Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary
TROMBOFLEBIT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.] tib. Vena divarla-rında tromb emele gelmesinden ibaret xes-
telik.

TROMBÖN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ital.] Aşağı ve güclü tembrli nefesle çalınan boru şeklinde musiqi aleti.

TROMBONÇU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Trombonda çalan mu-siqiçi.

TROMBÖZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.] tib. Damarlarda tromb (laxta) emelegelme prosesi.

TRÖPIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun. tropikos]
Yer küresinin sethinde ekvatora paralel ve ondan 23°27&#
şimala ve ya cenuba teref uzaqda olan iki xeyali daireden her biri. Oğlaq tropiki. (ekva-tordan cənuba tərəf). Xərçəng tropiki (ekva-tordan şimala tərəf).
Adeten cem şeklinde tropiklər
Yer küresinin, hemin daireler arasında ekvatorun her iki terefinde yerleşen isti qurşağı. Ən isti ölkələrdə
tropiklərdə çay kolu bütün il boyu inkişaf edir və çiçək açır. "çay bitkisi".

TROPIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [yun. tropikos] Tropiklerde yerleşen, olan. Tropik qurşaq. Tropik təbiət. Tropik meşə. Tropik bitkilər. // Tropiklerde yayılmış, tropiklere xas olan. Tropik isti. Tro-pik xəstəliklər.
0 Tropik il astr.
Güneşin, yaz gece-gündüz beraberliyi nöqtesinden iki defe keç-mesi arasındakı dövr.

TROYKA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [rus.] üçatlı minik arabası ve ya kirşe.

TRUBÄ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[rus.] Ucunda ağızlıq olan nefesli mis musiqi aleti.

TRÜPPA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr. troupe] Teatr, sirk artistleri destesi.

TRUSIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

TRUSI [rus.] Gödek idman şal-varı (tumanı); bu cür kişi ve ya qadın alt yay tumanı.

TUALET : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr.]
Güzgülü ve qutulu kiçik stol. [Oğlan] tualet önündə bir qadın qədər özünə yaraşıq verdi. A.Şaiq.
İctimai yerlerde (teatr, kino, restoran ve s.-de) ayaqyolu.
Zahiri görkem, yaraşıq, bezek-düzek. Məclis üçün hazırlıq görülürdü, xanımlar geyim və tualetlərinə son dərəcə əhəmiyyət verirdilər. çemenzeminli.
0 Cərrahın tualeti tib.
operasiyadan qa-baq mikrobsuzlaşdırılmış paltar geyme ve el-leri yuma.

TUF : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat. tofus-dan] Vulkanik ve ya çök-me menşeli mesameli dağ süxuru (tikinti materialı kimi işledilir). [Zeylik yatağını] təşkil edən süxurlar əsas etibarilə yura dövrü-nün porfiritləri, tufları və əhəngdaşılarıdır. M.Qaşqay.

TUFAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. çox şiddetli, külekli qar ve ya yağış; qasırğa, çovğun, boran, fırtına. Yox, bi-zim bağlarımız bunlara öyrəncəlidir; Dözəcək yellərə, tufanlara öyrəncəlidir. S.Rüstem. Tufan həftələrlə davam etdi. S.Rehimov. □ Tufan qopmaq
tufan olmaq, tufan baş-lamaq. Tufan qopar, el ağlar; çaylar daşar, sel ağlar; Qəriblikdə ölənin; Yasın tutar el, ağlar. (Bayatı). Əssə külək, qopsa da tufan yenə; Əyməyə əsla gücü çatmaz mənə. M.Ə.Sabir. // Tufanlı hava. Bu tufanda hara gedirsən?
Usta gəmiçilər tufanda belə; Sü-kanı düz tutar öz əllərilə. S.Vurğun. // məc. Keşmekeş; ağır heyat tecrübesi, ağır sınaq. [Əlikram Hidayete:] Eşit bu tufanlardan dip-diri çıxmış kişini. B.Bayramov.
0Tufan qoparmaq (salmaq)
bax qiya-mət qoparmaq ("qiyamət"de). Koroğlu qa-yıtmaz, tufan salmasa; Cida işlətməsə, qılınc çalmasa. "Koroğlu".

TUFANLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Qasırğalı, boranlı, tufan olan. On üçüncü ilin qış fəslində tufanlı bir gecənin səhərində Həsənağanın meyiti məscid divarı-nın dibində bulundu. S.Hüseyn. // məc. Keş-mekeşli, qovğalı, dehşetli. Sabahkı tufanlı hərb meydanında; Ağ olsun üzümüz ata ya-nında. S.Vurğun.

TUFLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[rus.] Ayağın topuqdan aşağı his-sesini örten ayaqqabı. Dabanlı tufli. Lak tufli.
[Qehremanın] əynində bahalı kostyum, bo¬ğazında ipək qalstuk, ayağında sarı tufli, başında koverkot kepka vardı. Ə.Veliyev.

TUĞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Qedimde: padşahların, vezirlerin ve ya yüksek rütbeli şexslerin baş geyimleri-ne taxdıqları tük ve ya saçaq şeklinde bezek.
Qedimde: at quyruğu qıllarından düzel-dilmiş qoşun bayrağı; ümumiyyetle, bayraq.
Keçmişde: meherremlik merasiminde güzgüler ve s. ile bezedilmiş cürbecür şebih ve deste elameti.
0 Tuği-lənət olub boğazına keçmək
el çekmemek, tenge getirmek, yapışıb el çek-memek.

TUĞRA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Gerb, dövlet nişanı.
Şah fermanı.

TUL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər.] köhn. dan. Uzun. [Ata:] Bu tul ömrümdə çox vilayətlər gəzib, cürbəcür adam-lara rast gəlmişəm.. Ə.Haqverdiyev. □ Tul çəkmək (tapmaq)
uzanmaq, uzun olmaq, uzun çekmek. Tul tapar kəlamımız, qareə həm məlal olar. M.Ə.Sabir. Görmüşəm çox gözəl-gözəl şeylər; Söyləsəm gər, bəyani tul çəkər. A.Sehhet. Tul etmək
uzatmaq. Bəsdir daha tənqid elədin xas ilə amı; çox yazma, danış-ma, daha tul etmə kəlamı. C.Cabbarlı.

TULA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Hamar uzun tüklü, uzun qıçlı, iri ov iti cinsi.
.Turac-qırqovul ovunda müvəf-fəqiyyət tulanın məharət və təcrübəsindən asılıdır. M.Rzaquluzade.
Söyüş menasında. [Zeynal:]
.Sözlərinə bir baxın, nanəciblər, qudurğanlar, tulalar!..
C.Cabbarlı.

TULANBAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. köhn. Hamamda suyu qız-dırmaq üçün ocaq; külxan. Yer üzündə ikicə şəhərdə hamamların tulanbarında peyin yan-dırırlar: bir Naxçıvanda, bir də Təbrizdə. C.Memmedquluzade. // Qazanxana.

TULANBARÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. köhn. Tulanbara xidmet eden adam; ocaqçı, külxançı. Konsul dərhal tulanbarçının gətirilməsinə əmr verdi.
M.S.Ordubadi.

TULANI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif [ər.] Uzun-uzun, çox uzun, uzun-uzadı, uzun. Tulani şikayətlər edərdin bizə, Seyyid; Bəs ağ şəhi görcək nə üçün müx-təsər etdin? S.Ə.Şirvani.

TULAPAYI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. dan. Birisini öz terefine çekmek, ele almaq üçün ona verilen ve ya teklif edilen cüzi pul ve s., birine saymazca-sına verilen pul; dilençipayı. [Xanlar:] Cənab Abuzər bəy,
.sənin tulapayına mənim ehti-yacım yoxdur. M.Hüseyn.

TULLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tullamaq"dan f.is.

TULLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Bir şeyi az ve ya çox şid-detli bir hereketle yaxına ve ya uzağa, yuxa-rıya ve ya aşağıya atmaq; fırlatmaq. Adətimiz daş idi dəva günü; Tullar idik əldə sapan qıjhaqıj. M.Ə.Sabir. Rəfizadə şərab şüşəsini götürüb, Mahmudxana tulladı. M.S.Ordubadi. [Qehreman]
. sapanda daş qoyub hərləyən kimi hərlədi və var gücü ilə ilanı qayadan aşağı tulladı. Ə.Veliyev. // Bir şeyi elden bu-raxaraq yere düşürmek, yere atmaq. Papiros qırıntılarını yerə tullamaq olmaz!
çekmek, itelemek, kenara çekmek, at-maq.
.Zərrintacxanım bəzəkliyorğanı üstün-dən kənara tulladı. S.Rehimov.
Tökmek, salmaq. Biz laqeyd olsaq əgər; Onlar məşum bombanı; Tullaya bilər yekə; İnsanlığın ömrünə. R.Rza. Təyyarələr beş yüz kiloqram ağırlığında olan bombaları yerə tulladı. Ə.Veliyev.
Terk etmek; buraxıb getmek. Hələlik tul-lamışıq xaneyi-viranələri; Dolanıb kişvəri-Tiflisdə kaşanələri. M.Ə.Sabir.
məc. Əl çekmek, atmaq. Qırxların əlin-dən bir badə içdim; Tulladım namusu, həya-dan keçdim. Molla Cüme.
məc. dan. İçmek. Cümşüd bəy evdən çıx-mamış bir neçə piyalə qırmızı çaxır tullayıb getdi. E.Sultanov.