Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

HÖCƏTKARLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax höcətlik.

HÖCƏTLƏŞMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Höcetleşmek"denf.is.

HÖCƏTLƏŞMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

qarş. İnadlarrndan el çekmeyerek bir-biri ile mübahise etmek, höcet etmek, behsleşmek, bir-birine gü-zeşte getmemek. Uşaqlar bir-biri ilə höcətləşirdilər.
[Tapdrq ve Mayis] bir müddət höcətləşdilər. Ə.Veliyev. Sona üstündə [Bülend ve Veys] höcətləşmişdilər. Ə.Əbülhesen.

HÖCƏTLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Höcet adamrn xasiyyeti; inadkarlrq, inadcrllrq, terslik. [Mahmud:] Görünür, sən ərindən əl çəkərsən, höcətli-yindən əl çəkməzsən. Ə.Haqverdiyev. [Hi-dayet Senubere:] Axı bu höcətlik, inam-sızlıq, etiqadsızlıq səndə haradan əmələ gəlib? B.Bayramov.

HÖKM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Əmr, buyruq, seren-cam. [Mirze Memmedqulu:] Camaat, bu gün cənab naçalnikin hökmü mövcibincə bu-rada bir siyahı qərar verilib. C.Memmed-quluzade. [İskender:] Hökmümə baş əydi Hind, Həbəş, Iran. A.Şaiq. □ Hökm çıx-maq
emr gelmek, gösteriş verilmek.
..Möminlər və dindarlar mərkəzindən hökm çıxmışdı ki, gərək qurban bayramının günü bir nəfər oxumuş məscidə gəlməmiş olma-sın.. C.Memmedquluzade. Hökm etmək (eləmək)
1) emr etmek, buyurmaq, se-rencam vermek. Padşah hökm elədi, həkimi Diləfruz xanımın yanına apardılar. "Me-sum". Mən aşıq dara çəkər; Zülfünü dara çəkər; Şahın qəzəbi tutsa; Hökm elər, dara çəkər. (Bayatr); 2) məc. ağalrq etmek, hökmranlrq etmek, hökm sürmek. [Nüşa-be:] Fələklər dönsə də, ürəyim dönməz; Zül-mət hökm etsə də, al günəş sönməz. A.Şaiq. Təyyarə meydanı, qazma daxmalar; Ətraf-da hökm edir çovğun, şaxta, qar. M.Rahim. Hökm sürmək
bax hökm etmək
ci menada. Indi hökm sürür acı hıçqırıq; Ağlayıb, ağlayıb, susdular artıq. M.Rahim. Ağır bir sükutun qəsəbədə hökm sürdüyünü görən Leylək çiynindəki beşaçılan tüfəngini hərləyib əlinə aldı. S.Rehimov.
İşe baxdrqdan sonra mehkemenin çr-xardrğr qerar. Məhkəmənin hökmü. Hakim hökmü elan etdi.
Qanun üzrə mühakimə olundu; Fərman çıxdı, asılsın, hökm oxun-du. A.Sehhet. □ Hökm vermək
işe bax-drqdan sonra mehkemede qerar çrxarmaq. // məc. Güc, qüvve, tesir. Yayın hökmü keçdi.
Qışın hökmü rəvandır; Hər tərəf ağ bo-yanmış. R.Rza.
◊ Hökmdən düşmək hüq.
öz qüvvesini itirmek, ehemiyyetini itirmek, nüfuzunu itirmek. Köhnə qərar hökmdən düşdü. Hökmü keçmək
1) hökmü, qüvvesi, nü-fuzu, tesiri olmaq, emri, gösterişi yerine yetirilmek; 2) bax hökmdən düşmək.

HÖKMDAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. hökm ve fars.
..dar] Padşah, şah, hakim. Ağvan hökmdarı.
[Şey-da:] Fəqət atəşli bir qəlblə inqilaba başladı, [ele] xunxar, məğrur bir hökmdarın taxtını başına çevirdi. H.Cavid. Umumiyyətlə Şərq hökmdarlarının ətrafındakı işçilərin dəyər-sizliyi hökmdarın özünün dəyərsizliyindən doğur. M.S.Ordubadi.

HÖKMDARLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Padşahlrq, şahlrq, ha-kimiyyet, seltenet. Səfəvilərin hökmdarlıq dövrü. □ Hökmdarlıq etmək
padşahlrq etmek, şahlrq etmek, hökm sürmek, ağalrq etmek. [Qrzrl Arslan:] Biz Azərbaycanda

hökmdarlıq edirik. M.S.Ordubadi. // Hökm-darrn idaresi altrnda olan ölke.

HÖKMƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf [ər.] Mütleq, nece olursa olsun, helem-helbet. Axşam hökmən bizə gəl.
Amma Teymur istəyirdi ki, Güldəstə hökmən o gecəni xatırlasın. H.Seyidbeyli. Inanıram mən; Həmin o həqiqət gələcəkdir; Başqa birisinin dililə hökmən; Deyiləcəkdir. B.Vahabzade.

HÖKMFƏRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. hökm ve fars.
..ferma] Hökm sürme, hökmran olma. La-kin
. [Muxtar] sabaha qədər yata bilmədi, tərəddüdyenə hökmfərma idi. çemenzeminli. Hər tərəfdə bir qəbiristan sükutu hökmfər-ma idi. M.S.Ordubadi. □ Hökmfərma olmaq
1) hökm sürmek, hökmran olmaq. [Cavad bey:]
.Şərqdə hər zülm fot olacaq, ədalət, insaniyyət hökmfərma olacaq... N.Vezirov; 2) məc. çox yayrlmaq, şiddet göstermek. [Xarrat:] Nə edəsən ki, məhəl-ləmizdə hökmfərma olan bir gözağrısı hasil oldu, buna sirayət etdi. T.Ş.Simurq.
.Kərim-ovun səsi ətrafda hökmfərma olan gözəl ahəngi pozdu.. H.Seyidbeyli.

HÖKMLÖ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Amirane, emrederce-sine, emredici, ötkem. Rüstəm kişi hökmlü səslə [Lal Hüseyne] qışqırdı:
Qan sizi tutub! Əlli toğlu Sarıqamışlıqda nə gəzirdi? M.İbrahimov. [Qrz] "xoşgəldin" əvəzinə deyilən bu hökmlü sözlərin mənasını dərk etdikdə isə birdən yenə gülümsündü. İ.Hüseynov. Bəlkə qələmimi eşitmir masam; Şahların əsası ondan hökmlü! M.Araz.
Hökmü, nüfuzu, tesiri olan. çox hökm-lü adamdır.
Uzun illər əsrlər boyu insan xəyalını; insan arzusunu, sözünü, insanın özünü; sıxıb qanun adlı qəlib
. ya hökmlü, ya hökmsüz. R.Rza.

HÖKMRAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər. hökm ve fars.
..ran]
is. Hökmdar, diktator. [Ruhani:] Rəiyyəti hökmranlar itaətində saxlayan, onlara tabe etdirənlər biz ruhanilərik.. S.S.Axundov. [Fitne:] Taxta sahib olan zaman; çox gənc idi bu hökmran.. A.Şaiq.
B a x hökmfərma. Boran hər yerə hökmran idi.
Qış bütün şəhərə hökmran olaraq hər tərəfi qalın ağ bir örtüyə sa-rımışdı. A.Şaiq.
B a x hökmlü
ci menada. Hökmran səs.
[Behlul:] Nənəm hökmran əda ilə te-lefon danışığını kəsdi. B.Bayramov.

HÖKMRANLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Hakimiyyet, dik-
tatura. Siyasi hökmranlıq. □ Hökmranlıq etmək
hakimiyyet sürmek, hakimiyyet başrnda durmaq. [Hüsnübeyimin:] Belə də iş olar? çoban qızı gəlib bizim üstümüzə hökmranlıq eləsin? İ.Melikzade. // məc. Ağalrq etmek, hökm sürmek. [Ağabey] qar-daşı Baxış bəy kimi hökmranlıq eləmək ar-zusunda da deyildi. Ə.Abasov.
məc. Hökm sürme, hökmferma olma. Küləyin hökmranlığı.

HÖKUMƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Dövlet hakimiyye-tinin, dövleti bilavasite idare eden icraedici ve serencamverici orqanr. Hökumət binası. Hökumətin xarici siyasətində sülh uğrunda mübarizə əsas yer tutur.
Bir ölkənin milyon-milyon vətəndaşı; Başqa-başqa düşünərsə; Bəs hökumət nəyə gərək? B.Vahabzade. // Hemin orqanrn üzvleri. Hökumət istefaya çıxdı.
Yaxşı ki, hökumət, yaxşı ki, dövlət; Yenə sahib durur atılmışlara! B.Vahabzade.

HÖKUMƏTSİZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bir ölkede höku-metin olmadrğr veziyyet; hakimiyyetsizlik, anarxiya, herc-merclik.

HÖNKURMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Hönkürmek"den f.is.

HÖNKURMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Hönkürtü ile, sesle,
hönküre-hönküre, hrçqrra-hrçqrra ağlamaq. Onlar
hər iki qardaş dizlərini yerə çırpıb, bu mənzərənin qarşısında səs dolusu hön-kürdülər. S.Rehimov. Rəhilə isə artıq hön-kürməyə başlamışdı. M.Hüseyn.

HÖNKURƏ-HÖNKURƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Sesle, hön-
kürtü ile, hrçqrra-hrçqrra.
.Sıxıntı və cid-diyyətdən [Anaxanrm] uşaq kimi hönkürə-hönkürə ağlamağa başladı. A.Şaiq.

HÖNKURTU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Hönkürüb ağlayarken
çrxarrlan ses. Lələ ilə dayənin hönkürtü ilə ağlamalarını görən Kiçikbəyim də özünü saxlaya bilmədi. çemenzeminli. Qapıdan yenicə içəriyə girən Kərimqulunun kal səsi də Əmiraslan babanın hönkürtüsünə qarış-dı. S.Rehimov. □ Hönkürtü vurmaq (qo-parmaq)
hönkürtü ile, sesle, hrçqrra-hrç-qrra ağlamaq. Uşaq əlini Qaragözün əlindən çəkib, daha ucadan hönkürtü qopararaq ayaqları dolaşa-dolaşa alaçığa getdi. M.İbrahimov.

HÖNKURUŞMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Hönkürüşmek"den f.is.

HÖNKURUŞMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

qarş. Hönkürtü ile ağ-laşmaq, ses-sese verib ağlamaq. [Salatrnla Melek] ağır fəlakətə düşmüş və dar gündə rastlaşıb, bir-birinə həyan olan doğma adam-lar kimi qucaqlaşıb hönkürüşdülər. İ.Şrxlr.

HÖRDURMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Hördürmek"den f.is.

HÖRDURMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb. Başqasrna hörme işi gördürmek. [Nebi:] Gümüşdən döydürrəm sənin nalını; Yüz gözələ hördürərəm yalını; Boz at, qurtar məni, aman günüdür! "Qaçaq
Nebi".

HÖRGU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Hörme işi, hörme terzi; tikme. Daşları müəyyən qaydalara əməl edərək bir-birinə yapışdırmaq prosesinə hörgü deyilir. // Hörülmüş divar ve s. Əhməd
. gözünü saralmış daşlara, uçuq-sökük yerlərə, hörgülərin arasında bitən quru otlara zillədi. İ.Şrxlr. // çeper, manee. Məftil hörgü. Hörgü xətti.
İpden, qamrşdan, gülden ve s.-den hö-
rülmüş şey.
B ax hörük.

HÖRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Hörmek"den f.is.
sif. Hörmekle düzeldilmiş; hörülmüş, hörülme. Hörmə stul. Hörmə çəpər.
Şir-mayı hörmə kreslonu çəkib, atasının yanında oturdu. M.Hüseyn.
B ax hörük
cü menada. Dal gər-dənə tökülübdür hörmələr; Mina kəmər incə beli bürmələr. Aşrq Abbas.

HÖRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Kerpici, daşr müeyyen qaydada palçrqla bir-birine yaprşdrrmaq. Ikinci mərtəbəni hörüb qurtarmaq.
[Qaçay:] [Mahmud] dəli deyil ki, belə soyuq bir gündə daş daşısın, əhəng, palçıq gətirsin, yaxud hündür bir divarın üstünə çıxıb divar hörsün. Ə. Xelil. Dodaqaltı segah deyən qoca bənnalar; Sal daşlardan təməl qoyur, divar hörürdü. Ə.Cemil. // Bir şeyi divar arasrna qoyub gizletmek, orada yer-leşdirmek. Tüfəngi divarda hörmək. [Perviz xan:] Baş hərəm olmaq üçün mənə öz arvadımı öldürtdün. Oz əlimlə qızımı divar arasına qoyub hördürdüm. Ə.Haqverdiyev.
İp, meftil, qarğr ve s.-ni bir-birinin içerisinden keçirerek bir şey düzeltmek;
toxumaq. Həsir hörmək.
Piri kişi qapı-sında oturub səbət hörürdü. S.S.Axundov. Göllər kənarından keçdim yaz günü; Əlvan çiçəklərdən çələnglər hördüm. N.Xezri.
Hörük toxumaq, hörük etmek, hörük-lemek. Atın yalını hörmək.
Zeynəb saç-larını səliqə ilə hörüb, boynunun dalına yığmışdı. M.İbrahimov. Qız durdu səhər-səhər; Saçını hördü, gəldi. R.Rza.