Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

SIYƏNƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Əsasen duzlanmış ve hisde qurudulmuş halda yeyilen xırda deniz balığı. Xəzər-Qaradəniz siyənəkləri.

SIYIMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Siyimek"den f.is.

SIYIMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. İşemek.

SIYIRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Siyirmek"den f.is.

SIYIRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Stolda, şkafda ve s.-de girib-çıxan yeşik; göz. Komodun siyirməsi. Şkafın siyirməsi.
.Xəlil qürurla düşündü və kitabı stolun orta siyirməsinə qoyub ayağa qalxdı. M.Hüseyn. Veys
. haqq-hesab və nisyə dəf-tərləri qoyulan siyirməni çəkdi. Ə.Əbülhe-sen. Sultan siyirməni açıb dərman çıxartdı. İ.Hüseynov.

SIYIRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qapını, pencereni bağlamaq üçün her iki terefden halqalara keçirilib, ireli-geri hereket etdirile bilen ağac, demir par-çası ve s. Qapının siyirməsini vurmaq.

SIYIRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Şiddetle toxunaraq, sür-
tünerek üzerinden qoparmaq, soymaq, apar-maq, cızmaq, qabığını çıxartmaq. Daş dizimi siyirdi. Ağac qolumu siyirdi.
Qabda qalan yemek qalığını çörek ve ya barmaqla silib temizlemek. Boşqabı siyirmək. Qazanın dibini siyirmək. Nimçədəki xörəyi siyirmək.
Qınından çekerek çıxarmaq. Xəncəri siyirmək. Qılıncı siyirmək.
[İgid] Siyirə qı-lıncı, çəkə qalxanı! Səksən oxu sadağından boşana. "Koroğlu". Cəllad gəlib, qılıncı si-yirib hazır durur. ü.Hacıbeyov. [Katib:]
.Sonra da xəncərimizi siyirib, Dövlətin evinə (gedək). Ə.Əbülhesen. // məc. ölümle hede-lemek, öldürmeye amade olmaq. Indi azar soxulub; Iliyinə, qanına; Olüm qılınc siyirib; Həyat qəhrəmanına. R.Rza.
Əyninden sürüşdürüb salmaq, çıxart-maq. [Nergiz]
.[plaşını] siyirib otun üstünə saldı. B.Bayramov.
üzüb atmaq, kesmek.
.[Kovxa] belin-dəki xəncərini çəkib xoruzun başını siyirdi. S.Rehimov.
◊ ürəyini siyirmək
bax ürək.
SIZCƏ

SIYIRMƏQILINC : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Qınından çıxarıl-mış halda, qılıncla, yalınqılınc. Siyirməqılınc hücuma keçmək.
Fəxrəddin əlində siyirmə-qılınc atlının qabağında göründü. M.S.Ordu-badi. Karetadan siyirməqılınc iki soldat çıxdı. M.İbrahimov.
0 Siyirməqılınc eləmək
aradakı düşmen-çiliyi, edaveti, ziddiyyeti daha da keskinleş-dirmek; düşmen etmek. Gədə, niyə bunları mənimlə siyirməqılınc eləyirsən? M.İbrahimov.

SIYITMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb. İşetmek.

SIYRILMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Siyrilmek"den f.is.

SIYRILMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Derisi soyulmaq, derisi qopmaq. Yerə dəyib dizi siyrildi. // Sürtünüb getmek, yeyilmek. Əyilmiş çəkmənin nalı, dabanı; Siyrilib papağın o yan-bu yanı.
H.K.Sanılı.
Qınından çıxarılmaq. Qılınclar siyrildi.
Sürüşmek, sürüşüb düşmek.
.Sona da indi dönüb bayaqkı yerində dayanmış, başın-dan siyrilib çiyninə düşən ağ torunun ipək saçları ilə oynayırdı. Ə.Əbülhesen.
Bir şeyin arasından, altından görünmek, bir şeyi yararaq çıxmaq. Kələ-kötür ocaq daş-larının arasından siyrilən (f.sif.) qırmızı dilli alov gecənin qaranlığını yararaq nəhayətsiz səhrada itirdi. M.İbrahimov. Uçgünlük ay bulud bölüyünün altından siyrilib çıxırdı. B.Bayramov.
Açılmaq, aralanmaq. Buludun pərdəsi siyrildi bir az. R.Rza. Oyan, bu yatdığın yu-xudan oyan! Siyrilsin pərdələr, açılsın müş-kül. M.Rahim.

SIYRINTI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Siyrilmiş, qopmuş, soyulmuş şey. Uşağın qolunda siyrinti var.

SIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

İkinci şexs evezliyinin cemi; çox ve ya bir neçe adama, hemçinin hörmet olaraq bir adama müraciet forması. Sizi bu gün gözlə-yirik. Siz sabahkı tamaşaya gələcəksiniz?
[Mercan bey:] Təzə arvad alıram, ona görə sizin hərənizə bir abbası pul bağışlayaca-ğam. ü.Hacıbeyov. Bir sözüm iz salsa ürə-yinizdə; Bilin, mənim deyil, o da sizindir! N.Xezri.

SIZAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[xüs. is.
den] Tor, kanat ve s. hazır-lanmasında istifade olunan qaba toxuculuq lifi.

SIZCƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

əvəz. Sizin fikrinizce. Sizcə yağa-caq? Sizcə yarışda kim qalib gələcək? // Mü-sahibin fikrince, isteyine, arzusuna uyğun. Qoy sizcə olsun.

SIZINKI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

əvəz.
Size mexsus olan, size aid olan. O kitablar sizinkidir.
Şirvanın şirin narı; Dadlıdır şirin narı; Sizinki sizin olsun; Göndərin bizim yarı. (Bayatı).
İs. menasında, adeten cem şeklinde: sizinkilər
size yaxın olanlar (qohumlar), sizinle bir yerde olanlar, sizin ailenin üzvleri, sizin adamlar. Sizinkilər axşam teatrda idilər.

SIZLI-BIZLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

əvəz. Siz ve biz birlikde, hem siz, hem biz, hamımız bir yerde. Sizli-bizli bu işi düzəldək.
[Əjder müellim:] Mən deyirəm, elə olsun, hərtərəfli, sizli-bizli bu balaca Cəmişə kömək edək. S.Rehimov.

SKAFÄNDR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fr.]
Dalğıc geyimi.
Stratonavt geyimi.
Kosmos uçuşları üçün geyim.

SKAMYÄ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[rus.] üstünde oturmaq üçün
dayaqlar üzerinde düzeldilmiş söykenecekli kürsü. Bir ağacın altında skamyanın üstünə; Qəzet salıb oturmuş bir gözəl sarışın qız. S.Rüstem.
.Fəridə Zərifə ilə bulvarda, skam-yada əyləşmişdi. S.Veliyev.
0 Məktəb (institut və s.) skamyasında
hele mektebde (institutda ve s.-de) oxuyar-ken, oxuduğu zaman. Məktəb (institut və s.) skamyasından
mektebi (institutu ve s.-ni) qurtaran kimi. Müttəhimlər skamyası
mehkeme salonunda müttehimlerin oturması üçün ayrılmış yer. Müttəhimlər skamya-sında oturmaq
mehkemeye düşmek, meh-kemede işine baxılmaq.

SKARLATIN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ital. scarlattina
qıpqırmızı] tib. Boğazda ağrı ve bedende qırmızı sepgi-ler şeklinde tezahür eden, ekseriyyetle uşaq-ları tutan çox yoluxucu xestelik.

SKELET : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun. skeleton
qurumuş beden]
İnsan ve onurğalı heyvan bedeninin esa-sını, gövdesini teşkil eden sümüklerin hamısı bir yerde. Insan skeleti. Quş skeleti. At skeleti. // məc. Müqayiselerde
quru cesed, bir deri, bir sümük (çox arıq adam haqqında). [Gülara] zəiflikdən bir skelet şəklini almışdı. Ə.Veliyev. [Zerqelemin] anası sanki canlı deyil, bir ske-let idi. Ə.Sadıq. □ Skeletə dönmək
son derece arıqlamaq, bir sümük, bir deri qalmaq. Lap skeletə dönüb.
Bir şeyin esası, gövdesi, özülü. Yanmış buruqların skeleti çar xəyanətinin qara hey-kəli kimi baxırdı. M.S.Ordubadi.
məc. Sonradan inkişaf etdirilecek ve ya qurulacaq bir şeyin esasını, en mühüm hisse-sini teşkil eden cehet. Əsərin skeleti hazırdır.

SKEPTIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [yun.]
Skeptisizm teref-darı.
Her şeyden şübhelenen adam, her şeye şübhe ile baxan adam; şekkak.

SKEPTISIZM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun. skepsis
baxma]
Obyektiv varlığın insan terefinden gerçek derk edile bilmesini inkar eden idealist fel-sefi cereyan. Qədim yunan fəlsəfi cərəyan-larından biri skeptisizmdir.
Her şeye tenqidle, şübhe ile baxma, her şeye şekk etme, bir şeyin varlığına, gerçek-liyine şübhe etme; şekkaklıq. Xanım danış-dıqca, elə bil.. rasionalizm və skeptisizm zən-cirlərini qırır, sanki Muxtar yüngül-yüngül nəfəs almağa başlayırdı. çemenzeminli.

SKETÇ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ing.] Estrada üçün yazılmış kiçik mezheke.

SKIFLƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

Eramızdan evvel VII esrden eramızın III esrine qeder Qara denizin şi-malında yaşamış müxtelif köçeri xalqların ümumi adı.