Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

SİNÖPTİKA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun. synoptikos] Hava ve onun nece olacağı haqqında qabaqcadan me-lumat veren elm.

SİNOV : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sinov getmək dan.
bir şeyin tamarzısında, hevesinde, hesretinde olmaq. Belə şeyləri dirigözlü divanın ovcuna qoy-maqdan ötrü, baxırsan ki, Göyərçin apaşkar sinov gedir. S.Rehimov. [Tahir Semendere:] Ancaq qızdan nahaq əl çəkdin, görmürdün, oynamaq üçün sinov gedirdi? M.Hüseyn. [Mirze Qerenfil:] Təqsir səndədir. Qızlar var ki, sənin üçün sinov gedirlər. Sən onları gözüyaşlı qoyub dağa-daşa əl atırsan. S.Reh-man.

SİNSİMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Sinsimek"den f.is.

SİNSİMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Incimek; birinden incidiyini başqasına söylemek, şikayetlenmek, giley-lenmek.

SİNSİTMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Sinsitmek"denf.is.

SİNSİTMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Incitmek, narahat etmek,
iztirab vermek; xatirine deymek, narazı sal-maq. Ehtiyac və aclıq qorxusu xüsusən yaşlı adamları, qocaları sinsidirdi. M.Ibrahimov. Aldığın cavabdan gileylənmə sən; Qaydadır, sinsidər sevən sevəni. B.Vahabzade.

SİNTAKSİS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun. syntaxis
tertib] dilç.
Bir dile xas olan cümle quruluşu ve cüm-lede sözlerin birleşmesi üsulu.
Qrammatikanın, cümle quruluşunu ve cümlede sözlerin birleşmesi üsullarını öyre-nen bölmesi.

SİNTAKTİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [yun.] dilç. Sintaksise aid olan. Cümlənin sintaktik təhlili.

SİNTAQMATİKA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [yun.]
Dil tedqiqi-nin iki aspektden biri.
Nitq vahidlerinin birleşme qayda-qanunlarının mecmusu.

SİNTETİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [yun.]
Sintez (
ci me-nada) tetbiqine esaslanan. Sintetik tədqiq üsulu.
kim. Sintez (
ci menada) esasında alın-mış, sintez yolu ile alınmış materialdan hazır-lanmış; süni. Sintetikkauçuk. Sintetik lif. Sin-tetik yanacaq. Sintetik mallar.
dilç. Cümlede qrammatik elaqelerin sözlerin formaları ile ifade olunması. Dilin sintetik quruluşu. □ Sintetik dillər
ele dil-lere deyilir ki, analitik dillerin eksine olaraq, bunlarda sözler bir neçe menalı hisselerden
(morfemlerden) emele gelir ve yalnız melum anlayışı deyil, habele cümlede sözler arasın-dakı qrammatik elaqeleri de ifade edir.

SİNTEZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun. synthesis
birleşme]
Bir şeyi ve ya hadiseni küll halında, onu teşkil eden hisseleri arasındakı qarşılıqlı elaqe ve vehdeti daxilinde tedqiq etme üsulu; (analiz ziddi). Sintez elmi idrak prosesində analizlə bağlıdır. // kit. Birleşme, ümumileşme, qo-vuşma. [Letife:] Bu cür əsərlər xalq sənəti ilə professional sənətin sintezindən əmələ gəlir. M.Hüseyn.
kim. Besit madde ve ya elementleri bir-leşdirme yolu ile mürekkeb kimyevi birleş-meler alma. Zülali maddə sintezi. Mürəkkəb üzvi maddələr sintezi.

SİNTEZLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Sintezlemek"denf.is.

SİNTEZLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax sintezləşdirmək.

SİNTEZLƏŞDİRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Sintezleşdirmek"-
den f.is.

SİNTEZLƏŞDİRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. kim. Sintez (
ci
menada) yolu ile almaq, elde etmek.

SİNTOMİSİN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. tib. Antibiotik, levomise-tin optik izomer qarışığı.

SİNUS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat. sinus
eyrilik] riyaz. Bucağın triqonometrik funksiyalarından biri.

SİONİST : Azerbaijani Explanatory Dictionary

Sionizm herekatına mensub adam, sionizm meslekinde olan adam.

SİONİZM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[Qüds şeheri yaxınlığındakı Sion dağının adından] XIX esrin axırında bir sıra ölkelerin yehudi burjuaziyası arasında meydana gelmiş en mürtece burjua milletçi herekatı.

SİPƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.]
Qalxan. Sipəri üzünə tutmaq.
Dövlətşin başını döndərdi və heç bir məna anlatmayan, donuxmuş gözlərini sipərə zillədi. çemenzeminli.
Qoruyucu vasite kimi istifade edilen her cür şey, qurğu ve s. Yurdumuzun solu, sağı; Hər qaya bir sipər bizə. A.Şaiq. □ Sipər et-mək
qorunmaq üçün qabağa vermek. [Mehriban] başını sağ tərəfinə əyərək iki əlini qarşısına sipər edib qışqırmağa başladı. S.Hüseyn. // Istehkamda esgeri düşmen mer-misinden ve s.-den qoruyan sedd, xendek ve s. // tex. Qoruyucu, perde. Elektrotutucu-nun sipəri. Qurğuşun sipər.
0 Döşünü (köksünü, sinəsini) sipər et-mək (qılmaq)
merdcesine, qorxmadan mü qavimet göstermek, köks germek, özünü qa-bağa vermek, sine germek. Zakirəm, sinəmi sipər bəlaya; Qılmışam, at oxun, pənah xu-daya. Q.Zakir. [M.F.Axundzade:] Mən sinə-mi sizin nasəza sözlərinizə sipər eləmişəm. Ə.Haqverdiyev.

SIPƏRLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Siper qoyulmuş; siperi, qoru-yucu vasitesi olan. Sipərli qurğu.

SIRAB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [fars.] klas. Doymuş (su ve s. mayelerle). □ Sirab etmək (eləmək, qıl-maq)
1) klas. doydurmaq (su, şerab ve s. ile). Yarı gecələr ki çeşmeyi-xab; Gözlər çə-mənin qılırdı sirab. Füzuli. Demərəm badə ilə et məni sirab, xuda; Bari, çox olmasa da, qismətimiz az olsun. S.Ə.Şirvani. Sirab eləyib ləli-ləbin Sabiri, ey şux! M.Ə.Sabir; 2) bol-luca su vermek, su ile doyuzdurmaq. Dağın sağ və sol ətəklərindən köpüklənərək sürətlə axan çay axırda iki mehriban qardaş kimi bir-ləşib axaraq, düzlərdə yaşayan əhalinin bağ-larını, əkinlərini sirab edir. Ə.Haqverdiyev. Sirab olmaq
doyunca içmek, içib doymaq. Qoymuşdum evə bir neçə şişə şərab; Yatdım ki, durub sübh olam ondan sirab. S.Ə.Şirvani. [Mirab:] Nə danışırsan ə!
deyə, Qədim da-yını acıqlı-acıqlı süzdü.
Ağalığın yeri qov-rulacaq, armudboğaz Qədim suya sirab ola-caq?! S.Rehimov. [Mühendis Ferecova:] Yuxarı Qarabağın neçə-neçə kolxozu sirab olacaq. B.Bayramov.

SIRAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] klas.
Yol.
Dini etiqada göre cehennem üzerinde qurulmuş çox dar ve keçilmesi çox çetin kör-pü; qıl körpü (guya mehşer günü adamlar bu körpünün üstünden keçmeli olacaq, gü-nahı olanlar cehenneme, günahı olmayanlar ise behişte vasil olacaqlar). Mizan, sirat, sual, qəbir əzabı; Bu işlər qabaqda var olacaqdı! Aşıq Əlesger.

SIRAYƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Yoluxma, keçme. □ Si-
rayət etmək
1) yoluxmaq, keçmek. Xəstə-lik sirayət etdi. Qrip sirayət edən xəstəlikdir; 2) keçmek, keçerek yayılmaq. Səs əvvəl [Zey-nalın] qulaqlarında əcaib bir halda cingil-dəyib, cəmi bədəninə sirayət etdi... çemen-zeminli. [Əhmed:] Durduğum yerdə ayaq-larımın xəfifcəsinə əsməsi bütün bədənimə sirayət etmişdi. T.Ş.Simurq. // Mec. menada. [Daşdemirin] gözlərində və sözlərində elə bir sadəlik və səmimilik vardı ki, bu, dinləyən-lərə də sirayət edirdi. M.Rzaquluzade.
.Bir anda qızın həyəcanı ovçuya da sirayət elədi, hər ikisi təpədən enib meşəyə sarı yüyürdü. Ə.Memmedxanlı. Səməndərin gülüşü Nər-gizə də sirayət elədi. B.Bayramov.

SIRAYƏTEDICI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Keçici, yoluxucu, sirayet eden. [Serdar:] Keçəllik, gözağrısı, qızdırma və başqa sirayətedici xəstəliklər xalqı qırıb qurtarır. P.Makulu.
məc. Başqalarına tez keçen. Şirzad müla-yim və sirayətedici baxışlarla Pərişanı süzə-rək sazı aldı və kökləməyə başladı. M.İbra-himov. Indi hamı Nərgizin çəngələyib da-ğıtdığı və anasına göstərdiyi Rəşidin krem çəkilmiş işıldayan saçlarına baxır, sirayət-edici qəhqəhədən adamların gözləri yaşa-rırdı. Ə.Memmedxanlı.