Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

QIZARDILMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch.
Qızarıncaya qe-der qızdırılmaq, közerdilmek.
Qırmızı renge boyadılmaq, qırmızı ren-ge salınmaq, qırmızılaşdırılmaq, qırmızı reng sürtülmek.
Tavada ve s.-de qızarıncaya qeder bi-şirilmek, qovrulmaq. Ət qızardılmışdır.
məc. Berk utandırılmaq, qızarmasına, xecalet çekmesine sebeb olmaq.

QIZARDILMIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.sif.
Qırmızı oluncaya qeder qızdırılmış, közerdilmiş. O, indi kö-rükdə qızardılmış dairəvi bir dəmir parça-sına bənzəyirdi. M.Hüseyn.
Şiddetli od üstünde qızarıncaya qeder bişirilmiş; qovrulmuş. Qızardılmış toyuq. Qızardılmış ət. Qızardılmış balıq.
[Əşref] qızardılmış bildirçinləri çıxardıb stolun üstünə qoydu.. İ.Şıxlı.
Qırmızı renge boyanmış. Qızardılmış parça, bez.
məc. Berk utandırılmış.

QIZARIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bedende bir yerin qaşınma-
sından, yaxud başqa sebebden emele gel-miş qızartı.

QIZARIŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qızarışmaq"dan f.is.

QIZARIŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Görünmek, qızarmaq (çoxlu qırmızı şey haqqında). Məhəccər boyu dairə şəklində balaca bostanın dövrəsini bü-rümüş gül-çiçək elə uzaqdan da qızarışırdı. M.Hüseyn. Dağın ətəyində buğda zəmiləri-nin içindəki lalələr qızarışırdı. Ə.Veliyev.

QIZARMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qızarmaq"dan f.is.

QIZARMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
çox qızmaqdan qırmızı reng almaq, közermek. Dəmir ocaqda qızardı.
Şiddetli od üstünde tavada ve s.-de qır-
mızı oluncaya qeder qovrulub bişmek. Ət
qızarmışdır.
Təndirin bir tərəfi dolmamış,
o biri tərəfdə çörək qızarır, köpürdü.. Mir
Celal.
Qırmızı olmaq, qırmızılaşmaq, qırmızı reng almaq, allanmaq. Şaxtadan yanaqları qızarmışdır. Ağlamaqdan (tüstüdən və s.-dən) gözləri qızarmaq.
[Ferhad:]
.Gözlərim ağ-rıyır. Onun üçün bir az qızarıb. Ə.Haqver-diyev. [Gelinin] yanaqları alma kimi qızar-mışdır. çemenzeminli. Al geyib, qızarıb yenə üfüqlər; Bir azdan gözünü açacaq səhər. S.Vurğun.
Yetişmek, deymek (meyveler haqqın-da). Narlar, zoğallar qızarmağa başlamışdır. Almalar lap qızarıbdır.
çöllərdə qıza-rarkən şehli moruq kolları; Ha getdimsə uzandı qədim Şirvan yolları. Ə.Cemil.
Uzaqdan görünmek (qırmızı şey ve işıq haqqında). Yaşıllıq arasında kəndin kirəmit damları qızarır. Taxıl əkininin içində lalələr qızarır.
məc. Utanmaq, xecalet çekmek. Sənin yerinə mən qızarmalıyam.
Məmməd Həsən əmi lap karıxdı,
. sonra qızara-qızara (z.) üzünü tutdu atlıya. C.Memmedquluzade.
Ara-sıra uşaqlar analarına baxıb, bir də qonaqlarına baxıb qızarırdılar. M.S.Ordu-badi. // Xecaletinden qan üzüne vurub ya-nağı qırmızı olmaq, reng verib reng almaq (bezen teşbehlerle işlenir). Ruqiyyə mətləbi anladı, ətrafa baxdı, bir kəs yox idi. Dan şə-fəqi kimi qızardı. A.Divanbeyoğlu. // Acıq-dan, hirsden üzünün rengi deyişib qırmızı-laşmaq. Sərdar Rəşidin üzü qızarır və yenə də ağarırdı. M.S.Ordubadi.
◊ Qızarıb-bozarmaq
xecaletden ve ya acıqdan reng verib reng almaq. [Memmed] güldükcə Əli əmniyyəbaşı qızarıb-boza-rırdı. M.İbrahimov.

QIZARMIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.sif.
çox qızmaqdan qır-mızılaşmış, közermiş, qıpqırmızı olmuş, köz bağlamış. Qızarmış dəmir. Qızarmış kömür.
Kürənin daşları pul kimi qızarmış, di-varları qovrulurdu. Mir Celal.
Od üstünde qovrulub qızarıncaya
qeder bişmiş. Qızarmış ət, balıq.
[Meşedi
Heyder]
.qolunu çırmayıb, qırmızı butalı
nimçənin ortasında köndələn yıxılan cücə-
nin qızarmış budundan yapışdı. B.Talıblı.
Qazanlar buğlanır, dadlı, qızarmış ət qo-
xusu ətrafa yayılırdı. M.Rzaquluzade.
Qırmızı olmuş, qırmızı reng almış. Qı-zarmış yanaqlar. Qızarmış gözlər.
[Turab] qulluğa yorğun getdi. Qızarmış gözlərinin altı kölgəli idi. Tez-tez əsnəyirdi. M.Hüseyn. Kəndlini hirsindən qızarmış görən vəkil özünü itirdi. Mir Celal.
Yetişmiş, deymiş. Qızarmış narları (al-maları) dərmək.

QIZARTDAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Qırmızıya çalar sarı; kü-ren. Əsirlər lagerində bizi qızartdaq saçlı, bulanıq gözlü topal bir alman qarşıladı.. Ə.Memmedxanlı.

QIZARTDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qızartdırmaq"dan f.is.

QIZARTDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb. Qızartma işi gör-
dürmek. Yumurtaları qızartdırmaq. Parçanı verib qızartdırdım. Balığı yağda qızartdırmaq.

QIZARTI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qırmızı reng; qırmızılıq. Zü-leyxa böyüdükcə gözəlləşirdi; yanaqlarında olan qızartı səhər vaxtı gün çıxmamış şərq-də göy üzünü bürüyən zərif qızartıdan daha gözəl, daha xoş idi. C.Cabbarlı. // Bedenin bir yerinde zeif qırmızı leke, her hansı bir sebeb üzünden qanın bedenin bir yerine axıb gelmesi neticesinde emele gelen qır-mızılıq. Boğazında qızartı var. Bədənindəki qızartılar çəkilmişdir.
Uzaqdan görünen qırmızı şey. Uzaq-dan bir qızartı görünür. // Şefeq, parıltı. Qızartı artır, dan yeri açılır; Göy üzünə al alovlar saçılır. A.Sehhet. Getdikcə dan yeri-nin qızartısı artırdı. S.S.Axundov. Qərbdə ürəkaçan bir qızartı, gözqamaşdıran bir parıltı vardı. M.Hüseyn.

QIZARTMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qızartmaq"dan f.is.
is. aşp. Tavada ve s.-de qızardılmış et, balıq ve s. Süfrənin üstünə sərin şərbət, to-yuq qızartması düzüldü, meyvələr və əlvan yeməklər qoydular. M.S.Ordubadi.

QIZARTMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Qızarıncaya qeder qız-dırmaq, közertmek. Dəmiri kürədə qızart-maq. Kömürü üfləyib qızartmaq.
[Şeyx Şeban] özü çırağına neft töküb yandırırdı, manqala kömür qoyub qızardıb, su qayna-dıb özünə çay qayırırdı. Ə.Haqverdiyev.
Qırmızı etmek, qırmızılaşdırmaq, qır-mızı renge boyamaq. Yumurtaları qızart-maq. Damları qızartmaq. Günəş almaları qızartdı. Şaxta üzünü qızartmışdır.
Tavada ve s.-de qızarıncaya qeder qo-vurmaq, bişirmek. Əti, balığı tavada qızart-maq. çörəyi təndirdə qızartmaq.
məc. Utandırmaq, xecalet çekdirmek. Uşağı danlayıb qızartdı.

QIZBİBİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. dan. Hemişe qızlarla oynayan, qızlarla oturub-duran, evden bayıra çıxma-yan, qorxaq, cesaretsiz, aciz oğlan.

QIZCIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax qızcığaz. Dəyişdi günbə-gün qızcığın halı; Pozuldu gördüyüm o gül camalı. S.Vurğun.

QIZCIGAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qız"dan oxş. Qızcığaz bu gecə səhərə qədər qızdırıbdır.
Ay qız, Hacı Məhərrəmin, deyirlər, qızcığazı qoşulub qaçıbdır axı. N.Vezirov. Ox
. balaca Aybi-kənin ayağına dəyib qanatmışdı, qanı görən qızcığaz daha bərkdən çığırmağa başla-mışdı. M.Rzaquluzade.

QIZDIRICI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Bir şeyi qızdırmağa xid-met eden; isidici. Qızdırıcı cihaz. // is. İsi-dici cihaz ve s. Böyük quşçuluq təsərrüfat-larında cücələrin isinməsi üçün mürəkkəb quruluşlu qızdırıcılar tətbiq edilir.

QIZDIRILMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qızdırılmaq"dan f.is.

QIZDIRILMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch.
İstilendirilmek, qızğın hala salınmaq, isidilmek. Dəmir kü-rədə qızdırıldı. Soba qızdırıldı.
məc. Hiddetlendirilmek, acıqlandırılmaq.

QIZDIRILMIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.sif. Qızğın hala getiril-
miş, istilendirilmiş, isidilmiş, od üstünde herareti artırılmış, isidilmiş. Qızdırılmış xö-rək. Qızdırılmış dəmir. Qızdırılmış otaq.

QIZDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
"Qızdırmaq"dan f.is.
Bedende heraret, istilik. Uşağın qız-dırması var. Xəstənin qızdırması artdı.
[Turac:] Bir həftədir ki, uşağım qızdırma içində yanır. C.Cabbarlı. Başı
. ağırlaşmış, qulaqları uğuldayır, bədəni uçunurdu. Bir az sonra onu qızdırma apardı. M.Rzaqu-luzade. Sürəyya qızdırma içində yanırdı. Ə.Memmedxanlı.
dan. İsitme xesteliyi, malyariya. Bir naxoşun üstə həkim gətirəndə, həkim əvvəl yapışır naxoşun nəbzindən, sonra qulağını qoyur döşünə və deyir ki, "sənin azarın, məsələn, qızdırmadır". C.Memmedqulu-zade. Zavallı uşaq qızdırma azarından yeni qalxmış adam kimi ayaq üstündə dayana bilmirdi. S.S.Axundov. Bir neçə il bundan əvvəl mən onu qızdırma xəstəliyindən müalicə edirdim. C.Cabbarlı.

QIZDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

t-li. İsitmek, isti elemek, qızğın hala getirmek, dağ elemek. Suyu qız-dırmaq. Xörəyi qızdırmaq. ötünü qızdır-maq.
Uşaqlar, falaqqa hazır edin; Od yandırın, şiş qızdırın. M.Ə.Sabir. Yasəmən çayın qırağında su qızdırıb paltar yuyurdu. S.S.Axundov.
t-li. öz heraretini vermek, keçirmek, qızışmasına sebeb olmaq. İlk yazı andıran günəşin ilıq şüaları insanın canını qızdırır. M.İbrahimov.
t-siz. Bedeninin herareti artmaq (bir xestelik neticesinde). Xəstə bərk qızdırmış-dır.
Bir gün Əkbər qızdırıb, yüngülcə xəs-tələndi. S.Rüstem. // dan. İsitme xesteliyi keçirmek, isitmek.

QIZDIRMALI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. İsitmeli, qızdırma
xesteliyi olan. Qızdırmalı xəstə.
Bəy qəzə-bindən qızdırmalı adamlar kimi uçundu. M.Hüseyn. Budur, mən iyirmi ildir qızdır-malıyam. Mir Celal. // İs. menasında. Qızdır-malılara kinə verirlər.
zərf Bedeninin herareti qalxmış halda, heraret içinde. Qızdırmalı halda sayıqla-maq. Qızdırmalı-qızdırmalı ayağa durmaq.

QIZGIN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
çox isti, çox qızmış halda olan, yüksek heraretli; qaynar, yandırıcı. Qızğın dəmir. Qızğın ütü. Qızğın maşa. Günəşin qızğın şüaları.
məc. Coşqun, heraretli, alovlu, ateşin, ehtiraslı. Qızğın məhəbbət. // məc. Heye-canlı, derin hissleri ifade eden. Zavallı, bəxt-siz bacı evdə qardaşının müsibətində qızğın göz yaşları tökdüyü bir zamanda, oğlunun küçədə öldürüldüyünü duyarsa, nə yapa bi-lər? S.Hüseyn. Azərbaycan ədəbi dili qılınc döyüşünü andıran qızğın mükalimələr, kəs-kin deyişmələr dilidir. M.İbrahimov.
məc. çox gergin, güclü, şiddetli. Qız-ğın mübarizə. İşin qızğın vaxtı. // məc. Ən güclü, en çox, en böyük, şiddetli. Molla Qası-mın
. qızğın alış-verişi el dağa köçən zaman və dağdan enən zaman olardı. S.S.Axun-dov. Qızğın alver məskəni olan Bazar kü-çəsi qoçuların gəlir yeri idi. A.Şaiq. "Tər-lan" qızğın bir çapışla irəli atılır, qabağına nə gəlirsə vurub keçirdi. Ə.Memmedxanlı.