əli Tehrani cənablarının moizəsini eşit-məkdən feyzyab oldular. C.Memmedqulu-zade. Onuncu günü şəbihi şəhərin ətrafında, böyük bir kəndin yaxınlığında çıxarmağa başladıq ki, kənd əhalisi də feyzyab olsun. Ə.Haqverdiyev.

FƏAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər.]
sif. İşlek, çalrşqan, işcil, fealiyyetli, daim fealiyyet gösteren, çox iş gören, çox işleyen. çox fəal adamdır.
[Ma-lik] Sona kimi bir neçə fəal gəncləri içəri apardı. M.İbrahimov. // zərf Fealiyyetle, feal suretde, aktiv suretde. Iclasda fəal iş-tirak etmək.
is. Her hansr bir kollektivin ve s.-nin en çalrşqan, işcil, fealiyyetli üzvü (çox vaxt cem şeklinde işlenir); aktivist. Partiya fəalları yığıncağı.
[Hesret Yusife:] Əyə, bəs bu kəndin fəalları hanı, partiya təşkilatı nə iş görür? B.Bayramov.

FƏALIYYƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Her hansr bir sa-hede iş, çalrşma; feallrq gösterme; aktivlik. Pedaqoji fəaliyyət. Ictimai fəaliyyət.
[Fi-ridun] yalnız fəaliyyətdə, yalnız çalışmaqda bir təskinlik taparaq bütün varlığını yenidən dərslərə və işə vermişdi. M.İbrahimov.
İş, işleme. Suyun dağıdıcı fəaliyyəti. Urəyin fəaliyyəti.
Zehni əmək zamanı hər-dənbir gəzinmə beynin fəaliyyətini artırır, yorğunluğun qarşısını alır.

FƏALIYYƏTLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. çalrşqan, işcil, fealiy-yet gösteren; aktiv. Mən [Fexreddin], özlə-rini dəyərli və fəaliyyətli idarəçi və çalışqan göstərə bilmiş Eldəniz xanədanından bir nəfərin hökmdarlığa təyin olunmasını təklif edirəm. M.S.Ordubadi.

FƏALIYYƏTSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Fealiyyet göster-
meyen, çalrşmayan, işlemeyen; hereketsiz, passiv. Fəaliyyətsiz (z.) durmaq (heç bir iş görmemek).

FƏALIYYƏTSIZLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Fealiyyet gös-
termeme, işlememe, çalrşmama, hereket-sizlik, passivlik. [Fexreddin:] Ilyas, sən elə bilmə ki, mən səni fəaliyyətsizlikdə, üsyan və azadlıq tərəfdarı olmamaqda töhmətləndir-mək istədim. M.S.Ordubadi.

FƏALLAŞDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Feallaşdrrmaq"dan
f.is.

FƏALLAŞDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Feal etmek, fealiy-
yetini daha da artrrmaq, daha da canlandrr-maq; aktivleşdirmek. Ictimai iş şagirdləri fəallaşdırır. Müəllim yeni mövzunu yaxşı mənimsəmək və sinfi fəallaşdırmaq məqsə-dilə canlı müsahibə apardı.

FƏALLAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Feallaşmaq"dan f.is.

FƏALLAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

FƏALLAŞMAQ f. Daha feal olmaq, fealiy-
yetini daha da artrrmaq; aktivleşmek.

FƏALLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. İşcillik, çalrşqanlrq, fealiy-yet, aktivlik. Fəallıq göstərmək.

FƏCİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər.] bax faciəli. Fəci hadisə.
Bu fəci xəbəri hər kəs həyəcan içində bir-birinə pıçıldadı. çemenzeminli. Şeyx Məhəmmədi fəci bir surətdə öldürüb, cənazəsini nalayiq və narəva hərəkətlərlə təhqir etdilər. M.İbrahimov.

FƏCR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Seherin çox erken, gü-neş çrxmazdan evvelki çağr, dan vaxtr. Fəc-rin saf havası dolur içəri; Kəndi seyr eləyir... Oyanır həyat. B.Vahabzade. Fəcrin qızıl rəng-lərilə boyananda mavi göylər; Dünyanın hər tərəfindən anaların səsi gəlir. N.Refibeyli.
Dan vaxtr göyde görünen qrzartr ve aydrnlrq. O baxışlarda fəcrdən parlaq; Bir ziya var buluddan daha saf. A.Şaiq.

FƏDA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Ən eziz bir adam ve ya yüksek amal, iş yolunda özünü qurban etme; qurban. Pəri sənə qurban, dirili Qurban; Yolunda fədadı bu baş ilə can. "Qurbani". □ Fəda etmək
canrnr qurban etmek. [Mirze Rza:] Qardaşlar, bütün Iran məz-lumlarını və onların arasında öz balalarımı xilas etmək üçün mən də həyatımı fəda edi-rəm. C.Cabbarlr. Fəda olmaq
özünü feda etmek, canrnr qoymaq, qurban etmek, helak olmaq. Qıldın bu vəfalığı mənimlən; Can ola fəda sənə tənimlən. Xetayi. Fəda olum
qurban olum (nevaziş, mehribanlrq, yal-varrş bildirir). [Oğul:] Ata, sənə fəda olum, mənə görə qulluq. (Nağrl). Fəda olum sənə, gəl eylə imtahan, ölürəm. Natevan. Fəda qılmaq klas.
bax fəda etmək. Qurban bu mehribanlığa, ey Kəbeyi-ümmid; Bundan sonra çevir başına, qıl fəda məni. S.Ə.Şirvani.

FƏDAİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Umumi bir iş yolunda, meslek uğrunda tehlükeli işlere qoşulub canrndan keçmeye hazrr olan şexs. Inqilab fədailəri. Fədai dəstəsi.
Bir il qabaq bir faciə eşitmişəm, ah! Bir qəhrəman fədaidən söhbət açım mən. S.Vurğun. [Pervin Əda-lete:] Yadındadırmı, hələ keçən ilin qışında bu meydanda fədailərimizin tonqalları ya-nırdı.. Ə.Memmedxanlr. // Sif. menasrnda. Hər tərəfdə fədai və nizami qoşun nəfərləri intizamı qoruyurdu. M.İbrahimov. [Uşaqlar] tüfəngli fədai dəstələrinin nümayişini gö-rürkən əvvəlcə bu nümayişləri də Təbrizdə bundan əvvəl olan sadə nümayişlərdən biri hesab edirdilər. Ə.Sadrq. // Mec. menada. Ədəbiyyat fədaisi.