Multilingual Turkish Dictionary Turuz Dictionary

İTİ : Turuz Dictionary

acıq. (# idi: iyi: açıq).
idi. igi. iyi.
tovaş. hovaş. yeyin.
tirqov. yeyin. səri'. iti dəbəşən. səri', hərəkət edən.
yelgin.
aşta. (# asta: yavaş).
ivsə. tez. tələsik.
itiz. qurd. yeyin.
kəsici. aşur.
atüstü. çalt. cəld. tez. fori.
atüstü ged gəl.
acar. canlı. qımıldaq.
acar batur: acar alp: acar alpər: çox iti, başarıqlı iğid.
çıtal. ildam. yeldam. şədid.
ütgür. itgir. kəsgin.
yelin. yeyin.
aşaz. (# asaz: yavaş).
çalağ. tünd. şədid.
çalağar çabıq.
çalıq. acı. (dalığ > təlx).
çapğın. yeyin.
çapğın yeriş.
aşqın. tünd. dal.
dal acı.
sərüsseyr. tiz. tez. tünd. aşğın.
kəsici. kəsgir. ötgir.
kəsgir soyuq.
yalav (tiğə) kimi kəsgir.
ayaqlı. çaput. səri'.
ayaqlı at.
ayaqlı maşın.
ayaqlı ged ayaqlı gəl.
qıpsar. qıvsar. qıvcar. çapuq.
iti. itik. ütük. ötük.
ütük qılınc qının biçər, ötük (iti) sirkə qabın.
atıq. tez.
atıq ol: tələs. tez ol.
ötgür.
iti yoluğan: ötgür yoxumlu.
yarğun. yarğın (yarıb keçən. iti qaçan at). çapar. çabıq.
itik. tovun. yeyin. sürətli.
yaman (yanam).
dirik. çirik. çevik.
tazı. çalıt. tazğan. tozğan.
tez. dirik.
dirik gəl.
oxar.
oxar yağur.
acar.
tir. tov.
yaxıl. odlu.
çağır. tizək..
toxay. tünd. tünüt.
qonqırt. tünd.tirə.
ağşıl qonqırt: açıq tünd.açıq iti. (ağşıl: açıq).
çala. tez. çabıq.
çala gəlin.
çalasin. qıvraq. zirək.
çalasın qılış: iti rəfdar.
çalasın uşaq: zirək uşaq.
qırvax. qıvraq. tez. yeyin.
yelli
yelli gedən, tez köçər. yelli qalxan, tez çökər. (köçər: keçər. gedər) (çökər: batar. düşər). (hızlı yanan, tez sönər). (yelli durma, yel alır).
acığ. azığ..
bat. bət.
çağır. çığır. kəsgin.
çağır səs: kəsgin, incə səs.
bassa. basda. birdən. yeyin. tüt. (# yassa: yasda. asda. yasıca. yassıca. yavaşca).
bassa oturdu: birdən oturdu.
bassa yürən yorulmuş, yassa yürən yorulmaz.
sox.
çiv.siv
{(> çuvaluz. cıddan. çaman. çalaman. şıltaq. iti, yelkən olan.
çaman ördək ir uçar. (ir: tez). (çaman ördək: çuvaluz ördək)}..
aca. acar {işlənməmiş, aşınmamımış (solmamış)}.
aşıqlı (aşıqmaq). tələsik.
ayaqlı. yeyin. əzmli.
yola çıxdın, yaraqlı, iş başladın, ayaqlı..¶-küçə iti, qapı bəkləməz (güdməz). (küçə iti: çarşı iti-sokaq iti).¶-iti, yelkən olan: çaman. çalaman. şıltaq. cıddan. çuvaluz (çiv.siv: iti).
çaman ördək ir uçar. (ir: tez)
.¶-Iti su axını: sal. sel.¶-iti, yırtcı baxış: didəcər baxış.¶-yügürən iti, sevəməz tilki.¶-iti, çığıldayan səs: çatlaq. cırlaq. ¶-iti, kəsərli qılıc: çalım.¶-iti iti: acı acı. bağır bağır mağıl mağıl-iti iti, acı acı baxmaq: bağır bağır baxmaq. açıq açıq, bər bər, bəl bəl baxmaq..¶-iti, sarp, şığıcı quş çeşiti: yalçın. laçın.¶-baldan dadlı, duzdan çor (iti)..¶-iti itiz olan ov iti: tazı. tazıq. tizik..¶-iti itiz olan ov iti: tazı. tazıq. tizik.¶-av iti: zağar < şağar..¶-ucu iti olan: sivə..¶-çox iti, tünd: qoyan. şədid..¶-çox iti, zirək: suvart..¶-uzun, sivri iti olmayan: küt..¶-iti gedən: yürtə. yürük. yürtəyən..¶-av iti: qopay köpək..¶-incə, iti, çınlı (ekolu) səs: cınğ. cırınğ..¶-çox iti keçən: tozanğ. dəvamsız.
tozanğ yaşam..¶-itiliyə görə yavaşlıq, yumşaqlıq: yasrım..¶-iti üzaşağlıq: uçmar. (# ucmar: iti üzyuxarlıq)..¶-iti yerişli: iti gedən. çalbacaq..¶-çox iti, yeyrək, sürətlə: çalavaz. çalağuz.¶-qatı dal, iti baltasar. (baltasar: balta istər)..¶-İtib gedib, ol gənclik, izi yox, ol ocaqdan kül qalıb, közü yox..¶-iti dartışmaq:cərləşmək. harlaşmaq.
gəpləşik cərləşməyə döndü.¶
doğulan yerin əri ol, doyulan yerin iti yox. ¶-iti yaşıl: yəşmi.¶-iti axar: kürən.iti cərəyan

İTİ : Turuz Dictionary

ağruq. ağrıq.tünd.
ağruq boya: tünd, iti rəng.
batbay. batbəy. fovrən. səri'. yeyin. çabıq. çağan.
atar.atarqa. tünd.
onu atar qarşıldı.
attım.atlım. atamlı. atımlı. atıq. acır. yeyin. səri'.
çox atlım gedən yıxılmış.
atlımsız araba.
çalı. acı.
çalı tikanı.
çalısöz.
ötgür. içindən keçib gedən.
bətər.
bətər gəlir.
tirk.
ata sovğası tirk ötər, tez tükər. (sovğası
irsi).
incə, iti səs çıxartmaq: çınğatmaq. çınratmaq. (çılratmaq).
çanğırağı çınlatdı.
iti sürsen it girmez. (çox kirli ve pis evler, yerler üçün söylenir).
sevəni sevə bil, sevdiginə sevinə bil, sevdinsə çəkin saxla, iti dişlik gen boğazlıq dəh pozar. (çəkin saxla: həddin saxla). (dəh
dəng. dinclik)(dəh
dəng. dinclik).
iti gedsən yalnız ged, uzaq gedsən birgə ged.
iti beyin düşüncələr anğışır, orta beyin olayları dartışır, küt beyinlər kültələri artışır. (kültələri
kütlələri. qara elləri). (artışır: ardıca gedir. izlir)
bəylər iti hürəgən, atı yrəgən olur.
iti gedən: attım.atlım. yorqa.
çox tələsmək iti gedmək, uzun yolda gec qoyar.
iti qovub yerində yatıb. (yoxsul avara, yersiz yutsuz biri).
iti yel: tüpi. (bad. vad).
it iti ısırmaz.
olsa iti sirkəsi, qaba çıxar ditgəsi. (ditgəsi: didməsi. yırtması. yirtgəsi. itgisi). (aşırı itilik itgi verir).
oyaq biri, yuxuda biri, aparar iti. (yetərsizlik başlarda yetərlilik başımda , qovuşursa bir yerə, çatar işim göylərə). (bir kəsin işinin uvatlığı, umatlığı başqalarının yavatlığındanda etgilənir).
varlının iti yatmamış, yoxsulun siki.
iti gitməyə itmək: vərhovlamaq. quşqutmaq.
tünd, iti rəng: ağruq boya.
durumuna görə aşırı, iti, qaba davranan: xozu. xozuq. qozuq. qoztuq. qoztaq. güstax. {> qostax (fars)}. (< qozğanmaq).
iti təprəş, qımıl, hərəkət: yürüş. yürül.
iti qaçda tez uğra, dan atmamış gün batar. (ömür qısa).
iti qaçda tez yorul, yavaş yürü gec yorul

İTİ : Turuz Dictionary

-gur, iti götrülmək: guramaq. cummaq.
it birdən üstümə guradı.¶-iti ışıq: qışıq. şua. əşüəə

İTİ : Turuz Dictionary

qazır. qatır. qasır. qaqan. qırdıma. qırdırma. qıvcıv. qırval. qırvac. qıvral. qıvrac. cəld. çalıt. qurnaz. qura. zirək. zirəng. hızlı. qılav. qılac. ötüqüc. öttüc. ötrüc. çapıq. çapım. çevik. ötəbas. öcəbas.
ötəbas gələn ötəbas gedər.
ötəbas gəl:

İTİAYAQ : Turuz Dictionary

getgir. gitgir

İTİB : Turuz Dictionary

iti gələn, itib gedər. {hızlı sağan, tez keçər, tezcə qızan tez sönər. (sağan: sağanaq)}

İTİB : Turuz Dictionary

-itib, sürütləyib atmaq: sütrəmək. bərtərəf edmək.
sütrə gedsin

İTİB : Turuz Dictionary

bilgisizlik itib yoğalsa eldən, dinclik tutar korluğun yerin. (korluğun: korbaxlığın).
amac itib qurban olsa araca, güman qalmaz buyruq düşə aş aca. (buyruq düşə: qismət ola)

İTİB : Turuz Dictionary

-süzüb (sürüşüb, sıvışıb) itib gedmək: oyulqanmaq. oyuqlanmaq

İTİCANLIQ : Turuz Dictionary

duyğarluğ. tezgörənlik

İTİCƏ : Turuz Dictionary

-nərsənin üzərinə iticə cummaq, saldırmaq: qıjlanmaq. qıclanmaq. qıcqırmaq. şığırmaq. qıjqırılmaq. qıjqırmaq. qışqırılmaq. qışqırmaq. qopanmaq. qopunmaq

İTİCƏ : Turuz Dictionary

tavraq.
ündəb uluğ tabaru, tavraq gəlib yügrəqıl, qurğaq ilin bodun gör, qanda düşər qoydıqıl: səsləyən ulu tərəfinə, iticə gəlib yerişqıl, qıtlıq ildə xalqı gör, harda düşsə yıxılqıl (harda olsa orda ol).
tovlab ( < tov. tav) tovuq. çapıcaq. səriən.
üttərkən. ütgəri. ütəri. öttüc. ötrüc. çalçapıq. çapıqca. yeyincə. (ütgətmək. ütətmək).
yel kimi, iticə gedmək, qılınmaq: yelmək. yeləmək.
eşidən kimi yeləyib qaçdı.
iticə tullamaq: yeltələmək.
iticə, birdən püfləyək: tüpərək.
söğüt ağacının lülələnmiş qabığına, qamış içi kiçik saçma doldurub, tüpərək (iticə, birdən püfləyək) atılan arac: tüfək. tüvək (divan). ( < tüpəmək: iticə, birdən püfləmək)

İTİCƏ : Turuz Dictionary

aştırı. qırra. yeyin.
qurdun. itizək. yeyincə.
qup qurdun: çox iti. çox kurnaz.
qıvraği. çalağı. çaqqavi.
sürətlə. çaparıq.
tezgirə. tələsik.
tizov.
işlərini tizov qılıb getdi.
batlı. bətli.¶
iticə çapmaq: alqamaq. (alqovmaq). yılqamaq. yılqovmaq. selgəmək. yelgəmək