Multilingual Turkish Dictionary Turuz Dictionary

TİL : Turuz Dictionary

dil. söz.
ərdəm başı dil, yardam başı il. (il: el). (dəğərlərin ən yüksəyi sözdür, kömək diləsən eldir) (eldən başqa umma yardım). (el yardımı tükənməz). ¶-qulağ çalınır, dil deyir. (qulağ eşitdiyin dil deyər). (çalınır:dəğrilir). ¶-dil çözmək:. açmaq. ¶-yaz olmasa, yağ olmaz, dil olmasa, baş olmaz. (baş olmaz: düşünmək olmaz). ¶-ərdəm aldı, altun dil. (aldı: alnı. yüksəyin. ən yüksəyi. başı) (ərdəm başı, til). ¶-dil baylığı: dil: söz xəzinəsi, varlığı. ¶-ilim bilim, dil tanımaz, el bilməz

TİL : Turuz Dictionary

-göz, dil qulağ koru: görməz dinləməz, danışmaz kimsə.¶-söz, dil mənim ruhum. (söz: dil) (tinim: ruhum).¶-əşlər ara dil dursa, könülləri dinc alır. (dil: söz) (sevgilər (ər arvad, qız oğlan) arsında söğüş dalaş yerinə ökdəlik (mə'qulluq) dil, söz üstəlik sürsə, iş sonu gəlirsədə könülləri dinclikdən qalmaz).¶-dil könül haçarı. (dil: söz).¶-türklərə başqa dil ilə tarını banlamaq olmaz. (banlamaq: çağırmaq).¶-dil ətdən, çəlik əridir. (çəlik: tapdanmış dəmir. polad).¶-dil qırıldı, can töküldü, sevgi dildə, oldu tapmaz öz sözün.¶-ər altun ilə ölçülməz, ərdəmli baş, dil gərək. (dil: söz. düşüncə).¶-otuz iki qalalı dil var olsun. iki qulaq arasında oturan yalançı baş yox olsun. (dilin suçu yox, dildə yalan yox). (otuz iki qalalı: otuz iki qapılı. hər diş bir qapı).¶-dil xoş ötsə qulaq səmirər.¶-dil ötən yerdən od ötməz.¶-bal kimi süzmə şəkər dil.¶-dil oraqı tutsa kəsər.¶-neçə dil bilən olsan, neçə adam deyərlər, öz dilini bilməsən, necə adam deyərlər!?.¶-oxşayanda dil, oxlayanda dil.¶-bir sağlam dil, sağlam beyin istər!.¶-oxşayanda dil, oxlayanda dil.¶-el dilə bağlı, yurd elə

TİL : Turuz Dictionary

söz. sav..¶-dil salan düğünü, diş çözəməzi..¶-dil ürəkdəkin söylər..¶-dil elitin, bayrağı, yurd elitin, baylağı. {hər elin (millətin) varlığını bəllətən(var olduğun tanıtan özəl, özgür bəlgə) sözü, savı, dilidir}. {hər elin (millətin) balyağı (balı yağı), kan dağarı, nəni devləti, yurdu, torprqıdır}..¶-dil tökmək: rica etmək..¶-ən iyi, ən pis, dil ilə ürək..¶-bir dil bir tən bir tin: dilbir tinbir tənbir
dildaş təndaş tindaş..¶-dil ilə vurulan, içi qırılar..¶-dil qanan: dilmaş.-dilmaş uşaq.
dilmaş balalar..¶-dil qanmaz: tat.-gəpləyiş bilməz tat: söz, dil başa düşməz dil qanmaz..¶-dil var quyuya salar, dil var quyudan alar..¶-dil bilməz nökər, avqarın sökər. (avqarın
evin sözün işin, iç dünyavı eşiyə açar)..¶-sırlar haçarı söz durur, bilmək için dil ara. (dilivə dərək dəğər biç). (başlaq söz, bitlək sözdür. dildə söz üçün. dilsiz, sözsüz. dilsiz ellər, ölməyə büktüm.). (büktüm: məhkum)..¶-süycü dil bir kan, vermək bilən tükənməz. (süycü: dadlı) (bilən: ilə)
.¶-dil, ağız yaraşığı, söz, dil yaraşığı, sözilə dil, kişi yaraşığı. (kişi dərəki, dəğəri, ağırlığı düşüncədən başqa, nədə ola bilir. düşüncəni canlandıran, dildən-sözdən başqa nə var!!!!!?????. {{-oyan.}}).¶-sevdirəndə dil, bezdirəndə dil..¶-dil bilən orağ ursan, belin ağrımaz. (biligin sal işə, biləgin yox).¶-dil bəla, diş qala, dildən gəlir hər bəla..¶-kişi iki kökdə durur, doğma dil, doğma topraq..¶-sevdirəndə dil, bezdirəndə dil

TİL : Turuz Dictionary

-yüklənib kürək, sindirib ürək, qopmaq bilmir dil sevgisi. ¶-qaravqul ol ağzına, dil durur canın qadası, qıs dişingi qatıraq, dişdir dilin qalası.(qalası: qapısı). ¶-dil çiçəkdirsə solmadan suvar.¶-qulaq duysa, göz tanısa, dil desə, güman qalmaz güvən itməz. ¶-dil daş deyil, başdır, dilin daşıda başdır. (daşıda: təməlidə)

TİL : Turuz Dictionary

ılıq ılıq dil ilə , ilan ninindən çıxar, kəttə kəttə gəpirsən, ilan əlindən qaçar. (ılıq ılıq söyləsən, ilan ninindən çıxar).
dil deyər, qulaq dinlər, göz görər

TİL : Turuz Dictionary

dil.
luğət. kəlam.
türk dili: türk luğəti.
danşıq. ləhcə. leksik. quyiş.
türk dilləri: türk ləhcələri, danşıqları.
dilim. fal. çal. qaç. qaş. qoxuluq. qoxluq. dadlıq. dadımlıq. örnək. dənə. dənək. dadı. (nimunə). öğür. oyur. yumruq. numruq. udruq. uçruq. sırıq. nimunə. sarqıt. salqıt. sırqıt. görnəklik. göstərimlik. göstərməlik. görsətimlik. görsətməlik. görk. umluq. umuş. umuc. məsdurə. nimunə.
bunu göstərimlik diyə göndərdilər.
dil bolmasa el bolmas, el bolmasa, yurt bolmas.
baş boş olsa dil çaşar, baş baş olsa, dil yarar. (dil: söz)
iç gizlərim açar dil, könül nisgilim tökər dil
o nədir yetmişiki dil bilir (tapmca). (saz)
dil olmasa, el olmaz. (dil yoxdusa , el yoxdu)
başı açan dil olar, qay başlayan söz olar. (qay: bəla)
dil söz ilə tanınar.
baş çönürsə daşa, könül susar, dil deməyə söz tapmaz.
bilgəli baş dil tutar, gəvzəsə dil, baş uçar. (gəvzəsə: arıtıq gəpləyirsə). (ağıllı baş hər nə gələ danışmaz)
quru yanar höl yanar, əl oğurlar dil danar. (höl
yaş)
sussun ana dilin danan dil.
dil düşüncə açarı. (açarı: açıqlayanı. aşqarladanı). (dilsiz düşünə bilməsən).
dil bilginin elçisi. (dil
söz)
dil bilim, kəllə olan yerdə yaşır, kəllə yoxan yerdə batır
dil boyur, könül doyur (boyurmaq: nəql edmək. nağıl demək)
dil uzun us qısa , us uzun dil qısa.
dil bilən yolda qalmaz.
ayaq büdrəsin, dil sürücməsin. (sürücməsin: sürcəməsin. yanılmasın. xəta edməsin).
dilindi varlığın sənin, dilsiz varlıq nəyivə gərək, öykün oyun, sayın sanağın, dil oylanış, usuş qanış kişiyə gərək. {dil oylanış (sözlə duşünmə) birgə yaranmış}. (öykün oyun, sayın sanağın: zikrin fikrin). (usuş qanış
düşünüb qanma).
dağ əriyər su ilə, baş ucalar dil ilə.
dil tutula bilməsə, baş dinəcə oturmaz. (dinəcə
huzurda. asayişdə) (dilin tuta bilməyən, tez başını uçurmuş).
qurd adı çəkilcək, it dil dodağı qarışar. (qurdun adı çəkilcək, it dinclikdə durmaz).
uzun dil, kəsik baş gətirir.
ağılı diş ilanda, ağılı dil oğlanda. (oğlanda: insanda).
ərdəni dil bilgə sözü yaştuq yola yaxtuq səpər. (ərdəni: ərdənli: tutarlı. qiymətli). (yaştuq yola yaşam, həyat yoluna). (yaxtuq
ışıq).
göz görəni dil desə, baş açar. (gördüklərindən danış, bilməyən bilsin, önə çıxan ey kötü baş uyar düşsün) (ey kötü
iyi kötünü). (baş uyar duşsün: kişi aqah olsun).
qulaq duyar dil öğrəşər, ayaq gəzər baş öğrəşər.
sözə dil gərək, sözü dinləmək.
eşidən qulaq bir asılsa, deyən dil, min asılmış.
saç çəkilər, dil dara çəkdirər.
bağ yemişi dadlı olmaz dil yalı, sözün vardır bəlli barı bal yalı. (yalı: kimi).
başı ucaldan dil. (dil: söz).
dil ağrısın baş çəkər. (ağrısın: yamanın. yükün) (ağız deyər baş ağrıyar).
dil sürcü, yalan. (dil səhvi, yalan). (dil çaşırsa, kırıxsa yalan söylər).
dilin önəmi.
bu dil ilə durar adımız, bəllənər dönük yadımız.
dil qanan: dilmac. dilmaş. müfəssir. mütərcim.
(tapmaca).
yarçıl ötər qayçılda, incidən qala içrə yatar. (yarçıl: yumşaq). (qayçıl: iti). (dil).
ilan çalsa dərman görsə sağalar, dil çalısa ağrısı can ağrıdır.
asmağa baş aranır, kəsmәyә dil, kəndivә güvәn, elindən öğrən.
kəndi başın dil açar, iki başa dil haçar. (başın
ağlın).
ölməyə qanat çalmam min nədəndən, bu yaz, bu el, bu dil məni gözləyir.{ölməyə könlüm dəl min nədəndən, bu yaz, bu el, bu dil məni gözləyir. (könlüm dəl: könlüm yox)}.
(tapmaca).{-incilər içrə yatan bir ağulu ilan durar. (dişlər. acı dil) }
dil dadlısı, elçi yaçağı. (yaçağı: yaraşığı). (elçi danışıb qonuşmağın bilməlidir).
dil qızığımdır, marağımdır, çalışıram. (qızığımdır: marağımdır. ilgiləndirir. əlaqə muridimdir).
dil qorunur el içrə, qoç igitlər bağmanı, ana doğan danırsa , yadlar onun yağvanı. (doğan: qohum) (yağvanı: öcəni. ocanı. yağuçluq, düşmanlıq yapanı).
dil ölkənin bayrağı, bayraq saxlar ölkəni.
dil susarsa, göz qonuşsa, can könül içdən qopar. (can könül içdən qopar: içim titrər).
el üçün bayraq açılsa dil durur.
türklərə başqa dil ilə tanrını banlamaq olmaz. (banlamaq: çağırmaq).
acı basarsa içim, öc biçər boğaz, soluq qısar dil susar.
baş baş olsa dilin qorar, dil yiyəsi baş olsa, başın qorar. (baş baş olsa: kəllədə us, ağıl olsa). (baş olsa: uslu, ağıllı olsa). (qorar: saxlar).
çağ ötmədən gör işin, igit ikən yaraqlan, var gücünlə, tam ərdəmlə işlə qıl, ağız əğrər, dişlər düşər, dil gedər, huşda çaşar, başın titrər diz əsər.
el köçsə oba qalmaz, dil çöksə el qalmaz.
dosdun yoxsa yaşamda, könül bağın açılmaz, söylə dadlı dadlı duy, dil çiçəkdir suvarmasan gövərməz.
güc kişinin qadası, dil dişinin. (qadası:bəlası).
hər elin dil durur göstərgəsi.
deyilməmiş söz dil yaxmaz.
dil deməklə itilər, tirə sürtməklə. ( tirə: piçaq).
hər elin bayrağıdır ''dil'' deyəli söz varımız.
dil qandalı boyunda.
dil imit, bayraq durur ellər ara. ( imit: təmsil).
dil çaşırsa söz ölər, solar tini qalar təni , ölümçuluq varlıq olar.
əl çalması göyərdər, dil yarası kök salar.
maxtummqulu tapmadı heçgəzin aman, dil yamanı kəsədən, baltadan yaman, yaman dil qatında ağısı öldürən ilan, çaqsada bir çibin çaqanca bolmaz. (çibin: mığmığa. həşərə).
dil olan yerdə gərəkməzdi çəlik çalsın ürək. (dil: söz). (çəlik
polad). (dilin gücü, süngü dələr). (süngü
neyzə)
sözsüz gerçək olamaz, sözsüz durmuş yaramaz, anlamsız söz gərəkməz, sözsüz anlam olanmaz, anlamlı söz dil qurur, tanrı bu dildən olur.
usu qısa uzun dil
dil dəğirmək: söz toxundurub incitmək.
çalış kimsəyə dil dəğirmə: kimsəni dilinlə, sözünlə incitmə, çalma.
dil tutmaq: qarşı yandan, düşməndən bilginmək (bilgi almaq) üçün tutulan əsir.
dil tutun görün o tayda nə keçir.
şırıq şırıq, yırıq yırıq, qayış qayış, dilik dilik, dil dil kəsmək: dildirmək. diləmək.
dil baylığı, el baylığı.(baylıq: devlət)

TİL : Turuz Dictionary

anlamaza dil tökmə, dəyərsizə can yorma.
çürük dişdən diş çıxmaz, yaman dildən dil çıxmaz.
dil öğrəşsə ağız qalmaz.
dərdi dil edmək: könüldürmək. birinə için, könlün açmaq.
bir kimsədə yoxdur onla biraz könüldürəm.
hər gələnlə könüldürmə.
dil biligin elçisi.
gül tikənsiz, dil diləksiz, göz yaşsız qalanmaz.
dil görən işi əl görəməz.
dil olan yerdə əl işləməz.
dil yaşasın, el dursun.
dil. dil (fars) < dilək. könül. istək.
dil alanı çalış çəliş alanı, qorxan geri, qalxan önə apardı

TİL : Turuz Dictionary

-əl oxşasa könül dinər, dil oxşasa tinim dinər. (əl çəkmək könlü toxdadar, söz ruhu dindirər).¶-dil kişinin bəzəyi.¶-dil var ötər göt yeyər, dil var ötər baş yeyər.¶-söz baylığı dil görkü, tuğra sözlük ər görkü. (görkü: göyçəkliyi). (tuğra: doğru).¶-dil yaxımlı yalxım kimidir, qanlı açıq yara bitirər.¶-qorunmasa dil ağızda tənindəki baş əzilər.¶-kişi kimliyi dil. (dil: söz).¶-qulağ çalınır, dil deyir. (qulağ eşitdiyin dil deyər).¶-dil düğünü boğaza tez düşər.¶-ürək istər dil söylər

TİL : Turuz Dictionary

-saçaq başda əl saxla, koranlıqda ayaq, yad qatında dil saxla. (saçaq: süfrə). (koranlıqda: qaranlıqda). (qatında: yayında)-dil kimi ensiz, uzun parça: oq. şırıq.
bir ox yerin var.
sözü dil deyər, işi əl görər.
iki nərsəni birbirinə bağlayan dil: ox

TİLAB : Turuz Dictionary

-tapıqları, kağazları, sənədləri ayırdıb bölüb, bəlli bir sırada düzənləmə üçün, bölüklü, kəsikli dolab, dilab: sıralac. sırlac. cilbənd. cilbət. müsənnif. qılasor. kılasor. kılasör. qılaqor