Multilingual Turkish Dictionary

Turuz Dictionary

Turuz Dictionary
TEYQİ : Turuz Dictionary

deygi. deyiğ. degi. söz. hərf.
deyiğ yoxdur: söz yoxdur.
deyiğin nədir: sözün nədir. nə demək istəyirsin.
söz deyiğ: hərf o suxən

TEYSONU : Turuz Dictionary

ən sonu

TEYTİ : Turuz Dictionary

deydi.-şunday deydi: belə deyirdi

TEYTİLƏR : Turuz Dictionary

deydilər deyillər.
qalada deydilər ki: ki şəhərdə deyillər ki

TEYTİQAN : Turuz Dictionary

-deydiğan söz: qıldığan söz. deyəcək söz

TEYU : Turuz Dictionary

-ertər deyu sərinqıl: keçər deyə, dayanqıl

TEYU : Turuz Dictionary

deyu. sandım.
açdım gözüm gördüm səni, hər bir nərsə sənsin deyu, dünüm sənli, günüm sənli, tünüm sənli, tümüm sənli.
gənc qulaq, sevməm deyu inanmaz, ayrıq nədir söğüş nədir qananmaz. (gənc: yoldan yetmiş. yeni yetmə. pişməmiş). (ayrıq: hicran). (söğüş: nifrət)

TEYU : Turuz Dictionary


bitmiş diyə qırma kəndini, ölüm deyu çox qalır hələ

TEYXA : Turuz Dictionary

çil. çin. xalis.
çil altun: şümş. {(qırx altın) doğru çevri ola bilməz}

TEZ : Turuz Dictionary

düz. ir. həmən. indi. qonda. dərhal. fovrən. fil hal.
düz ged evə.
savun. savuc.
yellu. çalıt.
yelli gələn yelli gedir.
sürgən. sürgün. dürtgən. dürtgün. sürə. sürlü. sürətli. çabıq. ir. irit. tələsik. əcələ. təcili.
sürgən ol.
sürgən ged, gəl.
sürgən iş.
oqmamış danışan, tez yanılar. (oqmamış: oxumamış. düşünməmiş).
tez tez: ir ir. sür sürə. sürəyən. sırıncağ.
tez etgilənən: hər nəyi özünə alan. alınqan. soruq. soruğ. işgif. içgiv. təsirpəzir. nifuzpəzir.
soruğ uşaq, kimsə.
tez yetişən bar: süfdə. savda. savat ( < savmaq). yenibar. yen. nobar. təbərzə.
savat ərik.
bu il sənin əlinlə tut savatdım, nobarladım.
yenərik.
yenəlçə.
yenincir: yenəncir.
oyun, fikrin, sözün, yönün tez tez dəğişən: yalotu. çaloyu. quşoy. çalbacay. səlbə.
ona güvənilməz, çaloyun biridir.
çaloyludan uzağ gəz, özün alıb, özün kəs.
bu səlbəlik sənin başıvı çalar bir gün.
qapalı qazan tez qaynar.
çağrılan yerə gec qalma, çağrılmaz yerə tez varma.
tez evlənib, gec ayrılan, tezin yatıb, gecin duran batırar, çox çalışıb azca yeyən, gecin yatıb tezin duran aparar.
tez qalxan işindən qalmaz: yarıqçı qarıqmaz. yarıqçı qalmaz.
oyun, fikrin, sözün, yönün tez tez dəğişdirmək: yalotunmaq. yalotlanmaq. çaloylanmaq. quşoylanmaq.
iti yanan, tez uçar. (uçmaq: sönmək).
çox tez, çalıt: yeləvimiş. yelə minmiş kimi. yelin. yeyin. (cəld).
yeləvimiş gedib gəldi

TEZ : Turuz Dictionary

əlüstü. dərhal.
atıq. iti.
atıq ol: tələs. tez ol.
tiz. iti. sərüsseyr. tünd. aşğın.
aşqın.
ivsə. iti. tələsik.
vəxdən qabaq (# gec: vəxdən sonra).
iti. dirik.
dirik gəl..¶-ertən tez duran: ertəncik..¶-tez olmaq: tələsmək. irtəmək. ertəmək.
irtmədən: tələsmədən..¶-erkən, tezdən. tez başlamaq: ertələmək. ¶tez davranmaq. ertələmək..¶-tez ol!: tələs!. yallah!. atağal!. ırqala!.
tez olun: atağalın!. tələsin!.
atüstü. çalt. cəld. fori. iti.
atüstü ged gəl..¶-tez alışan: küyrək. odlu. aşqın..¶-tez unudulan: uçnağ..¶-tez olmaq: tizinmək.
biraz tizin: biraz tez ol

TEZ : Turuz Dictionary

-incə tutsan ipivi, dartılalı tez qırılı. (işivi qurğun, bərk, möhkəm tutmalısın. işin yoğunluqlarında qaçırmamalısan)..¶-qarnı ac gözü acdan tez doyar..¶-aldışların ayrışmağı tez olmaz..¶-ukar qulaq, tez okur. (ukar: eşidən). (okur: anlar). (eşidən qulağ, tez anlar)..¶-türk sözü yaraşır türkün adına, tez düşər, kim minər özgə atına..¶-ukar qulaq, tez okur: eşidən qulağ, tez anlar

TEZ : Turuz Dictionary

ir
-ir gülmədik, gec gülməz, gec gülmədik, heç gülməz

TEZ : Turuz Dictionary

ir. çarçapıq. çatçapıq. dərtəpik. dərhal. həmən.¶-gec tez, nə dərək, bir gün olacaq. (nə dərək:nə olsun. nə fərq elər. nə fərqi!).¶-qutaylığa dünən gec, yarın tez, bu gün çağdır. (qutaylığa: güntaylığa, xoşbəxliyə).¶-tez eləmək: tezləmək. tələsmək.
tezliyən itdi, izləyən yetdi. (itdi: yetmədi).¶-təpəgən qoç tez kəsilir

TEZ : Turuz Dictionary

qırvax. qıvraq. iti. yeyin. ¶-bəlirmiş çağdan tez, qabağ, irik: erit. irit.
siz çox irit gəlmisiz. ¶-yelli gedən, tez köçər. yelli qalxan, tez çökər. (köçər: keçər. gedər) (çökər: batar. düşər). (hızlı yanan, tez sönər). (yelli durma, yel alır)

TEZ : Turuz Dictionary

-tez inanmalıq. inancanlıq. sadəlik.
bu inancanlığn kötəyin yeyəcəksin..¶-aranı tut, yanlar yerin tez tapar

TEZ : Turuz Dictionary

-tez yol alan, gec yorular. (bu söz, kişiyə, hər nərsəni, erkindən (tez, gənclikdən) başlayıb, işləməyə qalxışmağı sürüclür (sezdirir)

TEZ : Turuz Dictionary

tezraq. ertiv. irtiv.
irtiv qalxan günlügünü yarıtdı. (günlügünü
gün işini). ¶-yaş çağulu tez keçər, gec çağulu gec. (çağul: fəsl). (gec çağulu: qocalıq devri) (gənclik tez keçər, yaşlılıq, qocalıq çox sürər)

TEZ : Turuz Dictionary

-çox çox tez: irdənikə

TEZ : Turuz Dictionary

ir. erkən.
ir gülməsə gec gülməz, gec gülməsə heç gülməz.
çox duru olan, tez bulanar.
ir gəl ir ged.
tez tətinə: heç nəyilə.
yol yoldaşı yoldaşına söyənər, qorxuq yatan tez tətinə oyanar. (qorxuq: xoflu. dehşətli).
düşman dosdan tez tapar, yaman yamanın yapar. (düşman ocaq başında, dosdun qapı dalında).
kəndini çox bəyənən tez üzülər.
ged oğul ta qalasan sən görəsən çox qalırı, tez düşər əldən ayaqdan birinin dinlə dininə dolaşan.
ged oğul ta qalasan sən görəsən çox qalırı, tez düşər əldən ayaqdan birinin dinlə dininə toxuşan.
bu incəlik olqunluq tapılmaz hələ, deyiblər quyruğu uzun, tez keçər ələ.
məndə kövrək bir quşam, ələ tez alışan, küsməmiş barışan, bir diləklə yarışan. (yarışan: yarlışan: yoldaşlaşan)
aşa tez qızan, aşa tez soğur. (aşa: çox)

TEZ : Turuz Dictionary

-əğrəti ata minən, tez enər. (əğrəti: ələnti. borc).¶-çox bilənlə, az inanan, uzun yolu tez gedər.¶-dil düğünü boğaza tez düşər

TEZ : Turuz Dictionary


ertə. irtə.
ir.
yorqa ilə ayqa, bayqa ilə yalqa, bir yola çıxmış, ir ayrılmış. (ayqa
ayaq. yayaq. piyada). ( bayqa: zəngin). (yalqa: yoxsul).
doğmalardan pir olmaz, olursada tez olmaz. (başqalar üçün adlım , öz elində az tanınmışlar üsdə deyilir). (üsdə: haqda). (tez olmaz: öləndən son olar)
kötü xəbər tez qaçar. (yaman salıq qır çapar)
tez qapılmış öcgüyə, çuxur qazar özgüyə. (öcgüyə: öc almağa. intiqam almağa)
iti qaçda tez uğra, dan atmamış gün batar. (ömür qısa).
iti qaçda tez yorul, yavaş yürü gec yorul.
tezdə qalxıb tez evlən, iyi keçirsən devrən.
tez qovuşan: aşılğan. qanı isti.
bir elin olmasa qeyrət qoruya öz dilini , dura bilməz ayağa yox olacaq, tez geci var.
illər vardır günlərə tay tez keçər, günlər vardır illərə tay gej keçər.
sevişmə tez, tanışma gec tuş gəlir bizə, dinclik uzaq, ayrılıq qolay ilişir bizə.
yengilərdən öğrəşən, qalxış yolun tez bilər. (yengilərdən
sınğılardan. şikəslərdən)
bulqa kişi, yanqı odun, tez enər!. (yanqı: şəhvət) (bulqa: anlıq. arif). {işlərin necəliyin (gedişin) bilən biri, istək odun tez enər. (istək: həvəs)}.
işlərin necəliyin (gedişin) bilən biri, istək odun tez enər. (istək: həvəs).
bulqa kişi, yanqı odun, tez enər!. (yanqı: şəhvət) (bulqa: anlıq. arif)
dincə qoymuş varmı nərsə bu qara üzlü ölüm, tez geci var qurtarış yox güclü bir barlıq ölüm. (barlıq: varlıq).
ata sovğası tirk ötər, tez tükər. (sovğası
irsi). (tirk
iti).
higgə tutma içində , tez çürüdüb pasladar. (higgə tutma içində: öc saxlama içində).
tutulan bir gün qutular. tez geci var, tezi qazaş geci bataş.
tez alışan tez sönər demişləriz, yanmışlarız.
tez alışan ömür dibin, enin boyun yaşarmış.
yarın yıxsan gec olmaz, bu gün düzət tez olmaz.
yol ilə düşsən yola, barcaq başa tez çatar, özgə yolla sürünsən, batar, çatar bәllәnmәz. (barcaq: amac. məqsəd. mənzil).
sayqıdəğməz sayqılını tez tozar, yaman yoğsa yeğlərimiz tez pozar, gəzinsəndə sayqıdəğərlə gəzin, iyilikdən iyilərə yad qalsın. (yoğsa: qarışsa. yaxlaşsa).
dan tez atmış bu gecə, gözləməyə yoğdu öğün, başın at yat günüzün, gündə batar, axşam olar. (öğün: çağ. zaman. növbət).
tez evlәnib boşansanda gec boşan.
yıxmağa yarında var gec deyil, düzətmәyә bu gün belə tez deyil.
ölüm dovu gəlincə igit qarı bəllənməz, dan tez atar axşam düşər gün batar, qaranlıqda itən batan bəllənməz. (dovu: kəzi. sırası. novbəti).
çatmadım çağında işin, çatanda ya tez hələ dedilər, yada kim gec deyib geddilər.
gizlidən yazma gözə dizgi qoşu, buz kimi düşsə günəş tez əriri.
qara gilənar suda cihlənər, sevgili ürək tez ürəklənər.
yağan yağış uca dama tez düşər.
hovla yazılmış yaşam, tez qırılan cam üsdə, sevən atar sevənin, bir quruca söz üsdə. (hovla
buğla. buxarla).
gözlədigimizdәn çox tez qocalırıq, sandığımızdan tezdə ölürük.
tez qalx tez bitir. (qalx: giriş. başla).
dilin tuta bilməyən, tez başını uçurmuş. (dil tutula bilməsə, baş dinəcə oturmaz). (dinəcə
huzurda. asayişdə).
sonu boşa uğradı oğulda baş olmasa, ata yurdun tez danar anadilin unutsa. (boşa > puça)

TEZ : Turuz Dictionary

tiz hiz. qız (qızmaq). haşarı. həşəri. daşarı. qırdıma. qırdırma. qıvcıv. qırval. qırvac. qıvral. qıvrac. cəld. çalıt. qurnaz. qura. çıpacan. çipəcən (< çırpmaq). zirək. zirəng. iti. qılav. qılac. qızı. çalıq. qızqın. qırsız. qızaq. qızat. qızan. körüklü. közüklü. körsüklü. körsük. körsək. qorsaq. sınırlı. qopurlu. qopuqlu. köpürlü. köpüklü. xaşlaq. şiddət. sürət. qırtıl. keçimsiz. geçimsiz. koraza. qoraza. köndələn. çöndələn. döndələn. yöndələn. yandalan. bədəxlaq. çabuqluq. əcələ.
dözməsər baş yoluğar tez qadağa. (dözməsər: dözməsər. dözümsüz). (qadağa: bəliya)
hızlı sağan, tez keçər, tezcə qızan tez sönər. (sağan: sağanaq). (iti gələn, itib gedər).
hızlı sağan, tez keçər, tezcə qızan tez sönər. (sağan: sağanaq). (iti gələn, itib gedər).
gül çağından tez açar, gün çağından tez çıxar, gözəlimsin gözləmə, gözlək gözdə ot çıxar. (ot çıxar: kor olar)

TEZ : Turuz Dictionary

ir. tələsik. kavsara. ivədi. qoparıq. qoparaq. qoğraq. qoğaraq. qıvraq. qızdırbas. qısdırbas.
kavsaraya gətirmək: ivdirmək. sıxıştırmaq.
qazar. dazar. qazır. dazır. ir. irik. er. erik. tələsik. qoparıq. qoparaq. qoğraq. qoğaraq. qıvraq. qızdırbas

TEZ : Turuz Dictionary

-tez oğulan daş: kəpir. kəvir.
yeyin gedən tez çatmaz, irtə qalxan gec çatmaz.
dərin dərin, tez tez, güc nəfəs almaq: kəkələmək. gəvildəmək: kəhildəmək. kəhiləmək. gəvil gəvil solumaq. soluğ soluğa qalmaq.
tez qırılan: çıtqırıldım. qığırıq. qığrıq.
çox tez, çapıq: qığılcım. qıvılcım. qıv. qov. qov. qor. qovul. qorul. qorcanaq. qırçanaq. yeləvimiş.
qıvılcım kimi qapını kim çalır.
bir qırçanaq düşərsə tarlaya, yanılır, oxşayar odlu dəryaya.
yumuşaq, gec islanan, tez, qolay biçimlənən, şəkillənən, ətpalçığı deyilən, saxsı toprağı: gil. giv.
gildaşı: tez qırılan daş.
yumuşaq, yeğni, yeğin, tez, çanıq qırılan nərsə: kəvək. kəvik