Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

ŞIRƏLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Şirelemek"den f.is. Şirə-ləmə işi.

ŞIRƏLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Şire vurmaq, şire çekmek, şire ile örtmek. Qazıma zamanı quyuda cərə-yan edən gilli məhlul onun divarlarını şirə-ləyir. S.Quliyev.

ŞIRƏLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Şirelenmek"denf.is.

ŞIRƏLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Şire ifraz etmek, şire buraxmaq, şire salmaq, sulanmaq, tam yetiş-mek. Payız vaxtı bağçamızın heyvaları də-yəndə; Şaftalılar şirələnib budağını əyəndə; Xonça tutub göndərərəm sənin də özpayını. S.Vurğun.
Şire vurulmaq, şire çekilmek. Divarlar tərtəmiz şirələnmişdir.

ŞIRƏLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Şiresi olan, sulu. Şirələ meyvə. Şirəli yem. Şirəli bitki.
Ənvər şirəli üzümdən yeyir, qırmızı yanaqları gözəllənir, qüvvəsi birə yüz artırdı. Ə.Veliyev. [çepel:] Arvad dediyin bal arısıdır. Şirəli çiçəyə qonar.
Mir Celal.
Şire vurulmuş, şire çekilmiş, şirelenmiş. Həyətin o biri tərəfində nazik bir daş divarla müntəzəm tikilmiş
. şirəli mətbəx, yanında isə dörd bir tərəfi əhənglənmiş toyuq hini, bəzi həyətlərdə köpək damı da görmək olardı. H.Sarabski.
Şireye bulaşmış, şire sürtülmüş. Şirəli əl. Şirəli paltar.
Katib bufikirdə ikən üstü-örtülü qaloşunu ayaqlarında sürütləyən, şi-rəli ağ sarığı əlində sallayan Kosa
. özünü katibin üstünə atdı. S.Rehimov.
məc. Teravetini, melahetini itirmemiş, gözeşirin, xoş, duzlu. Dürdanə xanım yaşı altmışa yaxın, qədd-qamətli, hələ çox canı şirəli bir arvaddı. Ə.Əbülhesen.

ŞIRƏLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Şire çekmek üçün yararlı, şire çekmeye mexsus. Şirəlik meyvə. Şirəlik üzüm.

ŞIRƏLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Şire çıxarılan yer, şireden ibaret torpaq (bax şirə2).
.[Tamam] şirə-likdə şirə qazırdı. Ə.Əbülhesen.

ŞIRƏPUS(T) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] köhn. Şire çekmeye mexsus tüklü deri parçası. Qıza bir darba-laq tuman geydirib, əlinə bir parça şirəpus verib gününü göy əsgiyə düyünlərdilər. H.Sarabski.

ŞIRƏYI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Sarırengli, girdedeneli, tezye-tişen, şirin üzüm növü.

ŞIRI-JƏYAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] Qızmış şir, qızmış aslan teşbeh meqamında işlenir. [Murtuza-qulu xan:] Afərin,
. igidlər hər biri bir şiri- jəyan tək dava edirlər. Ə.Haqverdiyev. Ay baba, mən bu sözü yazdım əyan olmağa; Ba-kılılar and içib şiri-jəyan olmağa. C.Cabbarlı.

ŞIRIKLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Meyillenmek. Həvə-sində olmaq. Aludə olmaq. Aludəçilik etmək.

ŞIRIN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [fars.]
Ağızda şeker, bal ve s. kimi xoş tam veren; dadlı, lezzetli (acı ziddi). Şirin armud. Şirin meyvə.
[Tapdıq] bir stə-kan şirin çay içdi. Ə.Veliyev. Respublika-mızda şirin nar, göy nar, mələkeş narı
. və sair qiymətli yerli nar sortları da becərilir. İ.Axundzade. // Şekerle, balla, mürebbe ve s. ile hazırlanan. Şirin qoğal. Şirin yeməklər.
zərf məc. Lezzetle, böyük hevesle, iştaha ile, şirin-şirin.
.Rəna elə şirin yatmışdı ki, qulağının dibində top da atılsaydı oyanmazdı. E.Sultanov. [Selim] gələrkən qonaqlar şirin yeməklə məşğul idilər. S.Hüseyn. [Perzad xala] bişirdiyi xörəyin şirin yeyilməsindən bildi ki, o hər şeydə naşı olsa da, əl suyu ver-məkdə, aş bişirməkdə ustadır. Mir Celal.
İçmeli, içmeye yarar (su haqqında). [Növreste:] Bu gün, günorta çağı su budkası açılıb, kəndə şirin bulaq suyu axacaqdır. Ə.Haqverdiyev. // Terkibinde duz olmayan (şor ziddi). Şirin su balıqları.
məc. Xoş, sefalı, dadlı, zövqverici, lez-zetli. Şahın ömründən ancaq iyirmi iki il keç-mişdi. Məlumdur ki, bu sində həyat necə şirin və əzizdir, xüsusən ki,
. təxti-səltənətin üs-tündə. M.F.Axundzade. // məc. çox qiymetli, çox eziz. [Alı:] Həsən xan, insan üçün dün-yada hər naz-nemətdən şirin şey gözdür. "Koroğlu". [Əhmed:] Qoyaram yolunda şirin canımı; Soraqlaşıb Qəribini taparam. "Aşıq Qerib". Istədi, can verdim, qədir bilmədi; O şirin canına qurban olduğum. Ə.Cavad.
məc. üreyeyatan, xoşagelen, xoş. Şirin söz. Şirin danışıq.
[Rüstemin] indi də üz-gözü gülür, səsi şaq-şaq şaqqıldayır, ağzın-dan şirin və mehriban sözlər çıxırdı. M.İbra-himov. [S.Vurğunun] hər məclisdə şirin sözü, söhbəti vardı; Dolaşırdı nəğmələri ellər içində. Ə.Kürçaylı. □ Şirin dil
üreyeyatan, xoşa-gelen. [Şahbaz bey:] Necə şirin dil ilə yaxasın qıraq çəkir, dəxi niyə titrəyirsən? M.F.Axund-zade. Mirzə Möhsün tarixə yaxşı bələd, hafi-zəsi düzgün, söhbəti və dili şirin, qoca bir müəllimdir. Qantemir.
məc. Xoş, sefalı, ferehli, mesud. Şirin tələbəlik illəri. Şirin ailə həyatı.
Uşaqlıq! Nə şirin, nə təmiz, gözəl aləmsən. Mir Celal. // məc. Qızğın, canlı, maraqlı. Lütfəli bəy və bir neçə bəylər oturub şirin söhbət eyləyən vaxtda Nəbi içəri girir. "Qaçaq Nebi". Qarı şirin söhbətlə hamının diqqətini cəlb etmişdi. S.Qedirzade. [Ferec kişi:] Şirin (z.) işlədi-yimiz yerdə birdən-birə fısıldayıb durdu. Q.İlkin. // məc. Xoşagelen, mehriban, riq-qetli. [Nadir]
. yorğan-döşəkdə yatdığını və anasının mehriban rəftar və şirin sözlərindən təsəlli tapdığını xatırladı. B.Talıblı. Gəncliyin qəribə xəyalları [Nuriyeye] şirin vədlər ve-rirdi. İ.Əfendiyev. □ Şirin gəlmək
xoş gelmek, lezzet vermek, üreye yatmaq.
.Orada sakin olanların malı quldurlara çox şirin gəlir. Ə.Haqverdiyev.
Bezi yemeli bitkilerin adlarının terkib hissesi. Şirin biyan. Şirin bibər.
çox gözel olmadığı halda, olduqca se-vimli, cazibeli görünen; qanışirin, suyuşirin. Şirin qız. Şirin uşaq.
0 Şirin cana qəsd eləmək
1) öldürmek. Əyibdi qəddimi qaşların tağı; Qəsd eləyib şirin cana gözlərin. Sarı Aşıq; 2) zar. çox işlemekle, çalışmaqla özüne eziyyet, ezab vermek. [Ferecov Yusife:] Şirin cana yaman qəsd eləmisən ha! B.Bayramov. Şirin dil tök-mək, şirin dilə tutmaq
şirin sözlerle aldat-mağa, yola getirmeye çalışmaq. [
ci kendli:] Eşidirsən, nə şirin dillər tökür? Ə.Haqver-diyev. Xumar [Mehrinin] yan-yörəsinə keçdi, şirin dilə tutdu, rəfiqəsinin boynuna sarıldı. V.Şıxlı. Şirin ət
bedenin her hansı bir yeri-nin yumşaq, qalın eti. Qıçın şirin əti. Qolun şirin əti.
Qarşı-qarşıya duran iki qəbilə müməssilərinin sol əllərini qaldıraraq, baş barmaqlarının şirin ətini cızdılar və çıxan qanı
. yeddi daşa yaxdılar. çemenzeminli. Şirin yuxu görmək, şirin yuxuya getmək, şirin yuxuda olmaq
xoş; rahat, lezzetle yatmaq menasında. [Qaraş] Mayanı şirin sə-hər yuxusundan ayıltmaq istəməyərək ehti-yatla geyinib çölə çıxdı. M.İbrahimov. Xasay şirin bir yuxudan ayılmış kimi geri qanrıla-raq anasına tərəf baxdı. Ə.Veliyev. Bülbül, fəğan etmə bu gecə yarı; Şirin yuxudadır hələ nazlı gül. N.Refibeyli.

ŞIRINCƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Bir az şirin, azca şirin, şirin-teher. // çox şirin. Aşıq şirin camalım; Versin şirin cam, alım. Qonşuda bir qız sevdim; Odur şirincə malım. (Bayatı). [Kerbelayı Tapdıq] şirincə yuxuda idi. Mir Celal.

ŞIRINDIL(LI) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Xoşdanışan, dilişirin, gülerüzlü. Şirindil qız.
[Rehim bey] dün-yagörmüş
. naçalnikləryanında xidmət etmiş, şirindil, zərif, gödəkboylu, altmış sinnini öt-müş bir kişi idi. Ə.Haqverdiyev.

ŞIRINHAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax şirintəhər.

ŞIRI-NƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fars.]
Erkek aslan.
məc. Teşbeh meqamında işlenir. Mənəm şiri-nərtək meydanda gəzən; Xışm ilə düşmə-nin bağrını əzən. "Koroğlu".

ŞIRINQOVURMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Kişmiş, qaysı, alça qurusu ve s. ile hazırlanan xuruş. Şirinqo-vurma plovla yeyilir.

ŞIRINLƏNDIRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Şirinlendirmek"den
f.is.

ŞIRINLƏNDIRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax şirinləşdirmək. ŞIRINLƏŞDIRMƏ "Şirinleşdirmek"den
f.is.

ŞIRINLƏŞDIRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Şirin etmek. çaya
qənd salıb şirinləşdirmək. Xəmirə şəkər qatıb şirinləşdirmək.

ŞIRINLƏŞMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Şirinleşmek"den f.is.

ŞIRINLƏŞMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Şirin olmaq, şirin dad
vermek. Xəmirə şəkər qatıldığından şirinləşdi.
Daha şirin olmaq. Meyvələr dəyib şirin-ləşdi.
məc. Sertliyi, qabalığı atmaq, xoşsifet, şirindil olmaq. Danışığı şirinləşib.
Bülbü-lün qarşısında açıl, şirinləş; Qızılgül kimi.
M.Müşfiq.
məc. Daha da qızışmaq, daha maraqlı
olmaq, canlı olmaq. [Ata:] Söhbətimiz çox
şirinləşdi. Ə.Haqverdiyev. Söhbət şirinləşir
və uzanırdı. H.Nezerli. Həbib çay içir, Gö-
zəl fındıq sındırır, söhbət həm qızışır, həm də
şirinləşirdi. Ə.Veliyev.

ŞIRINLƏTMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Şirinletmek"den f.is.

ŞIRINLƏTMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax şirinləşdirmək.

ŞIRINLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Şirin şeyin halı; şirin dad; dadlılıq, lezzetlilik. Şanı şirinlikdən boğazı yandırır. // Dad, lezzet. Şirinliyindən adam doymur.
məc. Semimilik, mehribanlıq. Bu şirin-lik ki, var mabeynimizdə yar ilə, Seyyid! Əgər bilsə qiyamətlər qopar başına Fərhadın. S.Ə.Şirvani. // Zövq, sefa, lezzet. [Qüdret] ailə həyatının şirinliyindən doymadığını sözdə arvadına bildirməyi artıq bilib susdu. M.Hüseyn. Sərvinaz ona elə bir ifadə ilə baxdı ki, elə bil dayısı oğlunun öpməyində bu qədər şirinlik olduğuna təəccüb edirdi. İ.Əfendiyev.
məc. Zeriflik, incelik, yapışıqlıq, üreye-yatma. [Zeynalın]
.səsində dinləyənlər üzə-rinə bir musiqi təsiri buraxacaq məlahət və şirinlik yoxdu. S.Hüseyn.
məc. Xoşluq, semimilik. Qızın üzündə şirinlik var.
0 Şirinlik içilmək
bax şirni içilmək ("şirni"de). Şirinlik içilən axşam qonaqlar mübarəkbadlıq edib dağıldılar. Mir Celal. Şirinlik (şirinliyini) vermək
şirni vermek, şirni paylamaq. Nişanın şirinliyini vermək.
- [Sehnebanı:] Ələsgər, paltarın mübarək olsun; nə yaxşı da yaraşır, gərək şirinliyini verəsən. "Aşıq Əlesger ve Sehnebanı". Ağız şirinliyi
el adetince xeyir işde camaata pay-lanan, verilen şirni. [Xudayar bey qoca ki-şiye:] Qəndi gətirmişəm qazı ağaya. Bir xeyir işimiz var. Bu da ağız şirinliyidir. C.Mem-medquluzade.