Multilingual Turkish Dictionary

Turuz Dictionary

Turuz Dictionary
İTƏR : Turuz Dictionary


.çonqur quya daş atsan, cumar gedər atacan, yad ellərə qız versən, itər gedər əçəcan. (çonqur quya: dərin quyuya). (əkəcan: atacan). (əçəcan: anacan).
duysan yalan birindən, itər güvəncin ona, olsa güvənci sənə, satma yalan söz ona.
yolçu yoxsa yol itər, sevgi gedsə kin bitər.
ötün ötər keçən itər. (ötün
tarix. zaman). {ayrılıqlar uzun yolda toxdanar). (toxdanar: bitər. sakinləşər. yaddan çıxar)}.
sevgi girər baş itər. (sevgi girdi baş itdi).
dözüm varsa iş bitər, dözüm yoxsa iş itər. (itər: batar).
elsiz qalan uca dağlar başından, ağac itər, yollar gedər iz qalmaz. (hər yurdun dəyərin yaşaycıları verir).
qaran gecə bitməz işi, uzun ərişi, bitməz sevgi başı burar dolar gorda itər. (qaran: qaranlıq). (bitməz sevgi başı: toxdamaz sevgi yarası)

İTƏR : Turuz Dictionary

-doğrunu ötür arada itər, yalanı ötür yiyəsi oğurlar. (doğru qorunmalıdır)

İTƏR : Turuz Dictionary

-atılsa yarıcı, vurduğu yara onunla itər. (biri səni çox sinsidirsə, yaxcı pisin büküb tulla).¶-göz yanılar, iç inanar, baş itər

İTƏR : Turuz Dictionary

-sevgi kolu könüldə bitər, düşsə ələ dibindən itər

İTƏR : Turuz Dictionary

-kişilərin (adamların) nə yalanları bitər, nə etgiləri itər

İTƏRƏQ : Turuz Dictionary

-yassı, qayqan kiçik daş. bu daşı ayaqla itərək, vuraraq oynanan uşağ oyunu:. qaydıraq. qayadaşı

İTƏRMƏK : Turuz Dictionary

soxmaq. sikmək. tıxmaq..¶-birin itər, birin sikər

İTƏRMİŞ : Turuz Dictionary


oldağ buki, əğri yerdə doğru ağac bitərmiş, sapıq yolla doğru yollar itərmiş. (oldağ: vaqeiyyət)

İTƏRMİŞ : Turuz Dictionary


sevgililər itərmiş, sevgiyə inanc itməsin

İTƏRSƏN : Turuz Dictionary


özündən yad olursan itərsən, özlügün ilə evrən utarsan

İTƏTMƏK : Turuz Dictionary


(ötətmək).
ititmək. itələmək. vadar edmək.
yavuzluğa (kötülüyə) itətir, başda olsa əsrülük (keflilik)

İTƏVMƏK : Turuz Dictionary

tizəvmək. sürətlənmək

İTİ : Turuz Dictionary


qıcılı. qıycılı. qıflı. süslü. qırdıma. qıvcıv. qırval. qırvac. qıvral. qıvrac. cəld. çalıt. qurnaz. qura. zirək. zirəng. qılav. qılac. qızdırbas. qısdırbas. qoparıq. qoparaq. qoğraq. qoğaraq. qıvraq. tələsik.
kəsgənək. kəsgəncəlik. qırdıma. qıvcıv. qırval. qırvac. qıvral. qıvrac. cəld. çalıt. qurnaz. qura. zirək. zirəng. qılav. qılac. hızlı.
ucu iti, üçgən biçimli, oyma çatal, qələm: geçidırnağı.
iti iti. qaça qaça. qıcı qıcı. qıdı qıdı.
qıcı qıcı evə doğruldu.
qıcı qıcı daban götürən kişi.
iti axmaq: qıjoy gedmək.
çalqoğa düşsən, çay alar.
iti gəlib keçən, sovuşan, savuşan: geçinti.
çayın iti axan yeri: qıc. qıcav. qicoy. gicoy. qıcov. qıj. qıjav.
incə, qınca, iti səs. qıc. çıq (> çiğ). (< qıcırmaq: cıqırmaq: incə, qınca, iti səs çıxartmaq). (qıcırtmaq: cıqırtmaq).
dişlərin qıc qıc (qıcır qıcır) qıcırtdı.
çox iğrən, iti, acı saravıc, şakaçı, sarqıçı, qıratçı: qıycıq. qacıq. qaycıq.
uşağ yerişi kimi kiçik, iti addımlarla: qıbıtıq qıbıtıq. qıpıtıq qıpıtıq. qıbıl qıbıl. qıpıl qıpıl. qıbış qıbış. qıpış qıpış. kip kip. qıp qıp.
qıpıtıq qıpıtıq gedmə, açıq addımlarla qaç.
acı, tünd, iti olmayan: kəmərək. kəmrək.
kəmrək çay.
dəmir, bərk nərsə kəsməkdə işlənilən, qalın piçaq biçimli olub, arxasından çəkiclə vuraraq yeridilən iti arac: kəsgi. biçgi. yarqı. kəsər. tirə. dırnaq.
yazmaq, cızmaq, yonmaq oymaq üçün ucu iti, sivri, kəsgin arac: qələm. çatal. sağu.
suyun, güllənin, iti axan, süzən nərsənin çıxardığı səs: qıcıltı. qıjıltı.
nərsəni qaşımaq, sürtmək üçün iti, ənli, əl boyunda yassı piçaq: kəsüc. kartək.
ən iti: çox iti: kəsər. kəsir. ən qılıc, qılınc. çox qılıc, qılınc.
kəsər sözlər eşitdik, dinmədik, danmadıq eşindik.
kəsər ilişti: iti intiqad.
kəsər soğuq.
kəsər hava: çox soğuq hava.
kəsər piçaq.
çox iti, acı: qıloy. (qıl kimi).
qıloy davranış.
qıloy piçaq.
qıloy düşüncəli.
ucu iti, götü deşik. (tapmaca). (iğnə)

İTİ : Turuz Dictionary

yavuz < > yubaz. qudurqan. igit. qonur. çarpıq. qoçqar. uçqar. acqurd. laçın. yalçın. cəsur. gözü açıq. öngörən.
itin. yügrük. yeyin. tünd.
yügrük gedən yorular.
yügrük keçdi çağımız.
suvri. sovri. sivri. uclu.
tavra. tovra. yeğin. yeyin.
tovra keçər gəniclik (gənclik. yaşlıq), tovrağ enər qocğalıq.
təpən. gur. odlu. şədid. salşıq. çalşıq. tutac. tutaş. qərarlı. əzmli. inad.
tığraq. tavraq. çabıq. çalağ.
tavraq gedib tavraq gəl.
tavraq işçi.
tirgək. tiğrək. tovraq. çalaq.
tüprük. süprük. acı. tünd.
bu tüprükü ya sındır, ya yolundan qaç.
it kimi hürür süprük oğlu tüprük.
yarğun. yarğın. yarğamıq. yarğanıq. çalağ. güclü qaçağan olan.
üttər. ütgər. ütlər. üttür. uçqar. uçarsı. uçar kimi. çapıcaq. yeyin. həmən. tələsik. tezcən. təcili.
ütri kağaz.
ütri gəl bura.
uclu. sivri. dəlici.
irtin. sürət. sürən. kəsgin.
iti yerişli, davranışlı. sülügün. sülgün. süylün. savlın.
sürçə. sırça. tünd.
sürgən. yörgən. iritli. irtə. yorqa. yeyin. hızlılı. tələsik. əcələ. acil.
ox kimi dağları sürgən aşdı.
bu qıssa yaşım, göz qıpımı sürgən keçdi.
yörgən at: yorqa at.
çox iti, yeyin olan: süpür.
iti, sərt əsmək: süpürmək.
süpürən yel.
gərgin, iti, qəvamlı nərsənin boşalması, gəvşənməsi: sulanmaq. suvlanmaq. suflanmaq. sovlanmaq.
uclu, uc uzun, iti, biz tiz nərsə: sübi. sobi. sivi.
sobu baş: biz baş. başı girdə olmayıb, uzunsov olan).
ucu sivri, iti, inci: sovun. sovan. savun. savan.
iti tərpin: {.
tünd rəftar ed.
çabıq ol. yeyin hərəkət elə}.
iti iti solumaq iç vurmaq. tövurmək. tövgünmək. tavurmaq. tovurmaq. (yaxurmaq) tövşünmək. tövsünmək. tovsunmaq. higgənmək. ləhləmək.
sürəklic iti qımıldayan, hərəkət edən: suruğ. sürük.
(özəlliklə dəvə) iti, qıvraq olan: yelməsə.
bilgin iti: toğraq qıvraq.
iti söz: dal söz. (dal: lüt. boş. çıplaq).
iti, çabıq düşünən: tavraq qavra.
iti iğrənc, nifrət, zəhlə gedmə duyusu: təpgi. təpgü. işmezaz.
mənə qarşı bu təpgi nədən doğur, bilməm.
iti, acı davranış, sözlərlə azarlayan, incidən: dişləngic. ısıran. (gəzəndə).
iti, aşırı istək, dilək: yaxtırı. yanqı. yanğma. ehtiras.
bu yaxtırı yaxır, dondan içəri.
iti, çabıq, qızqın olan: tayğan. tovğan. tovğın.
tovğın tazı.
qabaqkından, olduğundan artıq iti, acıraq: tərsinmək. tərs gəlmək. geri dönmək. qaytanmaq.
başlı yaranı qaşısan tərsinər.
sönəgən odu pülədikcə tərsinər.
onu bırax başına, danışdırma, dindirdikcə tərsinəcək.
iti çalışmaq: təpinmək. dalaşınmaq. təlaşlanmaq. çabalamaq. qaynanmaq.
iti iğrənc, nifrət, zəhlə gedmə duyusu, işmezaz oyatmaq: təpgitmək ( < təpmək: itmək). iğrətmək. irgərdirmək. sıyrıtmaq.
sən bu işlərinlə məni özündən lap təpgitmisin.
iti yanan, tez uçar. (uçmaq: sönmək).
çox bətər, iti, tünd, şədid: utruq. çox çox olan. çox öküş olan.
utruğ yığsan davarı, yükün ağır yıxarı: malın çox çoğluğunu düşünsən, ağır yük kimidir ki bir gün yıxar.
utruğ yaman: çox pis.
iti gedmək, sürmək: uçurtmaq.
ucu iti, ucunun arxası dişli olub, qalın, qaba, gön kimi nərsələri tikməkdə işlənən biz çeşiti: tığ. qazma tığı. başmaqçı bizi.
yel kimi iti davranmaq, sürmək: yelmək. yelkənmək.
açıq, iti, dolun dil: yarq, yorıq dil. (rəsa, fəsih, roşən).
yüngül, iti, çalaq çabıq davranan qoşun türü: yengi çəri. yeni çəri. (yengil çəri. yeyingil çəri) çirik

İTİ : Turuz Dictionary

zirək. zirəng. qılav. qılac. qızı. çalıq. qızqın. qırsız. qızaq. qızat. qızan. hiz tiz tez. qız (qızmaq). haşarı. həşəri. daşarı. qırdıma. qırdırma. qıvcıv. qırval. qırvac. qıvral. qıvrac. cəld. çalıt. qurnaz. qura. çıpacan. çipəcən (< çırpmaq). körüklü. közüklü. körsüklü. körsük. körsək. qorsaq. sınırlı. qopurlu. qopuqlu. köpürlü. köpüklü. xaşlaq. şiddət. sürət. qırtıl. keçimsiz. geçimsiz. koraza. qoraza. köndələn. çöndələn. döndələn. yöndələn. yandalan. bədəxlaq. çabuqluq. əcələ.
(idi. isi). iği. iyi. iyə.
sahib.
ağa.
iyim nə dər: ağam nə istir.
tanrı.
qılav. qılac. kəsgin. tiz. tız. sız. qırdıma. qırdırma. qıvcıv. qırval. qırvac. qıvral. qıvrac. cəld. çalıt. qurnaz. qura. zirək. zirəng.
incə, kəsgin qadın səsiylə çağırdı.
salman.
batman otur salman qalx. (salman: iti).
kəsgin. qırdıma. qırdırma. qıvcıv. qırval. qırvac. qıvral. qıvrac. cəld. çalıt. qurnaz. qura. zirək. zirəng. qılav. qılac. bilən. usda. mahir. çaçur. sivir. bacarıqlı. güpərim. küpərimli. güpərimli. kipərimli.
kəsgin oxçu: doğru nişançı.
çalaq yaraq (mahir, tədbirli), iti, zirək olan: ivgən devgən.
iti, ənli təmrən, başaq: kəsmə.
tərs, iti, bərək baxmaq: didrü baxmaq. gözü zilləmək.
iti, hirsli baxmaq: dik dik baxmaq: dirdrü baxmaq.
iti gələn, itib gedər. {hızlı sağan, tez keçər, tezcə qızan tez sönər. (sağan: sağanaq)}.
iti iti qılınmaq, yürümək: titinmək. (# tətinmək. asda asda qılınmaq, yürümək)
iti iti: didrü. didirü. daldıru. çox diqqətlə.
onun üzünə didrü baxmaq olurmuş.
yağın olsa didrü baxıb güdgilən.
iti nacaq dəğdiğində acıtmaz. (nacaq: < yarcaq). (acıtmaz: ağrıtmaz)
nə iti nə asda: ortanlıq. ortunluq. miyanərovluq.
ortanluqun ən iyi. nə asda dur yasa düş, nə üsdə dur qazana.
ucu iti olan: çivi. (< sivi).
vermө söz tutmayacaqsan bilisənki sorağın, biçinin vardı səninsə iti saxla orağın

İTİ : Turuz Dictionary

acıq. (# idi: iyi: açıq).
idi. igi. iyi.
tovaş. hovaş. yeyin.
tirqov. yeyin. səri'. iti dəbəşən. səri', hərəkət edən.
yelgin.
aşta. (# asta: yavaş).
ivsə. tez. tələsik.
itiz. qurd. yeyin.
kəsici. aşur.
atüstü. çalt. cəld. tez. fori.
atüstü ged gəl.
acar. canlı. qımıldaq.
acar batur: acar alp: acar alpər: çox iti, başarıqlı iğid.
çıtal. ildam. yeldam. şədid.
ütgür. itgir. kəsgin.
yelin. yeyin.
aşaz. (# asaz: yavaş).
çalağ. tünd. şədid.
çalağar çabıq.
çalıq. acı. (dalığ > təlx).
çapğın. yeyin.
çapğın yeriş.
aşqın. tünd. dal.
dal acı.
sərüsseyr. tiz. tez. tünd. aşğın.
kəsici. kəsgir. ötgir.
kəsgir soyuq.
yalav (tiğə) kimi kəsgir.
ayaqlı. çaput. səri'.
ayaqlı at.
ayaqlı maşın.
ayaqlı ged ayaqlı gəl.
qıpsar. qıvsar. qıvcar. çapuq.
iti. itik. ütük. ötük.
ütük qılınc qının biçər, ötük (iti) sirkə qabın.
atıq. tez.
atıq ol: tələs. tez ol.
ötgür.
iti yoluğan: ötgür yoxumlu.
yarğun. yarğın (yarıb keçən. iti qaçan at). çapar. çabıq.
itik. tovun. yeyin. sürətli.
yaman (yanam).
dirik. çirik. çevik.
tazı. çalıt. tazğan. tozğan.
tez. dirik.
dirik gəl.
oxar.
oxar yağur.
acar.
tir. tov.
yaxıl. odlu.
çağır. tizək..
toxay. tünd. tünüt.
qonqırt. tünd.tirə.
ağşıl qonqırt: açıq tünd.açıq iti. (ağşıl: açıq).
çala. tez. çabıq.
çala gəlin.
çalasin. qıvraq. zirək.
çalasın qılış: iti rəfdar.
çalasın uşaq: zirək uşaq.
qırvax. qıvraq. tez. yeyin.
yelli
yelli gedən, tez köçər. yelli qalxan, tez çökər. (köçər: keçər. gedər) (çökər: batar. düşər). (hızlı yanan, tez sönər). (yelli durma, yel alır).
acığ. azığ..
bat. bət.
çağır. çığır. kəsgin.
çağır səs: kəsgin, incə səs.
bassa. basda. birdən. yeyin. tüt. (# yassa: yasda. asda. yasıca. yassıca. yavaşca).
bassa oturdu: birdən oturdu.
bassa yürən yorulmuş, yassa yürən yorulmaz.
sox.
çiv.siv
{(> çuvaluz. cıddan. çaman. çalaman. şıltaq. iti, yelkən olan.
çaman ördək ir uçar. (ir: tez). (çaman ördək: çuvaluz ördək)}..
aca. acar {işlənməmiş, aşınmamımış (solmamış)}.
aşıqlı (aşıqmaq). tələsik.
ayaqlı. yeyin. əzmli.
yola çıxdın, yaraqlı, iş başladın, ayaqlı..¶-küçə iti, qapı bəkləməz (güdməz). (küçə iti: çarşı iti-sokaq iti).¶-iti, yelkən olan: çaman. çalaman. şıltaq. cıddan. çuvaluz (çiv.siv: iti).
çaman ördək ir uçar. (ir: tez)
.¶-Iti su axını: sal. sel.¶-iti, yırtcı baxış: didəcər baxış.¶-yügürən iti, sevəməz tilki.¶-iti, çığıldayan səs: çatlaq. cırlaq. ¶-iti, kəsərli qılıc: çalım.¶-iti iti: acı acı. bağır bağır mağıl mağıl-iti iti, acı acı baxmaq: bağır bağır baxmaq. açıq açıq, bər bər, bəl bəl baxmaq..¶-iti, sarp, şığıcı quş çeşiti: yalçın. laçın.¶-baldan dadlı, duzdan çor (iti)..¶-iti itiz olan ov iti: tazı. tazıq. tizik..¶-iti itiz olan ov iti: tazı. tazıq. tizik.¶-av iti: zağar < şağar..¶-ucu iti olan: sivə..¶-çox iti, tünd: qoyan. şədid..¶-çox iti, zirək: suvart..¶-uzun, sivri iti olmayan: küt..¶-iti gedən: yürtə. yürük. yürtəyən..¶-av iti: qopay köpək..¶-incə, iti, çınlı (ekolu) səs: cınğ. cırınğ..¶-çox iti keçən: tozanğ. dəvamsız.
tozanğ yaşam..¶-itiliyə görə yavaşlıq, yumşaqlıq: yasrım..¶-iti üzaşağlıq: uçmar. (# ucmar: iti üzyuxarlıq)..¶-iti yerişli: iti gedən. çalbacaq..¶-çox iti, yeyrək, sürətlə: çalavaz. çalağuz.¶-qatı dal, iti baltasar. (baltasar: balta istər)..¶-İtib gedib, ol gənclik, izi yox, ol ocaqdan kül qalıb, közü yox..¶-iti dartışmaq:cərləşmək. harlaşmaq.
gəpləşik cərləşməyə döndü.¶
doğulan yerin əri ol, doyulan yerin iti yox. ¶-iti yaşıl: yəşmi.¶-iti axar: kürən.iti cərəyan

İTİ : Turuz Dictionary


ağruq. ağrıq.tünd.
ağruq boya: tünd, iti rəng.
batbay. batbəy. fovrən. səri'. yeyin. çabıq. çağan.
atar.atarqa. tünd.
onu atar qarşıldı.
attım.atlım. atamlı. atımlı. atıq. acır. yeyin. səri'.
çox atlım gedən yıxılmış.
atlımsız araba.
çalı. acı.
çalı tikanı.
çalısöz.
ötgür. içindən keçib gedən.
bətər.
bətər gəlir.
tirk.
ata sovğası tirk ötər, tez tükər. (sovğası
irsi).
incə, iti səs çıxartmaq: çınğatmaq. çınratmaq. (çılratmaq).
çanğırağı çınlatdı.
iti sürsen it girmez. (çox kirli ve pis evler, yerler üçün söylenir).
sevəni sevə bil, sevdiginə sevinə bil, sevdinsə çəkin saxla, iti dişlik gen boğazlıq dəh pozar. (çəkin saxla: həddin saxla). (dəh
dəng. dinclik)(dəh
dəng. dinclik).
iti gedsən yalnız ged, uzaq gedsən birgə ged.
iti beyin düşüncələr anğışır, orta beyin olayları dartışır, küt beyinlər kültələri artışır. (kültələri
kütlələri. qara elləri). (artışır: ardıca gedir. izlir)
bəylər iti hürəgən, atı yrəgən olur.
iti gedən: attım.atlım. yorqa.
çox tələsmək iti gedmək, uzun yolda gec qoyar.
iti qovub yerində yatıb. (yoxsul avara, yersiz yutsuz biri).
iti yel: tüpi. (bad. vad).
it iti ısırmaz.
olsa iti sirkəsi, qaba çıxar ditgəsi. (ditgəsi: didməsi. yırtması. yirtgəsi. itgisi). (aşırı itilik itgi verir).
oyaq biri, yuxuda biri, aparar iti. (yetərsizlik başlarda yetərlilik başımda , qovuşursa bir yerə, çatar işim göylərə). (bir kəsin işinin uvatlığı, umatlığı başqalarının yavatlığındanda etgilənir).
varlının iti yatmamış, yoxsulun siki.
iti gitməyə itmək: vərhovlamaq. quşqutmaq.
tünd, iti rəng: ağruq boya.
durumuna görə aşırı, iti, qaba davranan: xozu. xozuq. qozuq. qoztuq. qoztaq. güstax. {> qostax (fars)}. (< qozğanmaq).
iti təprəş, qımıl, hərəkət: yürüş. yürül.
iti qaçda tez uğra, dan atmamış gün batar. (ömür qısa).
iti qaçda tez yorul, yavaş yürü gec yorul

İTİ : Turuz Dictionary

-gur, iti götrülmək: guramaq. cummaq.
it birdən üstümə guradı.¶-iti ışıq: qışıq. şua. əşüəə

İTİ : Turuz Dictionary

qazır. qatır. qasır. qaqan. qırdıma. qırdırma. qıvcıv. qırval. qırvac. qıvral. qıvrac. cəld. çalıt. qurnaz. qura. zirək. zirəng. hızlı. qılav. qılac. ötüqüc. öttüc. ötrüc. çapıq. çapım. çevik. ötəbas. öcəbas.
ötəbas gələn ötəbas gedər.
ötəbas gəl:

İTİAYAQ : Turuz Dictionary

getgir. gitgir

İTİB : Turuz Dictionary


iti gələn, itib gedər. {hızlı sağan, tez keçər, tezcə qızan tez sönər. (sağan: sağanaq)}

İTİB : Turuz Dictionary

-itib, sürütləyib atmaq: sütrəmək. bərtərəf edmək.
sütrə gedsin

İTİB : Turuz Dictionary


bilgisizlik itib yoğalsa eldən, dinclik tutar korluğun yerin. (korluğun: korbaxlığın).
amac itib qurban olsa araca, güman qalmaz buyruq düşə aş aca. (buyruq düşə: qismət ola)

İTİB : Turuz Dictionary

-süzüb (sürüşüb, sıvışıb) itib gedmək: oyulqanmaq. oyuqlanmaq

İTİCANLIQ : Turuz Dictionary

duyğarluğ. tezgörənlik