Multilingual Turkish Dictionary

Turuz Dictionary

Turuz Dictionary
TOPRAQ : Turuz Dictionary

-bağrı daşla dolu topraq..¶-elçi dililən, düğün əlinən, xarman yelinən, topraq belinən (hər nəyin öz gərəci var). (gərəc: uyqun arac)..¶-beşigin topraq, göy bələyin..¶-topraq havalandı..¶-topraq belinən, kişi bilinən. (topraq belnən, kişi bilnən). (topraq belinən işlənir, kişi bilinən). (toprağa bel gərək, kişiyə bil gərək). (toprağa bel gərəkir, kişiyə bil)..¶-gün kimi ışıyan, tün kimi yaşuran, su kimi duru, topraq kimi yasağun, ölü kimi dincək. nə olursun ol, oldunğn kimi görkən (görsən), görkəzin (görsətin) kimi ol. (ışıyan: ışıq saçan) (yaşuran: payan. örtən) (yasağun: Mütəvaze') (dincək: aram.) (görkən: görsən) (görkəzin: görsətdiyin) (görsətin: görsətdiyin)..¶-topraq ana, topraq çörək..¶-toz topraq: çanğ tozaq..¶-ağsa qızıl bayraq, doğar qara topraq.(qızıl bayraq: günəş)..¶-qara topraq, yaşıl yapraq, göy çiçək

TOPRAQ : Turuz Dictionary

-dilim bayraq, topraq duraq.¶-dözən, istəgin tapmasa, topraq onu tapar.¶-kəndisiylə dalaşğan, topraq içrə barışmış.¶-para üzü sıcaq olur, topraq üzü soyuq.¶-susuz qalan topraq çatlaq, gücsüz qalan, yaltaq olağay. (olağay: ola bilər).¶-yarın min olsada, topraq iki olmaz, yenidən doğmaz.¶-biləgi topla, havadır sudur oddu topraq işləgin. (biləgi: əməli bilgi. təcrübə:). (biləgi topla: biləgi edin: təcrübə qazan). (işləgin: işlədiyin maddələr).¶-üz üzdən isti, topraq soyuq topraqdan. (üzə gələn üz, keçmiş üzlərdən sıcaqraq olur. bıraq (ama) topraq üzü ged gedə souqlaşır, uzaqladır).¶-topraq bövət: topraq sədd. (bövət: sədd)

TOPRAQ : Turuz Dictionary

-əkilən topraq təpilsin. (təpilsin: sürülsün. soxulsun)

TOPRAQ : Turuz Dictionary

-qara topraq, ayna bulaq, yaşıl yapraq, al çiçək

TOPRAQ : Turuz Dictionary

toprağ. < torpağ.
ərazi.-çürük topraq: (çürük yapraq, ağac qırşığlı topraq) kövnük.
quru.
topraq qalmış yerləri.
bəxt olmasa, yağış yağar toprağdan çıxıb, palçığa düşər.
topraqdan çıxıb külə batmaq..¶-topraq ağzına: öləsi..¶-toprağlıqda əsməyən yel, odluqda susan yel yaşasın..¶-verimsiz toprağ: qoruz (< qor: od).
koruz, qoruz!: koruz qalan, qoruz olur: baxımsız qalan, verimsiz olur..¶-toz topraq: çanğ tozaq..¶-topraq vergisi: alan..¶-toz topraq: çan tozan..¶-bərk topraq: coğur..¶-çaxıllı qumlu topraq: çağşaq..¶-şor, susuz topraq: kitir. kəvir..¶-gönən topraq: suya doymuş topraq..¶-bərk topraq: girt. kitir..¶-sürülmüş topraq: aran

TOPRAQ : Turuz Dictionary

-topraq bağlıdır dağına, dağı topraqdan ayırmaq olmaz, dağ ayrılırsa topraqdan, toprağı qorub saxlamaq olmaz..¶-toz topraq savrulmaq, qalxmaq: tozumaq. tozanmaq.¶-topraq bağlıdır dağına, dağı topraqdan ayırmaq olmaz, dağ ayrılırsa topraqdan, toprağı qorub saxlamaq olmaz

TOPRAQ : Turuz Dictionary

-topraq ülüş götürməz. (topraqdan pay olanmaz). (ülüş: bölüş. pay. səhm)

TOPRAQ : Turuz Dictionary

-yarın min olsada, topraq iki olmaz, yenidən doğmaz..¶-kişi iki kökdə durur, doğma dil, doğma topraq

TOPRAQ : Turuz Dictionary

-gün gələr utar topraq. ¶-kükərsə göy, küyməz topraq. (kükrəsə göy, yanamz susuzluğa topraq). ¶-toz topraq: çanğ. çan. çən (< çalmaq. çəlmək). ğubar

TOPRAQ : Turuz Dictionary


yurd. yer. alan. tarla. darla. ərsə. sahə. ərazi. mülk.
oyun yurdu. (nahiyə. zəmin. zəminə)
qara.
qalıq quşlar adası, balıq suda qalası, yalıq qara barası. (qalıq
hava). (yalıq
insan). (barası: yaratığı). (quş havada, balıq suda, insan topraqda olsı).
topraq çöğürmək: belləyib açmaq. (çöğürmək: açmaq. içləmək).
çığrıt topraq, yer. (çığırtmaq: çığrıtmaq. çiğritmək. tıxrıtmaq. təpib, döğüb, işlədib, sınayıb bərkitmək).
dəniz kimi xoşgörülü, topraq kimi alçaqkönül, yuturqan, dağ kimi ulqarlı, sel kimi ilqarlı, eykuluq, yardamda axarsu tək, ısıq ısğutda günəş kimi, dos kəs kütün örtmədə gecə kimi, qızıb öfgədə ölü kimi ol. (yuturqan: mütəvaze’). (ısıq ısğutda
rəhm şəfəqətdə). (kəs kütün
ayıbların)
bu evrənin işidir, daş yedirdib aş istər, topraq verib un istər.
günəş düşər topraq qızar, tuxum cücər, bitgi olar. (cücər: cücərər)
topraq üzü soyuqluq, para üzü istilik.
topraq səndən uca dursun. (qarqış).
döşək tapar öz tutarın üstündəki yatanla, topraq tapar öz tutarın üstündəki duranla.
çoraq topraq bərə verməz nə əksən, günbəz üsdə göt saxlamaz toğurlan. (toğurlan: dığırlan. girdəkən. girdə nərsə)
yaman arı bal verməz, suvsuz topraq bar verməz.
(tapmaca).
yazda dolar, qışda donar. (su. yağış. topraq)
acqarını çörək bassan toxdamış, gözü acı topraq basar toxdadar.
daşa yazar şəkilin, toprağ gömər tənini.
dilsiz elə toprağ yox.
ulu dağlar geniş topraq usanar, doğma eli doğma dilin yadavsa, kəsər bolluq, olmaz qolluq ol elə, yaşan eli kəndi dilin danarsa. (yadavsa: yadırqasa). (bolluq: bərəkət). (qolluq: qulluqçu. köməkçi).
arçağı çox toprağ ilə toprağın, daşla daş var biri ağdur ol biri qarə durur. (arçağı: fərqi).
sevməsəndə sən toprağı, toprağ səni çox sevər. (toprağ səni qucumaq istər) (toprağa sayqı gərək).
dağ yarılar çalışsan, edqu ediş alışsan, öz kəndinlə barışsan, ay gün topraq göy ilə, evrən gülər səninlə. (edqu ediş alışsan: iyi işlər, adətlərə öğrəşsən)

TOPRAQ : Turuz Dictionary

-bulut qalxsa göyə günə yoldaş, ensə yerə dağa qardaş, yatsa yerə topraq gülər, coşar dəniz

TOPRAQ : Turuz Dictionary

-kəvrək topraq: ət yer. (ət: yumşaq. yuvşaq)

TOPRAQ : Turuz Dictionary


çoraq topraq dadlı tuxum bitirməz.
evrən dönər oda ötər içizdən, ölüm gəlib ağzın açar, incə belin topraq qucar, gülər gələn ağlar qaçar, qıyar axsın göz yaşınız içizdən.
kəsmə topraq: qumlu topraq.
yaz gəlibdir yaşıl ösər, alğa çıxar, topraq busar, bülbül güldən gülə tovsar yaz gəliri, yaz gəlir. (yaşıl ösər: göy gögərər). (alğa: alala). (busar: bozarar. rəng dəğişər). (tovsar: qaçar. qonar)
qumlu çanqıllı, bərk sərt topraq:
kəsmə

TOPRAQA : Turuz Dictionary

-quruluqdan (susuzluqdan) toz toprağa çönüşmək: topraşmaq. (yer) toprasışmaq. çanasışmaq. tozasımaq.
susuzluqdan yer yurdumuz topraşdı.
asma (möv) kimi bitgilərin qolların kökdən qırmadan toprağa yatırıb çoxaltma: yatıma

TOPRAQA : Turuz Dictionary

-birin tiksən toprağa, bir ovucluq dən verər. (tapmaca). (buğda)

TOPRAQA : Turuz Dictionary

-qara toprağa batda, alçaqlara alçalma. (alçaqlara: iğrənclərə. namətlərə)

TOPRAQA : Turuz Dictionary

-qutsallıq oldu aşqın, toprağa sevgi

TOPRAQA : Turuz Dictionary

-toprağa girənlər, ölənlər: yer çəkənlər

TOPRAQA : Turuz Dictionary


çor toprağa ək tuxum, əldən gedsin var yoxun.
iyi olub, türkcədə yaz, yağış olub, toprağa yağ!

TOPRAQDAN : Turuz Dictionary

-pay olmamış topraqdan, dadlı nə varmış yurtdan

TOPRAQI : Turuz Dictionary

-tüpi topramaq: külək əsib toprağı söküb götürdü, göyə savırdı. (tüpürmək. töpürmək. yelləmək. kürkəmək. küləkmək. əsirmək. yel çıxmaq).
engəbəli yeri, toprağı, dərə təpəli yeri sürüb safatma aracı: sürgü. sürgə

TOPRAQI : Turuz Dictionary

-tarlanı, toprağı düzəldib yapırlamaq, yasdalamaq, hamarlamaq üçün sürülən, çəkilən çalı, taxda sürgü: keşən.
tarlanı, toprağı güclətmə: gənləti. genləti.
sabanın, xışın ucundaki, toprağı kəsib ayıran kəsici bölümü: kəsgi. biçgi. yarqı. kəsin.
sabanın, xışın ucundaki, toprağı kəsib ayıran kəsici bölümü: kəsgi. biçgi. yarqı.
toprağı gəlişməyə bıraxılan, sürülmüş əkilməmiş tarla: gəlmir. gələmir. gəlşir. gələşir.
tökülmüş, sərilmiş toprağı, asfaltı bərkimə üçün kötük arac: qəltək. qaydıraq. gərginov. gərgənov.
yumuşaq, gec islanan, tez, qolay biçimlənən, şəkillənən, ətpalçığı deyilən, saxsı toprağı: gil. giv.
gildaşı: tez qırılan daş

TOPRAQI : Turuz Dictionary

-toprağı alt üst edmək: toprağı alt üst edmək. qazırmaq-duvara çalınan, dama sərilən, gilli (yapışqan) suvax toprağı: qayır

TOPRAQI : Turuz Dictionary

-ərsək kişi diləyi, dini, dili, topraği. (ərsək. arsaq. kişi sarat. azadə). (dini:inamı. inancı)

TOPRAQI : Turuz Dictionary

-ulu ağac, boş toprağı, ulu amac, boş ürəyi bəğənməz. (boş urək: ölü ürək). (ulu ağac, uca ağac, dayanmağa bərk topraq arar, böyük sevinc, istəklər, tovuc (odlu), coşqun ürəklərdə yurd salar)