Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

TULLANIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Tullanma işi, tullanma terzi; tullanma. İdman tirində tullanış.
xüs. Qazın ve ya mayenin quyudan fa-silelerle vaxtaşırı çıxması, dışarı vurması.
.[Hüseynağa] hələ də qaz tullanışı əlamətləri gözləyir. M.İbrahimov.

TULLANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tullanmaq"dan f.is.

TULLANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Sıçramaq, hoppanmaq, atılmaq, atılıb-düşmek. Harın at qalxdı dik ayaq üstə; Ox dəyən ahu kimi tullandı. A.Seh-het. Qatar gedə-gedə Rüstəm tullanıb, bir-baş kəndlərinə doğru yollandı. T.Ş.Simurq. // Paraşütle atılmaq, enmek, düşmek. Təyya-rənin ağır zədələndiyini görən təyyarəçi pa-raşütlə dənizə tullandı. Ə.Veliyev.
Bir şeyin üstünden atlanıb keçmek, aş-maq, aşıb keçmek, üstünden hoppanmaq. Tul-lan bağda hasarı; Ya ağgeyin, ya sarı. (Ba¬yatı). Ağaclara dırmanır; Kiçik arxdan tul-lanır. M.Dilbazi.
İdmanın hündürlüye ve uzununa tullan-maqdan ibaret yüngül atletika növü. [Katib:] Qəmər çox zirək qızdır. Bildir rayonda yü-yürməkdə birincilik, tullanmaqda ikincilik qa-zandı. Ə.Veliyev. çeviklik üçün edilən hərə-kətlər
. idman alətlərində edilən gimnastika hərəkətlərindən, şey atmaqdan, tullanmaq-dan ibarət olan hərəkətlər olub, insan orqa-nizminə, xüsusən mərkəzi sinir sisteminə çox güclü təsir göstərir. Ə.Babayev.
Atlanıb-düşmek, hoppanıb-düşmek, oynaşmaq. Hamı oturub baş, bədən, qol-qıçlarını tərpədərəkyerlərində tullanardılar. H.Sarabski. İt istəyir ki, sür-sümükdən yeyib doysun; Quyruğunu belinə qoysun; Oynaq-lasın, tullansın. N.Refibeyli.

TULLANTI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bir şeyin, işlendikden sonra artıq qalan ve hemin iş üçün yaramayan his-seleri, qalıqları. Sənaye tullantıları.

TULUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
İçinde maye, yağ ve s. saxla-maq, nehre çalxalamaq üçün qab kimi işledi-len, aşılama ile hazırlanmış bütöv qoyun ve ya keçi derisi. çoban qarşılayır bizi xoşsifət; Tuluqdan süd tökür: Buyurun,
deyir. S.Vur-ğun. [Göyçek] südü bişirdi, iki gündən qalmış qatığı tuluğa yığıb çalxadı. Ə.Veliyev.
Bax dol. Mahmudun çox yaxşı yadın-dadır ki, o, dolamaçarxı hərlədib tuluqla qu-yudan su çəkərdi. Y.Əzimzade.
köhn. Bir tuluq tutan qeder maye ölçü-sü. [Zümrüd Melikmemmede:] Onda gərək qırx şaqqa ət, qırx tuluq da su alıb gətirə-sən. çemenzeminli. [Hesenov:] Deyirlər ki,
. fermaya get, bir tuluq yağdan, pendirdən götürmə.. M.İbrahimov.
0 Zəhər tuluğu
çox acıdil adam haqqın-da işledilir. Şişib tuluğa dönmək
1) çox şişmek; 2) hedden artıq kökelmek.

TULUQBALABANI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

TULUQZURNASI is. İçerisine hava üfürülerek basdıqca uzun ve yekneseq ses çıxaran bir-birine bend edilmiş tuluq ve zurnadan ibaret primitiv musiqi aleti.

TULUQLANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tuluqlanmaq"dan f.is.

TULUQLANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Şişmek. Rəisin tu-luqlanmış (f.sif.) qəzəbli gözlərindən qığılcım töküldü. M.Hüseyn.
Nemden şişmek (toxum haqqında). Əgər indi toxumlar yer üzərində qalsa, onlar tuluq-lanıb donacaq, heç bir səmərəsi olmayacaq və fayda verməyəcəkdir. S.Rehimov.

TULUMBA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ital.] köhn. Kaçalka, nasos. Quyulardan neft dartan dərin tulumbaların yeknəsəq səsləri eşidilirdi. S.Hüseyn. Tulum-baların taq-taqla qalxıb-düşməsi və qara nef-tin dağ çayları kimi şır-şırla axıb çənlərə tö-külməsi
. əzəmət təşkil edirdi. B.Talıblı.

TUM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. dan.
Toxum. Kələm tumu. Soğan tumu əkmək.
Sonra bir ağacın tumunu, o biri ağacın şitilini salmaq, üçüncüsünü pey-vənd etməkzəruridir. S.Rehimov. // Güneba-xan toxumu. Tum çırtlamaq.
Onbaşı iki stə-kan tum alıb qızlarapayladı. M.S.Ordubadi.
məc. Nesil, soy, döl.
0 Tumunuz kəsilsin
bax toxumunuz kəsilsin ("toxum"da).

TUMAC : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Aşılanmış nazik ve yumşaq keçi ve ya qoyun derisi. [Reisin] ayaqların-da bahalı tumacdan uzunboğaz çəkmə var idi. İ.Əfendiyev. // Hemin deriden tikilmiş. Tumac məs.
[Hacı] sonra əlini cibinə atıb,
.yekə tumac kisəsini çıxartdı, onu açıb, əzil-miş və sürtülmüş kağızları dartıb çıxartdı. S.Rehimov.

TUMAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Belden aşağı qadın geyimi ve ya qadın paltarının hemin hissesi. Sənəm
. koftasının ətəyini tumanının altına salmışdı. Ə.Əbülhesen. Axşamüstü Xoşqədəm nənə ya-şıl məxmər donunu, qara atlaz tumanını san-dıqdan çıxarıb geyindi. S.Qedirzade. // Beli bağlı ve ya rezinli, düymesiz kişi şalvarı. Sa-tin tuman.

TUMANBAĞI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tumanı saxlamaq üçün beline keçirilen bağ. [Ağa Kerim xan:] Bu
şalvara nə üçün düymə tikilib, məgər tuman-bağı yaramaz? N.Vezirov.

TUMANÇAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif ve zərf Əyninde tumanı olmayan, eynine heç bir şey geymemiş, tu-mansız. [Musanın nevesi] dörd yaşına qədər tumançaq (z.) gəzərdi. Qantemir. Geyinmə-miş, tumançaq, ayaqyalın balalar maşınları dövrəyə aldılar. B.Bayramov.

TUMAN-KÖYNƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tuman ve köynek-
den ibaret alt geyimi (komplekti). Sila sol-datların tuman-köynəklərini yuyub, kolun üs-tünə sərdiklərini gördü. S.Veliyev.

TUMANLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif Tuman geymiş, eyninde tumanı olan. [Almaz:] Oyanda da qırmızı tu-manlı bir qız yekə bir çomaqla və muncuqlu keçilərini suya aparır. C.Cabbarlı.

TUMANLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tuman tikmek üçün ya-rayan (parça). [Mahmud Sonaya:] Hələ gör sənə nə gətirmişəm; çit, şal, yorğanüzü, tu-manlıq. Z.Xelil. // Sif. menasında. Tumanlıq çit.

TUMAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Seliqe vermek üçün saçı, tükü elle sığallama, sığal-seliqe verme; sığal. □ Tumar vermək (çəkmək)
bax tu-marlamaq. Başına tumar çəkmək.
Niyaz atı çulladıqdan sonra onun başını sığalladı, yalına tumar verdi, gözlərini yumdu. Ə.Veli-yev. Yenə sükut aldı lal otağını; Baxdı... saq-qalına tumar da verdi. N.Xezri. özünə tumar vermək
üst-başına, saçlarına sığal-seliqe vermek. Student Həmzə bəy güzgünün qar-şısında durub özünə tumar verirdi. çemen-zeminli.

TUMAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. köhn. Lülelenmiş ağ ve ya ya-zılı kağız. [İbn Davud]
.qurşağından tumarı çıxartdı, kağız kəsib götürdü. M.S.Ordubadi. // Name, kitab, defter. Od tutar kağızlar, alı-şar qələm; Səbt etsələr hər tumara dərdimi.
Q.Zakir.

TUMARLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tumarlamaq"dan f.is.

TUMARLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f Seliqeye salmaq üçün sığallamaq, sığal-seliqe vermek. Hacı
. bör-künü tumarladı. M.S.Ordubadi. // Nevaziş elameti olaraq elini birinin başına ve s. çek-mek; oxşamaq. Pişiyi tumarlamaq.
Uşaqlar əllərilə ördəkləri tumarlayıb suallar yağdırır-dılar. H.Seyidbeyli.

TUMARLANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tumarlanmaq"dan f.is.

TUMARLANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

qayıd. özünü, saçını, başını seliqeye salmaq, özüne sığal, sığal-seliqe vermek. Salavatlar məxrəcdən gəl-mədə davam edir, saqqallar tumarlanırdı. çemenzeminli.

TUMBUL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif Gombul, koppuş. Tuturam oğlumun tumbul əlindən; O gedir yanımca gülümsəyərək. N.Xezri. Orada, pəncərənin qabağında tumbul bir körpə oynayır. B.Bay-ramov.

TUMCAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. çeltik şitili.