Multilingual Turkish Dictionary

Turuz Dictionary

Turuz Dictionary
TİLİMLƏ : Turuz Dictionary

-bir yaram var, dərmanı dildə, dilimlə bir söz, söylə dilimlə. (dilimlə:
dilim ilə.
açıqla)..¶-bir yaram var, dərmanı dildə, dilimlə bir söz, söylə dilimlə. (dilimlə:
dilim ilə.
açıqla)

TİLİMLƏ : Turuz Dictionary


söz könüldə doğur, dilimlə çıxır.(könül çaxar dilim yayar)

TİLİMLƏK : Turuz Dictionary

dilimlək. dilmək

TİLİMLƏMƏK : Turuz Dictionary

dilimləmək. diləmək.
dilim dilim, uzunasına kəsmək.
qoğunu dilə

TİLİMLƏMƏK : Turuz Dictionary

dilimləmək. dildəmək. dilşəmək.
yarındaq (qayış) yekə göndən dildəşir.
diləş diləş dildəmiş ürək

TİLİMNİ : Turuz Dictionary

-özbək dər.
öz dilimni sözləşidən qayıtmas mən, ana dilimni sözləşidən uyalmas mən. (sözləşidən: danışmaqdan) (qayıtmas mən: dönməz mən.dönmərəm) (uyalmas mən: utanmaz mən. utanmaram)

TİLİMTƏN : Turuz Dictionary


canım üzgün dilimdən: dilimin kəmligindən içim üzülür.
diləm dildən gileyli, dilim candan gileyli, canım üzgün dilimdən, dilim darqın diləmdən. {(diləm: iç özüğü. istək. içözdən doğan istək). (içözdən
vicdandan)}. (gileyli: sızınlı. şikayətli). (dilim darqın diləmdən: sözüm sıxılır diləkləri açıqlayamadan)

TİLİMTİR : Turuz Dictionary

dilimdir.
tatlarqu dili olsada bal, ağzımı sancar, öz doğma dilimdir ki şirindir mənə baldan

TİLİMTİR : Turuz Dictionary


tatlarqu dili olsada bal, ağzımı sancar, öz doğma dilimdir ki şirindir mənə baldan

TİLİMTİRQİ : Turuz Dictionary


yatdurqa dili olsa da bal ağzımı sancar, öz doğma dilimdirki şirindir mənə baldan. (yatdurqa: biqanə)

TİLİN : Turuz Dictionary

-dağa çıxdın ayağın yoxla, elə çıxdın dilin saxla. (elə: camaat içinə).
ana, bala dilmacı, dansa dilin çox acı.
dağa çıxdın ayağın yoxla, elə çıxdın dilin saxla. (elə: camaat içinə).
dilin çıxarıb sallamaq, oynatmaq: yalsamaq

TİLİN : Turuz Dictionary

-anadır bəslir diləsi, könüldə varsa bəsi, əkilər dilin səpəsi. (bəsi: mə'nəvi gücü). (səpəsi: tuxumu).
indidən çaşsa dilin, yarın necə saxlar elin

TİLİN : Turuz Dictionary

-ana dilin itirən qarabaş, ad tapanmaz olar külbaş..¶-uzun dilin, yaşı uzamaz..¶-sılağa gücün yoxsa, sıylama bolsun.(sılağa: sıylama əzizləməyə. təkrim edməyə). {birin əzizləməyə olasın yoxsa, dadlı dilivə nə gəlib. (olasın: imkanın)}.¶-kişi dilin dansa, su çox yatsa acar.(acar: küflənər)..¶-dilə sal dilə, var olsun dilin. (nərsəni gündəmə gətirməklə, aldışmaqla diri saxlayıb yürkütmək olayı). (yürkütmək: rayic edmək)..¶-dilin danmış, torba ağız el olarmış!..¶-düşməsin dildən, dilin

TİLİN : Turuz Dictionary

-ana dilin qorumazsa ana, nə deyim ona!.¶-dilin qanmaz yazıqlar, özgə götün yer bilər. (dilin qanmaz yazıqlar, ''poxa'' ''qoh'' diyər, tamaha düşər)!.¶-quş dilin quş bilir dedilər, doğma dilim yedilər. (eşəklə eşək gərək. (eşək: (< eşmək). eşici. tovlaq. kələkçi. hoqqaçı). kopoyoğlu ilə kopyoğluluq gərək).¶-quş dilin quş düşər, lal dilin anası. (düşər: düşünər).¶-dilin suçu yox, dildə yalan yox. (otuz iki qalalı dil var olsun. iki qulaq arasında oturan yalançı baş yox olsun). (otuz iki qalalı: otuz iki qapılı. hər diş bir qapı).¶-doğma dilin daşlayan, yuva qazdı, yad dillərə könlündə.¶-usda qatda əlin güd, xoca qatda dilin. (qatda: yanında. huzurunda).¶-könül dilin daşlayan, yuva qazdı, yad dillərə könlündə.¶-düşməsin dildən dilin

TİLİN : Turuz Dictionary

dilin.
dilin gücü, kişi onatı (kişinin bərkliyi, tovu, sözündən asılıdır). (onatı: təsdigi. doğruluğu, gücü.)..¶-öz dilin bilsin, elgünüm gülsün..¶-ana dilin danan ''öksüz'' olar. (ata anasın itirən soysuz)..¶-dilin yurdsu, könül orun, dillə sözü, könüllə yorun. (yurdsu: yurdu. sevimli yurdu). (orun: yer. könül orun: könüldü yeri). (dillə: dil ilə.
dillə sözü: dil ilə sözü). (yorun: yozun. açıqla)..¶-elin atan, başı, daşdı, dilin satan, qırdıqaçdı!.(qırdıqaç: satqın. saltasız)

TİLİN : Turuz Dictionary

dilin.
dilin tutanmıyan, qulağından yeyər. (qulağından yeyər: ursanar: (< vur). cəzalanar) (hər sözü hər yanda demək olmaz)..¶-yetər ki min qanan qalsın, analıq dilin ansın. (ansın: unutmasın). (min qanac, alqılı, şuur gücü olan, milyonların işin görər!).¶-itirmişsə qoca ellər öz dilin, çaşırlığa, qolayına öğrəşir. (çaşırlığa: başqalışa. özgərişə. azqınlığa)..¶-keşgələr sarmasın dilin, qıl bitir əldəki işin. (keşgə: kaş ki) (görəcək işivi qıl qutar)

TİLİN : Turuz Dictionary

dilin.
doslğun dilin bil, düşmanın dilin öğrən. ¶-dosdun ürəyin, düşmanın dilin bil

TİLİN : Turuz Dictionary

-tutma yüngül dilivi, türkcə dilin inci dəgər. (inci: mərcan. mirvarid). ¶-ana dansa anadilin, uşaq necə qana dilin?. ¶-dilə sal dilə, var olsun dilin

TİLİN : Turuz Dictionary

-ağızda dilin olsun, əlində yaraq. ¶-dinsiz olan dilin danalar, tanrı qatı onu qavalar. (danalar: lap dana, öküz kimi danar) (tanrı qatı: tanrı qulluğu, qapısı) ¶-qaravqul ol ağzına, dil durur canın qadası, qıs dişingi qatıraq, dişdir dilin qalası.(qalası: qapısı). ¶-dilin itirən dinsiz qalır¶-dinli olan dilin qorur. ¶-dilin düşməyən sözü: dilək. zikr. vird.
ağırsama diləki: şükr edmə zikri. ¶-dil daş deyil, başdır, dilin daşıda başdır. (daşıda: təməlidə)

TİLİN : Turuz Dictionary

-ana dilin dananlar, özgə dilə yananlar

TİLİN : Turuz Dictionary

dilin. sözün.
dilin dinin bir yana , kişi dəğər işiylə. (kişi dəğər işiylə: kişi tapmış dəğər işindən)
dilin atan kütlə olar el olmaz. (kütlə
biçimsiz bir yığın, topar).
sayıq olsan doğru yoldan azarsan, bülbül kimi sayran dilin lal olar. (sayıq: sadə)
sussun ana dilin danan dil.
dilin dərgitə dəğir. (dərgit
süfrə). yumşaq dillə süfrəyə çatılır. kişi dili altındadır.
ana dilin iyi gəpir, gəpirməsən, sümük gəmir. (it ol!).
dilin satmaz özün bilən, dilin atmaz sözün bilən.
ana dansa ana dilin, bala seçər dana dilin!.
gedilər üçün ürək yorma, anlamaz üçün dilin. (gedilər
bəfasızlar).
anadır bəslir həvəsi, könüldə varsa bəsi, əkilər dilin səpəsi. (bəsi: mə'nəvi gücü). (səpəsi: tuxum).
(anadilin danan analara). küyüseydi dilin ağzında ana, satamazdın məni sən bir yabana.
anlamaz üçün dilin yorma, gedilər üçün ürəgin. (gedi: gedici. vəfasız).
çevrəni bəzər, özü lüt gəzər, türk oğlu türk olursa dana, çet dilin seçib kəndini əzər. (çet: yad. qıraq).
doğmasan yad deyilən dildə deyil türkcə dilin, doğulan türk doğduğun türk türkcə yaz ay butuqun qurbanı. (butuqun: qələmin).
ulu dağlar geniş topraq usanar, doğma eli doğma dilin yadavsa, kəsər bolluq, olmaz qolluq ol elə, yaşan eli kəndi dilin danarsa. (yadavsa: yadırqasa). (bolluq: bərəkət). (qolluq: qulluqçu. köməkçi).
baş baş olsa dilin qorar, dil yiyəsi baş olsa, başın qorar. (baş baş olsa: kəllədə us, ağıl olsa). (baş olsa: uslu, ağıllı olsa). (qorar: saxlar).
qurumaz ağzında dilin gəpirsən. (gəpirsən: qonuşsan).
kəndi dilin kiçildib, öz dilindən keçənlər. ata yurdun daşlayan, yaban yurda köçənlər. soyusuz köksüz avara, ağlar qalsın yavaya. (taşlayan: atan).
ağzında bal dadlı dilin! gedmədən ön dənğə bilin. (dənğə bilin: qiymət verə bilin).
hamı dediyi sözün, danışan dilin qulluqçusu.
nəyinoğlu, dilin yoxsa ağzında, suyun yoxsa üzündə, kişi deyək, səndə kəndin sanırsan.
atamazsan ağuzundan dadı baldursa dilin!.
dilin arıt sən qoru, duran beyin durulsun, sözdür dilin qaynağı, bu qaynağı qoyma heçkəz qopunsun. (qaynağı:
bulağı. mənbə'i.
halqanı. bağı. ilişgini).
silən keçmişin izin, öz elində yada qalar , ağlamaq bilməz gülməyin itirən, dilin cayıb gülüncə qalar.
dinləgənin dosdunsa, dilin sözün düz olsun.
danışan dilin olsun, yeyilən aşın, sağlanan başın.
dilin tuta bilməyən, tez başını uçurmuş. (dil tutula bilməsə, baş dinəcə oturmaz). (dinəcə
huzurda. asayişdə).
kar olmuşdu ana dilin duymayan, kor qalırmış gözəlliyi seçməyən, ürək deyil taxda kürək doğma dilin sevməyən.
. (qarqış).
dilin ağzında yansın.
ilandursa sorma adun, əzədur başın, yamandursa sorma dilin, atadur daşın. (əzədur
əzgilən). (atadur
atgilən).
dilin gücü, süngü dələr. (süngü
neyzə). (dil olan yerdə gərəkməzdi çəlik çalsın ürək) (dil: söz). (çəlik
polad).
dilin başı sağ olsa, dirçəlməyə yer olsa, oğul iyid var olsa, türküm türküm bağırar, qanlı savuş yağuya.
ağzındaki doğma dilin danırsa, özgə poxun istəyilə yalırsa, nəyivə yarar belə biri.
ağzındakı doğma dilin kəsib at, özgə dilə ağız qatıb olub tat.
dilin önəmi.
bu dil ilə durar adımız, bəllənər dönük yadımız.
dilin danmış ana, yekə baş dana.
asılacaq başın yox, kəsiləcək dilin, nədən qorxursan poxoğlu pox.
qazan başda əlin , topluluğda dilin saxla. (topluluğda: köpçülükdə. cəmiyyət içində).
yağlıq alıb yağlayasan tat dilini yad dilin. (yağlıq
silgi. dəsmal).
anasan, dansan anadilin, çora dönsün ağuzda dilin.
dilin sevən yurdun sevir, yurdun sevən, atanasın.
dilin tükmüşün dişin yazmaz. (tükmüşün: düğünlədiyin). ( dilin, sözün düğünlədiyin, diş açmaz)

TİLİN : Turuz Dictionary

dilin. dilivi.
dilin dart. (dart: qıssalt).¶-kor olsun bizi kor bilənlər, kor görənlər, analıq dilin dönər sanıb, xor bilənlər. (analıq dilin dönər sanıb: kəndi dilini çönə bilən düşünüb).¶-saxla dilin ötüşdən, özgə qulaqlı yerdə. (özgə: naməhrəm).¶-dilin tutmazın başı ağırlıq edər. (dilinə yiyə çıxmayanın
başı itər, gedər,
kimliyi batar).¶-dilin tutmuyan güdaza gedər. (güdaz: tovtiə. tələ)(
düşmana yem olar. 1).¶-umay bir quş durur seçimsiz, dili yox deyə, ərki yox seçə. tapdın dilin yapın, odur sənin umayun. (umay: baxt. şans). ( ərki: ixtiyarı)

TİLİN : Turuz Dictionary


dilin yoxsa baş qalmaz, başın yoxsa el qalmaz
atanlardan içində yer qalmasın, sevənlərdən çalış dilin azmasın.
qızdınsa əlin tutub dilin tut.
yatan elin, dilin atan çox olar

TİLİNDƏN : Turuz Dictionary

-yamanın dilindən, ilanın dişindən ağı damar

TİLİNDƏN : Turuz Dictionary

-öz dilindən keçənlər, özgə dilə yananlar