Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

ÖLƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. köhn. öldürücü xestelik epide-miyasr. [Hacr Qara:] Heç kəs malın üzünə baxmır. Deyəsən, ölətdən qırılanların sov-xasıdır. M.F.Axundzade. // Söyüş meqa-mrnda. [Yasavul:] Bəs niyə öldürmədin o öləti? S.Rehimov.

ÖLƏZİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. məh. Alovu azalmağa, sön-meye başlamrş; sönmüş, közermiş.

ÖLƏZİMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"ölezimek"den f.is.

ÖLƏZİMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. məh. Alovu sönmeye, kö-zermeye başlamaq; işarmaq, közermek. Karvansaranın bir tərəfində qalanmış ocaq gah yanır, gah öləziyirdi. Ə.Veliyev. // Zeif-lemek, azalmaq (işrq haqqrnda). Mənzilə öl-gün bir işıq süzülür, yavaş-yavaş öləziyirdi. Ə.Veliyev. Get-gedə ocaq öləziyir, sazaq güclənir, ara vermiş qar indi qum kimi ələ-nirdi. B.Bayramov.

ÖLGÜN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Canlrlrğr, tezeliyi, teraveti qalmamrş; düşkün, solğun. Iyirmi beş bahar görmüş bu adam altmış xəzan keçirmiş qoca kimi yorğun, xəstəhal və ölgün (z.) görü-nürdü. A.Şaiq. Aynada [Züleyxanrn] sifəti çox ölgün (z.) görünürdü. S.Rehimov. // məc. Cansrz, ölmüş kimi görünen. Bir saat əvvəl səssizlikdən ölgün kimi görünən təbiət birdən-birə canlanır. A.Şaiq. // məc. Zeif, solğun, sönük. Kiçik bir lampanın ziyası evə xəstə və ölgün bir işıq nəşr edirdi. S.Hüseyn. Yolun kənarlarında qazma daxmalardan ölgün çıraq işığı gəlir, qapılarda ucadan itlər hürüşürdü. M.Hüseyn.

ÖLGÜNLƏŞMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"ölgünleşmek"denf.is.

ÖLGÜNLƏŞMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. ölgün hala gelmek,
ölgün kimi görünmek. Divardakı əcaib şə-killər Məşuqənin gözlərində ölgünləşirdi. S.Rehimov. Yay günəşinin istisindən ölgün-ləşib, başını aşağı dikmiş yarpaqlar indicə tərpənib həzin-həzin səslənirdi. B.Bayramov.

ÖLGÜNLÜK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
ölgün şeyin halr.
məc. Fealiyyetsizlik, durğunluq, heyat eserinin olmadrğr hal. Şəhərin ölgünlüyünə baxmayaraq, yalnız bu zavod canlıdır. H.Nezerli.

ÖLKƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Memleket, diyar; yer, erazi. Isti ölkələr. Mərkəzi Afrikadakı ölkələr. ölkə bütün dağlıqdır.
Var isticə ölkələr; Qışda bizə xoş gələr. A.Sehhet. [Vaqif:] Nadir öl-kədə sağ yer qoymadı, hər yer xarabaya döndü. çemenzeminli.
Bir dövletin idaresi altrnda olan yerler; dövlet. Qonşu ölkələr. Xalq demokratiyası ölkələri. Yaxın Şərq ölkələri. Xarici ölkələrlə dostluq əlaqəsi.
Terkibinde muxtar vilayet olan böyük inzibati-erazi bölgü. Krasnodar ölkəsi. Pri-morsk ölkəsi.

ÖLKƏDAŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bir ölkenin vetendaşr olan adamlardan her biri.

ÖLKƏŞÜNAS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. ölkeşünaslrq mütexes-sisi. ölkəşünasların qurultayı.

ÖLKƏŞÜNASLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Her hansr bir ölke-nin ve ya onun müeyyen yerinin, rayonunun tebieti, tarixi, iqtisadiyyatr ve s. haqqrndakr biliklerin mecmusu. ölkəşünaslıq muzeyi.

ÖLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"ölmek"den f.is.

ÖLMƏ-DİRİL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf dan. Zorla-gücle, güc-bela ile, eziyyetle, zilletle, çetinlikle. ölmə-diril yaşamaq.
Payızı və qışı ölmə-diril başa vurmuş kəndliləryazın gəlməsini dörd-gözlə gözləyirdilər. Ə.Veliyev.

ÖLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Heyatr terk etmek, vefat
etmek; keçinmek.
.Evin kişisi bir neçə il bundan qabaq ölmüşdür. C.Memmedqulu-zade. Bir gün qoca bağban xəstələnib öldü. M.Hüseyn. // Qrrrlmaq, telef olmaq, mehv olmaq (heyvanlar haqqrnda). Qışda xeyli mal-qara öldü. // Telef olmaq, mehv olmaq (ağac, ot ve s. haqqrnda). Şaxtadan güllər öldü.
çiçəyi soluxub, otu öləndə; Qaçardı üstündən quşu, heyvanı. H.K.Samlr.
məc. dan. çox arzu etmek, can atmaq, çox istemek, hesretinde olmaq. Oxumaq üçün ölür.
məc. özünden qabaq gelen sözün ifade etdiyi şeyin şiddetini, tesirini bildirir. San-cıdan ölmək. Acından ölmək. Gülməkdən ölmək.
Mən ölüm şeklinde dan.
bir şeyi te-kidli xahiş meqamrnda işlenir. Mən ölüm, tez gəl. Mən ölüm, bu işə qarışma. // Sən öl, sən öləsən, siz öləsiniz şeklinde dan.
bir şeye inandrrmaq üçün işlenir: canrn (canrnrz) üçün. [Meşedi İbad:] A kişi, sən öl, mən sənə; Nə qədər desən pul verərəm. ü.Hacrbeyov. [Ata:] Siz öləsiniz, Arazda da heç belə nərilti ol-mazdı. S.Rehimov. //
..ölsün
and içmek, inandrrmaq meqamrnda işlenir. [Hacr Qara:] Oğlum ölsün ki, dəxi kisədə tənbəki yoxdur. M.F.Axundzade. [Sefi:] Bu canım ölsün ki, bularda bir kələk var, gedim görüm nə da-nışırlar. ü.Hacrbeyov.
ölə-ölə zərfGüc-bela ile, zorla, çetinlikle, eziyyetle. [Qurban:] Hər gün ölə-ölə gəl, ölə-ölə qayıt, belin olsun yağır. Ə.Haqver-diyev. Bu tövr ilə Fərhad ölə-ölə məktəbi tamam etdi. C.Cabbarlr.

ÖLMƏLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. dan. ölmesi lazrm olan; yaşamağa layiq olmayan, cemiyyet üçün heç bir faydasr olmayan. Mən hamayıl deyiləm; Ağlı zayıl deyiləm; Qoy ölsün ölməlilər; Sənə qayil deyiləm. (Bayatr). [Birisi:] Allah [Hacr Aslana] rəhmət eləsin, ölməli kişi deyildi. S.Hüseyn.

ÖLMƏZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Hemişe yaşayan, heç bir vaxt ölmeyen, yox olmayan; ebedi, hemi-şelik. Xalq ölməzdir.
[Rizvan:] Urəyimdə ölməz bir məhəbbət ilə ölümə gedirəm. Ə.Haqverdiyev. [Şiraslan düşünürdü:] ölməz bir dastan yazmaq da qəhrəmanlıq kimi bir hünərdir. S.Rehimov.
məc. Her hansr bir meziyyetine göre xalqrn xatiresinden silinmeyen, unudulma-yan; unudulmaz. ölməz sənətkar. ölməz ad qoyub getmək.
Səndəki gözəllik ölməz sə-nətdir; Insanlar sənətə gəlir səcdəyə.
N.Refibeyli.

ÖLMƏZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Heç bir zaman ölmeyib yaşama; ölümsüzlük, ebedilik.
.Xalqımız öl-məzliyini böyük mübarizələrdə təcrübədən keçirdi. M.S.Ordubadi. Əbədiyyət və ölməz-lik xalqdadır və xalqdandır. M.İbrahimov.

ÖLMÜŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.sif.
Heyatr terk etmiş, vefat etmiş, keçinmiş. Bu səslər kimin isə, ölmüş bir adamın minacatını çəkirdi. Mir Celal. // Is. mənasında (adeten cem şeklinde). ölü. ölmüşlər və dirilər.
Belə ölmüşlərə fəda dirimiz. S.Ə.Şirvani. Könül var ki, vulkan kimi alov saçar hər yana; Həq söyləyən il-hamları ölmüşlərə can verər... H.Cavid.
Nevazişle mezemmet meqamrnda işlenir. [Bey:] Ay ölmüş, nökər olanda nə olar, dedik bir söz danış, söz olsun. Mir Celal. // Eyni menada körpe uşaq ve ya heyvan haqqrnda. [Nergiz] toppuşu göstərib tövşüyə-tövşüyə dedi:
ölmüş gör necə qəşəngdir, ana! Ə.Memmedxanlr.

ÖLÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ölmüş, heyatr terk etmiş, can-srz (diri ziddi). // is. ölmüş adam, meyit, ce-naze. ölülər və dirilər. ölünü yarmaq. ölünü basdırmaq.
[Nazlr:] Ana, deyirlər bu gələn qonağımız ölüləri dirildir. C.Memmedqu-luzade.
sif. Gebermiş, canr çrxmrş (heyvan haq-qrnda). ölü toyuq. ölü pişik. // is. ölmüş hey-van cesedi; cemdek. It ölüsü. Qoyun ölüsü.
sif. Qurumuş, solmuş, solğun, cansrz (bitki haqqrnda). ölü ağac. ölü ot.
sif. Cansrz, heyat elametinden meh-rum. ölü çöl. ölü şəhər.
is. məc. Heç bir şeye qabil olmayan, ba-carrqsrz, atil adam haqqrnda. ölünün biridir.
sif. məc. Durğun, etaletli, fealiyyetsiz, tesirsiz, çox zeif, cansrz.
.Həmin bu zaman-da Qafqaz türklərinin mətbuatı ölü, bəlkə yox bir halda idi. C.Memmedquluzade.
0 ölü dil
mövcud olmayan, lakin ancaq yazrlr abidelerden melum olan qedim dil. çiçəklərin; Böcəklərin; Küləklərin; Fələk-lərin; Adlarını yazır alim; ölü dildə. B.Vahabzade. ölü düşmək
yorğunluq ve s. neticesinde hereketden qalmaq, hereket ede bilmemek. Yorğunluqdan ölü düşmək.
Almazı o qədər vurdular ki, ölü düşdü. S.Rehimov. ölü rəngi
meyit rengi, rengi qaçmrş, qanr qaçmrş, saralmrş. [Yasemen ve Qaraca qrz] bihuş qalıb yerə sərilmişdilər, üzlərinin rəngi ölü rəngi kimi idi. S.S.Axun-dov. Qocanın sifəti ölü rənginə çalırdı. M.Hüseyn. ölünü (yerdən) götürmək
ölünü defn etmek üçün qaldrrrb aparmaq. ölünü saat beşdə yerdən götürəcəklər. ölü yesə dirilər
çox dadlr, cana xeyirli şey haqqrnda. Kababxanaya gələn müştərilər birdən duyuq düşdülər ki, a kişilər, bu Na-maz elə piti bişirir, yeməknən doymaq olmur.. Namazın qoyduğu pitini ölü yesə dirilər. İ.Melikzade. ölü nöqtədə
eyni veziy-yetde, hereketsiz.

ÖLÜB-DİRİLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"ölüb-dirilmek"den f.is.

ÖLÜB-DİRİLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Bir işi görünce çox eziyyet çekmek, hedden artrq ezab ve me- şeqqet çekmeli olmaq, yaxud tehlüke keçir-mek.

ÖLÜB-İTƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve is. ölen, mehv olan, aradan çıxan, sıradan çıxan. Hamısı sağ-sa-lamatdır, ölüb-itən yoxdur.
Körpə quzu-ların, xırda beçənin; Yoxdur ki, son zaman ölüb-itəni? H.K.Sanılı. [Dilen:] Yox,
dedi,
gərək ölüb-itən olmasın. Mir Celal.

ÖLÜB-ÖLDÜRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"ölüb-öldürmek"den
f.is.

ÖLÜB-ÖLDÜRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Bir-birini öldür-
meye qalxışmaq, bir-birini öldürmek, vu-ruşmaq, qanlıbıçağa çıxmaq. Olmadılar razı onu bölməyə; çıxdı iş axır ölüb-öldürməyə. A.Sehhet. çox zaman bu dava ölüb-öldür-məyə və ədavətə də çatardı. H.Sarabski.