Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

ERKƏKLƏŞMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Kişi xasiyyeti al-
maq, kişi kimi olmaq (qadın haqqında).
məc. dan. Kobudlaşmaq, qabalaşmaq.

ERKƏKLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Erkek insan ve ya hey-vanın hal ve sifeti.
Yaşa dolma, heddi-büluğa çatma, yet-kinlik.
dan. Qabalıq, kobudluq, qanmazlıq, ter-biyesizlik. Erkəkliyinə salmaq (qabalıq et-mək, qanmazcasına hərəkət etmək).

ERKƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf.
Seher tezden, sübhden, erte. Erkən yola düşmək. Erkən durmaq.
Qara
. hər səhər erkən evə gəlib qarıya baş çəkərdi. Ə.Əbülhesen. Maya yuxudan erkən qalxdı. M.İbrahimov. [Kamil] səhər erkən, hamıdan tez durar,
. əlüzyuyana su töküb buğlana-buğlana əl-üzünü yuyar, məktəbə gedərdi. M.Rzaquluzade.
Vaxtından evvel, tez. Hacı yenə evə erkən qayıtmışdı. A.Şaiq. Gülpəri erkən gedib mənzilə çatmaq üçün faytonları qovdururdu. S.S.Axundov. Mən o sevdalı qızın; O qanadlı ulduzun; Hər halını sevərkən; Bu bəlaya lap erkən; Düşməyimi bilməzdim. S.Vurğun.

ERQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.] fiz. İş ve enerji ölçüsü vahidi. Erq bir dina qüvvənin (hərəkət istiqamətində) bir sm məsafədə gördüyü işdir. "Fizika".

ERMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
çatmaq, yetişmek, vasil olmaq. Mənzilə ermək.
Qurbani der: vüsalına ermədim. Qurbani.
Nail olmaq, elde etmek, yetmek, çatmaq. Arzusuna ermək. Muradına ermək.

ERMƏNİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Ermenistan Respublikasının esas ehalisini teşkil eden xalq ve bu xalqa mensub adam. Ermənilər hind-Avropa mən-şəli xalqdır, amma onların dili türk dil-lərinin güclü təsirinə məruz qalmışdır.
Er-məninin qocalanı köpəyə, müsəlmanın qocalanı ipəyə dönər. (Ata. sözü). Ermə-nilərin təcavüzkarlığı hələ antik müəlliflərin diqqətini cəlb etmişdi. "Azerbaycan tarixi". Ermənilər həm də ikiüzlü və dəyişkəndilər, [ölkelerine] gah bu, gah da başqa ordunu dəvət edirdilər. (Roma tarixçisi K.Tasit). Haylar
. Ərməniyyə ölkəsinə gələndən xeyli sonra
. bəzi qonşu xalqlar təbii olaraq onları artıq Ərməniyyə əhalisi (erməni) kimi tanımışlar. Ona görə də
. erməni adı-nın mənşəyindən danışarkən vacib şərtlər-dən biri sonrakı psevdo-ermənilər (haylar) ilə əsil qədim ermənilərin fərqləndirilmə-sidir. F.Ağasıoğlu.

ERMƏNİCƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərf. Ermeni dilinde.
Ermənicə kitab. Ermənicə danışmaq.
Biri rusca, o biri ermənicə, bir başqası da uk-raynaca oxudu. M.Hüseyn.

EROTİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [yun.] Erotikaya aid, erotika ile dolu; şehvani hissler ifade eden. Erotik şeir.
.Azərbaycan şairləri arasında əsər-lərinin çoxu erotik məzmun daşıyan Dilsuz, Raci, Qumri, Dəxil və başqaları məşhurdur. F.Köçerli.

ERÖTİKA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.] Eşq ve şehvani hissleri ifade ve tesire qarşı meyil, maraq.

ERÖZİYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat.]
geol. Torpağın, Yer qa-bığının axar sular, buz ve ya külek tesiri ile
dağılması prosesi. Axar suların yuyucu fəaliy-yətinə geologiya elmində eroziya, kimyəvi fəaliyyətinə isə korroziya deyilir. M.Qaşqay.
tex. Mexaniki tesir neticesinde metal-ların pas atması. Elektrik eroziyası elek-trodlar arasında yaranan elektrik boşalması təsiri ilə materialın müəyyən istiqamətində bir elektroddan o biri elektroda köçürülmə-sindən ibarət olan fiziki hadisədir. P.Rüs-temzade.

EROTİZM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.] kit. Eşq ve şehvani meselelere heddinden artıq meyil, maraq.
.Saraydan və yüksək vəzifəli şəxslərin diq-qətindən uzaqda olan şairlər isə öz əsərlə-rinə yeni bir ünsür olaraq erotizmi daxil edirdilər. F.Köçerli.

ERTƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf
Sübhden, tezden, seher tez-den, erken, erkenden. Ertə durmaq. Səhər er-tədən işləmək.
Sübh çox ertə oyanardı qarı; Durğuzar idi hamı xidmətkarı. A.Sehhet. Qurbanqulu çox işsevən bir cavan idi. Sübh hamı qonşularından ertə durub oduna, bi-çinə, alağa, xıra, bağa gedərdi. T.Ş.Simurq.
Hazırkı günden sonra gelen gün, dal gün, o birisi gün. Ertəyə qalan, arxaya qa-lar. (Ata. sözü).
Daha tez, daha erken. Bu gün ertə durdu. // Tez, qabaq, vaxtından evvel. Şəhərə bir azca ertə çatmaq üçün; Tələsirdi qabaqca satmaq üçün. A.Sehhet.

ERTƏDƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf. Tezden, sübhden, erken.
Ertədən işini görüb qurtarmaq.
Nəbi ertə-dən öz səngərini möhkəmlətmişdi. "Qaçaq Nebi". Lotubaşı ertədən yolu bələdləyib xəzinənin yarılmasını axşama qoydu. "Aşıq Qerib".

ERTƏLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

Erte güne qoymaq.
Başqa zamana buraxmaq.

ERTƏSİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf. Bir günün, heftenin, ayın, ilin ardınca gelen gün, hefte, ay, il. Bayra-mın ertəsi yola düşdülər. Ertəsi gün işə baş-ladılar.
[Qorxmaz:] Ertəsi gün isə aldığın son bir parça çörəyi özün yeməyib, dünən sənə daş atan qocaya verdin. C.Cabbarlı. Nə isə ertəsi gün səhər saat yeddinin yarı-sında işə başladıq. çemenzeminli.

ESER : Azerbaijani Explanatory Dictionary

["sosialist-revolyusioner" sözle-rinin ixtisar edilmiş baş herflerinin adından] tar. siyasi. bax sosialist-revolyusioner.

ESES : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[alm. SS (mühafize destesi) ixti-sarı] Alman-faşist mühafize desteleri ve ya faşist-alman ordusunun xüsusi hisseleri.

ESESÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Eses destelerinde ve ya his-selerinde xidmet eden adam.

ESKÄDRA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr.] Herbi deniz, ya hava flotu gemilerinin böyük birleşmesi.

ESKADRİLYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr.] Bir neçe teyyare des-tesinden ibaret olan herbi aviasiya. Bom-bardmançı eskadrilya.

ESKADRÖN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr.] Piyada qoşundakı ro-taya beraber süvari qoşun hissesi. Buna görə də onu Seyidhəmzə ziyarətgahından çıxar-maq üçün bir eskadron kazak göndərildi. M.S.Ordubadi.

ESKALÄTOR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ing.] Adamları qaldırıb-endirmek üçün durmadan hereket eden pil-leken. Biletlərimizi hərəkətedici pilləkənlər (eskalator) başında durmuş milisionerə gös-tərərək, ayaqlarımızı ilk pilləyə basırıq vəpil-ləkən tez bizi götürüb gedir. Ə.Memmedxanlı. ESKİMö [fr.] üstü şokoladlı dondurma.

ESKİMÖS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

Şimali Amerikanın qütb sa-hilinde, Qrenlandiyada ve Asiyanın şimal-şerq qurtaracağında yaşayan xalq ve bu xalqa mensub adam.

ESKİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr.]
Bir şeklin, resmin ve ya onun bir hissesinin ilk qaralaması. // Hey-kelteraşlıq eserinin kiçildilmiş miqyasda hazırlanan ilk nümunesi, modeli, taslağı. // Bir musiqi eserinin, edebi eserin ve ya onların hisselerinin ilk redaktesi. Süita şək-lində yazılmış çoxhissəli musiqi əsərlərinə bəzən "eskiz" və ya "etüd" adı da verilir.
Ə.Bedelbeyli.
Bir şeyi düzeltmek üçün nümune, esas olan şekil ve s. Paltarların eskizi. Dekora-siya eskizi.

ESMİNES : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[rus. "acKaflpeHHWH MHHOHO-ceq" sözlerinin ixtisarı] Minadaşıyan es-kadra gəmisi. Odessada o yaralanandan iki gün əvvəl həmin esminesdə onun atası həlak olmuşdu. Ə.Əbülhesen.