Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary
QÜVVƏTLƏNDİRİLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Daha
qüvvetli edilmek, güclendirilmek; qüvveti, gücü artırılmaq.

QÜVVƏTLƏNDİRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qüvvetlendir-
mek"den f.is.

QÜVVƏTLƏNDİRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Daha qüvvetli
etmek, daha güclü etmek; güclendirmek, qüvvetini, gücünü artırmaq. Ordunu qüvvət-ləndirmək. Radionun səsini qüvvətləndirmək. Tədqiqat işlərini qüvvətləndirmək. Mü-şahidələri qüvvətləndirmək.

QÜVVƏTSİZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

QüVVƏTLƏNMƏ "Qüvvetlenmek"den
f.is.

QÜVVƏTLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Qüvveti, gücü
artmaq; daha güclü, daha qüvvetli olmaq; güclenmek. Gecədən əsməyə başlayan yay küləyi yavaş-yavaş qüvvətlənir. M.Hüseyn.

QÜVVƏTLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Böyük fiziki qüvveye malik olan; çox güclü, çox sağlam. Qüvvətli qollar. Qüvvətli pəhləvan. Qüvvətli adam. Qüvvətli əzələ.
Böyük hereket qüvvesine malik olan. Qüvvətli motor. Qüvvətli maşın. Tikintidə çox qüvvətli mexanizmlər işləyir.
çox güclü; yaxşı silahlanmış, möh-kem; böyük müdafie ve hücum imkanlarına malik. Qüvvətli donanma. Qüvvətli ordu. Qüvvətli aviasiya.
Böyük nüfuz ve qüdrete malik. Qüv-vətli dövlət. Qüvvətli hökmdar.
məc. Əsaslı, inandırıcı, tutarlı, tesirli, çox mühüm. Qüvvətli dəlillər. Qüvvətli mü-hakimə.
çox bacarıqlı, meharetli, istedadlı, öz işini yaxşı bilen. Qüvvətli yazıçı. Qüvvətli tələbə.
[Telebeme dedim:] Görünür, ədəbiyyatdan qüvvətlisən; bir mənə de görüm, o ki Hacı Qara deyirsən, o kimin əsəridir? Qantemir.
k.t. Terkibinde qidalı maddeler bol olan, güclü. Qüvvətli yemlər.
Bütün qış dövrü üçün mal-qaraya lazım olan miqdarda qaba, şirəli və qüvvətli yemlər ehtiyatı tədarük etmək lazımdır. "Zootexniya".

QÜVVƏTLİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qüvvetli adamın,
şeyin ve s.-nin hal ve keyfiyyeti; güclülük.

QÜWƏTÖLÇƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. xüs. Maşın, mexa-nizm ve ya insanın qüvvetini ölçmek üçün cihaz.

QÜVVƏTSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Gücü, qüvvesi ol-mayan; gücsüz, qüvvesiz, üzgün. Qüvvətsiz adam. Qüvvətsiz qollar. // Bacarıqsız, aciz. Sən çox qüvvətsiz adamsan.
Tesirsiz. Qüvvətsiz dərman. // Terki-binde qidalı maddeleri çox az olan, yaxud olmayan; qidasız. Qüvvətsiz yem. Qüvvətsiz çörək.

QÜVVƏTSİZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Gücsüzlük, taqet-
sizlik, zeiflik. Qolların (qıçların) qüvvətsiz-liyi. // Bacarıqsızlıq, acizlik.
Tesirsizlik. Dərmanın qüvvətsizliyi. // Qidasızlıq, qida maddelerinin çox azlığı, yaxud olmaması. Yemin qüvvətsizliyi.

QVÄRDİYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr.]
Ən yaxşı seçme qoşun hisseleri. Qvardiya polku. Qvardiya hissələri. Qvardiya mayoru.
məc. Her hansı bir sahede sınaqdan çıxmış, tecrübeli, qabaqcıl xadimler; öz işi-ne sadiq olan mübarizler. Köhnə qvardiya. Köhnə fəhlə qvardiyası. □ Ağ qvardiya
SSRİ-de
ci illerde vetendaş müharibesi dövründe eksinqilabçı qoşunla-rın ümumi adı. Qırmızı qvardiya
ek¬sinqilab ve ağqvardiyaçılarla mübarize etmek üçün
ci illerde teşkil edilmiş ve Qırmızı Ordunun esasını teşkil etmiş silahlı fehle desteleri.

QVARDİYAÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qvardiyada xidmet eden esger, zabit. Qvardiyaçılarımız düş-mən üzərinə hücuma keçəndə qarı, boranı nəzərə almırdılar. M.Hüseyn.

QVAYÜLA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[isp.] İlk veteni Şimali Ame-rika olan, Orta Asiya ve Qafqazda biten ve kökünde kauçuk maddesi olan hemişeyaşıl, alçaq kol bitkisi. Bütün dünyada qvayula bitkisinin ikinci vətəni Azərbaycandır.

L : Azerbaijani Explanatory Dictionary

Azerbaycan elifbasının on sekkizinci herfi. Bax el.
LABİRfNT yun.]
Qedim Yunanıstanda ve Misirde: çıxılması çetin, dolanbac ve do-laşıq yolları olan böyük bina, tikili.
anat. Qulağın spiral, dehliz ve yarım-darrevi kanallardan ibaret hissesi.
məc. Dolaşıqlıq, qarışıqlıq, dolanbac-lıq. [Serdarlı:]
.Labirintin sirri tapılmışdır. Q.İlkin. // Başa düşülmesi, anlaşılması çetin olan qarışıq iş haqqında.

LABORÄNT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat. laborans
işleyen]
Laboratoriyada çalışan elmi ve ya texmki işçi. Baş laborant. Laborant vəzifəsi.
[Fer-hadoğlu] sonra öz laborantlarını da güclü bir selin gələcəyindən xəbərdar etdi. S.Rehimov. Ay qız,
dedi,
laborant istəyirlər. Kimya ilə aran necədir? Mir Celal.
Laboratoriya meşğelelerinde müellime, professora kömek eden işçi. Maarif müdiri haradan bilsin ki, laborant olmaya-olmaya məvacibi alınıb. S.Rehman.

LABORANTLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Laborant vezifesi, işi. Laborantlıq etmək.

LABORATÖRİYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat. laboratorium
iş-lemek]
Elmi ve ya texniki tecrübeler, tedqiqat üçün xüsusi techiz olunmuş bina, otaq; bele tecrübe, tedqiqat aparılan mües-sise. Kimya laboratoriyası. Fizika laborato-riyası.
Laboratoriyadan Firuzənin səsi eşi-dildi. C.Cabbarlı. Surxay bəzən qızı kimya la-boratoriyasındayalqız tapırdı. İ.Əfendiyev.
məc. Yaradıcılıq işi ile meşğul olan se-netkarın fealiyyet sahesi. Yazıçının yaradıcı-lıq laboratoriyası.

LABÜD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf [ər.]
Yerine yetirilmesi, icrası vacib olan, zeruri olan; mütleq.
.Bay-ramda həlviyyat xonçası üstə bir əlbisəlik ipək parça labüd gedəcəkdir. R.Əfendiyev. // Mütleq olmalı olan, qaçılmaz, qarşısıalın-maz, zeruri. □ Labüd olmaq
vacib olmaq, zeruri olmaq. [Mürtece ünsürler] xalqın və məmləkətin tərəqqisi üçün labüd olan bu mə-sələlərin həllini tələb edən hər kəsi.. töhmət-ləndirirlər. M.İbrahimov.
Mecbur, çaresiz, elacsız, naçar, ister-istemez, mecburiyyet qarşısında. [Şah Abbas:] Ona binaən labüddəm ki, talaqınızı verib cüm-lənizi azad edim ki, hər kəsə meyliniz olsa, ona ixtiyar edəsiniz. M.F.Axundzade. Sa-bira, torpağa saldı sayə rəna dilbərim; Gər mələk olsam da, labüd səcdeyi-xak eylərəm. M.Ə.Sabir. □ Labüd qalmaq
zeruriyyet qarşısında mecbur olmaq, elacsız qalmaq, çaresiz qalmaq. Mən labüd qaldım, [ham-ballara] deyim ki, bir surətdə ki, bunlar bizə qulaq asmırlar, bizə bunların xidməti heç lazım deyil. C.Memmedquluzade. Pul çox, amma xərc eləməyə yer tapmayırıq, labüd qalıb, pullarımızı xarici vilayətlərdə xərc elə-yirik. Ə.Haqverdiyev.

LABÜDDƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf [ər.]
Hökmen, mec-buren, mütleq. [Ağası bey Vaqife:] Əgər Məmməd bəy
. mane ola bilməzsə
. labüd-dən vuruşma olacaqdır. çemenzeminli.
İster-istemez, elacsız, naçar, mecburen. [Qulam xan:] Məni o qədər dəng elədin ki, axırda labüddən özümü bu bəlaya giriftar elədim. M.S.Ordubadi. [Reşid:] Qurbanqulu dedi ki, mən yaya dayana bilmərəm, mənim-çün indi toy edin, labüddən toy etdilər. T.Ş.Simurq.

LABÜDLÜK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Heç bir şeyle qarşısı alına bilmeme; qaçılmazlıq, önüalınmazlıq, zeruri-lik. Hadisənin labüdlüyü.

LACİVƏRD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] Tünd-mavi rengli qiymetli daş. // Bu daşın rengi
tünd-mavi reng. Lacivərd boşqab.
Lacivərd göylərin ətəklərini; Sarmış altun saçaqlı bir pərdə. R.Rza. Gündoğan tərəf utancaq bir qız ya-nağı kimi qızarır, incə buludlar mor, pənbə, lacivərd rənglərə boyanır. M.Rzaquluzade.

LACİVƏRDİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [fars.] Tünd-mavi rengli, laciverd renginde; göy. Lacivərdi kasa. La-civərdi səma.
Qələmkar süfrənin üstünə lacivərdi saxsı boşqablarda
. yemişlər qoyul-muşdu. çemenzeminli. Bu gün dərya açıqdı; Göy üzü lacivərdi. M.Rahim.

LACİVƏRDLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Laciverd renginde olma; tünd-mavilik, göylük.

LAÇIN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Keçmişde quş ovlamaq üçün saxlanılan şahin cinsinden yırtıcı, alıcı quş. Laçın yatağıdır bizim məkanlar. Q.Zakir. Eşq ilə çırpınan cəfayə dözər; Laçın alçaqda, həm
fəzada süzər. A.Şaiq. // məc. tənt. Müqayi-selerde: cüret, hüner, igidlik remzi kimi iş-lenir. Eyvazım bənzər laçına; Sonalar heyran saçına. "Koroğlu". [Qerib:] Ahu baxışlıdır, laçın cürətli; Uçmağa, qonmağa çıxası gözəl. "Aşıq Qerib".
Bedii teşbehlerde: gözelin gözlerine işare. Səyyad olub, qurub məhəbbət torun; Laçın gözlü, xub şikarı tutmuşam. M.P.Va-qif. Gecə-gündüz gözüm baxdı yollara; Bir laçın gözlünün nigaranıdı. Q.Zakir.

LAD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[rus.] Musiqide: ses sırasrnı qurma, sesleri yerleşdirme üsulu; musiqi eserinin quruluşu. Rast, şur, segah, şüştər, çargah, bayatı-şiraz və humayun Azərbaycan musi-qisinin yeddi əsas ladıdır. U.Hacıbeyov.