Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

KƏKLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax kəkil. Bəy
. [atın] kəkli-yini sığalladı. M.Hüseyn.

KƏKLİKOTU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Qırmızı, benövşeyi rengli xırda çiçekleri olan, gövdesi yerle sürünen çoxillik bitki. Kəklikotunun al çiçə-yinin, demi yarpızının ətrini gövşənə yayan xoş və təmiz səhər mehi sanki [Nebiye] qüv-vət verirdi. Ə.Abasov. [Servinaz qarı:] Qa-şıqla kəklikotu çayını da üstündən iç, bəlkə də tərləyəsən, ağrı-acın canından çıxa. B.Bayramov.

KƏKOTU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax kəklikotu. Kəkotuların iyi hər tərəfə yayılırdı. Ə.Veliyev. Bir kəkotu, bir də ağ boymadərən; Olsa, bircə gündə dirilərəm mən. B.Vahabzade.

KƏKOV : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. dan. Kekeleyen adam; keke. Kəkov adam. Kəkov uşaq.

KƏKOVLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Kekovlamaq"dan f.is.

KƏKOVLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

dan. bax kəkələmək. Uşaq kəkovlayır.

KƏKOVLUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

dan. bax kəkəlik.

KƏKRƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

KƏKRƏOTU is. bot. Əsasen de-
velerin yediyi yabanı acı ot bitkisi.

KƏL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
İş heyvanı kimi istifade edilen camışın erkeyi. Kəl arabası.
Var bu kənd-də yenə elə yoxsullar; Nə cütü var, nə kotanı, nə kəli. A.Sehhet. [Cavan oğlan] nazik gər-məşov saplı şallağını tərpədib kəlləri hayladı. Ə.Veliyev.
Əsasen dağlarda ve meşelerde yaşayan çöl heyvanı (bezen "dağkeli" şeklinde). Kəl ovuna çıxmaq. Kəl vurmaq.
məc. Yeke, qüvvetli, güclü, zorba adam haqqında. Kələ oxşayır. Lap kəldir.

KƏLAĞAYI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Müxtelif rengli, haşiyeli, nazik qadrn ipek baş örtüyü. Ağ kəlağayı. Kəlağayı örtmək.
Kəlağayı əlvan, qəsəbə qıyğac; Altından cunası, hayıf ki, yoxdur. M.P.Vaqif. Qız Ağamehdini görən kimi ba-şını örtdü, kəlağayısını çəkdi üzünə, çəkildi daxmanın bir bucağına. E.Sultanov.

KƏLAĞAYIÇILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Kelağayı toxuma seneti.

KƏLAĞAYILI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Başrna kelağayı örtmüş, başında kelağayı olan. Kəlağayılı qız. Kəla-ğayılı qadın.
Elin kəlağayılı gözəl gəlini. S.Vurğun.

KƏLAĞAYITOXUYAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

KƏLAĞAYIçI is.
Kelağayı toxumaqla meşğul olan adam, usta.

KƏLAM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Söz. Söz kəlam bişirər ağız kürrədə; Dəyər öz başına
dəyənək olsa... M.Araz. // Hikmetamiz, nesihetamiz söz (ifade). Füzulinin kəlamı. Ataların kəlamı.
- Müəllimin kəlamı; Al, saxla ehtiramı. M.Ə.Sabir. [Qoca:] Ellərə təsəlli verən bu kəlam Nizaminin kəlamıdır.. Ə.Memmed-xanlı. // Danışıq, söhbet. Əvvəl taam, sonra kəlam. (Ata. sözü).

KƏLBƏTİN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. kelbeteyn
ikidişli it] Mıx ve s. dartıb çıxarmaq, bir şeyi tutmaq, meftil kesmek ve s. üçün ikiağızlı maşaşe-killi metal alet. Dülgər kəlbətini. Montyor kəlbətini.
[Usta Hesen:] Ay Hacı, dəllək nədir? çağıracaqsan, gəlib bir at kəlbətinini salacaq dişinə, dartıb əngini də dişinin üs-tündə çəkəcək. Ə.Haqverdiyev. Qurd
. onu küt kəlbətin kimi sıxıb qançır etmişdi. M.Rzaquluzade.
0 Kəlbətinlə (sözü cavabı və s.) çəkmək (qoparmaq)
danışmağa, cavab vermeye mecbur etmek. Xəstəxanada yatırdı, güna-şırı balaca Səttarla xəstəxananın koridorla-rında tibb bacılarının əl-ayağına dolaşırdıq və ağızlarından kəlbətinlə bir-iki söz qopar-dırdıq. Ə.Memmedxanlı.

KƏLÇƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Camış balası. Kəlçəni əmiz-dirmək.
Telli inək və camışı sağıb qurtardı. Kəlçə və dananı çəkib bağladı. Ə.Veliyev.

KƏLƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Cins artırmaq üçün saxlanılan axtalanmamış, burulmamış, cinslik kel.
məc. vulq. Oynaş, aşna (kişi haqqrnda). Gülöyşə bu qadına tərəf pis-pis baxıb:
Mələkolmasa, heç beləkələkolarmı?
dedi,
- dalına bir o qədər kələ, buğa toplaya bi-lərmi? S.Rehimov.

KƏLƏBƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax kəpənək. [Hesen Seb-
bah:] Bax, doğdu günəş, güldü çiçəklər; Seyr et, nə gözəl şən kələbəklər! H.Cavid. Əlvan rəngə çalan dağların üstündə üzən yelkənlər ağ qanadlı kələbəklər kimi titrəyə-titrəyə gedirdi. M.S.Ordubadi. Qarparçaları havada ağ kələbəklər kimi uçuşur. S.Hüseyn.

KƏLƏÇƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh. Balaca kele.

KƏLƏF : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Yumru şekilde sarrnmış sap, iplik, meftil ve s.; yumaq. Yumşaq sap kələfi. Ip kələfi. Kələf sarımaq.
[üçüncü qız:] Qarı nənə, yunu əyirdim. Kələfi yumaqlayıb qur-tardım. M.Dilbazi.
məc. Dolaşıq şey haqqında. [Ferhad] fikirləşdikcə fikri uzandı və düyün düşmüş fikir kələfi açılmağa başladı. Ə.Veliyev. Dik-sinib qaçıram; qafiyələrin dolaşıq kələfindən.
R.Rza.
0 Kələf dolaşmaq
çıxılmaz, çetin, dola-şıq veziyyet yaranmaq. [Süleyman:]
.Kələf yaman dolaşdı. M.İbrahimov. [Camal:] Nə xəbər verəydim, kələf elə dolaşıb ki... S.Rehman. Kələf kimi (təki)
dolaşıq, prrt-laşmış, qarışıq. Kələfi dolaşdırmaq
bir şeyi qarışdırmaq, dolaşdrrmaq, daha çetin veziyyete salmaq. Göründüyü kimi, bütün kələfi dolaşdıran ovurtdaq hesabdar cənabı idi. S.Rehimov. Kələfi qarışmaq
veziy-yeti xarablaşmaq, ağrrlaşmaq, ehvalı daha da pozulmaq. O, dörd gün belə bir qızdırma içində yatdı, beşinci gecəsi onun kələfi qa-rışdı, səhərə yaxın keçindi. S.Rehimov. Kə-ləfin ucu açılmaq
bir işin sebebi müey-yenleşmek, izi, kökü tapılmaq, melum olmaq. Kələfin ucunu itirmək
pis veziyyete düşmek, hadiselerden baş açmamaq, ne ede-ceyini bilmemek, dolaşıb qalmaq. Kələfin ucunu tapmaq (ələ keçirmək)
bir işin izine düşüb kökünü, sebebini tapmaq, mü-eyyenleşdirmek. [Serhenge] elə gəldi ki, müxtəlif iplərin bir-birinə ilişdiyi nöqtə, kələ-fin ucu əlinə keçmişdir. M.İbrahimov. Pris-tav kələfin ucunu tapmaq üçün zəmi sahibi olan Camalı həbs eləyib, strajniklərin qaba-ğına qatdı. Ə.Abasov. İpək kələfinə dön-dərmək
yumşaltmaq, xasiyyetini helim-leşdirmek, reftarınr yaxşılaşdrrmaq.

KƏLƏFÇƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
İp, sap dolamaq ve ya dolanmış ipi sarğıdan açmaq üçün alet; sar-ğac, fırlanqıc. Itirmişəm kələfçənin başını; Tapanmıram üzüyümün qaşını.. Şehriyar.
Kelef.
0 Kələfçəsi qarışmaq
işi çetinleşmek, dara düşmek. Kələfçəsi pırtlaşıq (pırtlaq) düşmək
bax kələfçəsi qarışmaq. Işi çəl-pəşik olan, kələfçəsi pırtlaq düşən, dardan qurtarmaq istəyənlər.. gəlib [Sayalrnr] tapar-dılar. Mir Celal.

KƏLƏFLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Keleflemek"den f.is.

KƏLƏFLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. İri ve ya sapı dükçe-
den açıb pırtlaşmamaq üçün kelefçeye ve ya dize dolamaq, kelef şekline salmaq; yu-maqlamaq.

KƏLƏFLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Keleflenmek"den f.is.

KƏLƏFLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Kelefçeye ve ya
dize dolanaraq kelef şekline salrnmaq; yu-maqlanmaq.