Multilingual Turkish Dictionary

Az Turkish Farsi

Az Turkish Farsi
XIÇÇӘ : Az Turkish Farsi

: خيك پنير. (← خيگ، خينچه)

XID : Az Turkish Farsi

: صوت قلقلك. (← خيت) خيديقلاماق (xıdıqlamaq)
قلقلك كردن

XIF : Az Turkish Farsi

= خيفت (xıft)
درّة عميق كوه، گلوگاه.
پناهگاه، مخفيگاه.
نوعي گره مخصوص. (← خيپ) خيف ائدمك (xıf edmәk)
كمين كردن. خيفَّت (xıffәt)
خفّت، بغض در گلو گير كردن، شرمندگي. خيفْت آتماق (xıft atmaq)
گره انداختن، با گره بستن. خيفْت گير ائدمك (xıft gir edmәk): در كمينگاه گير آوردن و حمله كردن. خيفّه (xıffә)
خفه، گرفتگي گلو

XİG : Az Turkish Farsi

: خيك، پوست دبّاغي شده. خيگچه (xigçә) = خيگيل (xigil)
خيك كوچك، خيك پنير

XILAL : Az Turkish Farsi

:
خلال، سوزن يا ميخ چوبي كوچك كه براي اتّصال دو قسمت چادر به كار مي‌رود.
خلال دندان. (اصل كلمه «قيلال» (باريك، مانند مو) است.)

XILTӘ : Az Turkish Farsi

: گردن بند سگ، قلّاده‌اي كه بر گردن سگ بندند

XILT : Az Turkish Farsi

:
خلط، دُرد مايعات، ته نشين مايعات.
خلط سينه. خيلْتَك (xıltәk)
مخلوط گندم و جو.
بلغور، نوعي خمير زبر كه به شتر يا سگ خورانند

XIM : Az Turkish Farsi

:
لجاجت، خيرگي.
عمل كمين كردن و مخفي شدن.
اخم و ناراحتي. خيمْچيرْماق (xımçırmaq)
هكچه زدن، در هنگام گريه كردن نفسهاي عميق و پي در پي كشيدن، پس افتادن نفس.
تشرزدن. خيمير (xımır)
حالت خشم و كينه. خيمير-خيمير آغلاماق (xımır-xımır ağlamaq)
مزوّرانه گريه كردن

XIMIRTLAQ : Az Turkish Farsi

: غضروف. (← كميرتلاق)

XINA : Az Turkish Farsi

: حنا. (ريشة كمه از «قان» = «قون» = «خون» است؛ به اعتبار قرمز بودن رنگ حنا) خينا باغلاماق (xına bağlamaq)
حنا بندان، مراسم حنا بندي شب عروسي. خينا پـولو (xına pülü)
پولي كه در شب حنا بندان از طرف خانوادة داماد به خانوادة عروس داده مي‌شود. خينالى (xınalı)
حنا آلوده، هر چيز كه بر آن حنا ماليده باشند.
حنايي، به رنگ حنا

XINAR : Az Turkish Farsi

:
شيار، جوي كرت بندي، محل شخم.
مرز، حد، سامان

XİNÇӘ : Az Turkish Farsi

: خيكچه، خيك كوچك، خيك پنير. (← خونچه، خيگ، خيگچه)

XINC : Az Turkish Farsi

:
خشم، عصبانيت.
پنجه چنگال. خينْج آتماق (xınc atmaq)
پنجه افكندن، در دعوا با حريف دست و پنجه نرم كردن. خينْج ائدمك (xınc edmәk)
قهر كردن، خشم نشان دادن. خينجلاماق (xınclamaq)
پنجه افكندن، چنگ انداختن.
نيشگون گرفتن. خينج-و-كوم (xınc-o-kum)
كتك كاري، با مشت و لگد كتك زدن

XINÇӘ : Az Turkish Farsi

: خيك، خيك پنير. (اصل كلمه «خومچه» (خمرة كوچك) بوده ← خونچه، خيگ، خيگچه)

XINÇIRMAQ : Az Turkish Farsi

:
تشر زدن، خشمگين شدن.
هكچه زدن. (← خير، خيرچينماق)

XING : Az Turkish Farsi

(2)
گراز، خوك

XING : Az Turkish Farsi

(1)
آب بيني.
خنگ، احمق، كودن

XINIŞT : Az Turkish Farsi

: خارش، خارش داشتن

XİNOVA : Az Turkish Farsi

: خونابه، خون دل. (← خون1، خونوْوا)

XIP : Az Turkish Farsi

: عمل خوابيدن و كمين كردن. (← خپ) خيپ ائدمك (xıp edmәk)
خوابيدن و كمين كردن، خود را به خواب زدن.
سكوت كردن.
در تاريكي نشستن و روشنايي را پاييدن. خيپيق (xıpıq)
خوابيده، كوتاه، كوتوله

XİRӘ : Az Turkish Farsi

: خيره، لجاجت. خيره ائدمك (xirә edmәk)
لجاجت به خرج دادن

XIR : Az Turkish Farsi

:
گلو، حلق، خرخره.
صداي خِرخِر، صداي خرخره،
صداي خاراندن چيزي.
دلخوري و ناراحتي.
خرت و پرت، لوازم ناراحت كننده.
گلوگاه كوه. خيرّ ائتمَك (xırr etmәk)
كمين كردن، در گلوگاه كوه كمين كردن. خير بنده (xır bәndә)
گلوبند، آنچه به عنوان زينت در گلو بندند. خيرچينماق (xırçınmaq)
پس افتادن نفس در هنگام گريه كردن، هكچه زدن. خير-خير (xır-xır)
وسيلة خاراندن، قاشقاشي.
ناسازگاري. خير-خيرّ ائدمك (xır-xırr edmәk)
خر و پف كردن.
نا سازگاري كردن. خير-خيرّه‌ك (xır-xırrәk)
خرخره، ناي، گلو.
گلوگاه كوه. خير-خيرّه‌كي (xır-xırrәki)
ناسازگار، شرور.
جنس ارزان قيمت. خير-خيرّي (xır-xırrı)
ناسازگار، غرولند كننده.
وسيلة خاراندن، قاشقاشّي. خيرليق (xırlıq)
خرخره، ناي. خيرّ-و-پير (xırr-o-pır)
خرت و پرت، اسباب و لوازم كم ارزش. خيرّ-و-دار (xırr-o-dar) = خيرّ-و-دال (xırr-o-dal) = خيرّ-و-دير (xırr-o-dır)
ناسازگاري، دلخوري و ناراحتي. خيرّه (xırrә)
گلوگاه كوه، درة عميق كوه.
خيره، مات، ناراحت و در خود فرو رفته. خيرّه گولو (xırrә gülü)
گل ختمي. (گل ختمي معمولاً در گلوگاه كوه بيشتر رشد مي‌كند.) خيرّيف (xırrıf) = خيرّيفْت (xırrıft)
خرف، كودن، پير خرف.
جاي تاريك و محدود. خيرّيف ائو (xırrıf ev)
خانة تاريك، خانة كوچك و كم حجم. خيرّيف ‌خانا (xırrıf xana)
خرف خانه، غار يا شكاف كوه كه پير مردان و پير زنان فرتوت و از كار افتاده را در قديم آنجا نگه مي‌داشتند. خيرّيق (xırrıq)
گلو، حنجره، خرخره. خيرّيق آلْتى (xırrıq altı)
زير گلو، ناحية زير گلو.
گلو بند، گردن بند. خيرّيقلاماق (xırrıqlamaq)
يقه و گريبان كسي را گرفتن و دعوا كردن.
در هنگام صحبت به مخاطب بسيار نزديك شدن.
تا گلوگاه پر شدن ظرف. خيرّيلاشماق (xırrılaşmaq)
دسته جمعي خر و پف كردن.
با هم دعوا كردن.
خرخر كردن سگها در مقابل هم. خيرّيلاماق (xırrılamaq)
خر و پف كردن.
خرخر كردن سگها در هنگام حمله به يكديگر.
دعوا كردن، نا سازگاري پيشه كردن. خيرينج (xırınc)
دعوا طلبي، خشم، كينه، لجاجت. خيرينجى (xırıncı)
خشمگين، ناراحت

XIRÇ : Az Turkish Farsi

: قرچ، صداي بريدن چيزي. خيرْچ-و-خيرْچ (xırç-o-xırç)
قرچ و قروچ. خيرْچيلاماق (xırçılamaq)
قرچ و قروچ كردن

XIRNI : Az Turkish Farsi

: خر پير، نرّه خر پير

XIRNIZ : Az Turkish Farsi

: كوتوله، كوتاه قد