Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary
ƏQDNAMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. eqd. ve fars.
..name] rəs. köhn. Əqd kağızı, kebin şehadetnamesi.

ƏQƏLİYYƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Sayca azlıq teşkil edenler; azlıq. Əqəliyyət çoxluğa tabe olmalıdır. □ Əqəliyyətdə qalmaq
azlıq teşkil etmek, az olmaq. Əqəliyyətdə qalan millətlər.

ƏQƏLL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf [ər.] Daha az, en az; en kiçik.

ƏQƏLLƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf [ər.] Ən azı, heç ol-
mazsa. [Əvvelinci cavan:] Zarafat deyil, şə-hərdən buraya gərək əqəllən üç verst olsun. Ə.Haqverdiyev.

ƏQİDƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
İnsanın mühit, heyat ve ümumiyyetle, varlıq haqqındakı düşünce ve inamı; etiqad, inam, meslek. Iki mübhəm sözün nə qiyməti var; Böylə sərsəm əqi-dədən nə çıxar? H.Cavid. Məqsədim, məs-ləkim, şüarım budur; Həmən əqidədir, həmin duyğudur. M.Müşfiq.
Fikir, qenaet, nöqteyi-nezer. Bizim əqidəmizcə, bunlardan "məzlum", "fəqir"
. vəzirlər heç məmləkətdə tapılmaz. N.Nerima-nov. [Veli:] Mənim əqidəmcə, duel haram bir əməldir. Ə.Haqverdiyev.

ƏQİDƏLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Müeyyen eqidesi, mesleki olan, bir şeye möhkem inanan; eqidesinde, meslekinde, etiqadında möhkem olan.
.Sizin nəcib ürəkli və yüksək əqidəli bir adam olduğunuzu görürəm. M.İbrahimov. // Müeyyen eqideni, mesleki, dünyagörü-şünü tebliğ eden, yayan. Mütərəqqi ictimai əqidəli ədəbiyyat tələbini böyük yazıçımız klassik mənada şərh edir. M.İbrahimov.

ƏQİDƏSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Heç bir eqidesi, mesleki olmayan. [Kürd Əhmed]
.əsəbləri soyu-duqda
. bir addım əvəzinə beş addım geri çəkilən əqidəsiz, etiqadsız adamlardandır. M.İbrahimov.

ƏQİQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Müxtelif renglere çalan laylardan ibaret olan, qiymetli daş kimi müxtelif bezek şeyleri hazırlanmasında ve s.-de istifade edilen berk mineral.
.Hamısının barmağında qırmızı əqiq üzük parlayırdı. M.S.Ordubadi. □ Əqiq kimi
iri, den-den ve parlaq. Narın birini kəsdim. Zoğal kimi iri, əqiq kimi duru gilələri var idi. Mir Celal. Yəmən əqiqi əqiqi-Yəmən
eqiqin qırmızı rengli ela cinsi (şairane teşbehlerde). Dəryada dişintək dürri-şəhvar tapılmaz; Ləlin kimi kan içrə əqiqi-Yəmən olmaz. S.Ə.Şirvani.

ƏQİLLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax ağıllı.

ƏQİLLİ-BAŞLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax ağıllı-başlı.

ƏQİLSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax ağılsız. Dedim:
Zülfün mat elədi sünbüli; Dedi:
Sən nə bildin, əqilsiz, dəli? Aşıq Zabit.

ƏQL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər.] bax ağıl
Əql meydanını zindani-bəla bilməz hənuz; Kim ki bir müddət cünun mülkünü seyran etmədi. Füzuli. [Orxan:] Səbrim tükənmiş, qərarım kəsilmiş; Huşum, əqlim uçmuş, uyqum çə-kilmiş. H.Cavid. Arvadın bu sözləri
. Usta Ağabalanın əqlinə batdı. çemenzeminli.

ƏQLƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf. [ər.] Ağılca, ağıla göre.

ƏQLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] Ağıla esaslanan, ağıla mensub, ağılla görülen, ağılla olan; zehni. Əqli əmək. Əqli iş. Əqli fəaliyyət.
[Firidun:]
.Sizin əqli və məntiqi dəlilləriniz əleyhinə bir şey demək mümkün deyildir. M.İbrahimov.

ƏQL-ŞUUR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Ağıl ve düşünce, derrake. [Derviş:] Əgər məndə əql-şüur olsaydı... N.Vezirov.

ƏQRƏB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
zool. Quyruğunun ucunda zeherli iynesi olan onurğasız he-şerat. Əqrəb sancması. Hər daşı qaldırır-san, altından əqrəb çıxır. Əqrəb zəhərli olur.
Hər kəs məndən sənə yaman qandırsa; Ya əqrəb dişləsin, ya ilan, pərim! Aşıq Abbas.
Qedim astronomiyada: on iki bürcden birinin adı. Əqrəb bürcü.
Xəbər verdi ki, sabah yola çıxmaq olmaz, çünki sabah qəmər Əqrəbdədir. C.Memmedquluzade.
məc. Gizlinden pislik eden müzür adam haqqında. Sən ki bir əqrəb imişsən, gerçək; Bu zəhərlər, bu tikanlar nə demək. H.Cavid. Basma ayağını bizim torpağa; Ilandan, əqrəbdən yar ola bilməz. S.Vurğun.

ƏQRƏB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Saat, kompas ve sairede öz oxu etrafında firlamb müeyyen işareni gösteren mil. Saat əqrəbi. Saniyə əqrəbi. Kompasın əqrəbi.
.[Vaqif] qələmi yerə qoyub saatına baxdı, əqrəblər düz dəstənin üstündə idi. çemenzeminli. Saatın əqrəb-ləri on ikiyə yaxındır. Qucaqlaşaq, ayrılaq. Yaxın dur! R.Rza.
◊ Əqrəb əqrəb üstündə
saatın tam 12 olduğunu gösteren ifade; // bezen tam vax-tında menasında. Nazir
. müşavirənin sabah saat onda əqrəb əqrəb üstündə,
. öz ya-nında davam edəcəyini bildirdi. S.Rehimov.

ƏQRƏBA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Qohumlar (çox vaxt "qohum-eqreba" şeklinde işlenir). Bu, Hüm-mətəlinin qohum və əqrəbası idi. T.Ş.Simurq.
[çopo] yaşayış şəraiti fənalaşdığı üçün Cəməsb ailəsini və əqrəbaların götürərək Aran ölkəsinə keçir. çemenzeminli.

ƏQRƏBALI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Əqrebası, qohumu, qohum-eqrebası, yaxınları çox olan. Əqrəbalı adam.
Daşdəmir ağır əqrəbalı, qoçuluqda şöhrət qazanmış, varlı bir qəssab idi. A.Şaiq. [İnce:] Sən bilirsən ki, o [Aslan bey] əqrəbalı bir qurddur? C.Cabbarlı.

ƏQRƏBALIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qohumluq, yaxınlıq.
Aralarında əqrəbalıq vardır.

ƏQRƏBALILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Əqrebası, qohum-qardaşı, yaxınları çox olma.

ƏQRƏBASIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Əqrebası, qohumu, yaxınları olmayan. Əqrəbasız adam.
[Durna:]
.Yoxsul, gücsüz, əqrəbasız, kimsə-siz bu Aydəmir mənim təkcə yoldaşımın qardaşıdır... C.Cabbarlı.

ƏQRƏBASIZLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Əqrebanın, qohu-mun, yaxın adamların olmadığı veziyyet. Əqrəbasızlıq pis şeydir.

ƏQRƏBLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Əqreb çox olan. Əqrəbli səhralar.
Əqrəbli çöllərdə bağ-bostan quran; Zəhməti güldürən sənət olacaq. S.Vurğun.

ƏQSA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif [ər.] köhn. kit. Uzaqda olan, çox uzaq. □ Əqsayi-Şərq
Uzaq Şerq. Nə Şərq olaydı, nə Əqsayi-Şərq, həm nə Japonya; Nə onların hünəri xalqa dərsi-ibrət olaydı. M.Ə.Sabir.