Multilingual Turkish Dictionary

Turuz Dictionary

Turuz Dictionary
BİQARLIQ : Turuz Dictionary

asdağ. (müfdəsinə çətin, güc işlər gördürülmə)

BİQARLIQ : Turuz Dictionary

çırpat

BİQEM : Turuz Dictionary

bikem (bi kəm: biyik kem). (tuva özırk cumhuriyetinin başkenti qızılda kakəm (ka kəm) ve bikem (bi kəm: biyik kem) ırmakları birləşərək "ulu kəm" yani "yenisey" olur)

BİQƏ : Turuz Dictionary

ikə. bəycək. gəlincik.
arpadan kökə, qırnadan bikə olmaz. (qırnadan: kənizdən)

BİQƏ : Turuz Dictionary

ikə. bəygə. zəngin qadın

BİQƏLƏB : Turuz Dictionary

igələb. birləşərək. birlikdə. bir arada

BİQƏRƏTİTƏ : Turuz Dictionary

ikərədidə bidəfədidə. biyolduda < biryolduda

BİQƏS : Turuz Dictionary

ikəs. (bir kəs). fərd

BİQƏSİK : Turuz Dictionary

ikəsik. (bir kəs). fərdi. şəxsi

BİQƏSLİK : Turuz Dictionary

ikəslik. fərdiyyət. şəxsiyyət

BİQƏYMƏK : Turuz Dictionary

igəymək. böyümək. yüksəlmək. yücəlmək

BİQƏYTMƏK : Turuz Dictionary

igəytmək. böyütmək. yüksəltmək. yücəltmək

BİQILIQ : Turuz Dictionary

ir qılıq. bitəhər. birtəhər.
biqılıq olmaq

BİQİN : Turuz Dictionary

ikin. bitin. (büt)
səhih. məksur (kəsirli) olmayan sanı, ədəd.
eybsiz.
bikr. bakirə.
başqa. ğeyr əz.
bundan bikin

BİQİRMƏK : Turuz Dictionary

ikirmək. bükürmək. təngikmək

BİQİTMƏK : Turuz Dictionary

bikitmək. gömünmək. quymunmaq. quylamaq. dəfn edmək.
gömüldüsün bulmuşuq, könüldüsün bulqınan

BİQİZ : Turuz Dictionary

ikiz. bakirə (< bük). başaq. əl dəğilməmiş

BİQRƏQ : Turuz Dictionary

iğrək.
biyrək. bəğrək. çox.
biğrək ağır çöndü: yaman kötü oldu.
bikrək. daha çox. aşırı

BİQRİLMƏK : Turuz Dictionary

bikrilmək. irkilmək. urğulmaq. vurğulmaq. birkitmək. cirgilmək. yığqılmaq. toplanmaq

BİQTƏ : Turuz Dictionary

bikdə. bükdə. biqudə. qıvrıq. oyuq. saçları qıvrıq, fer duruma gətirən girdə araclar.
saçları bükdəli.
saçına bükdə qoymuş.
qıssa qofdalı, saçı bükdəli. (qofdalı: ətəkli)

BİR : Turuz Dictionary

irəş. birəşik. ödəş. ötəşik. ödəşik. əşit. əş. uyuq. uy. fit. fitəş. bərabər. salasal. yarşıq. yarşaq. müsavi.
bir qıçı göydə, bir qıçı gorda.
kiçik bir
kəmin. cıqqılı. balaca.
kəmin uşaq.
uşaqların ən kəmini odur, kənini də mənəm.
bir havadan so

BİR : Turuz Dictionary

-iş bilənə bir təngə, gəp bilənə min təngə. (təngə: para). (gəp: söz).¶-bir başbilən min yaşlını sürüdü. (sürüdü: dolandırdı).¶-bir gözün gördüyü iki qulağ eşitdiyindən basar.¶-iki onbeş bir otuz.¶-oraqçı min vurar, baltaçı bir.¶-min yeyənin olsun, bir deyənin olmasın. (deyənin: buyranın).¶-az söyləyib çox dinlə, min oylayıb, bir söylə.¶-tuşlamasan cayğıldığın min oli, tuşalayarsın cayğıldığın bir oli. (tuşlamaq. tuçlamaq. tuş tuşlamaq. amaclamaq).¶-kişi olana həpimiz bir qoldayız, birikir yollar, bir yoldayız.¶-baxın bir: qaranğızçı.¶-baxın bir, sevəcəksiz: qaranğızçı, bəğənirsiz.¶-baxız bir: qaranğınızçı.¶-bir göz görəni iki qulaq dananmaz.¶-dünya üzü yaranandan görməyib yarqı, minin öldurən bir kərəm ölüb. (yarqı: ədalət).¶-ağızbir: biləkdə. ittihadla.
ağızbir götürsən, ağır olmaz

BİR : Turuz Dictionary


bir könül üç açar.
sevmək sevinmək sevilmək
bir gül üçün minlər tikən su içər.
kimdir demiş yaman günün ömür boyu az olur, gəldə gördə yaxşıların bir bir köçüb yox olur.
bir yara var yar sarır, bir yara var çağ sarır
heç bir nəyi, heç bir çağın, olduğu tək sevməsən, axtardığın mutluluq heç bir yerdə tapılmaz!.
ərin sözü bir, otur çəki üç. (otur: yəhər). (çəki: qayışı)
hər bir nəyin sonu var, hər əğinin donu var.
hər bir nəyin sonu var, hər əğinin donu var.
hər bir nəyin sonu var, hər bir tənin soxu var. (soxu: geyim)
hər bir nəyin sonu var, hər bir ərin donu var.
bir yaz günü enişdim, bir yaz günü uçuşdum, güz qış günün savırdum, yaza çatcaq sevindim, sevə sevə uçuşdum. (enişmək: doğulmaq). (uçuşmaq: ölmək). (sevə sevə uçuşmaq: sevib doymamışdan ölmək)

BİR : Turuz Dictionary

biraz: an. qırıt. qınıt. açım. (dəyqə: qıt). (saniyə: tıq). ləhzə. dəm.
bir az gözlə.
bu az gəldim.
bir azda gözdən itib getdi.
bir qıl versə yetən biri kosaya, bir gün olar kosa bizə ağsaqqaılı.
bir yerdə: büküm.
bir yalan söz, yüz doğruyu paslatır.
hər bir yalan ikincisin düzənlər.
başla könül bir olsa, usa sığmaz iş yapar.
bir qaçanım, min qoğanım.
yüzdə bir: yüzük.
səni özləyən ölmüş, gözləyən gedmiş, qalan geriyə, bir mənəm bir sən.
bir qaşıq suda qarışqa batar.
küzəni qıranda bir, suyu gətirəndə bir. (iyi ilə pis, itiklə qazanc, olumla ölüm birgəlikdədir).
sən sən olsan tanqalıqla barışma, tanqalıqla heç bir kişi başarmaz. (tanqalıqla: < tənhalıqla. yalnızlıqla).
yaşam bir soru,-bilən yanıtar, bilməyən yanar. (yaşam bir soru,-bilən yanıtdı, bilməyən yandı).
yaşlı başlı bir olsa ellər gülər gənclər. (min yaşlıdan bir başlı).
. tüşün bir: oyləgən ol.
bir kimsənin: birəvnin. birinin. özgə birinin.
birəvnin malı dadlı gəlir.
birəvnin malına baxan çox olar.
gözü qalan birəvin malında, öz evində ac yatar.
birəvnin qızı xallı, götü ballı, atı yallı görünər.
dosda eşmədən ver bir telin , əğrilirsə qır qutar. (eşmədən: qatmadan. ipdən). (ipin ucun özgəyə vermə).
iki ayağ bir qonucqa tıxanmaz. (iki ayağ bir qabuca soxulmaz). (olmasın işdə dirənmə).
bir qaşıq su kəsilər dərya qarışqa boğmağa. (qarışqanı boğmağa bir umman gərəkməz).
dediyin min qıl, qıldığın bir de. (qıldığın aytdın bir , aytdığın min qıl). (aytdın: dedin). (aytdığın: dediyin). (yapdığın bir kərə desən, dediyin min kərə yaxcı qıl). (kişiyə biçən dəyər söz olur, edirsə tutar çönü min olur).
hər bir çoxun sonu var, çıxmazların yolu var.
bir aşıqlıq boyu var, hər axşamın toyu var. (bir aşıqca boyu var, hamı axşam toyu var). (toyu
yığıncağı). (tapmaca). (çırağ. şam). (hər axşam hamı ışıq çevrəsinə yığışar).
bir atlı qaçar, beşi qovar. (tapmaca).(iğnə. əl).
üzməgivi biləsən çay axarı, açmazın vardı yolu bir çıxarı.
çox dözdüm ama yetmədi dərman, bir kərrə dedim yıx evimi, durmadi gəldi!.
. iki könül bir olsa, yollar qıyın görünməz. (qıyın
zor).
istəmək olsa ürəkdə, gələməz qın heç bir iş.
istəməklə qılınar çoxca qolay hər bir iş.
olursa iş bir kərə, demə artıq heç kərə.
minilən yəhər, minər bir gün. (yağır atın yəhəri kürəkdə daşınır).
bir qoyundan iki dəri alınmaz.
bir, soran yapdı, bir gəzən.
gəmidir çaydur axır, bizdə qonağ bir gəmiyə.
yaşamdır bu, bakarsın bir anında son bulur, yaşamdır bu, görərsin son anında can bulur.
bir biricə min olur, damar damcı göl olur. (az azda olsa olsun, yığışsa çoxalar)
beş qorxaqa bir qarqa, min qarqıya bir daş.
bir ağız iki qulaq. (az danış çox eşit).
min ölç bir kəs, min qulaq bir səs. (səs: söz).
qorxmaz bir kərə ölür, qoraxaq min kərə. (kəndivi topla sözü daşla, işi başla). (kəndivi topla sözü ötür, işi tut).
bir günlük: gündəlik.
gündəlik iş aramaq.
yüz illər var bir günə sinər. (sinər: yerləşər. gizlənər).
çalışki bir dar ağacın yıxasan, çalışmaki dar başına çıxasan. (xoş armanlar uğrunda).
min budaq bağlı durur bir ağaca, min yamacdan çıxırıq bir amaca.
o nədir çox nə istər birindən, o nədir bir nə istər çoxundan.
o qadındır çox nə istər birindən, o erkəkdir bir nə istər çoxundan.
min qapıya öğrəşən, bir qapıdan doymamış. (içi gəzsə dağ daşı, evdə gəzməz yoldaşı).
üç sözcükdür varlığımı anlatan, biri kimligim, bir ölkəcim, bir dilim.
bilək gücü bir yıxar, bilik gücü min yıxmış.
sağlığına qalduralın sağrular, kişioğlu dalda acı üzdə dadlı olmayar, varlığında kömür yalı içi dışı bir olar. (sağrular: badələr). (yalı: kimi).
istək birligi, bir elin göstərcisidi.
pas basmış ürəklərdə nə gəzdin sən ilahi, bir parça daş olsaydı quranda ol ürəklər, mənlər kiminin kit qəmi artmazdı ürəkdə.
həp bir: həp bərabər. adal dənğ. yekən adal. lap aynı.
eşit qıl dosdu yarı təklik olmaz əşimiz, tikə ağır çətin olsa işimiz, bir bir qırar qoymaz qala dişimiz.
bir qoyun doğar ağ qara.
bir ək, min dər. (buğda).
böylə gəlmiş böylə gedmiş, əsgi bir dəgirmanımiş, burdan verib ordan alarımiş!. yalan dünya. yalan dünya.
çəkişməzdən bərkişməz, çalışmazdan açılmaz, dözüm ilə heç bir aşcaq aşılmaz, dilək barçaq barılmaz.
doğursa bir uşaq ana, boşludur ana, anadil ona.
ərən olan savaş günü kəndi özün itirməz, min munğ çək, bir işini bitirməz. (munğ: qayğı).
hər sevginin kəndi yeri var, ikisi bir yerdə olu dar.
min qoyunu bir çoban, min işçini bir başçı, minbir arxı bir dərə dərər. (dərər: yığar. yönətər).
ürək bir, söyək bir. (söyək: sevgili. mə'şuq).
yünğ əğirsən ip olar. (hər nə bir nəyin sonucudur). (hər nəyə bir nәdәn var).
tanatları dəğiş səndə. (tanatıarı: tə'rifləri).
yalan sözdür gözəlliyin bir pul edməz, yetər artıq könül verib alan tapsan, təpən tapsan. {gözəlliyin bir pul edər, min pul edər, könül versən alan tapsan, tapoz dünya. (tapoz: qəhbə. (< çıpmaq). pozuq qadın)}.
alağuz itlər qurd görüncə ağuz bir. (alağuz: birgəşməyən. çəlişli. ixtilaflı).
bir çağların könül çəkər baş gedər, bir çağların könül gedər baş çəkər.
qın qurtarsın bir gəmi sınmış olursa yelkəni.
bir dənədir evrəniz, çox dəğişir çevrəniz.
birbirini yeyənlər, bölüşəməz bir dağı, birbirini sevənlər paylaşırlar bir dalı.
hər doğulan boğulur bir gün. ''doğum boğum'' anında olur, yaşam illər keçir uzun sürür. yaşam yolsa, ölümdü duraq, ölüm eşqinə yaşamaq olmaz, yaşam eşqinə yaşıyaq duraq.
on dildə yazan bir yola çatmaz, əkdiş dananın sonucu olmaz. (sonucu: nəhayəti). (əkdiş: tə'lim. tərbiyət)

BİR : Turuz Dictionary

(pirima).
( # bar: hamı).
biri ( # barı: hamısı).¶-gülü bir gün, səni hər gün, gülü solunca, səni ölüncə. (gülü bir gün, səni hər gün, gülü solunca, səni olunca).¶-itlərin qardaşlığı, bir gəmiyi görüncə, kişilərin qardaşlığı, ortaqlığı bitincə!.¶-koruna atan bir vursa, izləyən vursa min vurar.¶-qoş qılıc bir qın. (qoşa qılıc təkə qın). (olamaz iş). (qoşa qılıc bir qına sığmaz).¶-ölüm bir düşmür yoxsula, baya, birin yatağda tutur, birin dirir darağa.¶-sevgi otdur düşdüyündə yandırar dörd bir yanı. (dörd bir yanı: dördbiryanı: hər yanı).¶-bir ovuc: bir avuc: (nərsənin qıtlığın, azlığın bildirir). ovucluq. avucluq. qıtlama. qırtlama.
o verdyin qıtlama unun, böylə qaxıncı olarmı?.¶-bir gün doğan bir gün boğan dünya.¶-edim qılım bir günə ki dəğişməz. (edim qılım: xulq xəsiyət. xulq xuy).¶-tülkünü min bir sapalağı var, ən güclüsü görünməzlik. (sapalaq: buruq. oyun. kələk).¶-tüm qüllərdən yaz olmaz, bir gül ilə yaz başlar. (başlar: gəlir).¶-bir suçsuzu tutmaqdansa, bir suçlunu bırxmaq yeğdir. (qanıtlamada aşırçılıq sonucu). (yavaş atıl, o yandan düşərsən).¶-bir sarı: keşki. kaşki. ey kaş.¶-bir dənəsi: yaxlısı. əzizi.¶-bu küddə ki yoxdur beyin, ötür otlasun az deyin. (küddə: axmaqda).¶-ağacı yaran bir pay, higgəsin deyən iki pay. (yaran: ayıran).¶-bir ağac kölgəsin danan, minində danar.¶-bir alam: xeylək.¶-bir kitozdan söz qopuşdu, elim eldən pozuşdu. (kitozdan: ikiüzlü. qarıştırıcı. munafiq).¶-bir qarğa ilə qış gəlməz. (bir qarğayla qış gəlməz). ( bir qarğa birlə qış gəlməz). (bir qarğa bilən, qış gəlməz). (bir qarğamən, qış gəlməz).¶-bir sağlam dil, sağlam beyin istər!.¶-dözüb duran, ölür bir gün, dözərək yürən, yetir bir gün.¶-iki ev bir evə sığmaz.¶-iki qılıc, bir qına sığmaz.¶-bir birin ölütür: birin biri öldürrr.¶-bir sözdə: bir degidə: bir mə'nada.¶-bir çəkədə: bir yanda. bir qırada. bir qıraqda.¶-bir el ki dosluğun (dosların) dərəkin bilmiyə, pis günə qalar.¶-gəlin ayağı, çoban dayağı yer eləsin, gör bir sənə nə eləsin.¶-kar iki gülər, bir sənin gülməyivə, birdə kəndi düşündüyünə.¶-bir qoyundan iki dəri alınmaz.¶-dingə bir: tınqa bir. dınqa bir. təkcə bir.
beş kişiyə dınqa bir çörək.¶-yaşam bir sınağ, sınan utuzur, sındıran utur, həp unutulur!!. (həp: hamısı)