Multilingual Turkish Dictionary

Az Turkish Farsi

Az Turkish Farsi
XӘRӘK : Az Turkish Farsi

(2)
وسيله‌اي چوبي كه بر روي صفحة سازهايي از قبيل تار، سه تار، عود و … قرار مي‌گيرد و سيمهاي ساز از روي آن بسته مي‌شود.
چوب مخصوص زانو بند شتر.
تكه چوبي كه دو لبة قيچي پشم چيني را به هم وصل كند

XӘRRӘ : Az Turkish Farsi

: آب گِل آلود، آب كثيف. (محرّف «قره» (سياه) است.) خرّه چال (xәrrә çal)
مرداب، آب گنديده، جاي بد و نا مناسب، جهنّم. خرّه سو (xәrrә su)
آب گل‌آلود. خرّه‌له‌مك (xәrrәlәmәk)
آب را گل آلود كردن. خرّه‌ليك (xәrrәlik)
گل آلود بودن آب. خرّه‌يه باتماق (xәrrәyә batmaq) = خرّه‌يه چكيلْمَك (xәrrәyә çәkilmәk)
دچار مصيبت يا جاي بدي شدن، سياهپوش و عزادار شدن. (از جمله‌هاي معمول كه براي نفرين كردن به كار مي‌برند.)

XӘRZӘHLӘ : Az Turkish Farsi

: خر زَهره، نام درختي است با گلهاي صورتي يا قرمز كه معمولاً در كنار رودخانه‌ها و جويبارها مي‌رويد

XӘŞӘ : Az Turkish Farsi

: آنچه بر روي زمين كشند. (ريشة كلمه از «خاش» و مصدر «قشّيمك» يا «قاشّيماق» (كشيدن و كندن) است.) خشه‌له (xәşәlә)
بر روي زمين بكش. خشه‌له‌مك (xәşәlәmәk)
بر روي زمين كشيدن

XӘŞAB : Az Turkish Farsi

: جعبه‌اي است فلزّي داراي گلوله كه آن را در سلاحهاي گرم قرار مي‌دهند

XӘSBӘK : Az Turkish Farsi

= خسمَك (xәsmәk)
نوعي از انواع نخل كه آن را قَسْب (قصب) و به ثمر آن هم خسبك (خسمك) مي‌گويند

XӘSİL : Az Turkish Farsi

: جو سبز، جوي كه خشك نشده باشد، علوفة سبز

XӘŞӘM : Az Turkish Farsi

: انبوه، ازدحام، كپرگاه

XӘSSİ : Az Turkish Farsi

: خروس اخته. (اصل كلمه «قازّي» از مصدر «قازماق» (كندن) است؛ به اعتبار كندن و كشيده شدن بيضه‌ها)

XӘSSӘK : Az Turkish Farsi

: خسته، مريض و بيمار. ← هس (عم) ايسبوللو-خسَّكلي دير. (مريض است.)

XӘSTӘ QASIM : Az Turkish Farsi

: خسته قاسم، نام آهنگي از آهنگهاي رايج كه در بعضي از طوايف ايلات فارسيمدان و شش بلوكي مرسوم است و منسوب است به شاعر عاشقي كه در قرن 18 ميلادي در آذربايجان مي‌زيسته است

ӘXTӘ : Az Turkish Farsi

: اخته، مقطوع النّسل. اخته‌چي (әxtәçi)
آن كه اخته كند. اخته‌له‌مك (әxtәlәmәk)
اخته كردن

XӘT : Az Turkish Farsi

: (ع)
خط، نوشته.
نامه، مدرك، سند.
راه، جاده.
راه راه، چين و چروك. خطله‌مك (xәtlәmәk)
خط زدن، علامت زدن.
خواباندن و كتك زدن.
تا كردن، دولا كردن، پيچاندن. خطه (xәtә)
راه، جاده. خطّي كوْر (xәtti kor)
بي‌سواد. خطّي كوْر اوْلماق (xәtti kor olmaq)
ديده نشدن خط، پاك شدن خط.
بي تجربه و ناشي بودن، نا آگاهي

XӘTA : Az Turkish Farsi

: نام سرزمين ختن چين. ختايى (xәtayı)
اهل ختا.
نام قبيله‌اي از تركان چين.
لقب شاه اسماعيل صفوي كه آهنگي منتسب به وي به نام ختايي (شاه ختايي) در ايلات قشقايي نواخته مي‌شود

XӘTAB : Az Turkish Farsi

: قتب، هچه، نوعي چوب دو شاخ كه در جهاز شتر به كار مي‌برند

XӘTİR : Az Turkish Farsi

: خطير، سلماني

XӘTİR GİC : Az Turkish Farsi

: نام پرنده‌اي‌كوچكتر ازكبوتر

ӘXTӘL : Az Turkish Farsi

: گياهي از خانوادة چمن كه خاصيّت دارويي دارد و براي آرامش قلب و اعصاب مؤثّر است

ӘXTӘR : Az Turkish Farsi

:
فعل امر از مصدر «اخترمك» (جويا شدن)
از بازيهاي دسته جمعي كه به آن «آل آختار»، «ال اختر» و «اختر آغاجي» هم مي‌گويند. (← آل2، آل آختار) اختر گئدمك (әxtәr gedmәk)
با يك پا جهيدن، يك پا را بالا گرفتن و با يك پا حركت كردن. اخترمك (әxtәrmәk)
جويا شدن

XU : Az Turkish Farsi

:
خوي، خصلت.
حالت رواني، بيماري رواني. خولو (xulu)
آنكه به بيماري رواني مبتلا باشد

XUB : Az Turkish Farsi

:
خوب، نيكو.
بس، كافي، كامل، كاملاً. (در تركي قديم به شكل «قوب» آمده است.) خوبجه (xubcә)
نسبتاً خوب، تقريباً خوب. خوبلوق (xubluq)
خوبي، نيكي

XUD : Az Turkish Farsi

: (ف) خود، خودماني، قوم و خويش. خود بد (xud bәd)
آنكه با اقوام و خوديها دوستي و معاشرت نداشته باشد. خود تاراش (xud taraş)
خود تراش، تيغ سلماني. خود رو (xud ru) = خودورو (xuduru)
خود ساخته، آنكه متّكي به توانايي خود است.
آنچه خودش رشد كند، آبله، جوش صورت. خود رولو (xud rulu) = خودورولو (xudurulu)
آبله‌اي، صورت آبله‌اي

XUL : Az Turkish Farsi

: زير زمين، زير خاك. (هـونـوگان) خوللاماق (xullamaq)
به خاك سپردن، دفن كردن

XUL : Az Turkish Farsi

(1)
خل، ابله، نادان

XULFӘ : Az Turkish Farsi

: جوجه خروس، خروسي كه تازه پر در آورد