Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

QƏHVƏDAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. qehve ve fars.
..dan] İçinde qehve demlemek üçün qab. Qəhvədandan stəkanlara qəhvə tökmək.

QƏHVƏXANA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. qehve ve fars.
..xane] Qehve içilen yer, kiçik yemekxana. Xudayar bəy oğlanın dalınca daryol ilə gedib girdi qəhvəxanaya. C.Memmedquluzade.

QƏHVƏYİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Qehve rengli, boz ile sarı arasında olan reng. Qəhvəyi parça.
[Reis] tünd qəhvəyi rəngli yun parçadan frenç və şalvar geymişdi. İ.Əfendiyev. Fələk qəhvəyi suda əks etməz, bu bəllidir... Şehriyar.

QƏLB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
ürek (adeten insanın daxili alemi, onun hisslerinin, teessüratının, ehvali-ruhiyyesinin simvolu, remzi tezahü-rü menasında işlenir). Bu təsadüf onun qəl-bində bir etimad oyandırdı. M.Ə.Sabir. Ha-man qız bütün səyahətçilərin qəlbini özünə məftun etmişdi. M.S.Ordubadi. Xavər yenə qəlbində sonsuz bir rahatçılıq və səadət duy-du. M.İbrahimov. // məc. İnsanın heyat meq-sedi, idealı, onu yaşatdıran amil menasında. [Hüseyn:]
.Səhnə mənim məqsədim, idealım və qəlbimdir. S.Rehman.
məc. Bir şeyin esas hissesi, en mühüm yeri, merkezi. Bakı Azərbaycanın qəlbidir.
0 Qəlb yoldaşı
sirdaş, ürek dostu, se-mimi dost. Ancaq həyalı bir qız mənə qəlb yoldaşı ola bilər. Mir Celal. Qəlbi incimək
incimek, xatiri qırılmaq. Demək bu hali-zarı ol güli-rüxsarə müşküldür; Məbada in-ciyə qəlbi, bu dərdə çarə müşküldür. S.Ə.Şir-vani. Qoy bədənim rahət olsun, amma qəl-bim inciməsin. C.Memmedquluzade. Qəlbi sevinmək
şadlanmaq, ferehlenmek, se-vinmek. Məni görər-görməz sevindi qəlbi; Dedi ki, atana məndən salam de. S.Vurğun. Qəlbi sıxılmaq
üreyi sıxılmaq, darıxmaq. Əgər istəyirsən ki, uşağın qəlbi sıxılmasın, onu çağır bura və xoş dil ilə onu danışdır. C.Memmedquluzade. Qəlbi sınmaq
bax qəlbi incimək. Qəlbin sınmasın, nigaran da qalma. M.S.Ordubadi. Qəlbi vurmaq
üreyi işlemek, sağ olmaq, yaşamaq, var olmaq. Bir səs duydum qələm əldən düşüncə:
Mənim üçün qəlbin vursun ölüncə.. Ə.Cavad. Qəlbi yanmaq
üreyi yanmaq, son derece yazığı gelmek, acımaq. Qəlbim yanar, ona deyə-rəm: "Ay yazıq çocuq! Sən sevgili vətənci-gimin gül fidanısan". A.Sehhet. Qəlbi yaralı
derdli, kederli, üreyinde derdi olan, felaket üz vermiş. Ey qəlbi yaralı, fikri pərişan; Qəlbindən keçəni qorxma, de gəlsin. B.Vahabzade. Qəlbindən keçmək
üreyinden keçmek, ummaq. Salatın bu ha-disədən sonra anasının qəlbindən keçənləri bilməsə də, onun sakitləşməsinə sevindi. İ.Şıxlı. Qəlbinə dəymək
1) incimek, pert olmaq, qelbi sınmaq; 2) incitmek, üreyine toxunmaq, könlünü qırmaq. Biganə ilə gəz-mə, dedim, qəlbinə dəydi; Cana, nə bilim, sən bu qədər dəymədüşərsən? Ə.Vahid; Sallanıb-sallanıb özünü öymə; Elə süzgün baxıb qəlbimə dəymə. Aşıq Əlesger. Qəlbi-nə girmək
birinin ürek sirrini bilmeye çalışmaq. Qəlbinə toxunmaq
bax qəl-binə dəymək
ci menada. Toxunma qəl-binə avarə gülün.. X.Natevan. Qəlbini aç-maq
birine inanaraq üreyini açmaq, üre-yindekileri açıb söylemek, ürek sirrini açıb demek. O zaman qəlbini bizə el açar; Oz ürək sözünü deyər doyunca. S.Vurğun. Qəl-bini ələ almaq
könlünü almaq, xoş söz-lerle dile tutmaq, şirin sözlerle razı etmeye, etimadını, mehebbetini qazanmağa çalış-maq. [Geldiyev] axırda qızı mehriban danışdırmağı və beləliklə, bəlkə qəlbini ələ almağı kəsdirdi. Mir Celal. Qəlbini qırmaq (incitmək)
bax qəlbinə dəymək
ci menada. Qəlbini ovlamaq
ele getirmek, diqqetini celb etmek, mehebbetini qazan-maq, özüne meftun etmek. Operanın açılışı gecəsi istəklilər lojada əyləşdikləri zaman, Hədiyyə qət etmişdi ki, Kiçikxanım Nərima-nın qəlbini ovlamışdır. Mir Celal. Qəlbini sıxmaq
üreyini sıxmaq, darıxmaq, qem çekmek, fikir çekmek. Babalın boynuma, get fələlik et, qəlbini sıxma! M.Ə.Sabir. [Mir Paşa:] Əziz gedib deyə, çox da darıxma; Fi-kirlər eyləyib qəlbini sıxma. Z.Xelil. Qəl-bini sındırmaq
bax qəlbinə dəymək
ci menada. [Nizami] Fəxrəddin barəsində düşünür və onun qəlbini sındırdığı üçün peşmançılıq çəkirdi. M.S.Ordubadi.

QƏLBAÇAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ürekaçan, xoş, gözel. Oz-özünə aşıq deyən hər kəsdə; Qəlbaçan səs, şirin söhbət gərəkdir. Aşıq Beyler.

QƏLBƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf [ər.] Can ve könülden, ürekden, semimi olaraq. Qəlbən bağlı ol-maq. Qəlbən sevmək. Qəlbən sizə hörmətim var.
Vətən həsrətiylə külə dönmüşəm; Qəl-bən ağlasam da, şad görünmüşəm. B.Vahab-zade.

QƏLBİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. məh. Yüksek, hündür, uca. Qa-zamat istidir, yata bilmirəm; Barısı qəlbidir, aşa bilmirəm. "Qaçaq Nebi". [Qehreman] ötən qış çovğunda qəlbi bir ağacdan yıxı-lıbdır. S.Rehimov. Uzaqlarda görünən
qəlbi dağların üzərindəki buludların min rəngə boyandığı zaman Sərvinaz
. tarlanın qırağına çıxdı. Ə.Veliyev. // Is. mənasında. Hündür yer.
.Xanımlar əllərində uzun ağac, ucunda ağ dəsmal, duracaqlar qəlbidə. N.Vezirov.

QƏLBİDAŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Daşürekli, rehmsiz, in-safsız. çalış ki, bir güllən çıxmasın boşa; Dəysin o faşistə, o qəlbidaşa. S.Rüstem.

QƏLBİQARA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve is. Her şeye, her kese şübhe ile baxan, heç kesin xoşbext-liyini istemeyen, her şeyde bir pislik gören; xain ürekli. Hər qəlbiqara nakəs ilə eyləmə ülfət. S.Ə.Şirvani.

QƏLBİQARALIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qelbiqara adamın keyfiyyeti.

QƏLBİQIRIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. İncimiş, küskün, üreyi bir şeyden sınmış.

QƏLBİLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qelbilenmek"den f.is.

QƏLBİLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. məh. Yükselmek,
ucalmaq, yuxarı qalxmaq, yükseklere qalx-maq. Mən aşiq qəlbiləndi; Ay doğdu qəlbi-ləndi; Nəyə desən and içim; Bu qəlb o qəlb iləndi. (Bayatı).

QƏLBİLƏŞDİRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qelbileşdirmek"-
den f.is.

QƏLBİLƏŞDİRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. məh. Yükselt-
mek, ucaltmaq, yuxarı qaldırmaq.

QƏLBİLƏŞMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax qəlbilənmək.

QƏLBİLƏTMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. məh. Yükseltmek,
hündürleşdirmek. Baş altını qəlbilətmək.

QƏLBİNAZİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif üreyiyumşaq, rehmli, şefqetli, her şeyden tez tesirlenen. Qəlbi-nazik adam.
Ozün çox qəlbinaziksən, ha-mını da elə bilirsən. M.S.Ordubadi.

QƏLBİNAZİKLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. üreyi yumşaqlıq, şefqetlilik, şefqet.

QƏLBİR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

QƏLBİRLƏMƏ ve s. b ax xəl-bir, xəlbirləmə ve s.

QƏLBİSINIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax qəlbiqırıq.

QƏLƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər.] bax qala.

QƏLƏBƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Qalibiyyet; mühari-bede, döyüşde tam müveffeqiyyet. Qələbə bayramı. Düşmən üzərində qələbə. Qələbə ilə qayıtmaq.
Bir şey uğrunda mübarizede elde edi-len müveffeqiyyet, mübarize neticesinde bir şeyin tam heyata keçirilmesi. Tam və qəti qələbə. Istehsalat qələbələri.
Qələbə bayrağı qaldırıb yenə; Əmək cəbhəsinin qəh-rəmanları. O.Sarıvelli. // Yarışda, oyunda, mübahisede ve s.-de üstünlük, böyük nailiy-yet, müveffeqiyyet. Futbol oyunu neftçilə-rin qələbəsi ilə nəticələndi. □ Qələbə qa-zanmaq (əldə etmək, çalmaq)
qalib gel-mek, üstün gelmek. [Dilarada] ədalətin, haq-qın qələbə çalacağına möhkəm bir etiqad vardı. M.İbrahimov.
"Qələbəsindən" şeklinde köhn.
üs-tünlüyünden, çoxluğundan, artıqlığından, şiddetinden, çox olmasından, tesirinden. Mü-nəvvər məcburiyyətin qələbəsindən bozar-mış anasının qabağına düşüb getməyi ix-tiyar etmişdi. M.S.Ordubadi.

QƏLƏBƏLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. İzdiham, tünlük, basabas; çoxlu adam olan yer. Əhmədli kəndinin mey-dançası çox qələbəlik idi. H.Nezerli. Böyük qələbəlik içində Rüxsarə onların hər ikisini gözdən itirir. S.Rehimov. // Sif. menasında. Bu, Bakının mərkəzi küçələrinin ən qələbəlik və gur saatlarından biri idi. Ə.Əbülhesen.

QƏLƏBƏND : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər. qele ve fars.
..bend] bax qalabənd.