Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

QIZGINLAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qızğınlaşmaq"dan f.is.

QIZGINLAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Daha da qızğın
olmaq. Alov get-gedə qızğınlaşırdı.
məc. Daha da şiddetlenmek, gergin-leşmek, güclenmek, derinleşmek, qızış-maq. Mübarizə qızğınlaşdı.
məc. Azğınlaşmaq, qızmaq, hiddetlen-mek, qezeblenmek, şiddet göstermek.

QIZGINLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Qızğın şeyin halı. Də-
mirin qızğınlığı. Günəşin qızğınlığı.
Məh-busi, böyük bir ürək qızğınlığı ilə qollarını onun boynuna salıb qucaqladı. M.İbrahimov.
məc. Canlanma, fealiyyet, hereket. Bir həftə əvvəldən istər aşağı bazarda, istərsə də yuxarı bazarda bir qızğınlıq müşahidə edilirdi. H.Sarabski.

QIZIL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Rengi sarı, bahalı bezek şey-leri ve s. qayrılan ve deyer vahidi kimi işle-dilen qiymetli metal. Xalis qızıl. Qızıl mə-dəni. □ Qızıl bahasına
çox baha qiymete. Qızıl suyuna çəkmək
qızıl olmayan meta-lın üstüne qızıl rengi vermek. Qızıla tutmaq
qızıl ile örtmek, qızıl ile bezemek. // Sif. mənasında. Qızıldan qayrılmış. Qızıl üzük.
Qızıl qolbaq. Qızıl diş. Qızıl pul.
[Onlar] qızıl avizələrlə bəzənmiş böyük salona gir-dilər. M.S.Ordubadi. // Sif. mənasında. Qızıl çerçiveye salınmış, qızıla geydirilmiş, qızılla bezedilmiş. Qızıl gözlük. Qızıl qaşlı xəncər. // is. Qızıldan qayrılmış şeyler; qızıl pul.
sif. Al, qırmızı. Şahin-şunqar sürbənizi
dağıdar; Boyanarsız qızıl qana, durnalar!
M.V.Vidadi.
sif. məc. Bolşevik inqilabı, sosializm quruluşu, sovet sosialist üsuli-idaresi ile elaqedar olan (b a x qırmızı
cü menada). □ Qızıl əsgər tar.
Qırmızı ordu döyüş-çüsü. Hücum əmrini gözləyən hər bir qızıl əsgər bütün diqqətini toplayaraq, təyyarə sə-sini eşitməyə çalışırdı. M.S.Ordubadi. Qızıl Ordu
sovet ordusunun
ci ilden
cı ile qeder adı.
sif. Qızıl renginde olan, parlaq sarı, qı-zıl kimi berq vuran. Günəş qızıl saçlarını dərələrdən, meşələrdən yavaş-yavaş topla-yaraq qərbə
. doğru uzanmağa başlamışdı. A.Şaiq. Günəş sonra yavaş-yavaş qalxıb,
. qızıl zərrələrini aləmə dağıdıb, bütün yat-mışları oyatdı. S.S.Axundov.
sif. məc. çox qiymetli, çox deyerli, çox leyaqetli, çox gözel, çox yaxşı. [Nebi kişi:] Bu dünyada bizim bu kolxoz adamının misli-bərabəri hanı?
deyirdi. Qızıl kimi adam-lardır, lap qızıl kimi! S.Rehimov. □ Qızıl sözlər
çox ağıllı, faydalı sözler, mesle-hetler ve s. haqqında. Qızıl əllər
elinden her cür iş gelen, bacarıqlı, meharetli adam haqqında. Bağlanıb xalqa məhəbbətlə ürək telləriniz; Ağ qızıl yığdı məharətlə qızıl əlləriniz. S.Rüstem.
sif. dan. Heç şeyden çekinmeyen, boz-sifet, utanmaz. Qızıl adam.
0 Qızıl yumurta bayramı
xristianların pasxa bayramının xalq arasında adı.
qızıl...
bezi mürekkeb bitki ve heyvan adlarının birinci terkib hissesi; mes.: qızıl-ağac, qızılgül, qızılbalıq, qızılquş.

QIZILAGAC : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Meşelerde ve su ke-narlarında biten iri, enli yarpaqlı qırmızımtıl ağac.

QIZILAGACLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qızılağac meşesi, qı-zılağac çox biten yer.

QIZILBALIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. zool. çehrayı rengli zerif eti olan, çox qiymetli iri balıq növü. Saysız-hesabsız
. qızılbalıq və çox qiymətli başqa balıq cinsləri kürü tökmək üçün şimal çaylarına və eləcə də Sibir çaylarına çıxır. "Sualtı alem". Qızılbalıqlar quyruq üstə qalxır, ağızlarını açır və təpəsi aşağı özlərini suya vururdular. S.Rehimov.

QIZILBAŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. tar.
İranda Şah İsmayıl Sefevi dövründe qoşunun adı (bu qoşunun döyüşçüleri başlarına qırmızı bağladıqlarına göre bele adlanırdı). [Heyder bey:] İndi nə at çapmaq olur, nə ordu dağıtmaq olur, nə qızılbaş döyüşü var.. M.F.Axundzade.
Şie mezhebine mensub olanlara keç-mişde verilen ad.

QIZILBAYRAQLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax qırmızıbayraqlı.

QIZILBƏNDLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Bendi qızıldan olan.
Qulam xan
. gözlərində qızılbəndli çeşmək o tərəfə-bu tərəfə dolanıb başına hərəkət verirdi. M.S.Ordubadi.

QIZILBOZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Qırmızıya çalar boz rengli. Qızılboz at.

QIZILBÖCƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. zool. Rengi tünd-yaşıl, üstü parıldayan xırda böcek.

QIZILCA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. tib. Bedende sepgi ve isitme ile tezahür eden yoluxucu uşaq xes-teliyi. Qızılca çıxartmaq. Qızılca xəstəliyi.
sif. Qırmızımtıl, qırmızıya çalar rengde olan.

QIZILCALI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. tib. Qızılca xesteliyine tutulmuş. Qızılcalı uşaq.

QIZILCIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot.
Noxud boyda, qır-mızı rengli, çeyirdekli meyvesi olan tikanlı ağac ve bu ağacın meyvesi.
B a x qızılca
ci menada.

QIZILÇƏTİR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. çemenlerde, rütu-bet yerlerde biten ot bitkisi (bezi növleri xalq tebabetinde işlenir). Qızılçətir bir və ya iki-illik xırda bitki olub, rozetka təşkil edən yu-murtaşəkilli kökyanı yarpaqları vardır. Əliyev.

QIZILÇUBUQOTU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Meşeli yerler-de biten ballı bitki.

QIZILDİŞ(Lİ) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dişi, ya dişleri qızıldan
olan. Şişmanqarınlı, qızıldişli fabrik-zavod sahibləri.. gəzişir, hər birisi özünün iç üzü-nü göstərirdi. H.Nezerli.

QIZILGÖZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. zool. Qırmızı gözlü kepe-nek növü. Ən çox yayılmış tırtıllar yemişan kəpənəyi və qızılgöz adlanan kəpənəklərin tırtıllarıdır ki, bu tırtıllardan sonradan hə-min kəpənəklər əmələ gəlir. "Zoologiya".

QIZILGÜL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Kiçik, tikanlı kolda biten, müxtelif renglerde olan etirli bir gül. Qızıl-gülün ürəyə xoş gələn ətri otağa yayıldı.
Qızılgül olmayaydı; Saralıb solmayaydı; Bir ayrılıq, bir ölüm; Heç biri olmayaydı. (Ba-yatı). // Xalçada ve s.-de bu şekilde naxış.

QIZIL-GÜMÜŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

top. Qızıldan ve gümüş-den düzeldilmiş şeyler, yaxud pul. Deyirlər ki, Bağdad xəlifəsinə köçürülən Məlik şah Sultanın qızı ilə nəfis qumaşlar və qızıl-gümüş şeylərlə yüklənmiş sırma örtüklü 130 qatar dəvə
. cehiz olaraq göndərilmişdi. A.Bakıxanov.

QIZILXALLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. üzerinde qızıl (qırmızı) xalları olan, qızıl xallarla örtülü. Qızılxallı balıq.

QIZILI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Qızıl renginde olan, parlaq sarıya çalan. Qızılı şal.
Qızılı saçlarından yağan yağış süzülür. M.Rahim. Payızda o da anasına qoşulub pambıq yığırdı. Bu za-man pambıq kolları qızılı bir rəng alır. İ.Əfendiyev. Bufeldşer.. saçı və kirpiyi alov kimi qızılı rəngə çalan, çöhrəsi ötəri çil, özü də mavi gözlü bir qızdı. Ə.Əbülhesen.

QIZILQAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. zool. Zerif çehrayı tüklü, qanadları qızıl kimi parlaq uzunboğaz ve uzunqıç su quşu.

QIZIL-QIRMIZI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax qızıl
cü menada.