Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

QOŞASƏSLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. dilç. Yan-yana iki sesli olan. Qoşasəsli söz.

QOŞAŞDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Qoşa çapmaq, qaçış-dırmaq, yarışdırmaq (atları). [İsrafil] yaşlı və təcrübəli minicilərlə at qoşaşdırmağı belə bacarırdı. M.Hüseyn.

QOŞAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Qoşa yüyürmek, qaçışmaq, yarışmaq.

QOŞAYARPAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Bitkinin yenice gö-yererek qoşa yarpaq açması. □ Qoşayar-paq olmaq
yenice göyermek, cücermek, ilk qoşa yarpağı görünmek. Pambıq qoşa-yarpaq olanda becərmə işləri qızğın ge-dirdi. Ə.Veliyev.
folk. İki misradan ibaret xalq şeri for-ması.

QOŞAYELƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. məh. Qoşa haşiyeli, cüt-
haşiyeli. Başına altdan balaca ipək dəsmal örtdü, sonra qoşayelən qara ipək kəlağayını bağladı. Ə.Veliyev.

QOŞAYELKƏN(Lİ) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. İki yelkeni olan, cütyelkenli. Qoşayelkənli qayıq.

QOŞDURMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qoşdurmaq"dan f.is.

QOŞDURMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qoşmaq"dan icb. Oküz-
ləri kotana qoşdurmaq. Atları arabaya qoş-durmaq. Vaqonları parovoza qoşdurmaq.
[Şemsi bey:] Ana, siz də hazır olun, mən də gedim faytonu qoşdurum. S.S.Axundov.

QOŞDURULMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qoşdurulmaq"dan f.is.

QOŞDURULMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qoşdurmaq"dan məch.

QOŞQU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Arabaya ve s.-ye qoşulan at ve başqa heyvan. Minik atından da artıq qoş-qu atını mən xeyli dost tutaram. C.Memmed-quluzade. □ Qoşqu qüvvəsi (heyvanı)
arabaya ve s.-ye qoşulan at ve s. heyvan. Nəqliyyat və kənd təsərrüfat işlərinin geniş miqyasda mexanikləşdirilməsinə baxmaya-raq, xalq təsərrüfatında canlı qoşqu qüvvə-sinin, xüsusən, atın rolu mühüm olaraq qal-maqdadır. Settarzade. Qoşqu ləvazimatı
atlar ve ya başqa heyvanları arabaya ve s.-ye qoşmaq üçün gerek olan levazimat.

QOŞQULANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qoşqulanmaq"dan f.is.

QOŞQULANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Qorxub hürkmek, na-
rahat olmaq, teşvişe düşmek, qorxudan titre-mek. Köpək də dərənin dibindən keçən dəvə karvanın zəng səslərini dinləyə-dinləyə qoş-qulanır. M.S.Ordubadi.

QOŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qoşmaq"dan f.is.
sif. Qoşulan, özü hereket ede bilmeyen. Qoşma inventar. Qoşma vərdənələri traktor yedəkləyir.
sif. Bir-birine qoşulan, bağlanan, bir-leşdirilen.

QOŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. qram. Müsteqil menası ol-mayıb, nitq hisselerinden sonra gelib müx¬telif münasibet bildiren kömekçi söz; mes.: göre, ötrü, başqa.

QOŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. ədəb. Her bendi dörd misra-dan ibaret lirik şeir forması. Vaqifin qoşma-ları. Aşıq Ələsgərin qoşmaları.
Mən səni görmüşəm on beş il əzəl; Dilində bir qoşma, bir dərdli qəzəl. S.Vurğun.

QOŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Arabanı ve s.-ni çekib aparmaq üçün atı ve başqa qoşqu heyvanla-rını xüsusi suretde arabaya ve s.-ye bağ-lamaq. Oküzləri kotana qoşmaq. Arabaya dörd at qoşdular. Şimalda kirşəyə it və ya maral qoşurlar.
[Faytonçu:] Sənin xatirin üçün qırx yeddi manata qoşaram. Ə.Haqver-diyev. Payızın əvvəlindən Nurəddin arabasını qoşub, şəhərə kirayəçiliyə getdi. S.S.Axundov.
İlişdirmek, bend etmek, bağlamaq. Qa-tara əlavə vaqon qoşmaq. Vaqonları paro-voza qoşmaq. Kotanı traktora qoşmaq.
Birleşdirmek, qatmaq. Mən də qoşdum səsimi; Bu gəncliyin səsinə. Ə.Cavad.
Celb etmek, bir işin iştirakçısı etmek. Siz varlı kolxozları bu işə qoşun! Qoyun kəndimiz şəhərə çatsın! S.Rehimov.
Birge, beraber göndermek, yanınca
göndermek, yoldaş etmek. O, Süleyman
adlı bir nəfəri bizə qoşdu. M.S.Ordubadi.
[Sefi bey:] Buyurun gedək, adam qoşum,
sizi xalanızgilə aparsınlar. S.S.Axundov.
Bakıda Firidunu növbəti çağırışçılara
qoşub Tbilisiyə göndərdilər. Mir Celal.
Düzeltmek, telif etmek, demek. Mahnı
qoşmaq. Dastan qoşmaq.
[Hacı Resul:]
Deyəsən bu sözləri lap mənə qoşublar. Val-
lah, mənim halıma qoşublar: hara qədəm
basdım, xəzan oldu. Mir Celal. El aşıqları
incə Azərbaycan dilində xalqımızın mərd-
liklərini tərənnüm edən ölməz dastanlar
qoşurdular. İ.Əfendiyev.

QOŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Getmek, bir terefe üz tut-maq, yüyürüb getmek. Vaxta ki bu izdihamı gördüm; Mən də o yerə qoşub yüyürdüm. M.Ə.Sabir. Kənd uşaqları əllərində badya, mis kasa dərəyə doğru qoşurdular. A.Şaiq. Azacıq keçmədən cəsur insanlar; Qoşdu iş başına, tərpəndi şəhər. S.Vurğun.

QOŞULAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.sif özü hereket ede bilme-yen, başqası ile birleşdirilen; motorsuz.
Qoşulan tramvay vaqonu (motorlu vaqona qoşulan motorsuz vaqon).

QOŞULMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qoşulmaq"dan f.is.

QOŞULMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
"Qoşmaq"dan məch.
Atlar arabaya qoşulmuşdur. Fayton qoşul-muşdur. Vaqonlar parovoza qoşuldu.
t-siz. Birleşmek, qarışmaq, daxil olmaq, bir işin iştirakçısı olmaq. Fəhlələrin daha düz-gün fənd işlətdiklərini görən yanğın alayı da onlara qoşuldu. M.Hüseyn. Payızda [Şama-ma] da anasına qoşulub pambıq yığırdı. İ.Əfendiyev. // Şerik olmaq, razı olmaq, qe-bul etmek. Yoldaş sədr, cavanlar deyənə mən də qoşulub qol qoya bilərəmmi? Mir Celal.
t-siz. Yoldaş olmaq, birleşmek, elaqe saxlamaq. [Mesme:] Xəstəxanaya getməyə ürəyim gəlmirdi. Nəhayət, bir gün tanış bir qadına qoşulub oraya getdim. S.Hüseyn.
Meşğul olmağa başlamaq, pis iş da-lınca getmek. [Naçalnik:] Sən mənim məs-ləhətimi eşitməyib, yenə yaman işə qoşul-dun. M.F.Axundzade.
t-siz. Qarışmaq, müdaxile etmek. [Me-şedi Qurban:] Sənlik nə var ki, bu işə qoşu-lursan? Sən nəçisən? M.F.Axundzade. O, heç özünün də xəbəri olmadan söhbətə qo-şulmuşdu. Ə.Əbülhesen.
◊ Qoşulub qaçmaq (getmək)
köhne meişetde: ata-anasının razılığı ve xeberi ol-madan, qızın sevdiyi oğlanın evine getmesi. [Sona xanım:] Mən toy istəmirəm. Elə toysuz gedəcəyəm. Qoşulub qaçan
. bir mən deyiləm; gündə yüzü qoşulub qaçır. M.F.Axundzade. Gülpərinin könlü əmisi oğlunda idi. Ona görə ona qoşulub qaçmaq istəyirdi. S.S.Axundov. [Meherrem:] Mən sənin yerinə olsam, Cahangir, əhvalatı düz Rüstəm bəyin özünə deyərəm və qandıraram ki, qızın Rəşid bəyi doğrayan Heydər bəyin oğluna qoşulub qaçmaq istəyir, onda bəlkə... N.Vezirov.

QOŞUN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bir dövletin nizami herbi qüv-veleri ve ya onların bir hissesi. Piyada qo-şun. Nizami qoşun. Qarışqanın sayı var idi, qoşunun sayı yox idi.
Qalanın hər yanını qoşunlar bürümüşdü. M.Hüseyn. [Quldur-başı] möhkəm tapşırdı ki, qoşunun başında gələcək Qazanxana və bəylərə müqavimət göstərməyib buraxsınlar. M.Rzaquluzade. // məc. çoxluq, izdiham menasında.
◊ Qoşun çəkmək
hücum etmek, mü-haribeye başlamaq. Surxay xan da hər mə-qamda Koroğlunun üstünə qoşun çəkərdi ki, qardaşının qanını alsın, amma igid Koroğ-luya bata bilməzdi. (Nağıl).

QOŞUNKEŞDİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Dava, döyüş, vuruş. [Arvad:] Vay, vay, vay! A kişi, bu nə üst-başdır, bu nə əl-ayaqdır
. qoşunkeşdidən, davadan gəlirsən nədir? H.Sarabski.

QOŞUNKEŞLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. köhn. Qoşun toplama, seferberlik, bir ölkeye qarşı müharibeye ha-zırlaşma; herbi sefer, herbi yürüş. [Fexred-din bey:] Qoşunkeşlikdə elə dolanmazlar ki, biz bu neçə gündür dolanırıq. N.Vezirov. [Vaqif:] Bu qədər qoşunkeşlik həm xanın xəzinəsinə ziyandır, həm də el və obaya. çemenzeminli. □ Qoşunkeşlik eləmək (et-mək)
qoşun çekib dava elemek; ümumiy-yetle dava elemek, dava axtarmaq, vuruş-maq istemek. Mir Cümə irəliləyərək Əli da-yıya dedi:
Balam, sən ki qoşunkeşlik elə-yirsən. P.Makulu.

QOŞUŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qoşuşmaq"dan f.is.