Multilingual Turkish Dictionary

Turuz Dictionary

Turuz Dictionary
BASUN : Turuz Dictionary

topluluq. cəmaat. xalq

BASUNMAQ : Turuz Dictionary

dəğişmək. sığınmaq. (pənah aparmaq)

BASUQ : Turuz Dictionary

basqu. qala. istehkam.
basuğ. basur. güp. gürüz. dəmir toxmaq

BASUQ : Turuz Dictionary

asuğ. məziqə. sıxıltı. darlıq

BASUQ : Turuz Dictionary

asıq. bazıq. bazuq. qazıq. qazuq. yerə taxılan dirək, dayaq, paya.
çadır, ana qazıq (orta dirək) çaxılmadan qurulmaz.
xalçanı qazığa asdım suyu sovulsun.
atı qazığa bağladım.
qazığ basdırmaq

BASUQTMAQ : Turuz Dictionary

asqurmaq. basdırmaq. basırmaq.
bərkitmək. möhkəmlətmək. istehkam vermək.
üzərinə ağır nəsə qoyub təprəşməzin bərkitmək.
tanrı dağ ilə yeri basırdı

BASUR : Turuz Dictionary

asuğ. güp. gürüz. dəmir toxmaq

BASURMAQ : Turuz Dictionary

təəddi edmək

BASUŞUNMAQ : Turuz Dictionary

yardalaşmaq. yardımlaşmaq. köməkləşmək

BASUT : Turuz Dictionary

ərik. kömək. keçiniş, xərclik köməyi

BASUT : Turuz Dictionary

duruğ. pənahqah

BASUT : Turuz Dictionary

himayət. hamilik. püştibanlıq

BASUT : Turuz Dictionary

təngə. dəngə. təngi. dəngi. sığın. pənah.
təngəsizlər: sığınsızlar. pənahsızlar

BASUV : Turuz Dictionary

asıv. zor. zülm.
bu basuva kim dözər

BASVA : Turuz Dictionary

asıv. basıc. basıt. bastıq. basca. tapşırıq. tapşıq. tapşırıc. tapşıc. çalış. çalşıq. çalışma. təklif. üsdəlik. görəv. tutu. işlik. sürüt. törgəş. törgüş. törəgiş. təmrin. tutuğ. vəzifə. məşq

BASVURMAQ : Turuz Dictionary

bacqurmaq. bacvurmaq. basqurmaq. gərikditmək. gəritmək. qıvratmaq. qıvrıtmaq. gücürrəmək. gücləmək. qıldırmaq. basdırmaq. soxmaq. çapdamaq. bağdamaq. döğətmək. dövətmək. məcbur edmək. icbara qoymaq. kirgitmək. kitgitmək. darıtmaq. gücətmək

BASVURMAQ : Turuz Dictionary

acqurmaq. bacvurmaq. basqurmaq. qatlatıdmaq. çəkdirmək. çəkdirtmək. tutulatmaq. qəbulatmaq. qısdırmaq. gücləmək. qıvratmaq. qıvrıtmaq. kirgitmək. kitgitmək. darıtmaq. gücətmək. gücləmək. gücürrəmək. qıldırmaq. təhmil, məcbur edmək

BASVURMAQ : Turuz Dictionary

acqurmaq. bacvurmaq. basqurmaq. qıcırlamaq. qıyırlamaq. qıycırlamaq. qıyırlamaq. qıyılamaq. güycləmək. gücləmək. güc, quvvət göstərmək. nərsənin üstünə yügürmək. itinmək. hızlanmaq.
yel ged gedə qıyıladı

BAŞ : Turuz Dictionary

-törül sevgi bürürsə könül , baş dəlirir. (törül: cinsi).¶-hər başa papağ tapılar, hər papağa baş yox.¶-arslana quyruğ olunca, itə baş ol.¶-baş olmasa, yel yığanı, yel dağar. (dağar: dağıdar).¶-baş olsa börk tapılar.¶-könül dedi ged, baş dedi düşün.¶-oy başın aratıb, baş atıb yatıb. (oy başın aratıb: fikir xiyalın təmizləyib, asudə xiyallıqla).¶-min öyçüdən bir oyçu baş gəlir. (min nəzər verəndən, bir baş verən (fikir verən) yeğ əlir).¶-göz yanılar, iç inanar, baş itər.¶-baş yoldaşı: əsən.¶-aş başlanır, baş daşlanır. (yemək görəndə özündən çıxır). (xoşboğaz. qarınpa. qarınqulu).¶-börkə baxıb baş seçmə, başa baxıb börkü tax.¶-durursa baş qınında, götdə bilər neyləsin. (baş dinc dursa, götün bir yerə qoyub düşünsə, işlərə yol tapılar). (götün tikib yerə, bir iş üzrə dərinləşmək).¶-orançılar baş işlədib yaşlanar. (orançı: ortançı: e'tidalçı. ölçümçü) (baş işlətmək: uçurluğa, ifrat təfritə yol verməmək).¶-baş əğmək: ələ baxım olmaq. tabe' olmaq. qəbul edmək.¶-ac sığıra baxarsın, ağzın dolu dad olur, azqın birin doyğursun, baş çanağın qan olur. {ağzın dolu dad olur. (yaxud) mal davarın bol olur}.¶-ağrıqlı baş yastığında yatanmaz. (başa gələn qada bala soxulduğun durumdandır).¶-çox baş olda çox ağız olma. (çox ağız çox gəpirər).¶-qorunmasa dil ağızda tənindəki baş əzilər.¶-dilsiz baş öküz başı, ölü başı.¶-dilsizlikdən gələn bəla, baş üzər.¶-dil olmasa, baş qabağ. (dil: söz).¶-sürünür qulağa söz, dara baş çəkillir (sürünmək: çalınmaq).¶-dili uca tutan baş əğrilməz. (dil: söz).¶-baş sağlığı, can sağlığı birgə gərək. (başın, beynin işləməzsə, can, tən sağlın olüsa qaramaldan nəyin artıq).¶-börkə görə baş , başa görə börk seçin. (börk: görəv göstəricisi).¶-baş aparıb yırtdı qulaq, boş idişin ciringi, boş kəllənin gəpingi. (idişin: qabın). (ciringi: cırınğ cırınğ) (gəpingi: danışması).¶-aş hara ayaq ora, baş hara könül ora. (bu bir seçimdir).¶-aşa baş gərək, başa aş. (aş (yemək) qazanmağa baş gərək, başlı olanada (ağıllı olanada) yemək gərək).¶-baş düşdüyündən, göz gördüyündən, qulaq duyduğundan, tən çəkdiyindən qorxar.¶-könül sevdiyin, baş çəkdiyin haylar.¶-könül yolun dartışar, baş işləsə yerində. (baş yerində olsa kişi könlündən keçəni edməz).¶-aslana əl uzatsan əlin, baş uzatsan başın gedər. (qarşıvı tanı danış).¶-börksüz baş, elsiz türk olmaz. (
hər başın bir buyruğu ola bilir, hər baş bir işə yarar, türk olan elgünsüz olmaz.
hər başa börk (iş) tapılar, elsiz (yadsız, tatsız.düşmansız) türk olmaz. çağında türkün gücünə gününə qısqanan çox olardı!!).¶-dil var ötər göt yeyər, dil var ötər baş yeyər.¶-göz görüb, könül sevib, baş neyləsin

BAŞ : Turuz Dictionary

başçı.
el atsa daş dağ aşar, baş olmasa el çaşar.
adamışam (nəzr edmişəm) ana səni gələn il,-baş açıq, ayaq yalın, cibi boş kərbəlaya yola salam.
baş boş olsa dil çaşar, baş baş olsa, dil yarar. (dil: söz)
baş olmasa yaşda dəğər nə gəzir, dəğər başda olur yaşda yok.
baş verməyən öğrəşməz.
necə uca olsa baş, günü gələr yerə düşər.{uca başlar enmiş olar ayağa, ağ günündə qara günün qarağa. (qarağa:
bax. önləm, tədbir qıl.
qara ağa: bax ağa)}.
başı baş edən dildir, başa qay salan söz. (qay salan
bəla gətirən)
bir kərəmin yaşırsan, baş könüllə olmasa, artığın. (bir kərəmin
bircə kərə)
omuza yaslama baş, gün acısı keçər gedər, min söz denə birin tutsa yetər gedər. (omuza yaslama baş: boynuvu ciğnivə qoyma).
hər qadına baş vuran, bir qadına nisgilli, bir qadınla olana, hər bir qadın nisgilli.
əğilən baş urulmuş, işləyən baş qutulmuş. (urulmuş: vurulmuş)
qara el ağlı baş pozar. (qara el
bayağı, sıradan olan)
əl az olsa iş qalışar, baş çox olsa iş azışar
əl çox olsa iş qarışar, baş çox olsa iş azışar
görən görər, könül yorar, baş qurar. (görən: göz)
günah mәnәm mәn günaham bilmirəm, ayaqlara büktün bir baş olmuşam. nisgillərin acı ipi boynumda, çəkha çəkə özüm qoldaş olmuşam. (büktün
məhkum)
könül dilər baş dələr. (könül
həvəs). (könül başa iş açar)
qorxulu baş sağlamsada, boş olar, bilikli baş qorunmuşsa sağ olar.
az heçdәn baş. (az heçdәn yeğ).
yastıqdan baş umutlu, baş yastıqda umuqlu. (dan duranda umutla, gecə yatsı umuqla)(umuq: yolda olan umut).
baş çönürsə daşa, könül susar, dil deməyə söz tapmaz.
baş olursa, könlün bulur. (kəllə olsa, könlün bulur).(könlün
huzurun. dincin)
başçı oldun baş gərək, yola çıxdın çus gərək. (çus
yarıq. bağlarla ayaq üsdə bərkidilmiş gön yarığı, tikəsi. ayaqqabı çeşiti)
baş qoymaz: toxdamaz.
baş qoya: toxdar. {-piçaq yarar baş qoyar, söz yarırsa baş qoymaz. (söz: dil). (baş qoymaq: baş bağlama. çözmək qoymaq. çözmək qoyan yara toxdamaq üzrə olur)}
baş olursa baylığın, dəğər bular sağlığın. (baş
ağıl)
başlı yaşlı öz elində baş olsa, yaşlar azmaz, öz elinə baş olar. (yaşlar
gənclər)
könül dəniz sevgi anın bulğani, yularlı baş çəkib yığandır anı. (yularlı: cilovlu)
könülsüz baş sevgi adın tanımaz
yalana baş qoy, ayaq bulur.
el sılayar aş verər, uluğ sılar baş verər. (sılayar
sılar: lütf edər ). (uluğ: tanrı).
könül sevər, ayaq təpər baş tələsər.
üz görgüsü gözlə qaş, qanmaz yoldaş yolda daş, qanan yoldaş işdə baş.(görgüsü
gözəlligi).
göz görəni baş yorar.
baş tutmaz: başlanmaz. başa dolmaz. ağıllanmaz.
başlı olan yaşlanar, yaşlı olan başlanmaz.
baş tapmamış yolunu , könül almış yurdunu. (baş
ağıl). (gerçək adlanan içik evrən. ürfan)
bilgəli baş dil tutar, gəvzəsə dil, baş uçar. (gəvzəsə: arıtıq gəpləyirsə). (ağıllı baş hər nə gələ danışmaz)
baş arayar bir yol sala könülə, can evində könül salmış yurdunu.
eylik qılsan danqaza, baş qaldırıb yan keçər. (danqaza: buruşa. tərsəğə. qanmaza).
sevən könül baş bilməz, soğur gözdən yaş çıxmaz. (soğur
patlamış göz)
dəğərlərin üstünü, sağlı əğin uslu baş. (əğin: tən)
hər gələn yar olamaz sevgi sənə, dolanan baş çatacaq sevgisinə.
baş uzağın görər könül yaxının, könül gülün dərər, baş təkənin. (baş
ağıl)
baş iş: başqurd. şah əsər. but iş. (butiş).
baş qorunsa, börk tapar.
börk qorundu, baş getdi.
baş başa qoymaq: başamaq (< baş). çatmaq. bir birinə dayamaq.
baş örtüyü: büktəmal. büktəbal. püştəmal. qordal.
başa börk qoyulmur, börkə baş soxulur. {börk: məqam}. {baş: ağıl}.
könül seçir sevgini,baş onayırsa oni, uçmuq olur çevrəniz. (uçmuq
cənnət)
min baş yığılar bir qazanı qaynada , baş ikisi bir qazanda qaynamaz

BAŞ : Turuz Dictionary


yalançıdan baş uçsun, dildə olan suç nədir, kişi uçar başiylə, dilsiz uçan baş nədir. (baş uçsun: baş vurulsun). (o başın ki dili yoxdur dəğər bulmaz).
yalançıdan baş uçsun, dildə olan suç nədir, kişi uçar başiylə, dilsiz uçan baş nədir. (baş uçsun: baş vurulsun). (o başın ki dili yoxdur dəğər bulmaz).
sonu boşa uğradı oğulda baş olmasa, ata yurdun tez danar anadilin unutsa. (boşa > puça).
boşqadan baş çıxaran, başaq bağlamaz. (başaq
önüm. hasıl). (usda görən usdə ular) (usda görməmiş usdə ərməmiş).
evlənib baş ağrıyınca, subay gəzib dadın çıxar.
heç bir kəzin yaman ilən yürüşman, yamanlama, yalan ilə barışman, asda yürən usda gedmiş yorulman, ağzıala köpçülüyə baş bolma. (yürüşman: yoldaşlıq edmə) ( ağzıala: sözü bir olmayan. müttəhid olmayan). (köpçülüyə: cəmiyyətə).
işi bilən yapar, qıraqdakı ya baş soxar, ya çöp uzadar, yada daş atar.
qulaq ağır, baş ağrıyar, söz dinləməz, çor anqırar. (qulaq sağır, baş ağrıyar) (çor anqırmaq: acınacaqlı səslənmək, haykırmaq, bağırmaq).
söz sözü çəkdi yol uzandı, verən olmadı, qol uzandı, ayaq getdi baş usandı, yalan dünya yalan dünya.
beş qardaşa beş qardaş , içində biri , baş qardaş , işləyirlər ağızbir, birbirinə xoş qardaş. (baş qardaş: baş barmaq). (tapmaca). (beş barmaq). {beş doğana beş doğan, içində biri , baş doğan, işləyirlər ağızbir, birbirindən xoş doğan. (doğan: qardaş) }.
baş olmasa umut sonun bıqtırar. (sonun: sonda).
ayağ sığmaz, baş soxar. (ayağı sığmır, başın soxur).
baş öğrəşsə övgüyə, qalmaz orun sevgiyə. (övüngə: övülməyə. tə'rifə. mədhə). (orun
yer).
baş enmək: baş əğmək.
dəyməginə dəğməgin, kimsəyə baş enməgin.
quru qayrat baş yarar. (quru
yersiz. boşuna. havayı). (qayrat: qeyrət. çaba).
yarma, baş yarmaz. (sərçə nədir, küfdəsi, yarma nədir, yarması).
başqa əldən yeyən doymaz, baş gedirsə ayaq durmaz. (ağıl çaşsa saxlamaq çətin, öz işivə kəndliyin yetin).
bilik azı azdırar, bilikli baş yazdırar.
dağ əriyər su ilə, baş ucalar dil ilə.
dil ağrısın baş çəkər. (ağrısın: yamanın. yükün) (ağız deyər baş ağrıyar).
kişi sılar aş verir, tanrı sılar baş verir.
ağız deyər baş ağrıyar. (dil ağrısın baş çəkər).
bala olsa, beşik tapılar, baş olursa, yol tapılar.
dil tutula bilməsə, baş dinəcə oturmaz. (dinəcə
huzurda. asayişdə) (dilin tuta bilməyən, tez başını uçurmuş).
eşiksiz qalan baş, işsiz qalmaz. (eşiksiz: (< eşmək). məşquliyyətsiz).
böyük qala daş ilə tikilir, böyük kəllə baş ilə.
artıq yanğı baş yarar. (yanğı: tamah). {yanğar baş yarıq (yanğar: tamahkar)}.
yanğar baş yarıq (yanğar: tamahkar). (artıq yanğı baş yarar. (yanğı: tamah).
bilim sovğa deyil, baş sındırıb, can qoyulmuş yol önümü. (sovğa
yelə alınmış. yoxuz. müfdə).
artıq yanğı baş yarar. (yanğı: tamah). {yanğarıq baş yarıq (yanğarıq: tamahkarlıq edən)}.
uzun dil, kəsik baş gətirir.
diribaş: dirican.
su axır nola dolur, dağ yıxılır dərə dolur, baş olursa işlər olur.
bilikli baş korgözlüyü sevməmiş, baxış özgərişin yerməmiş. (korgözlük: güdə beyinlik) (baxış özgərişin yerməmiş: nəzə dəğişikliyinə pis baxmamış).
ağız açdın daşatma, baş itirib daş atma. (ağız açdın daşatma: ağzıva gələni danışma).
başa gələni baş dansa, göz görməsə, yiyəsi mat olar. (başa gələni
başa gələni).
gördüklərindən danış, bilməyən bilsin, önə çıxan ey kötü baş uyar duşsün. (ey kötü
iyi kötünü). (baş uyar düşsün: kişi aqah olsun). (göz görəni dil desə, baş açar).
qulaq duyar dil öğrəşər, ayaq gəzər baş öğrəşər.
göz görəni dil desə, baş açar. (gördüklərindən danış, bilməyən bilsin, önə çıxan ey kötü baş uyar düşsün) (ey kötü
iyi kötünü). (baş uyar duşsün: kişi aqah olsun).
ac olan qarın, acıqlı baş diş (dinc) durmaz.
baş baş olsa kişi başına iş gəlməz. (kişi başına iş gələr!!!, demişlər).
qonşuya əl uzatsan əlin qırılar, ayaq versən kökün, baş versən başın üzülər.
kəndivə güvən.
aldış, bilinc altından baş gəlir. (aldış: adət). (baş gəlir: güc gəlir).(bilinc altından: şuur altından).
baş əğilər boyun vurular.
asmağa baş aranır, kəsmәyә dil, kəndivә güvәn, elindən öğrən.
baş gedmə. baş dönmə. gicəllənmə.
''niyə'' bilmək baş açar, ''nəyi'' bilmək yol açar. (baş açar: ağlı işlədər).
dilin danmış ana, yekə baş dana.
baş barmaq: başam-başamla küləmbik arası bir qarış edir. (küləmbik. çoçola barmaq).
ağsaqqalda baş olsa, keçi başa keçənməz.
öküzün baş buynuzu, qızın üzünün suyu.
sevgi ölənə dək, hər yaşda yaşır. ama yaşla baş ara, uyar olmayınca, işlər çaşır. (uyar: təvafüq. munasiblik).
baş sınsa börk içində, qol sınsa yenğ içində, söz deyilsə el içində.
qan ağlasan qarındaş, özgəsilə yağ yalamaq baş tutar. (qarındaş: özünkü).
ütünü özüvə bas, ötməsə özgəyə.
baş düşünər, qol qılınar, qulaq dinlər, gözdə görüb öğrənər.
söz atası könül baş. (baş: ağıl).
''götsüz'' baş olmaz, ‘‘götsüz’’baş olmaz. (göt göstərmədən, çalışmadan, çabasız, qayrat göstərmədən baş olmaz, hər bir başın götü var).
göt itirən çətin baş qorar. (qorar: qoruya bilir).
sevgi girər baş itər. (sevgi girdi baş itdi).
hər gələ götə baş uzatma. (yadağ: natanış).
baş seçdiyin bəğənsə könül , birinə güvən birinə qıvan. (qıvan: sevin).
artıq qıvanc baş ağrıdır, artıq güvənc göt. (qıvanc: sevinc).
aşq gəlcək baş dönür, günü batcaq qaş çönür. (qaş çönür: göy dəğişir. cəvv dəğişir).
baş baş olsa dilin qorar, dil yiyəsi baş olsa, başın qorar. (baş baş olsa: kəllədə us, ağıl olsa). (baş olsa: uslu, ağıllı olsa). (qorar: saxlar).
baş daşa, ağıl başa, əl işə, ağız aşa.
baş olursa sən varikən kənd için kölgən durar. (baş olursa: ağlın olsa. qansan).
baş sağlığı can sağlığından artıq. (baş sağlığı tən sağlığından artıq). (baş: beyin).
kiminə kəndi başı yük olur, kiminə özgə daşı baş olur. (kimisi kəndi axmaqlığına yanır, kimisi uyduğü kiminin). (uyduğü: mürüd olduğu).
yaş ötər, ölüm ötməz, dəmim gələr, dilək çatmaz, əlim yetər, dişim batmaz, ayaq qaçar baş saxlar, ayaq yürür, yol bitirir, söz acısı baş. yalan dünya, yaman dünya.
baş işləsə diş qolayından yeyər. (qolayından: rahatcana).
qulaqla baş öğrəşirsə övüngə, duymaz könül gərəkliyin sevingə.
yürgən ayaq , yol bitidər, çalışan baş, iş.
bir gün qalmaq yalquzaq, yaramamış kimsəyə, qaraçular yığnaşar, yalquz qalsa baş çevrəvə.
çaxır işsən baş oynadar, yel var əssə kök oynadar.
kişi üçün öndən cızılan yol yox, öndən yonulmuş qol , baş gələnin çəkir, baş görənə çəkilir.
kişi üçün öndən cızılan yol yox, öndən yonulmuş qol , baş gələnin çəkir, baş görənə çəkilir.
yardımlaşan yov qaytar, baş çalışdır yaşam qur. (köməyi olan düşmanı enər).
baş aldansa dadağa, tez tutular qadağa. (qadağa: bəliya).
dözümsüz baş tez yoluğar qadağa. (qadağa: bəliya).
baş şəhər: şarqışla. başkət. başkənd.
çaş baş yalağa qarşılı durma. (beyni pehin, sapıqları (səfehləri) yanıtma).
doğru yolda duran çinərlər, güdməz qarşın baş verər. (çinərlər: ariflər). (qarşın: mukafat).
dözümlüdə san çalışmaz, oy alışmaz, baş yerində soyuq kəssək, dəmir daşşaq bitərmiş.
igid yaşır qay qadanın içində, ağrıqmaz baş sində yatar dincinə. (qay: bəla).
könül çəkər inama, unutsa baş usunu. usun başda yığılsa, könlü yular düz yola. (usunu: ağlın). (həvəsə qapılma). (könül istər istəməz güvən arar, inanmağa çəkilər, istərki inansın, dinc bulsun. ağlıvı yığ başıva, könül cilovun, noxdasın yığ, düz yola yönət). (ağılsız könül düz yolun bulanmaz).
qulağ duysa baş işlər, çalışsa baş, diş dişlər. {doysa qulaqdan kişi yaş uzun. (kişi qulaqdan doyursa uzun yaşar). (doyursa: bəslənirsə).
ov balasın ürək göziylə süzür, ovçu ovu baş göziylə görür.
sevirəm deyən sözlərə deyil, ağlar qalan gözlərə deyil, könül bulduğun yapır, baş bildiyin.
yay günündə qızan baş, qışda qazan qaynadar.
baş vurmalısın: dəğişməlisin.
yaşam sürmədə çox yola dəğişməlisin, düz deyilsə yolun kəsin dəğişməlisin.
könül istər, baş ölçər. {xoşgörülük aldanmağın başlanqıcı, yıxılmağın özüdür (xoşgörülük: ağımsarlıq. yaramsarlıq. optimislik)}.
bilikli baş yanılmaz, yanılsada batınmaz. (batınmaz: çökünməz).
başa baxıb börkün qoy. {börk: məqam}. {baş: ağıl}.
başa börk qoyulmur, börkə baş soxulur. {börk: məqam}. {baş: ağıl}.
börksüz başa daş atılmaz. {börk: məqam}. {baş: ağıl}.
böyük başa börk tapılmır, yekə başa, gən gəlir.
böyük başa börk tapılmır, yekə başa, gən gəlir.
iş görməyən yanılmaz, başa gəlməz sanılmaz. (sanılmaz
güman olunmaz)
başa çatmaq: baramaq.barağımaq. (barağa, son nuxdəyə çatmaq).keçmək. sona ərmək. bitmək. keçərliliğini itirmək. bayatımaq. işlətmə sürəsi keçmək. vaxdı dolmaq. münqəzi olmaq. inqiza' tapmaq. sipəri olmaq.
baş başa qoymaq: başamaq (< baş). çatmaq. bir birinə dayamaq.
başa düşmək: başqanmaq. dalqınmaq. dalqışmaq. fərqinə varmaq. anlamaq. oylamaq.
başa gələnlər: yaşantılar.
yaşam bulğay, dolum olay, anlatılar, yaşantılar üstü üsdə düşməmiş. (anlatılar: eşitdiklər. rivayətlər)

BAŞ : Turuz Dictionary

ilik
bilik bilikdən üstün. (baş başdan üstün).
dağ görkü daş, baş görkü saç, göz görkü qaş. (görkü: gözəlliyi. bəzəyi. yarğaşı).¶-əldəkinə ürək onsa, baş bildiyin edər. (onsa: razı olsa).¶-hər nəyin ortası, baş yanı: sinə..¶-mən bu yola baş qoyaram, ayaq yox..¶-aylanan baş yönün bilməz. (aylanan: dönən. gicələn) (bilməz: tanımaz)..¶-baş başdan üstün. (bilik bilikdən üstün)..¶-baş boşludur daşa, birdə üstəlik..¶-başa gələni, göz görsün, baş duysun..¶-daş başı unutmuş, baş daşı yox..¶-diləgizə baş əyirəm..¶-duyduğun baş ağrıtmaz. (artıq eşitmən, itgi (zərər) verməz)..¶-duyduğuva baş qoşma..¶-hər nədən doyulur aşqdan başqa, könül baş çevrilir aşqdan aşqa..¶-açıq baş, daşa tuş
(açıq: gizlənməmiş). (tuş: yem).¶-baş bilməz: baş bilməyən. səfeh. axmaq..¶-baş daş ilə dənənməsin, daş baş ilə dənənsin!..¶-baş pozuq, başçı pozuq..¶-baş tanımırsa daşı, daş neyləsin..¶-bir başa bir göz yetər, baş olmasa, min göz belə nə edər..¶-çobansız sürü baş tutmaz, bakansız ölkə..¶-durursa baş qınında, çıxmaz qılıc qınından..¶-durursa baş qınında, götdə bilər neyləsin. (baş dinc dura, götün bir yerə qoyub düşnsə, işlərə yol tapılar). (götün tikib yerə, bir iş üzrə dərinləşmək).¶-könül üçünə güvən.-baş, əl, ayaq
.¶-dağ görkü daş, baş görkü saç

BAŞ : Turuz Dictionary

baş sözü bir sözə əkləndikdə ona çoxluq, böyüklük, üstünlük anlamı yüklür.
saç.
başın yağlamış.
başını yağlamış: birini toğlamış.
başın dara.
ovsar.
başın yığ: ovsarın çək.
axır.
başdan: axırdan.
başaq. uc.
şəxs.
bu başı tanırmısın: bu şəxsi tanırmısın.
bu başdan kişi çıxmaz.
bu başlar: bu şəxslər.
başlar gəlib gedib, genə dünya yerindədir. (başlar: çoxlar. çox şəxslər) (umud qırma evrəndən, köçürsəndə, əkdiyin yerindədir, yaşam sürür, kişi çağiylə yürür). ¶-baş sancağı: çalqıl.¶-işsiz baş, başına daş. (açıq başı qada diş qoymaz)¶-üst baş: çaqçur. taqtur. saqqur. saqtur. ¶-coğabaş: çavuş. sərdəsdə.¶-bilikli dos baş ulatır. (ulatır: ucatır)¶-birlik tapan baş olur. ¶-kitabsız baş daşı neylir!.¶-könül yaşın unutsa, baş qalmaz.¶-özbaş: boş.
boş at.¶-baş sağ olsa təlpək tapılar. (təlpək: papaq).¶-baş düz olursa, qoymaz ayaq caymağa.¶-börklülərdə baş yox, başlılarda börk.¶-dilsiz baş, başsız gövdə.¶-ər altun ilə ölçülməz, ərdəmli baş, dil gərək. (dil: söz. düşüncə).¶-qorumaq üçün topraqla daş, güclü istək, güvənli baş.¶-başağırlıq: başçəki: bir nərsədə ağrığın, vəznin ən yüksək dərcəsi.
başusda: usdaların ən bilgini.¶-başoda: başqonağ: bir yerin ən önəmli, böyük olan otağı.¶-könül hara baş ora. baş hara, ayaq ora. göz hara, qulaq ora.¶-otuz iki qalalı dil var olsun. iki qulaq arasında oturan yalançı baş yox olsun. (dilin suçu yox, dildə yalan yox). (otuz iki qalalı: otuz iki qapılı. hər diş bir qapı).¶-baş almaq: başlanmaq. üz tutmaq. bettəlmək. bet almaq.
isti düşmədən yaylağa başlanar obalar.¶-ay çevrəyə oyunçaq, könüldə baş doluncaq. (baş onmayıb, inanmayınca könül əsəcək). (onmayıb: hinməyib, razılaşmayıb)

BAŞ : Turuz Dictionary

başçı. iş aparan. işbaşçı.
dişə aş, işə baş gərək.
pay.
on paylıq: on başlıq.
pay pay: baş baş..¶-baş göz olmaq: göz qulaq olmaq..¶-bilikli baş, biləksiz qalmaz. (bilik: bilim. ilim). (bilək: güc). (işləyirsə baş, gərəyin tapar, bildiyin yapar)..¶-bir baş əlində qalmasın iki əl..¶-baş var düşür dara, başda var çəkilir dara..¶-işləyirsə baş, gərəyin tapar, bildiyin yapar..¶-baş məəllim: məəllim başı: sorata..¶-baş qaçırmaq. başdan eləmək. burcutmaq..¶-ikinci barmağın ucun, baş barmağa ilişdirərək vurulan vurqu: çirtmə vurmaq: çırtma vurmaq..¶-könül istəyincə, baş dönməməli, duyub, düşünməlidir..¶-qarşında baş əyirəm, əllərindən öpürəm..¶-baş qaçırmaq: başdan eləmək. burcutmaq
burcutmadan işə qol çəkdi.
burcutmağın nə anlamı var, diyeydin bir başa, istəməm artıq..¶-oy baş: fikir xiyal.
oy başın aratıb, baş atıb yatıb. (oy başın aratıb: fikir xiyalın təmizləyib, dincəldib)..¶-könül çəksə, baş durmaz!, könül çəksin, baş duysun! (durmaz: dayanamaz. muqavimət edəməz)..¶-adız tanış ürəkdə, anırsamır baş məndə. (anırsamır: yadına gətirmir)..¶-könül çəkər, baş ölçər. (könül istər, baş hesab verər)..¶-könül hara, baş ora, könül qara, baş qara. baş haradır, ayaqda!, göz haradır, qulaqda!..¶-könül tovğac, baş duyğac (olmalı). (tovğac. batur. cəsarətli). (duyğac. ehtiyatlı. düşüncəli). bu söz kişini könül sevər xoş olurluğa çağırıb, ardındanda, başı untmamağa yönəldir. könül saysana (hesab kitab) bilməz, başda tutduğun verməz.¶-Istədiyin söyləyən, istənməzi eşidər!, papağ altda baş yoxsa, eşitdiyin keşidər (uzadar)..¶-asılan qulaq, baş asdırmaz. (qulaq asanın, başı sağ qalar). (qulaq asmaq: söz eşitmək.). {eşidən qulağ (eşitdiyin doğruca açıqlamış, qavramış kişi), başın dardan qurtarar, başın dara verməz.}. (qulaq asmaz, asıtdı baş) (asmaz qulaq, asıdar baş)..¶-baş düşünər, könül inanar. (kişini iki yol ayratır. (ayrıdır, ayrı, aralı salır, fərqləndirir). düşünüb inanma, inanıb düşünmə.(
düşünürsən, inanma, inandınsa, düşünmə). (
düşünüb inanma, inanıb düşünmə). (düşünürsə inanmır, inanırsa, düşünmür). (düşüncənin sonu, inancdır!. (sonu: ölümü). (inancdır: inanmaqdır). (düşünəndə inanc qalmaz, inanmışsa, düşünc almaz.(düşünc almaz: oylanmaz. fikirləşməz). düşünən inanc almaz. (inanc almaz: inanmaz). düşünən kişi, inanmamış, inanclar, düşüncəyə qalmamış. (inanmağa (inanmaq üçün) düşünməyə gərək deyir.)..¶-eşidən qulağ, baş ağrıtmaz. (bu kişini, qulağı işə tutmağı, qulaqdan iş çəkməyi öğrədir.).¶-kişi, yaşamaqla dəğişir, baş, çəkə çəkə ərişir. {yaşamaq, durmuş, öz etgisin, istər istəməz kişi üzərinə bıraxır, baş gördükləri, taşrıvalar, təcrübələr ilə yetişir.(durmuş
həyat) (baş: ağıl) (ərişir: yetimləşir. pişir)}..¶-qorxmaz iyid, yaş almaz, ağrıyan baş, qocalmaz.(dəli qanlı qaya (bəliya) düşər, qada quda axdaran baş tez ölər). (yaş almaz: çox yaşamaz)..¶-ürək durur, baş unudur. (ürək durur: könül saxlır). (baş: ağıl). (ürək, könül: anılar ambarı). (acıq dadıq, könüldə yer salır, başda yox) (acıq dadıq: acılar dadlılar). (başa gələnləri baş unudurda, könül arar, unutmaz)

BAŞ : Turuz Dictionary

doluğ.
kişi doluğa on tümən: adam başına on tümən.
yara.
ürək töründəki baş açılmasın. (ürək başındakı yara açılmasın). ¶-başda baş. (başdı, daşdı, aşdır). (kişiyə ilkin baş, qoraq topraq, var yemək gərəkdir). ¶-başa baş doldurmaq: dolşqurmaq. doşqurmaq. ¶-bir ulcağın dincliyi, min alçağın baş ağrısı. (alçaq: əsgik. namət) (ulçaq: kişi. mət). ¶-çəkini bilmək ərdəmçilikdə baş söz. (həddini bilmək, adamçılıqda birinci yeri tutur). ¶-kəsilən baş geri bitməz, son ökünüş assı edməz. (son ökünüş: son peşmanlıq) (assı edməz: fayda verməz) (bitmək: yapışmaq. qaynaşmaq). ¶-papağa baş tap, çarığa ayaq. (hər dəğərə, görəvə, işə, yerə, məqama, uyqun uyqarın tap). ¶-yaz olmasa, yağ olmaz, dil olmasa, baş olmaz. (baş olmaz: düşünmək olmaz). ¶-aşsız baş dolanmaz. ¶-baş dildən, qoy boğazdan səmrər. (qoy
qoyun). (səmrər: becərər). ¶-daş qatı, baş qatı, baş daşdan qatı. ¶-könül başdan, baş könüldən su içsin. (sinik sanıq birbirinə yoluxsun. sinik say sana bir birində tam qopmasın, ayrılmasın. (sinik: atifə) (say sana: hesab kitab) (bir başa maddəçi olmamaq). ¶-görməz yarın, baş işləməz ac qarın. (başı işləməz ac qarının, yarını açmaz). ¶-bizlərdə soru 'baş' deyil, 'papaq'dır. ¶-yamanda yeğ aran, baş verib börk almış. (yeğ aran: iyilik gəzən) (kötüdən uman, götündə bulur). ¶-sorulsa söz baş şişər, sorulsa su, iç şişər. ¶-baş dartmaq:. danmaq. ¶-alcağlardan baş alan dursun, ulcağlardan daş alan. (dursun: gəlsin: yaşasın)