Multilingual Turkish Dictionary

Turuz Dictionary

Turuz Dictionary
TÜYÇƏK : Turuz Dictionary

düyçək. qısa kot

TÜYƏ : Turuz Dictionary

düyə. dəvə.
at düyə, oğlaq quzu

TÜYMƏ : Turuz Dictionary

düymə. düğmə. giltə. gül. qopca. qopac. qapca. qapac. qubba. gobba

TÜYMƏLİ : Turuz Dictionary

düyməli. düğməli. qopcalı. qopaclı. gəmli. giltəli. güllü. qubbalı. gobbalı

TÜYNA : Turuz Dictionary

düyna.
dünya (aləm). dalay. gomut. evrən. cəhan.
servet.
düynasü tüqöl: (
rifahın yüksək dərəcəsində.
heç bir əksikliği yox.
dəfinə. xəzinə.
düyna taptı: definə buldu. başına devlət quşu qondu

TÜYP : Turuz Dictionary

düyp. təməl. əsas. əsası.
iki düyp ağacım var, biri öl, biri quru. (düyp: təməl. əsas. əsası). (öl: höl. ya). (tapmaca). (yaz. qış)

TÜYQ : Turuz Dictionary

tüyk > tük. saç

TÜYQƏMƏK : Turuz Dictionary

düykəmək. (döğgəmək. döğgələmək). göz qapağın döğə döğə (çırpa çırpa) oyan buyana baxmaq.
şaşıb düykələ qaldı.
gij gij düykəyir

TÜYS : Turuz Dictionary

aynı. eyni. (düz. çin. lap)

TÜYS : Turuz Dictionary

çin.
tüys ürəkdən: çin ürəkdən

TÜYS : Turuz Dictionary

-ıs tüys: ıys tüys. ıs tüs. rəh ruf. rəng boya

TÜYSLÜ : Turuz Dictionary


qışın günü qırx tüyslü, qırxısıda qılıqsız. (tüyslü: boyalı. çeşitli). (qış günündə birbirinə oxşamaz, her çeşit koşulu güdməli). (qış günü ipə sapa gәlmәz)

TÜYSLÜ : Turuz Dictionary

əhli. boyalı

TÜYTSÜZ : Turuz Dictionary

-dəmsiz düytsüz: dəmsiz ünsüz: səssiz səmirsiz. (ölü)

TÜYTUTUC : Turuz Dictionary

tükgirəsi. tükgirəc. başgirəsi. başgirəc

TÜYTÜN : Turuz Dictionary

qaran qaranlıq

TÜYTÜQ : Turuz Dictionary

düydük. düdük. tütək

TÜYÜN : Turuz Dictionary


düyün bağlandı, vuruldu: düğün düğündü

TÜYÜNCƏ : Turuz Dictionary

düyüncə. düğüncə. qapuç. qapıç. bağlı. bağlama. boğmaca. buxca. gümbül. güpül. gopul.
qapuçu arabada unutmuş

TÜYÜNLƏMƏK : Turuz Dictionary

düyünləmək. düğünləmək. tükmək. ilikləmək. bağlamaq. çatmaq

TÜYÜNLƏNƏNTƏ : Turuz Dictionary

-poxu düyünlənəndə bizi tapar. (işi çətinə düşəndə). (xoş vaxtında birin tanımayıbda dərdə qalanda birinin başına gəlmək)

TÜZ : Turuz Dictionary

düz.
yassı. yastı. düzləm. pəhn. törgüş. yörgüş. müsəttəh. münbəsit.
həmvar. sapın. sap. saf. taraz.
yatay. üfüqi.
qatışıqsız.
sağlıqla. sağ sağım. doğruca.
yolçuluğumuzu düz başa bvurduğ.
tez. ir. həmən. indi. qonda. dərhal. fovrən. fil hal.
düz ged evə.
dosdoğru. bir başa. durmadan. burmadan. müstəqimən.
düz evə ged.
tamamən. tümüylə. kəsinit. durşuna. doğrus. dursun. səhihən. dürüst. eynən. əksiksiz. mükəmməl. bütün.
aldığımı düz verdim sizə.
nə eşitmişdim, düz ona çatıdırdım.
düz!: düzdü. öylədi.
doğru.
dəğmə kişi öz olmaz, yadla yağuq düz olmaz: (dəğmə: hərkəs). hər yetən kişi öz (içdən. səmimi. məhrəm. xodi) olmaz, yadla düşman düz, doğru ola bilməz).
düzürt. dursut. dürüst. tapın. sadiq. bağlı. bəfalı. tutunlu. durunlu. doğru. doğus.
töz. döz. öz. təməl. timəl. qur. qor. xım. him. özül. kök. kömənc. kötənc. kökənc. köməc. kötəc. kökəc. köməş. kötəş. kökəş. soy. quşaq. qolan. kolan. quşam. basnaq. oba. tayfa. oğul. döl. öğə. ilkə. ilkəc. ilkəş. dayanaq. qıvam. qıtam. cıtam. cıdam. tıxam. qıvan. qıtan. cıtan. cıdan. tıxan. qıvanc. qıtanc. cıtanc. tıxanc. daban. göt. götlük. kötük. doğu. damar. us. əsas. əsl. covhər. sübstans.
tən ( < dənğ).
tən yarı:
yarı ba yarı.
elə belə. alavat. nə pis nə yaxcı.
tən yarısı: tam, düz yarısı.
saytal. sıytal. siytəl. saya. say. sap. saf. sürgək. sürgəl. yapır. yapın. yasır. hamar.
suvaraq. doğru. iffətli. şərif. əfif. saylağ. namuslu. təqvalı. pakdamən.
dal. doğru. dik. (müstəqim. rast).
burulmadan dal keçdi sözə.
boynuvu dal tut.
düzlü. doğru.
yasdan. yapıq.
nərsəni tapdayaraq safaltmaq üçün altına qoyulan düz, hamar təxdə: tapğa. dəfgə.
üstündə durub işləyəcək düz yeri olan uca nərdüvan: iki qıçlı nərdüvan. tapcanğ. tovcan. üzüm qanasnda işlənən uca çarpaya.
yamşaq, düz, sas yer, nərsənin üzü: yamar. hamar.
boybuxunu düz olan: boybuxunlu. sürümlü. siyimli. çapalı. saxalı. görkəmli. qədd qamətli.
sürümlü olana paltarda yaraşır.
arıdur artığu, əksik tözündən, bəridur azlığu, çoxluq sözündən.
düz ova: təkiz ova: təkiz qəcər: istep. {təkiz: təksi. dəhsi. ( < dənğ)}.
əğri yollar düz yollara çatanmaz, borc veribdə alanmayan yatanmaz.
ağır olur ağrısı, düz yerinə almış olursan yalan.
doğru amac düz arac.
ərik oldu dağlar başı, qaytaq oldu ər yoldaşı, düz doğrunun gözlər yaşı, axıb durar dənğiz olar. (qaytaq: dönük).
düz qaya: yılım qaya. sıldırım.
düz aradan, yarı yarıya bölmək: yarışmaq.
xiyar kimi nərsəyə düz səpmək yerinə, yalatılan, sürtülən daşduz: yalama. daşduz.
düz yer: təkiz yer. {təkiz: təksi. dəhsi. ( < dənğ)}.
düz, açıq, gen, qornaqsız yer: yaz. səpək. səvək. (süpürğün, saf, açıq) düzəngahlıq. (dəşt).
boybuxunu düz olmayan: boybuxunsuz. sürümsüz. siyimsiz. sallağ əğinli. çapasız. saxasız. görkəmsiz. qədd qamətsiz.
sürümsüz olan paltar əynindən tökülər.
uzun, düz olan: sürgün. süzgün. süğgün. süvgün. süğün. sürün.
bitgilərin yerə doğru düz işləyən kökləri: sübək. süvək. sivək. qazığ kök. dikə kök.
sal, düz, dik qalıb əğilməyən ağac: salv. salva. səlvi > sürpü. sürvi. sərvi. səlfi. sivi.
qalın, düz, say (saf) dirək: sürgü. gürgü. kürgü.
tanğa atın yeritdi, dərə təpə düz getdi. (tanğa. tanğı. yanğı. yanğa. yarın. yarqa. arıq. sabah. səhər. sübh

TÜZ : Turuz Dictionary

düz.
xapaxap. lap. lap düz. tuşbatuş.
sıldırım qayanın xapaxap ucunda.
ırmağın xapaxap yanında.
ova. çalbağ. yalbağ. sərə. sərək. sərik. saya. sələsov. sərəsov. səsov. yapır. yapın. yasır. hamar.
yuvarlaq, düz biçim: qapla.
düz nərsəni əğmək:

TÜZ : Turuz Dictionary


dərələr düz oldu, düzlər təpə, təpələr dağ.
düz seçilən diləklər, mutlu yaşam sağlatar. (sağlatar: tə'min edər)
uz yaşa, düz yaşa, duz yaşa. (uz: uzun ). (duz: dadlı)
düz cızığ, çizgi: çəkəz.
düz yerinə düşmək: çıpıtınmaq. çıptınmaq. çıpıtında olmaq. çox keçərli, alınqan, bəğənli, məqbul olunmaq.
düz, yerində, içində olmaq: çıpıtda olmaq
arxalaşan dağ aşdı, yalınlaşan düz çaşdı.
başı düm düz, sıldırım, uca dağ: çıpataq. çıppadağ. sobadağ. sivədağ.
nərsənin ənli, düz bölümü: ensə.ənsə. kəf.
çəkiş ənsəsi.
ayağ ənsəsi: pəncə.
əl ensəsi.
gündüzüz düz sözlə, duzlu üzlə açılsın. (uğurlu günlük arzılamaq).
acı dadlı düz görülən yalanlar, qurmuş durmuş ertəkin. (durmuş: yaşam). (ertəkin: hikayəsin. nağılın).
durmuşda yox düz buruq, oxunmaz kitabdur, başa gələn yazılar. (durmuşda: yaşamda).
oğul qıza düzü dağı, ər kişiyə düz yağı. (gənc olanlara düzlük olsun, təpə olsun, ərkişi üçün düz olan, dosd olan bəllənməlidir).
sevgi oxu düz gedər, ovu ondan çaşmasa.
boq görməyən sıçdığını boq sanar, asda usda düz gedən, yaşar sürər yorqalar. (boq: pox). (yorqalar: çox qolayına istəklərinə çalışar). (evrənin görgəzdiklərin tam varlıq, tüm varlığın sanma, bətəri var. azdan gedib azışma, çoxdan gedib üzüşmə, güdə görub yürüşmə, uzun görüb büzüşmə. kəndivə güvən, yularlı yürən). (yularlı yürən: ortamı, yoxlamı tut. toxdan, kontrol ed. e'tidalı saklan).
könül çəkər inama, unutsa baş usunu. usun başda yığılsa, könlü yular düz yola. (usunu: ağlın). (həvəsə qapılma). (könül istər istəməz güvən arar, inanmağa çəkilər, istərki inansın, dinc bulsun. ağlıvı yığ başıva, könül cilovun, noxdasın yığ, düz yola yönət). (ağılsız könül düz yolun bulanmaz).
pusqalı seviş uzun sürməz, düz diləkli sözün büzməz. (pusqalı: qurçalı. mahanalı).
ərişi yalan olanın hörüşü düz çıxmaz.
sevgi əkdin, söygü dərdin qadası, düz tuxum yer seç biçirərsin lalası.
yalançı düz gəpirsə, kimsə ona inanmaz.
yalaşan duz, gəzişən düz, az tapılan dadlar alır.
yaşam sürmədə çox yola dəğişməlisin, düz deyilsə yolun kəsin dəğişməlisin. (dəğişməlisin:
baş vurmalısın.
almaşdırmalısın. əvəzləməlisin).
osdurub düz oturur, əğri qoyub düz götürür. (boynuna almır).
dinləgənin dosdunsa, dilin sözün düz olsun.
önyarqıdan yad olur, düz ilqarlı doğru dos. {önyarqı: soxa. qərəz. (pişdavəri. prejüj)}.
düz bildiyin, düz görünəndir, düz olanı tut.
aydın sana, doğru sözə, düz ilqara eşq olsun. (aydın sana
açıq fikrə).
çəkəcəkdə uzunundan uzası, görmüyəcəksən səhəri, yaşa öz ömrüvüki düz səhərində doğmuş. (olduğun, istəyin kimi yaşa). (yaşam güdmür sevəni, sevmir güdəni).
düz olan yol yoxikən əğri tanınmaz düzdən. (hər nəyə ölçü gərək).
batı doğu yerində, başqa torpağ neylərəm, kəndi evim yurdumda, günüm doğsa düz doğar.
tanğsuq dadlar alıb, düz deyib, düz davranan düz oylanan. (tanğsuq: olmasın. az tapılan. çox dəğərli, gözəl).
düz danışan, anlayanı cırdılar, anlamıyan danışmıyan otlasun. !.
düz yolu püflüyə püflüyə yerimək. (diksinə diksinə davranmaq).
seviş sözünə yalan qatan, düz ilqarı duz çörəyi alanmaz. (alanmaz: dərək verəməz).
görünsədə düz, bulğan gedər içində, görünsədə dos kimi, əsgi düşman dosd olmaz.
altı düz, üsdü qayış quşatlı, yüngül ayaqqabı.: çandal. çandıl. sandal. sandıl

TÜZ : Turuz Dictionary

düz.
toxu.doğru söz. gerçək. həqiqət.
toxu qulağ bəğənməz. (toxu:doğru söz). (doğru söz, qulağ oxşamaz). (doğru söz qulağ yakmaz)..
onal.sadiq. doğru.
dursu. müstəqim.
onat. doğru.
tək. dək. hamar.
tək təkir: dümbələm düz.
təkiz. saf. hamar.
təkiz kağaz: qırışıqsız, pürüzsüz kağaz.
təkiz yer: hamar yer.
yaprı. yassı. saf. düzəngah.
dürüz. (< dur).
yalan dürüz: yalan doğru.
yalanla düz: yalanla doğru.
yey. onat. doğru. dürüst.
saf. silik. sadiq.
sil sini silik kimsə.
onğ. yon. (həqq. müstəqim. səhih. əmud. qaim. rast. dürürst. sadiq.)..
ox.
ox üzünə: düz üzünə.
ox yol: düz yol.
ox kişi: düz kişi.
ox sözüm: düz sözüm.
ox yalı: lap düz. dos doğru. qoni düz.
ox dur: düz dur.
ox gəlib, ox geddi: düz gəlib, düz geddi.
ox dəğmiş ürəginə: düz dəğmiş ürəginə.
yılman. təkiz. saf.
təkiz olmasada, buz kimi taydırıb (züvdürüb) apardı.
cür. uyqun. mütənasib.
doğru:
doğru olursa qadın, doğul tanır atasın. (doğul: oğul). (ana təkcə biridir ki uşağın dölün hardan aldığın bilir. uşaq atasını, anası ağzı ilə tanıyır. ana uşağa, atasını necə tanıdır isə, uşaqda ol kimi atasına baxır)..¶-düz üz üzmür işi, dala üz, keçər işi..¶-ola bilsinki deyənlər düz ola, gördüyün uykun yozula. (yozula: açıla)..¶-düz çağında: uğrasında.
onu uğrasında tutdular.
uğrasında çatmaq..¶-düz əğrilik yaddı sevgiyə. (sevgilik, aşıqlıq qoyu veri (icazə, ruxsat) bəkləməz. çağlar şarlar sular kimidir, dərədən daşar, qayadan aşar)..¶-düm düz. kırım. sam saf..¶-düz yola qoyan, salan: düzgərən..¶-düz yola qoymaq, salmaq: düzgərtmək.¶-lap düz. lap doğru: oxtuq. ¶-düz düzdə qalar. (düz: axmaq.). (düzdə:qornaqsız. arada). qılış qılığın bilməyən, amaca varmaz. ¶-düz ışıq: arabanın ortaya vuran ışığı. (-alt ışıq: arabanın alta vuran ışığı.
uz ışıq: arabanın uzağa vuran ışığı)..¶-düz gəlmək: edirmək. müntəbəq olmaq.
alcağı verəcəyi edirmir: düz gəlmir..¶-gedin düz yollara: ərin doğru izlərə..¶-uyğun, düz, munasib gəlmək: uytunmaq..¶-dik, düz qaya: sal. yal..¶-dik olmayıb, yassı, düz qaya: yalab..¶-düz, açıq olmayan: dolağu. düz, açıq olmayan. ğeyri səmimi..¶-hər duyanı düz demə..¶-düz danışan: ondaş. sözündə düz.¶-düz izindən: qarabaqara.
nə qarabaqara düşübsən: nə dibimə (götümə) düşübsən..¶-düzlük, düz kişinin görküdür. (görküdür: gözəlliyidir)..¶-düzlük, düz kişiyə yaraşır..¶-od bürüsə, yaş qurur, yalan qalxsa, düz durur. (od yaşı, otu enir, üstəlir.).(qalxsa: ayaq tutsa). (durur: qalxır. gedir). {(yalan gircək qapıdan, doğru qaçmış, yapıdan. (yapıdan: gizlicə. dal qapıdan)}.¶-düz söz daşı deşər demişlər, düz söz daşı deşsədə, qulağa keçməz!!!..¶-ha düz olsada, oraqcan əyrisi var. (ha düz olsada: nə dərək düz olsada)..¶-iti, sərt, düz nərsə: sox..¶-düz ol. doğru ol. onğ!.
onğ, onay, onat.(doğru ol, razı ol, razı sal)..¶-düz tuxum. çindəş. içi düz. həlalzada. içi üzü bir olan.
çindəş, qıyın günü bəllənir. (qıyın günü: çətin gündə). {çindos, qıyın günü bəllənir. (çindos: doğru dos)}. ¶-əğri yol, düz gedilməz. (yol əğrisi, düz gedilməz). (əğrisə yol, düz gedilməz). (əğri yolu, düz gedmək olmaz).¶
əğrini düzəltmək nəyimə gərək, düzü düz saxlamaq gərək.¶-sevgi ilə sılaq yüz gəlsə, əlli əlli düz gələr. (sılaq: sıylaq: sayqı).¶-baş düz olursa, qoymaz ayaq caymağa.¶-kişidə bəzək düz buyruq, atda bəzək yal quyruq.¶-pozan əldən duz güdmə, yalançıdan düz güdmə