Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

İZAHAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. "izah" söz. cemi] Bir meseleni, sözü ve s.-ni etraflı suretde aydınlaşdırma, şerh etme, beyan etme; müfessel izah. İzahata ehtiyac yoxdur.
Bütün bu yuxarıdakı izahat bizi inandırır ki, cənab Şirvanski "Vətən dili" kitabına qiy-mət verərkən zəhmət çəkib onun məzmunu ilə lazımi qədər tanış olmamış... F.Köçerli. Qulam müəllim artıq bir izahata girişmək istəmədi. S.Rehimov. // Bir işin, hereketin, hadisenin ve s.-nin sebeblerini izah eden yazılı melumat. Hadisə haqqında izahat təqdim etmək. □ İzahat vermək
şifahi ve ya yazılı suretde etraflı şerh etmek, aydın-laşdırmaq, melumat vermek. Hacı Manaf izahat verməyə başladı.. S.Hüseyn. Başqa bir otağa girdilər, müdir izahat verərək dedi:
Bu qızlar məzhəkəçilik və nədimlik öyrənmiş qızlardır. M.S.Ordubadi. Eldar sözə qarışıb, onun dediklərini təsdiq etdi və mənə izahat verdi.. M.Rzaquluzade.

İZAHATÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax izahçı.

İZAHATÇILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax izahçılıq.

İZAHÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Muzeylerde, sergilerde ve s.-de baxmaq üçün qoyulmuş şeyler haq-qında gelenlere melumat veren işçi.
Tefsirçi, şerhçi.

İZAHÇILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. İzahçının işi, vezifesi.

İZAHEDİCİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Aydınlaşdıran, izah eden, şerh eden, izahat mahiyyetinde olan. İzah-edici məlumat.
Ancaq verdiyim izahedici suallara Ağarəhim çox qəşəng cavablar verdi. S.Rehman.

İZAHEDİLMƏZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. İzah edile bilmeyen, anlaşılmaz, müemmalı, qeribe. İzahedilməz hərəkət. İzahedilməz hiss.

İZAHLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Sözleri izah eden, onların menalarını açan. İzahlı lüğət. İzahlı mətn.

İZAHSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. İzahı, şerhi olmayan, izahı verilmemiş. İzahsız mətn. İzahsız lüğət.

İZAXTARAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax iztapan. İZAL [ər.]: izal(ə) olmaq nifr.
redd olmaq, çekilib getmek. Cəbi qapını açıb mayora dedi:
Ağa, izal olun! N.Vezirov. [Əli dayı:] [Şah] izalə olur, ancaq bizim arxalandığımız sərbazları da özü ilə aparır. P.Makulu.

İZÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax iztapan. // Bir şeyin izine düşüb axtaran.

İZDİHAM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Bir yere çoxlu camaat yığılması, çox qelebelik, böyük camaat küt-lesi. Cümə günü olduğu üçün hər tərəfdə böyük bir izdiham vardı. S.Hüseyn. Körpü-də izdiham çox idi.. T.Ş.Simurq. Adamın ucu-bucağı yox idi, izdiham sel kimi axırdı. C.Cabbarlı. // çoxlu adam yığılmış yer, tün-lük, basırıq, qelebelik. Sabahdan Mehdi bəyin evində böyük izdiham var idi. çünki Şəban Gülsümü onun evinə gətirmişdi. Ə.Haqverdiyev.

İZDİHAMLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Qelebelik, tünlük, bası-
rıq, çoxlu adam olan. İzdihamlı yer. İzdi-hamlı mitinq.
[Ceyran:]
.İzdihamlı şəhər küçələrində səndən qaçmağım qorxudan deyildi. S.Hüseyn. Arvad nədir, belə izdi-hamlı yer nədir? T.Ş.Simurq. Yunis həyət qapısından şəhərin geniş, izdihamlı küçələ-rinə çıxdı. Mir Celal.

İZDİHAMLILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. çoxlu adam olan, qelebelik yerin halı; gurultululuq.

İZDİVAC : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] kit. köhn. Evlenme. Bu izdivac hər iki tərəfin əqidəsincə faydalı idi. Ə.Haqverdiyev. Şəmsiyyə ilə Səliminin izdi-vacı [Hekimülmülke] siyasi cəhətdən də lazım idi. M.İbrahimov. □ İzdivac etmək kit. köhn.
evlenmek.

İZ-ƏLAMƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax iz
ci menada. □ İz(i)-əlamət(i) qalmamaq (olmamaq görünməmək)
varlığına delalet eden heç bir şey, heç bir elamet, heç bir nişane qalmamaq. [Leylek Əlemdar] ağası ilə bir-likdə bütün həyəti, bağçanı bir-birinə vurdu, ancaq Alagözdən heç bir iz-əlamət görün-mədi. S.Rehimov. // Yox olmaq, mehv ol-maq, ortadan silinib getmek.

İZ-ƏSƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax iz-əlamət. □ İz(i)-əsər(i) qalmamaq (olmamaq görünmə-mək)
bax izi-əlaməti qalmamaq (olma-maq görünməmək) ("iz-əlamət"de).

İZHAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər.]
Aşkar etme, meydana çıxarma, gösterme, belli etme, bildirme. // Belli, aydın, melum. Bir gülüzlü nigar, sərvi-xoşrəftar; Cümlə xalqa izhar, bəllidi adı. Aşıq Saleh. □ İzhar etmək (eləmək qılmaq)
zahire çıxarmaq, aşkar etmek, açmaq, belli etmek, bildirmek. Kimə kim, dərdimi izhar qıldım, istəyib dərman; Ozümdən həm bətər bir dərdə onu mübtəla gördüm. Füzuli. Qorxudan başımıza gələn macəranı heç kəsə izhar eləmədik. C.Mem-medquluzade. Necə hər gizlini mən eyləyib izhar, yazım; Qorxmayıb Qaxqulu bəydən elə təkraryazım? Ə.Nezmi.
köhn. Bir sıra birleşmelerin birinci ter-kib hissesi; mes.: izhari-nifret, izhari-tees-süf, izhari-teşekkür ve s. Budur qonşuları-mızın hal həyatda olan şair və ədibləri haq-qında etdiyi izhari-məhəbbət və müvəffə-qiyyət və izhari-sədaqət və xülusiyyət! F.Köçerli. [Mürteceler] fikirsiz və mütaliə-siz qiyam barəsində izhari-nəzər edib, öz keçəcəklərini unudublar. M.İbrahimov. □ İzhari-nifrət etmək (bildirmək) köhn.
öz nifretini izhar etmek, bildirmek. [Me-şedi İbad:] Bax, eləyaz ki, xalq oxuyub Rüs-təm bəyə izhari-nifrət eləsin. ü.Hacıbeyov. İzhari-təəssüf etmək köhn.
öz teessüfü-nü bildirmek. İzhari-təşəkkür etmək
öz teşekkürünü bildirmek. Məcmuəmizin açıl-mağı barəsində
. teleqram və məktub gön-dərənlərdən nəhayət dərəcədə məmnun olub, bizi yada salanlara izhari-təşəkkür edirik. "Mol. Nesr."

İZİN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] İcaze, rüsxet. İzin istəmək. İzin vermək.
Ələsgərəm, eşq oduna qalan-nam; İzin versən, yar, başına dolannam. Aşıq Əlesger. İki ay bundan qabaq naçal-nikdən izin alıb getmişdim kəndimizə ana-mın ziyarətinə. C.Memmedquluzade. Aman bacım, izin ver, gedim, görüm mən onu; Könlümün ilk dostunu. B.Vahabzade.

İZİNCƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf İzi ile, ardınca, arxasınca, teqib ederek. Birinin izincə getmək.
Vahid bələd adam kimi dala baxmadan, atası da onun izincə yüyürdü. Mir Celal.

İZİNLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
İcazeli, icazesi olan, icaze (izin) almış, rüsxetli.
İcaze verilen, izin verilen, yol verilen.

İZİNSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf İcazesiz, icaze olmadan, icaze verilmeden. Bəzi vaxt atasından və qardaşından izinsizyadların toylarına anası öz qızını göndərərdi. R.Əfendiyev. [Qulu:] Ozün buyurubsan ki, izinsiz sənin otağına girməyim. S.S.Axundov. Verdiyev vacib iş üçün gələn tövr ilə izinsiz içəri girdi. Mir
Celal.

İZLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İzlemek"den f.is.

İZLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Birinin izi ile, ardınca getmek, teqib etmek, izine düşmek.
[Xey-yam:] Yox, oxşayacaq ruhumu bir zərrə səadət; İzlər məni hər dürlü fəlakət. H.Cavid. Sarıbəniz uşaqlar həyəcanla bu məhbusları izləyirdilər. S.Veliyev. Mən inamla irəliləyən Rəşidi addım-addım izlə-yirdim. M.Rzaquluzade.. // İzine düşüb axtarmaq, aramaq. Oğrunu izləmək.
Böyük bir mahalın divanı yerindən tərpənib Nəbini izləməyə başlamışdı. S.Rehimov. // Göz qoymaq, güdmek. üstü örtülü səbətlərdən şübhələnmiş polis xəfiyyəsi, uzaqdan-uzağa Qulam dayını izləyirdi. M.Hüseyn. Maya daha diqqətlə ərini izləyərək, onda başqa bir qadın iyini duyduqda sarsılmışdı. M.İbrahimov. [Teymur Zerifeye deyir:] Biz illər uzunu sənin həyatınla maraqlanmış, hər addımını izləmişik. H.Seyidbeyli.
məc. Birinin yolu ile getmek, onun
yolunu davam etdirmek, dalınca getmek.
Bir dramaturq olaraq [ü.Hacıbeyov] məhz
M.F.Axundov və C.Məmmədquluzadənin
dramaturji üslubunu izləyərək
. misli
görünməmiş komediyalar yazmışdır.
Ə.Sultanlı.
məc. Teqib etmek, göz qoymaq, mün-
tezem tanış olmaq. Gündəlik mətbuatı izlə-
mək.
Firidun
. diqqətlə qəzetləri izləyirdi.
M.İbrahimov.

İZLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İzlenmek"den f.is.