Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

GUNAHSIZLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Heç bir günahı, teqsiri olmama; teqsirsizlik.

GUNARASI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax günaşırı. Salman kişi günarası
. dincələrdi. Mir Celal.

GUNAŞIRI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Bir gün ötürüb, o birisi gün, bir gün ötürerek; günarası. Günaşırı tarlanı sulamaq. Günaşırı qar yağır.
Ca-maatı təzə ətə öyrətmiş İmaməli günaşırı [da-nalardan] birini tutub kəsirdi. M.Hüseyn.

GUNBATAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Dünyanın günbatan te-refi; qerb. Şərəf xalanın bağı bizim evimizin günbatan tərəfində idi. S.Hüseyn. Hər ax-şam günbatandakı meşədən mahnı oxuyan bir səs yüksəlirdi. Ə.Memmedxanlı.
Günbatanda şeklinde zərf
günün batdığı vaxt; axşamçağı, axşam. Günbatan-da evə gəlmək.

GUNBƏD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

GüNBƏZ is. [fars.] Yarımküre şeklinde bina damı; qübbe. Hamamın gün-bəzi.
Şeşpər günbəzə elə dəydi ki, günbəz-dən od töküldü. "Koroğlu". Bu vaxt kişilərin içindən bir şəxs ayrılıb əlində böyük bir daş, günbəzə tərəf gəldi və daşı günbəzə vurub dağıtdı.. N.Nerimanov.

GUNBƏDLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

GüNBƏZLI sif. Günbezi olan, damı günbed (günbez) şeklinde olan; qübbeli. Günbəzli hamam.
[Nezaket:] Gör günbəzli yerdən tüstü çıxır, Ağa Kərim ha-mamı yanır, ya yox? Mir Celal.

GUNBƏGÜN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Günden-güne, gün keç-dikce; tedricen, günü-günden, get-gede. Gün-bəgün arıqlamaq. Vəziyyət günbəgün yaxşı-laşır.
Günbəgün əskilib şövkəti, şanı; İxti-yarı gedən bəs ağlamazmı? M.V.Vidadi. Səni sevən, cavan olur günbəgün; Qarımaz, qocal-maz, tər-taza gedər. M.P.Vaqif.

GUNÇIXAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Dünyanın günçıxan terefi; şerq. Atıb alovunu, eyləmişdi al; Günçıxan tərəfdə olan əyri yal. H.K.Sanılı. Onun yeni mənzili günçıxana baxırdı. S.Rüstem.

GUNDƏLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Hergünkü, her gün olan, her gün baş veren, adi. Gündəlik re-jim.
[Qetibe:] Həyatda yanılmamaq üçün onun sənə qarşı aldığı gündəlik vəziyyət və etdiyi söhbətlər barəsində mənə xəbər ver-məlisən... M.S.Ordubadi. // Her gün çıxan.
Hacı Səməd
. bu vaxt külfətə ya kitab, ya gündəlik qəzetlərdən oxuyardı. S.S.Axundov.
sif. Birgünlük, bir gün üçün lazım olan. Gündəlik plan. Gündəlik məlumat.
Fatma cəhrəçilik edib bir növ gündəlik çörəyini qazanırdı. S.S.Axundov.
is. Ekspedisiya, tedqiqat, tecrübe, se-yahet ve s. zamanı aparılan müşahidelerin her gün qeyd edildiyi defter. Gəmi gündə-liyi. Yol gündəliyi.
is. Eve verilmiş tapşırıqları ve aldığı qiymetleri yazmaq üçün şagird defteri. Dərs cədvəlini gündəliyə yazmaq. Atası oğ-lunun gündəliyinə baxdı.

GUNDƏM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Hell edilmeli, müzakire edilmeli meseleler.
Müeyyen bir yığıncağın müzakire edeceyi meselelerin siyahısı.

GÜNDOĞAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax günçıxan. Ərəbista-nın gündoğan tərəfində olan Mərcan dərya-sına kənardan şirin su tökülmürsə, belə dər-yanın suyu günbəgün şorlaşıb ağır olur. H.Zerdabi. Qəhrəmanlar kəndinin gündo-ğanı Qaratəpə, günbatanı isə Mil düzüdür. Ə.Veliyev.
.Gündoğandan günbatana mənzilim... M.Araz.

GUNDUZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Gece-gündüzün işıqlı hissesi; gündoğandan günbatana qeder olan müddet (gecə müqabili). Gündüz getmədiyin yolu gecə getmə. (Ata. sözü). Bir gün kişi diqqət eləyib görür ki, övrəti gündüzlər ayağına corab geymir.. C.Memmedquluzade. Yaşar
. gündüz bələdlədiyi yerə yönəldi. M.Rza-quluzade. □ Gündüz(ün) günortaçağı
bax günorta
ci menada. Onlar gündüz günortaçağı küçə bazarçalarında atışar və istədikləri adamları öldürə də bilərdilər. M.S.Ordubadi. [Selim bey:] Gündüz günor-taçağı buna mat qalmışam mən; Otuz at qa-çırdıblar bəyliyin tövləsindən. S.Rüstem.

GUNDUZKU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Gündüz olan; gece de-yil, gündüz baş veren. Gündüzkü əhvalat.
Elə güc gəldi ki, ona ağrılar; Gündüzkü dərdini tamam unutdu. B.Vahabzade.

GUNEY : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Cenub. Güney tərəfə get-mək.
[Hüseyn:]
.Gərək o adamın dədəsinə od vurasan və elə vurasan ki, heç bilməsin ki, bəla güneydən gəldi, ya quzeydən. N.Vezirov. // Sif. menasında. Güney tərəf.

Gün düşen yer, gün tutan yer; güneşli yer (quzey eksi). Təpənin güneyi.
Bura güney, hər tərəfdən gün şüalarını toplayan
. bir yer idi. Ə.Əbülhesen.
Dağın, tepenin güneş çox düşdüyün-den yaxşı mehsul veren cenub yamacı. Gü-neydə xır əkmək.
Dolur şirin səslərlə; köl-gəli bağ, boz güney. Ə.Cavad. Əriyir gü-neylər döşündəki qar; Yağış da isladır o göy çəməni. S.Vurğun.

GUNEYLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Güney yer, gün düşen yer. Şərbaflar burdan kənara daha güneylikyerə çəkilirdilər. Ə.Əbülhesen.

GUNƏBAXAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tumundan yağ alınan uzungövdeli, iri sarı, güllü birillik bitki. Günəbaxan toxumu.
Həyətdə iki-üç günə-baxan gözə çarpırdı. M.S.Ordubadi. □ Gü-nəbaxan yağı
günebaxan tumundan alı-nan yağ.

GUNƏBAXANLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Günebaxan ekilmiş yer, günebaxan tarlası. Günəbaxanlığı alaq etmək.

GUNƏBIR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Her gün, günde.

GUNƏMUZD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Əmek haqqı gün he-sabı ile ödenilen. Günəmuzd əmək haqqı sistemi. Günəmuzd fəhlə.
Əmek haqqı işlediyi günler hesabı ile ödenilen müveqqeti işde işleyen. Bir-iki ay təsadüfi günəmuzd işlər görür. S.Hüseyn. // Zerf menasında. Əjdər neçə vaxt idi ki, stansiyada günəmuzd işləyirdi. S.Rehman.

GUNƏMUZDÇU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Günemuzd işleyen. Günəmuzdçu fəhlə.

GUNƏMUZDÇULUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Günemuzd işleme.

GUNƏŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Planet sisteminin işıq ve is-tilik veren, közermiş böyük şar şeklinde olan merkezi göy cismi; gün. Günəş işığı. Günəş də batanda rəngi saralır.
Toz-torpaq göyün üzünü elə bürümüşdü ki, günəş görünmürdü. A.Şaiq. □ Günəş saatı
güneş işığı vasitesile vaxtı teyin etmek üçün siferblatlı cihaz. Günəş sistemi
Güneş ve onun etrafındakı planetlerden ibaret göy cisimlerinin hamısı birlikde. Şairi küsdürən dünyanı üzüb; Günəş sistemindən atmaq da azdır! M.Araz.
Güneşin verdiyi işıq, istilik. Muğan gü-nəşi adamı yandırırdı. M.İbrahimov.
□ Günəş vannası müalice meqsedile bede-ni açıq havada, güneş şüaları altında saxlama.
məc. Klassik şeirde ve folklorda göze-lin sifeti güneşe benzedilir (adeten terkib-lerde işledilir). Günəş camallısan, gül ya-naq ilən; Mən incəlib yengi aya dönmüşəm. M.P.Vaqif. O gül cəmalını, bilməm, nə üzlə vəsf eləyim; Günəş deyim, gözəlim, ya de-yim sitarə sənə?! Ə.Vahid.
◊ Günəşi batmaq
süqut etmek, evvelki şan-şöhretini itirmek; inkişafdan qalmaq. Günəş gülmək (gülümsəmək) şair.
se-vinmek, ruhlanmaq. Seyranə çıxıb dağda, çəməndə; Güldükcə günəş mən də gülərdim. H.Cavid. Təbiət dirçəldi, həyəcana gəldi; Günəş gülümsündü dağlar başından. B.Vahabzade. Günəşi salamlamaq şair.
güneş doğan zaman oyaq olmaq, güneşin çıxmasını görmek. Keşikçilər günəşi salam-layır, şəhər üzərində açılan yeni, gözəl bir səhərin müjdəçisi olurlar. H.Seyidbeyli. Günəşin altı
dünya, alem. [Qoca:] Lakin günəşin altında heç bir şey baqi deyil. çemenzeminli.

GUNƏŞLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Güneşin işığı ile nurlan-mış, işıqlı, güneş olan. Günəşli gün.
Aləm bilir bu yolun hər zaman ilham dolu; Gü-nəşli gündüzləri, aylı gecələri var. S.Rüstem. Cavahir onu arabir günəşli havalarda gəz-məyə də çıxarırdı. H.Seyidbeyli.
Güneş düşen, işıqlı. Günəşli otaq.
Gəmi günəşli sahilə yaxınlaşır. M.Rzaquluzade.
məc. Xoşbext, sevincli, ferehli, işıqlı. Günəşli tale.
İrəlidə günəşli, xoşbəxt bir gələcək var.

GUNƏŞLILIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Güneşli yerin, ya hava-nın halı; güneşle işıqlanma. Havanın gü-nəşliliyi.

GUNƏŞSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Güneş olmayan, işıq olmayan, günsüz. Günəşsiz hava.
Gün düşmeyen, işıqsız. Günəşsiz zir-zəmi. Günəşsiz otaq.
Zindanın işıqsız, gü-nəşsiz qaldı; Hümmətin ucadır, dam alçaq, Nəbi! Şehriyar.