Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

SILSILƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Keçmişde qadınların başlarına taxdıqları bir-birine keçirilmiş hal-qalar, pilekler şeklinde bezek, zencire. Bir də görərdin ki, dövlətli qadın
. başına qızıl cütquqabağını bağladı. Onun üstündən cərgə gül, qızıl silsiləsini, həmailini bağladı.. H.Sa-rabski. // Zencir.
Bir-birine bitişerek sıra teşkil eden şey. Dağ silsiləsi.
Silsilə dağlarından axan sel-lərin; Doğma bir oğluyam, doğma şairi. A.Şaiq. Silsilə dağlartək durub yan-yana; Bakının bəzəyi neft buruqları. S.Rüstem. Bir azdan
. silsilə ilə görünən qum təpələri
. işığa qərq oldu. S.Rehman. // Sıra dağlar. Dağ sil-siləsi.
Uzanan dik qayalar, silsilələr; Qara yellər ora dörd yandan əsər. S.Vurğun. □ Sil-silə kimi
sıra ile, bir-birinin yanında, zen-cir kimi. Klavişlərin silsilə kimi düzülmüş bütün cərgəsinə klaviatura deyilir. Ə.Bedel-beyli.
Şecere, nesil. üçüncü otağın divarların-da İranın sair silsilədən olan padşahlarının timsalı nəqş olunmuşdu. M.F.Axundzade. [Mehreli bey:] Ədil bəy, mənim silsiləmdə
. mehtər olmuş şəxs yoxdur. S.S.Axundov. Nəslimizin qırılmaz silsiləsi onun qoynunda qüvvət alıb gələcəyə yol açmışdır
o, ədəbi və yaradıcı bir anadır. Ə.Memmedxanlı. // Zümre, tebeqe.
məc. Bir şeyin ardıcıl sırası. Xəlqilik bö-yük sənətkarın [C.Memmedquluzadenin] xü-susən əsərlərinin surətlər silsiləsinə öz dam-ğasını basmış, qabarıq və parlaq çıxmasına kömək etmişdir. M.İbrahimov. İndi o, fikir sil-siləsinin qırıldığını görürdü. Ə.Əbülhesen. // Seriya. Tənqidçinin jurnalda dərc etdirdiyi silsilə məqalələri.

SILSILƏCUNBAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. silsile ve fars. cünban] zar., köhn. Bir meclisi idare eden, bir destenin irelide gedeni; başçı. [Naşadın atası]
.məhərrəmlikdə məhəllə məscidində "silsiləcünban" olmuşdu. Ə.Hüseyn. Əhva-lat vaqe olur məsciddə, camaat oturub sinə-ləri açıq,
. silsiləcünban hacılara çay verir.
M.Əliyev.

SILSILƏLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Silsile şeklinde, silsileye-oxşar, zencirvari.

SILSILƏVI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] Arasıkesilmeden da-vam eden, fasilesiz, arasıkesilmez. Silsiləvi reflekslər.

SIL-SUPUR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bir yeri silib-süpürüb te-mizleme; yığışdırma. Evin sil-süpürü qur-tardı. □ Sil-süpür eləmək
yığıb-yığışdır-maq, qaydaya salmaq, temizlemek. Həyəti sil-süpür eləmək.

SILUET : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr. silhouette] Kölge; kölge kimi görünen her hansı bir şey; uzaqda, qaranlıqda, dumanda görünen şeyin çevreleri. Onlar sa-kit və oğrun addımlarla asta-asta yeriyib, qabaqda siluet kimi görünən ağ evin yanın-dan sola döndülər. M.Hüseyn.

SILVI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Silviler fesilesinden quş cinsi.

SIM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Simli musiqi aletlerine çekilen ve terpendikde ses veren elastiki tel (metal-dan, bağırsaqdan ve s.-den). Tara sim çəkmək. Ağ sim. Kök sim.
Səba oturdu, kamançanın simlərini düzəltməyə başladı. M.S.Ordubadi. Tarçı tarını kökləyir, kamançaçı simləri dü-zəldir, nəğmə-ney səsi göy qayalardan əks-səda verirdi. S.Rehimov.
tex. Meftil, tel. Telefon simləri kəsilmişdi. M.S.Ordubadi. Mürsəlin göstərişilə parkın dörd tərəfinə elektrik simləri çəkilmiş və əlvan lampalar düzülmüşdü. Ə.Sadıq.

SIM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] Yaranın iltihablanması ne-ticesinde mikrobların qana keçmesi. □ Sim eləmək
bax simləmək
İndi Kərbəlayı-nın başı sim eləyib, yatır və hərdən şişmiş gözlərini açıb arvada deyir.. çemenzeminli. Yara işləyib sim eləmiş, iki ay [sarıqlı mol-lanı] ibadətdən qoymuşdu. Mir Celal.

SIMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
üz, sifet, beniz. Gözəl sima. Solğun sima. Uşağın siması.
Aşıq ol-dum simasına, boyuna; Hayıf ki, kamalda dərin görmədim. Aşıq Əlesger. [Kerim baba-nın] hərəkətindən və simasından gəncliyində çox igid və qoçaq olduğu anlaşılırdı. A.Şaiq. □ Mənəvi sima
bir şexsin daxili alemi, daxili keyfiyyetlerinin mecmusu. // Suret, sifet. [Qazı Xudayar beye:] Rəfiqim, mən şəx-sin simasından bilirəm ki, bu nə tövr adamdı. C.Memmedquluzade. Bəli, çox fitnələr baş verər, inan; Mələk simasına girəndə iblis. M.Rahim.
məc. Xarici görünüş, bir şeyi seciyye-
lendiren elametlerin mecmusu. Bakının si-
ması gündən-günə dəyişir.
Biz kəndlərimi-
zin simasının bu cür kökündən dəyişilməsinə
sevinirik. Ə.Sadıq.
Senetkarın öz eserinde yaratdığı tip.
Şexsiyyet, şexs. öz musiqi və sənəti ilə,
özünün dilrüba səsilə minlərin şadlığına səbəb
olan bu tarixi sima ömründə kədərdən başqa
bir mükafat qazana bilmədi. M.S.Ordubadi.
Cəlil Məmmədquluzadə Azərbaycan klassik
yazıçıları içərisində görkəmli və böyük sima-
lardan biridir. M.Ibrahimov.

SIMASIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Siması olmayan, şexsiyyeti olmayan, özüne mexsus sifetleri olmayan, ferdi xasiyyetleri olmayan, şexsiyyetsiz. Nə zaman dünyadan silinəcəkdir; Simasız adam-lar, yaltaq adamlar. M.Rahim.
SIMASIZLAŞDIRMA"Simasızlaşdırmaq"-
dan f.is.

SIMASIZLAŞDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Simasını, ferdi
xüsusiyyetlerini, şexsiyyetini itirmesine se-beb olmaq. Həyat Yarməmmədi əzib qorxuz-muş, simasızlaşdırmışdı. M.İbrahimov.
məc. Mesuliyyetsizlik yaratmaq, iş üçün şexsi mesuliyyet olmadığı bir şerait yarat-maq. Rəhbərliyi simasızlaşdırmaq.

SIMASIZLAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Simasızlaşmaq"dan f.is.

SIMASIZLAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Simasını itirmek,
özüne mexsus keyfiyyetlerini, xüsusiyyet-lerini itirmek; şexsiyyetsizleşmek.

SIMASIZLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Siması olmama; ferdi xüsusiyyetlerden, keyfiyyetlerden mehrum-luq; şexsiyyetsizlik. Simasızlıq, yüz il ömür sürsən də sən; Alqış səsi eşitməzsən bircə kərə. S.Vurğun. Simasızlıq [Yarmemmedin] qalxanı idi. M.İbrahimov.
məc. Tapşırılan iş, mexanizm, alet ve s. üçün adamların şexsen mesuliyyet daşıma-masına imkan yaradan hal, iş şeraiti. Işdə si-masızlıqla mübarizə. Simasızlığı aradan qal-dırmaq.

SIMFONIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun. symphonos
ahengdar] sif. mus.
Simfoniya musiqi forması ile bağlı olan. Mövzunun simfonik işlənməsi. Simfonik muğam.
Nefesli, zerbli, simli ansamblın ifası üçün yazılmış; bu cür ifa ile bağlı olan. Simfonik musiqi. Simfonik etüdlər. Simfonik konsert.
Indi bizim dünyada şöhrət qazanmış sim-fonik əsərlərimiz, romanslarımız, mahnıları-mız vardır. İ.Əfendiyev.
◊ Simfonik orkestr
üç qrup simli, zerbli ve nefesli musiqi aletini birleşdiren musiqi ansamblı. Lakin bunun dalınca simfonik or-kestr orta səviyyəli bir süita çalanda [Yaver] başını buladı. M.İbrahimov.
ci ildə Moskvada keçirilən Azərbaycan incəsənəti ongünlüyündə bu orkestr "Arşın mal alan" musiqili komediyasında simfonikorkestri əvəz etdi. Ə.Bedelbeyli.

SIMFONIST : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.] Simfonik eserler yara-dan bestekar, simfoniya müellifi.

SIMFÖNIYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun. symphonia
ahengdar] Orkestr üçün yazılmış bir-birinden süret ve ahengine göre ferqlenen, adeten
4 hisseli böyük musiqi eseri. Bu gün çaldığı əsər [Sel-binin] "Azad insan" simfoniyası idi. M.Hü-seyn. Bax! Hər yandan səs gəlir; Simfoniya-laryüksəlir. M.Dilbazi. // məc. çoxlu müxte-lif seslerin, renglerin, tonların ahengi, aheng-dar birliyi. Sanki simfoniyadır bu gözəl ahəng; Neçə sim üstündə o qurulmuşdur. S.Vurğun.
.[Ağbulaq meşelerine] toplanıb gələn saysız-hesabsız bülbüllərin ahəngdar nəğmələri bir simfoniyanı təşkil edirdi. S.Rehimov.

SIMFONIZM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.] Simfoniya senetkar-lığı, simfoniya üslubu.
."Yeddi gözəl" bale-tinin musiqisi simfonizm əzəmətinin yarat-dığı vüsətə malik və emosional cəhətcə dol-ğun məzmunlu böyük bir ilham məhsuludur.
Ə.Bedelbeyli.

SIMIC : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Xesis, berk. Simic adam. Simic (z.) olmaq.

SIMICLƏŞMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Simicleşmek"den f.is.

SIMICLƏŞMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Simic olmaq, xesis ol-
maq.

SIMICLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Xesislik. [Faytonçu:] Sənin pulunun sayı-hesabı yoxdur; belə simiclik nəyə lazımdır? Ə.Haqverdiyev. [Rüstem:] Qoy dost-aşna da deməsin ki, Rüstəm kişi simic-lik elədi, malına qıymadı. M.İbrahimov.

SIMIN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [fars.] köhn.
Gümüşden qay-rılmış, düzeldilmiş.
Gümüşü.

SIMLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Simlemek^&#
den f.is.