Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

OYNARLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Oynaq şeyin hal ve key-
fiyyeti.
Oynaqhq (
cü menada).

OYNAŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax aşna
ci menada. Oynaşa ümid olan ərsiz qalar. (Ata. sözü). [Mesme:] [Ərim] elə zənn edirdi ki, guya mənim ya-nıma gələn oynaşlarım var imiş. S.Hüseyn.

OYNAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Oynaşmaq"dan f.is.

OYNAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

qarş.
Bir-biri ile oynamaq; eylenmek. Iki çəlimsiz körpə çarpayının üs-tündə oynaşırdı.. çemenzeminli.
.Oynaşan
. uşaqlara tamaşa etməkdən doymazdım.
Mir Celal. // Eyni menada heyvanlar, quşlar ve s. haqqrnda. Quzular, çəpişlər həyətdə oynaşır.
Xəzan yarpaqları oynaşan yerdə; Necə üşüməyim?.. üşüyürəm mən. B.Vahab-zade. // Müxtelif tereflere uçmaq ve ya üz-mek. Kəpənəklər oynaşır.
Mərmər hovuz-larda qızıl balıqlar oynaşırdı. çemenzeminli. Sarıköynəklər, qaranquşlar qayalar arasında oynaşır, kollar arasında itirlər. Mir Celal.
məc. İreli-geri gedib-gelmek, hereket etmek; terpeşmek, lepelenmek. [Sonanrn] xumarlanan gözləri oynaşan (f.sif.) dalğalara zillənmişdi. B.Bayramov.
məc. Tezahür etmek, görünmek. Füzuli əyləşib otağında tək; Oynaşır üzündə qəm buludları. B.Vahabzade.
məc. Görünüb yox olmaq, saynşmaq, işLğr eks etdirmek. Projektor işıqları hər za-mankı kimi yenə limanın üzərində oynaşır, küçələri işıqlandırırdı. S.Veliyev. Işıq titrə-dikcə [Qaragünenin] qaya parçası kimi hərə-kətsiz üzündə əcaib kölgələr oynaşır,
. sonra yenə donub qayaya dönürdü. M.Rzaquluzade.

OYNATDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Oynatdrrmaq"dan f.is.

OYNATDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb. Oynamağa mecbur
etmek. Bəzən mötəbər adamların oğlunu ye-rindən qaldırıb toyda oynatdırardı. H.Sa-rabski.

OYNATMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Oynatmaq"dan f.is.

OYNATMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Uşağr eline alaraq, atrb-tutaraq eylendirmek, yaxud oyuncaq ve başqa vasitelerle meşğul etmek ve belelikle, özü de eylenmek. Körpəni oynatmaq. Uşaqları oynatmaq.
Vahid uşağı yanına alıb oyna-dır, dilə tutub yatırtmaq istəyirdi. Mir Celal. // Oyuncaq ve s. ile oynamaq, meşğul olmaq. Gəlinciyi oynatmaq.
Müəllimlə Mayis get-dikdən sonra da Tapdıq maşını oynatmaqdan doymurdu. Ə.Veliyev. [Qrz] küncdə oturub gəlin oynadarmış. çemenzeminli.
O teref-bu terefe terpetmek, qrmrldat-maq. [Qrzrl it] qulaqlarını oynadaraq qalın, boğuq səsi ilə hürər, nəşəmipozardı. A.Şaiq. Ayaqlarımı soyuq suya salıb oynatmağa baş-ladım. A.Divanbeyoğlu. // Terpetmek. Kə-ləntər qara qaşlarının altındakı qara göz-lərini oynatdı. M.İbrahimov.
icb. Oynamağa mecbur etmek, reqs et-dirmek. Vağzalı oynatmaq.
Əlinde atıb-tutmaq, fırlatmaq. [Doktor:]
Hə, de anamın oğluyam, verim,
deyib, kon-feti əlində oynadardı. M.İbrahimov. [Hidayet] əlində oynatdığı sarı yarpağı
. kənara fırlatdı. B.Bayramov.
məc. Göstermek, tezahür etdirmek. Şah-nisə xanımyarı çevrilərək dodaqlarında mə-nalı bir təbəssüm oynatdı. çemenzeminli.
məc. Əle salmaq, dolamaq, sarımaq. [Şamama Cadu:] Sən belə güman etmə ki, sən məni oynadırsan deyibsən, mən də səni ələ salıb oynadıram. Ə.Haqverdiyev. [Elçi:] Məni oynatmaq olmaz. C.Cabbarlı. // məc. Aldat-maq, aldadaraq yormaq; yuxulatmaq. Iki ay-dır ki, məni oynadır.
məc. Yerinden elemek. Yaxşı və dəb-dəbəli toy qıza nağıl kimi maraqlı görünür, bütün xəyalını oynadırdı. M.İbrahimov.

OYROTCA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərf Oyrot dilinde; al-tayca.

OYROTLAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

cəm. Altaylıların köhne adı.

OYUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Oyulmuş yer; mağara, kaha. Qayaların oyuğunda yuva salar kəsəyənlər. O.Sarıvelli. Kəklikli qayanın sinəsində iki bö-yük daş parçalanıb uçmuş,
. dərin oyuqlar açılmışdı. B.Bayramov.
Bir şeyin üzerinde derme-deşik, deşik, delik. Sanki çay daşların oyuqlarını, ağac-ların köklərini bu ucdan eşir və yerin tərkinə gedirdi. S.Rehimov. // çuxur, çala. Su axar-kən yeri oyub, çuxurlar, oyuqlar əmələ gəti-rərdi. S.S.Axundov.
sif. İçi oyulmuş, içi oyuq, boşluq emele gelmiş. Dərə qərbə doğru getdikcə qayalıq, dağlıq, iri və oyuq daşlarla dolu qorxunc yer-lərdən ibarətdi. A.Şaiq. // Gövdenin odun-cağı çürümüş yerinde emele gelen boşluq; koğuş. Meşənin içində, bir ağacın oyuğunda pişik göyərçini gizlətdi. (Nağıl).
Divarda pencere, qapı ve s.-nin yeri. Pəncərə oyuğu.

OYUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax qorxuluq
ci menada. Yolun üst tərəfi qoruq idi. Bir neçə yerdə oyuq qo-yulmuşdu. Ə.Veliyev.

OYUQLU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Oyuqları olan. Yoxsa xə-yalında canlanır yenə; Sıldırım qayalar, oyuqlu dağlar. R.Rza.
Oyuğu olan, deşik, delik. Oyuqlu daş. // Koğuşu olan, koğuşlu. Oyuqlu ağac.

OYULMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Oyulmaq"dan f.is.

OYULMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Oyuq emele gelmek.

OYUN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Əylenmek ve vaxt keçirmek üçün bir neçe adam (esasen uşaq) arasında icra olunan müxtelif növlü eylence, meşğele. Qaçdı-tutdu oyunu. Gəlin-gəlin oyunu.
Belə maraqlı oyunlardan biri də xalq arasında kosaldıqaç (kos aldın qaç) adı ilə məşhur olan oyundur. H.Sarabski.
Müeyyen qayda, üsul ve şertlerle icra edilen idman meşğelesi, idman növü. Şah-mat oyunu. Basketbol oyunu.
Zorxanaya kim yazılsaydı, gərək hər gün oyuna gələydi. H.Sarabski. □ Oyun kağızı
kart, qumar kağızı. Hənirtisiz ora yaxınlaşan Veys tez əyi-lib, oyun kağızlarından bir topa götürdü.. Ə.Əbülhesen. // Görüş, yarış, matç. Rəqib ko-mandaların oyunu. Oyun saat
da başlanır.
Reqs. Oyun havası. Vağzalı. oyunu.
Oyuna tək girən oğlan
. gözaltı elədiyi qızın qabağına yeriyir,
. onu oyuna dəvət edir. B.Bayramov.
məc. Hoqqa, kelek, fend, fırıldaq, hiyle. [İkinci kendli:] Bu qədər oyun olmaz ki, Səfər bəy bizim başımıza gətirir. B.Talıblı. Səba xanım başladığı oyunun müsbət nəticə verə-cəyinə ümid bəsləmirdi. M.S.Ordubadi.
Müeyyen rolu oynama, ifa eleme. Artis-tin oyunu tamaşaçıların xoşuna gəldi.
◊ Oyun tutmaq
bax başına oyun gə-tirmək ("baş"da). [Ağa Hesen:] Yaxşı, sənə mən bir oyun tutum ki, tamam dastanlarda deyilsin. M.F.Axundzade. [Əlesger:] Andol-sun Allaha, sənə bir oyun tutacağam ki, ata-nın toyu yadına düşə. Ə.Haqverdiyev. Oyun çıxar(t)maq
1) hoqqa çıxarmaq, gülmeli hereketler etmek (atılıb-düşmek, hoppan-maq ve s.). [Telxek] üzünə dəridən bir üzlük taxıb aşağıda oyun çıxarar və yamsılamaqla pul yığardı. H.Sarabski. [Telxek] başlayır oyun çıxarmağa, gülməsək də, bir az kefimiz açılır. S.Rehman; 2) məc. bir işle qeyri-ciddi meşğul olmaq, zarafata salmaq. Oyun çı-xar(t)ma, işinə fikir ver! Başına oyun aç-maq
bax baş. Başına oyun gətirmək
bax baş.

OYUNBAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Gülmeli oyunlar çıxarıb başqalarını güldüren adam; hoqqabaz, oyun çıxaran, masqaraçı. Adamlar özlərinə məzəli təlxək, oyunbaz, ya dəli düzəldib əylənir, mey-dançanı, bazarı yeni gülüşmə götürürdü. S.Rehimov.
Keçmişde ruhanilerin ve mürtecelerin
artistlere verdikleri tehqirli ad. [Semed Oq-
taya:] [Ananı] yasxanalara buraxmırlar ki,
oğlun oyunbazdır, arvad tumanı geyir.
C.Cabbarlı.
məc. Fırıldaqçı, hiylebaz, kelekbaz.
[Hesen:] Bu oyunbazların əlindən nələr çək-
mişəm, onu bir tək mən bilirəm. Ə.Haqver-
diyev. [Əhmed:] Nədən ötrü məni axtarırsan,
ay hiyləbaz, kəndirbaz, oyunbaz, kəkilbaz?
N.Vezirov.

OYUNBAZXANA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Keçmişde ruhanilerin ve mürtecelerin teatra verdikleri tehqiramiz ad. [Qafar:]
.Səni teatra aparım? Oyunbaz-xanaya? S.S.Axundov.

OYUNBAZLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Müxtelif gülmeli
oyunlar gösterme; hoqqabazlıq. Məclis arəstə, ortalıqda bir sandıqça, içi dolu ilan, ilanları göstərib dərvişlər başladılar oyunbazlığa. N.Vezirov.
məc. Kelekbazlıq, fırıldaqçılıq, fendgir-lik. [Necef:] Nə qədər gec deyil, oyunbazlıq-dan əl çək! Q.İlkin.

OYUNCAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Uşaqların oynayıb ey-lenmesi üçün düzeldilmiş her cür şey. Uşaq oyuncağı. Oyuncaq mağazası.
Sarı o biri otaqdan oyuncaqlarla əyləndirib saxladığı çiçəyi buraxdı. S.Rehimov. Səhər gün çıxan-dan gün batanadək uşaqlar oynar, ev tikər, palçıqdan oyuncaq düzəldərdilər. Q.İlkin. // məc. Oynamaq, eylenmek üçün obyekt olan her bir şey. [Behram:] Saray olmuş bir oyun-caq; Meydan açır oğul-uşaq. A.Şaiq.
məc. Kor-koruna başqasının iradesi ile oturub-duran, öz müsteqil fikri olmayan adam haqqında. [Molla Gülendam müteellimeye:]
.Mən sənin oyuncağın deyiləm ki, məni ələ salasan. çemenzeminli. □ Oyuncaq höku-mət
başqa, daha güclü hökumet terefin-den hakimiyyet başına getirilen ve ölkeni onun iradesi ile idare eden hökumet.
◊ Əlində oyuncaq etmək
bax əl. Əlində oyuncaq olmaq
bax əl.

OYUNÇU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Her hansı oyunda iştirak eden adamlardan her biri. Oyunçular sıraya düzüldülər. Məşqçinin oyunçulara göstərişi.
[Oğlan:] Rəhmətlik oğlu, sən
. oyunçu de-yilsən, odunçusan. Ə.Haqverdiyev.
Reqs eden, reqqas(e). Oyunçu (sif.) qız ləzginka oynayır. ü.Hacıbeyov.
Bax oyunbaz
ci menada. [Hesen:] Rus oyunçularından əlli manatımın otuz sək-kizini alınca anadan əmdiyim süd burnum-dan gəldi. Ə.Haqverdiyev.

OYUN-OYUNCAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

top. Müxtelif oyun-
caq(lar). Edison uşaqlıq vaxtını başqa uşaq-lar kimi yalnız oyun-oyuncaq ilə keçirmə-mişdi. "Mekteb". // b ax oyuncaq
ci me-nada. [Molla Gülendam müteellimeye:]
.Mən sənin oyun-oyuncağın deyiləm ki, məni ələ salırsan? çemenzeminli.

OZAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
qəd. El şairi, aşıq. [Elçin:] Bu cəngavər ozanın yarasını bağlayın tez! M.Hüseyn. Nə ozan var, nə yazan, nə şaman hey... Qoca Türkün düşdüyü dərdyaman hey... A.İldırım.
məc. çoxdanışan, lağlağı, uzunçu, naq-qal. Sən keçən yolda görərək bir iz; Izin üs-tündə ozana döndüm! Ə.Cavad.

OZANLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Ozanlamaq"dan f.is.

OZANLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. köhn. Uzunçuluq etmek, çerençilik etmek.