Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

SARAY : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Padşahın, dövlet başçısının, yaxud padşah ailesinin daimi yaşadığı heşe-metli bina, ev. Şirvanşahlar sarayı. Qış sarayı.
Oxu tar... Səsini dinləmiş; Şahların, xan-ların sarayı. M.Müşfiq. // ümumiyyetle, öz heşemet ve ezemeti ile nezeri celb eden bina, ev. Mərmər saraylar.
Ictimai teşkilatların olduğu bezi böyük binaların adlarının terkibinde işlenir. Səadət sarayı. Hökumət sarayı.
Klub və mədəniyyət saraylarında xalq çalğı alətləri ansamblları təşkil edildi. Ə.Bedelbeyli. [Ferman] bu qızı bir həftə bundan əvvəl tikintinin mədəniyyət sarayında görmüşdü. Ə.Sadıq.
0 Saray çevrilişi
geniş ictimai qüvve-lerin bilavasite iştirakı olmadan bir padşa-hın saraydaxili qrup terefinden zorakı yolla başqası ile evez edilmesi. II Əbdülhəmid
cu illərdə Türkiyə sultanı olmuş-dur. Liberal dairələrin başçısı Midhət Paşa-nın rəhbərliyi altında həyata keçirilən saray çevrilişi nəticəsində taxta əyləşmişdi. "Hop-hopname".

SARBAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] Karvanı aparan, kar-vana başçılıq eden adam; deveçi. Acıdın ço¬bana, yoruldun sarbana. (Ata. sözü). Hər də-vənin örkəni şişpapaq, beli qəməli bir sarba-nın əlində idi. çemenzeminli. Nəhayət, mahnı susarkən, qaranlıqdan sarbanın səsi eşidildi. Ə.Memmedxanlı.

SARDELKA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ital.] Qısa, yoğun sosiska.

SARDİNA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ital. Sardina adasının adından] zool. Siyenek fesilesinden xırda balıq.

SARƏNC : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] Klassik Azerbaycan muğamlarından birinin adı. Bu əsas ladlar-dan başqa, xeyli yayılmış əlavə ladlar və lad şöbələri də vardır ki, bunlara misal olaraq aşağıdakıları göstərmək mümkündür: "Şah-naz", "Sarənc", "Bayatı-kürd", "Hicaz", "Qatar" və s. ü.Hacıbeyov.

SARĞI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Yaranı sarımaq, sınığı bağ-lamaq ve s. üçün uzun kesilmiş tenzif, bez ve s. parçası; bint. Yaranı sarğı ilə bağlamaq.
- Artıq sarğı hazır olduqda Vera Əjdərin köynəyini çıxarıb yarasını sarımaq istədi.. S.Rehman. // ümumiyyetle, bir şey sarımaq üçün uzun kesilmiş bez ve s. parça. Baş sar-ğısı (əmmamə).
Müeyyen meqsedle qola bağlanan ensiz parça. Qollarında qırmızı sarğı olan nəzarət-çilər gələnlərə yer göstərir, hamını nizam və qayda üzrə yerləşdirirlər. M.Rzaquluzade.

SARI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Narıncı rengle yaşıl arasında olan (reng), limon rengi, qızıl rengi. Kiçik süfrənin qırağında qoyulmuş sarı samovar buğlana-buğlana zümzümə edirdi. S.Qedir-zade. // sif. Bu rengde olan. Sarı çit. Sarı par-ça. Sarı saç. Sarı kəhrəba.
Döyülən sarı köynəkli gənc bir qadın idi. S.Hüseyn. // Is. menasında. Sarıları ağlardan ayırmaq.
Müxtelif mürekkeb sözlerin ve ya ter-
minlerin birinci terkib hissesi; mes.: sarı zan-
baq, sarı qızılgül, sarı acıotu, sarı bıtraq ve s.
- Göy və sarı gilabı ilə baş yuyardılar. H.Sa-rabski.
is. dan. Qızıl menasında. Təmiz vicdanı
heç bir sarı ləkələyə bilməz! S.Rehimov. [Da-
nışanlardan biri:] Sarı yaman şeydir. Kökü
kəsilsin yer üzündən sarı qızılın. Mir Celal.
0 Sarı ev köhn.
ruhi xesteler üçün xeste-xana.
..sarı yağ kimi yayılmaq (ürəyinə, canına, bədəninə sözləri ilə)
çox xoşuna gelmek, çox lezzet vermek, çox memnun olmaq. Bu söz ürəyimə sarı yağkimi yayıldı.

- Isti adamın bədəninə sarı yağ kimiyayılırdı. Ə.Veliyev. Sarı simə vurmaq, sarı simdə
çatdırmaq
bir sözü, işi, metlebi çox ince bir yolla çatdırmaq, nazikane demek. Əlikram Sənubərin memarlıqdan çox yer fizikası ilə məşğul olduğunu sarı simlərdə [Hidayete] çatdırır. B.Bayramov.

SARI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

qoş.
Teref, semt. Qapıya sarı get-mək. Evə sarı gəlmək. üzünü pəncərəyə sarı çevirmək.
Bir uşaq
. təngnəfəs [Aynaya] sarı gəlirdi. Ə.Memmedxanlı. Maşın cıdır düzünə sarı üz tutub sürətini daha da artırdı. H.Seyidbeyli.
ötrü, üçün (bezen "ki" bağlayıcısı ile).
Ondan sarı ki, heçnən adam boğazlayırlar.
Mir Celal.
Sarıdan şeklinde
terefinden, cehe-
tinden. Anam sarıdan nigaranam.
Bu gün
neçə gündü canan sarıdan; Yetibdi guşuma
səda, gedirəm. Q.Zakir. [Derviş:] Bu binə-
vaların övlad sarıdan tək bir qızları var idi.
A.Divanbeyoğlu. [Reyhan Əzize:] Nə bilim,
bala, ürəyim [Azer] sarıdan sakit deyil.
Ə.Memmedxanlı.

SARIBAŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Başı (saçları) sarı, küren. Sarıbaş uşaq.
[Telebe:] Bir az dayanmış-dım, yanımdan 15 yaşında, sarıbaş bir qız gəlib keçdiyini gördüm. Qantemir.

SARIBƏNİZ(Lİ) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Sarışın. Sarıbəniz
qız.
Uzunboylu, sarıbənizli, alagözlü taqım komandanı taqımı fişəng ilə təchiz edirdi. H.Nezerli. Sarıbəniz uşaqlar həyəcanla bu məhbusları izləyirdilər. S.Veliyev.
Solğun sifetli, üzünün rengi qaçmış, sol-ğun. Sarıbənizli xəstə.
Buna görə də Şir-aslan gündən-günə arıqlayır, onun sarıbəniz sifəti getdikcə tutulur(du). S.Rehimov.

SARIBƏNÖVŞƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Açıq ve ya tünd-
sarı, yaxud mixeyi rengli gülleri olan çoxil-lik bitki; şebgülü. Sarıbənövşə və ya şəbgülü
. açıq-sarı, tünd-sarı, mixəyi, tünd-mixəyi rəngli və kəskin xoş iyli çoxillik bitkidir, bağ-larda və güllüklərdə becərilir. M.Qasımov.

SARI-BOZUMTUL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Sarıya ve boza ça-lan, boza yaxın (reng). Sarı-bozumtul parça.

SARIBUĞDA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. k.t. İri, sarı deneli buğda növü. Sarıbuğda unu. Sarıbuğda əkini.
Yenə aşıb-daşacaqdır sarıbuğda anbarımız. S.Vur-ğun. Hər tərəfdə uzun zəhmət və əməyin məh¬sulu olan sarıbuğda samandan ayrılır və koma-koma yığılırdı. M.İbrahimov.

SARIBÜLBÜL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. zool. Parlaq sarı tükleri
olan oxuyan quş. Sordum:
Nədən, sarıbül-bül; Nəğməndən açılır könül? N.Refibeyli. Sarıbülbüllər, torağaylar, göycəqarğalar, cürbəylər, ənlikli bülbüllər hərəsi bir cür səslə oxuyub, səs-səsə verirlər. E.Sultanov.

SARICAOTU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Sarı çiçekleri bezen sıx, bezen de seyrek olan ot bitkisi.

SARIÇİÇƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Sarı çiçekleri olan kol-bitki. [Seriyye:] Biz sarıçiçəklə örtülü yamaca çatanda günəş çıxdı. İ.Əfendiyev.

SARIDİMDİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. zool. Dimdiyi sarı kiçik bir quş.

SARIDÖŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Döş hissesi sarı olan quş, at ve s. // Sif. menasında. Sarıdöş alnının orta-sında boz zolaq olan qaşqa kəhər burnundan buxar çıxa-çıxa onlara yaxınlaşanda, Maya yəhərin üstündə oturmuş Salmanı tanıdı. M.İbrahimov.

SARIGİLƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Girde, şirin gileleri olan üzüm növü.

SARIKOL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. çubuqşekilli uzun bu-daqları ve sarı rengli çiçekleri olan kol bit-kisi. Nazağacı və ya sarıkol
4 metrə qədər hündürlükdə, qışda yarpağı tökülən koldur. çubuq şəkilli budaqları yaşıldır və ona görə bitki həmişəyaşıl kimi görünür. Sarı rəngli çi-çəkləri may-iyun aylarında açılır. H.Qedirov.

SARIKÖK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Köklerinde efir yağları olan tropik bitki. // Bu bitkinin edviyye kimi işlenen kökü. Bığlarına bulaşan bozbaşın sarıkökünü yaylıqla sildikdən sonra Mirzə bu cürə başladı. Qantemir. Gülgəz dərhal əmlik bir quzu kəsdirib ləzzətli yemək hazırladı. Içinə istiot, sarıkök, darçın vurdu. İ.Əfendiyev.

SARIKÖKLÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Sarıkök vurulmuş. Sarı-
köklü piti.

SARIKÖYNƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. zool. Sarı dimdikli, oxu-
yan quş; zerd. Sarıköynəklər, qaranquşlar qayalar arasında oynaşır, kollar arasında itirlər. Mir Celal.

SARIKÖYNƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Qabığı sarı yemiş növü.

SARI-KÜRƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Qonur, açıq şabalıdı rengli (at rengi).