Multilingual Turkish Dictionary

Turuz Dictionary

Turuz Dictionary
AŞUTAN : Turuz Dictionary

yaşadan. çörək verən. covmərd. cəvanmərd

AŞUTAY : Turuz Dictionary

qədir bilən. qədirşinas.
aşutay kişi.
təşəggür.
aşutay!: təşəggür!. sipas!

AŞUTAYLIQ : Turuz Dictionary

qədir bilənlik. qədirşinaslıq.
aşutay kişi

AŞUTAYMAQ : Turuz Dictionary

aşutlamaq. aşqutaymaq. təşəggür edmək. minnətdarlıq edmək. qədirdanlıq edmək. sipasquzarlıq edmək. sağuclamaq. sağutaymaq. şükr edmək. (# daşutlamaq: daşutaymaq. nasipaslıq edmək. naşükrülük edmək. küfran edmək).
aşutayım: minnətdaram. təşəggürlər.
aşa aşutayım çox təşəggürlər.
aşutay!: təşəggür!

AŞUTÇU : Turuz Dictionary

arışçı. ortançı. boyunçu. boyançı. beyinçi > miyançı. sülh vərən

AŞUTÇUL : Turuz Dictionary

arışçıl. sülhsevər. sülhpərvər

AŞUTLAMAQ : Turuz Dictionary

aşutaymaq. aşqutaymaq. təşəggür edmək. minnətdarlıq edmək. qədirdanlıq edmək. sipasquzarlıq edmək. sağuclamaq. sağutaymaq. şükr edmək. (# daşutlamaq: daşutaymaq. nasipaslıq edmək. naşükrülük edmək. küfran edmək).
aşutayım: minnətdaram. təşəggürlər.
aşa aşutayım çox təşəggürlər.
aşutay!: təşəggür!

AŞUTLAR : Turuz Dictionary


aşutlar, qadırqalar, macəralar ardışı, cərəyanı: olaylar dizisi

AŞUTLI : Turuz Dictionary

olaylı. bolaylı. qadırqalı. macəralı

AŞUTLUQ : Turuz Dictionary

aşutluğ. kəsinlik. kəsginlik. azıqlıq. acıqlıq. biçinlik. biçginlik. qıtqalıq. qatqılıq. qətilik. qətiyyət. qət'iyət. yəqinlik. kərintlik. kərintilik. kərdərlik. oraqlıq. uraqlıq. orqanlıq. urqanlıq.
onun kəsinliyinə söola bilməz.
bu kəsginlik qarşısında kim ağzın açabilir

AŞUTLUQ : Turuz Dictionary

dosluq.
sülh.
tərki muxasimə. xəli silah

AŞUTUŞ : Turuz Dictionary

təşəggür edmə. minnətdarlıq. qədirdanlıq. sipasquzarlıq. şükrquzarlıq şükr edmə

AŞUVA : Turuz Dictionary


mənsizləsən hər nə gələr başıva, umduğun düşməz aşuva. (mənsizləsən: kəndivi, kim olduğun, ola bilgin unutsan)

AŞUVA : Turuz Dictionary


qələm çəkər qaşuva, ağu qatar aşuva, daşın salar başuva, yalançıdır bu evrən

AŞXANA : Turuz Dictionary

aşpəzxana

AŞYAĞLIQ : Turuz Dictionary

masa örtüsü

AT : Turuz Dictionary

yas. sər.
yaşı yas günə qurusun, qurqanı şehə çürüsün. (qurqanı: qurunu).
ağ at donu: sütqır.
aşağ dartan hər nə vardan ayrılmadan, uçuş oyun, qalxış duyun at başdan.
at altında axsamasın. (alqış).
at sürmək: (aydamaq) çapmaq. çapqızmaq.
yörgən at: yorqa at. (sürgən: yörgən. iritli. irtə. yorqa. yeyin. iti. hızlılı. əcələ. acil. tələsik).
alnında ağ axması olan sarı donlu at: ağşaq. axşaq. qaşqa. qaşqay. sürən.
damızlıq at, ayqır: sürüm. törüm.
at minənin, ət yeyənin, don geyənin, yol gedənin, dəd çəkənin, kef görənin, qut qapanın. (qut: baxt).
at, sığır kimi heyvanların dırnağlarının üst tərəfindəki gəmikçik: aşıq gəmiği. baqay.
dağda ular qurtları, at qulağın tavırdar. (tavırmaq: ititmək. tizitmək).
qaş üsdə göz yaparlar, atdan salıb ad yaxarlar.
ağamdan bir at isdərim, verirsə minər gəlirim, verməzsə, dönər gəlirim.
at qalxanı, coşunu: yançıq. döğüşdə atın iki yanın qapayan qalxan.
at sürüsü: atun. yılxı. (un: çoxluğu göstərən ək).
at yalı: yelən.
gənəlliklə çiğindən (omuzdan), at eşşəyin üstündən aşırılan iki taylı tobra: yanğaq. yenğək. çuxal. çuval.
ad tutmaq: yadanışmaq. yada salmaq. anmaq. anırqamaq. xatırlamaq.
durat at: təkcə durat da deyilir. uzun boyun at.
yağız at: ətləs boyalı, külsi at. ( yağız: al qara. alaboz. ətləsi boya. külsi boya).
ad, önəm, dad, bazar, rovnəq tapmaq: dadlanmaq. dadığlanmaq. satlanmaq. satığlanmaq.
at tut: atış tutuş: çaba yapa. çəkiş bəkiş. (gir o dar).
gəzinti, at, top yarışı üçün əkilmiş, becərilmiş yer: tapuğ. tapığ. patuq. çəmənlik.
toxa at. (tuqa. toxa: ərginib, yaşlanan).
yalpıdaq minilsə at, götün bağlar qat (pinə) {yalpıdaq: lüt. yar qoraqsız. qaraq yaraqsız. (zin o bərgsiz)}.
yüküvü at uçuzlan. (uçuzlan: yüngülləş).
çaparxanada anıq (hazır) dayanan yədək at: ulağ. ( < ulamaq: çatmaq).
at kimilərin boynunun dış yuxarı qoğzaq bölümü: yelkə. yeltə. yalqa. yalta. yələ. burda bitən uzun qıllara da yələk, yelək deyilir.
at yaltası yələksiz olmaz.
uzun boyun at
durat at: təkcə durat da deyilir.
sarğalı at: quyruğu rəhli sapla hörülmüş at

AT : Turuz Dictionary


kəmit!. götür. əkit. çıxart.
daşla.
əkməyi su tübünqə (dibinə) daşla, su betində (üzündə) gözlə (izlə). {iyiliyi su dibində kəmiş, başında dilə. (dibində: ayağında, altında). (kəmişmək: əkişmək. gəmişmək. gömüşmək. quylamaq)}. (əkməyi suyun tübünə (dibinə) at, betində (üzündə) topla). (elə iygilik isdə).
əkmək su dibində qalmaz, suluq odun yanmaz. (suluq: şeh. nəmli)
ad çap: kəsimlik. soyad. şöhrət. familya. fəmilya.
at quyruğu tükü: qılçar
at qılından yapılmış quş duzağı: qılcan. qılıcan.
at yarışdırmaq: qılavlamaq
gedəni at, sayqıva sayqı. unut itsin.
qazaq ''qarşıtı'' olaraq özəlliklə aravad ağızlı kişiyə verilən ad. birinin gücü, etgi, basqı, təzyiqi altında qılan, işləyən, olan, sözündən çıxamıyan kimsə. qılıbıq.
ad çaplı: soyadlı. kəsimli. şöhrətli. familyalı. fəmilyalı.
at boynun burub yuxarı qaldırıb, başın aşaqı bükmək: gərdən qırmaq.
atın gərdən qırması atçılara çox bəğənilir.
iplikli at çulu: keçər.
hər nəyə öğrəşilir, dərdlərə, ağrılara öğrəşmədən at!.
pis arvaddı, ağrıyan dişdi, yaman at, birin boşa, birin çəkir, birin sat.
əkməyi suyun tübünə (dibinə) at, betində (üzündə) topla. {iyiliyi su dibində kəmiş, başında dilə. (dibində: ayağında, altında). (kəmişmək: əkişmək. gəmişmək. gömüşmək. quylamaq)}. (əkməyi su tübünqə (dibinə) daşla, su betində (üzündə) gözlə (izlə). (elə iygilik isdə).
əkmək su dibində qalmaz, suluq odun yanmaz. (suluq: şeh. nəmli)
dolanbac araclara verilən ad: gəlbəri. gəlvəc. girdil. gildir.
ər arvad birbirindən söz edərkən, işlətdikləri taxma, ad: kəndi.
gəmə, ovsara gəlməz at: qəmalmaz. qartlanqaz.
at sırtı: gəriz. geriz.
at beli: ayın çiğnindən sağırına dək uzanan yeri, onqurası. gəriş. kəriş.
gəriş yağrı (yarğı) oğula qalar: at belinin yarası hələ hələ düzəlməz.
at soluq yollarına oluşan kəsəl, xəsdəlik: kətəv

AT : Turuz Dictionary

at!.
çıxart. durut. qalxıt. qaldır. yüksəlt.
məşhurlat. tanıt.
artıt. əlavə ed. böyüt. güclət.
baş vermək, başlat. doğ (günəş).¶-ad verilmiş: adaşmış.¶-yadlar girəli, doğmalarım yad olmuş, doğmalıq qurqaca bir ad olmuş.¶-yamdan (çaparxana) götürülən ''yədəklik'' at: çapqa.¶-at getdi qaldı qatır, dünya sona çatır. (qapı bir dabanda dolanmazmış).¶-yorqa at: eşgin. əşgin

AT : Turuz Dictionary

ad. kölgə. iz. nişan.
kölgə sənin köləndir, sən kölgəvə yox kölə.
kimi vardır kölgəsinin ardında, kimi vardır kölgə onun dalında.
qalxış qaldır əngəli, at yiyəsin meydan səni gözləyir. (qalxış: cürət ed. cəsarət ed. təşəbbüs ed). (əngəli: manei)
yalbırdağ minilən at həmməşə yağır olur. (yalbırdağ: yalfırdağ. çallac. çallağ. çalpaq. çıplaq. çəllək. səllək. donsuz). (yağır
beli sürtük yara)
at kimi heyvan biləyi, dırnağın üst bölümü: buxalıq. buxoluğ. buxovluğ. büklük.
at aldını qarar, eşək astını. (aldını qarar: qabağına baxar).
. atadırsa tay, at dinər, ərirsə oğul, ata. (atadırsa tay: böyüyüb at olursa dayça). (ərirsə: ərikirsə: kişi olsa). (dayça böyüyüb at olursa, at dincəlir, böyüyüb kişi olursa oğul, ata dincəlir).
bir taxa bulan 'bir at üç taxa gözlər'. (taxa
nal).
illər ötər, aylar keçər, gün savar, eykuluqdan, yamanlıqda ad qalar.
ad qoymaq: engiləmək. nişan atmaq. mark vurmaq.
birəvnin qızı xallı, götü ballı, atı yallı görünər. (birəvnin: birinin. bir kimsənin. özgə birinin).
. yol yürənin, iş yapanın, at minənin. (yolu yürən, işi yapışan bitirmiş). {yolu yürən yenər, işi yapışan. (yenər: qutarar)}.
belədə qalmaz.
at gedibdə qalırsa qatır, dünya sürər sona çatmaz.
ilandırsa əz başını, yavadırsa at daşını.
ər iyidin könlündə, yəhərlənmiş at yatar.
yüyən görməz, yəhər minməz, arpa yeməz at olmaz, pul qazanmaz, xanım gəlməz, ev olmaz.
at uçub alan qaldı, igit köçüb san qaldı, gəlcəklərə öğüc qaldı. (öğüc: ibrət).
ağ at bilən qara at, birbirinin izində, birbirini qovalar tüm yaratıq gözündə. (tapmaca). (gündüz. gecə).
yemişin gördün ağacın at. (itginin yarısından qayıt).
at ölür taxa qalır, igit ölür yada qalır. (taxa: nal) (yada
xatirə).
kişi vardır ölüb gedmiş ad qoymuş, kişi vardır ölüb gedmiş dad qoymuş.
kül at küllük, gül ək güllük.
bilmirsə biri tutar daşı , sil könüldən at o taydaşı. (tutar daşı
məhək daşı). (dəyər verməgin bilməyirsə biri, yaramaz ona heç kötüdən iyi).
bu at bu alan, gözlür yuların alan. (odlu aşım isti qab, qala odun qaynasın). (mən yasın (hazıram. mən yöndən hər olası yerində), səndə çalış, payın qoy, doğrulsun). (məndən bu dərək, qalan sizdən).
ağzındakı doğma dilin kəsib at, özgə dilə ağız qatıb olub tat.
türkcəmizə qarışsa, yaban dili olar tat, qara qatıq qanmazları, kəltə beyin tulla at. (qara qatıq qanmazları: qəliz yoğun, gobudları). (kəltə
güdə).
keçən ölmüş, köçən ötmüş, esindən sil, içindən at. (esindən: anından. xətrindən)
at bilməyən ayqır verib bayqır alar. (bilməyən: tanımayan) (ayqır
kökən (əsilli) at). (bayqır
yabı).
at görməyən at görsə çapar çapar öldürər.
daşqanı at çəkər, kölgəsin it.
daşqanı at çəkər, kölgəsin it.
yaramaz birin.
arpaya qatsan at yeməz, kəpəyə qatsan it yeməz.
dosdunisə ver gedsin, dos değilsə at gedsin.
at izini tay basar. (tay
dayça).
ağ qara yaşqasını gözdən alıb ellərə at. (yaşqasını: pərdəsini). (ellərə
yadlara). (çevrəvi, dünyavı ağ qarıya bölmə).
yalan dünya, gələni qardaş tutar gedəni yad, içindən at.
oylan ayt, bəlgit at. (düşün gəpir, nişanla at).
beyindaşsa yoldaşan, yardaşlaşıb yoğuşlan, daşbeyinsə bir tanış, üzmə kəndin at daşın. (yoğuşlanmaq: (yaxınlaşmaq. səmimiləşmək). (daşbeyin: kütbeyin. daşqafa. beyni donmuş. huş eləməz). (beyindaş: oydaş. fikirdaş).
daş atana , çörək at, narla belə , heyva at, bir tikəni qanmıyan, məncə yavaş, yaddan at !.
qapıldınsa aldışa, yaramırsa at dışa. (bir alışqanlığın asığı düşüğü yoxsa, dışarı tuulamalısan) (asığı düşüğü: karı uyqunluğu, faydası).
dan tez atmış bu gecə, gözləməyə yoğdu öğün, başın at yat günüzün, gündə batar, axşam olar. (öğün: çağ. zaman. növbət).
olub yaraqlı at belində, doğrusunu, doğru de.
sevgiyə yad könüldən at.
qaykişidən dilərsən dilək, diləyin çatmaz, kişini kəmsidən kişilik qanmaz, bulanıq əsgi oda at yanmaz. (qaykişidən: nakişidən). (bulanıq: mundar).
edişən singir könül, candan pozarmış könlünü, bağlımazdur! at gedə, qalsa üzərmiş könlünü. (singir:qəbristan). (bağlımazdur: bəfasızıdır). (könlün anılar gömlüyünə çevirən, yaşamdan olur).
bay eşək minsə at görünət, yoxsul atı eşək.
qızlı evə qırx at bağlanar.
on aylıq at balası: dayça.
balama qurban dayçalar, balam haçan əl çalar.
altı aydan oniki aylıq dayça, at balası: daylaq.
sevgiyə yad, könüldən at.
dayça ösür at olur, fasca ösür tat olur. (ösür: böyür. böyürür).
bir çivi düşəli taxa düşdü, taxa düşəli , bir at düşdü, at düşəli , bir igid düşdü, igid düşəli , bir döğüş batdı, döğüş batalı, bir ölkə batdı, həpsinə ucub tosun çiviçi. (tosun: naşı. iş bilməz). (ucub: nədən. bais).
gəvşəklərdən ad qalmaz, igidliklər edənlər, dəliqanlı adlanar.
verilmiş , tanılmış ad: ayama < atama. adama.
səndə kəndi düşünü yap. gəlcəyin dart, artığın at.
ad adal: ism sifət.
qalsa tək başın, at yaman daşın. (yamanla dosluqdansa, yalnız qal)
at aldınsa yorqa bilən yüvrük al, arvad aldın duzlu bilən uslu al.
atacaq daşın, at uzaqlara bildiyin dərək, tutduğun yolu bitəcək sonu gedəsin gərək.
od olmasa aş pişməz, arpasız at dağ aşmaz
at təpirməz, ilan soxmaz deyilməz.
yəhər gedmiş at qalmış, üzgü gedmiş iç qalmış. (üzgü: üzü. surəti)
yəhər gedsin at qalsın, üzgü gedsin iç qalsın. (üzgü: üzü. surəti)
qapmaz it, təpməz at demə.
at qazanır eşşək yər.
yularsız at yiyəsiz qalar.(yularsız: cilovsuz)
sevərsin sev atarsın at, tutarsın tut, sevilmək gözləsən itmişdə qoy baxdın. (itmişdə qoy
azmışda qoy)
yarava yağu dart , quyruq yaman, kəsib at. (yağu: mərhəm).( dart. sart. sürt). {dərtlərivə dərman, işlərivə yolağ bul, quyruğun belə daş olsa yolunda, kəsib at. (yolağ: tədbir)}
damızlıq at:. ayğır. asqır. baraq. bağaq. güllük. (dumuzi (sumer): tingə. uşaq)

AT : Turuz Dictionary

(at qulağı).
qayçı qulaq qamış qulaq: ucu çovlu, dik qulaq. ¶-at gözündən yaşqanı, girdir başın oldağlara, görgilən keçmişləri gəlcək günə yordav qıl. (yaşqa: tutu. pərdə) (oldağlara: olanlara. veqeiyyətlərə). (yordav: yoldav. çara. olçat. çıxış (yolu). tədbir.). ¶-atın dal qıçının iç üzü: qandız. yamız

AT : Turuz Dictionary

-açıq qəhveyi at donu, boyası: kəsdənə doru. ¶-atların ayağında çıxan, buynuzsu bez: kəsdənəcik. ¶-ad taxmaq: ad qoymaq. ¶atdan salıb ad yaxarlar. kəndivə güvən. ¶-yaxşıdan ad qalınca, yaman pozar dadını. {yaman, yavalıq yaxşıları izib əzməkdən dinc klmayacaqlar). (izib əzməkdən: izləyib əzməkdən)}. (iyiləri heçan (heç çağan unutamayız. iyilərin keşiyi tutmalıyız, yaman ocaq başında)

AT : Turuz Dictionary

ad. başlıq. ¶-it çaxırı, ata dəğər, at çaxırı itə dəğməz. (itin yügürəni, atın yürüyəni. vəhşi). ( qudurqan at, tulla at). (çaxır: qızarmış. qanlı. gözü qanlı hirsli, acığlı. vəhşi).¶-at yalı: atın ənsəsində uzanan sıra qıl.¶-at eşşək poxu: qomuq.
at qomuqladı.¶-quş qanadından, at dırağından uçutlamaz. (uçutlamaz: uçut almaz. kira almaz).¶-atı at yanında bağlasanğ, soydaşmazsa, suvdaşar. (suvdaşar: tavtuşar. tüvtəşər). (suv: suy. davranış. tüvarış. xulq. xuy).¶-çivi çalı, çal atı, at atlını yürüdür. (çalı: nalı).¶-gör eşit iylə, dişlə dad toxun, on kərə tuşla, birdin at oxun.¶-yaman arvad, yaman qonşu, yaman at, birin boşa, birin boşla, birin sat.¶-urcağın bilsən, at. (urcağ: hədəf tutulmuş. nişana).¶-ad yazdıran: bitilən. yazılan.
bu yarışa bitilən olmadı.¶-onqat at, kövnə çul. (onqat atsa, kövnə çulda bəlgürür). (onqat: bacarıqlı. güclü). (kövnə: > köhnə).¶-yaman arvad, yaman qonşu, yaman at, birin boşa, birin boşla, birin sat.¶-boş at. özbaş at

AT : Turuz Dictionary

ad. sav şöhrət.
qıs kişi savı (adı. şöhrəti), yörüklü olmaz: qıs kişi say yoruqlu olmaz: (pəxil, qıtmır, adlı keçərli (nifuzlu, e'tibarlı) olmaz. bunu pəxil kişiyə əlaçıqlığı öğüt vermə üçün söylənir)..¶-ad qoşqamaq: ad qoymaq.
ad qoşqa: ad qoyqa. ad qoyma..¶-xoca deyir.-dedigimi yap, yapdığımı at. (sözümə bax, işimə yox)..¶-at takanır, eşək butun qaldırır. (at takanır, eşək butun götürür). (at takanır, eşək qıçın qaldırır.)

AT : Turuz Dictionary

-at qılığına iyəsi, cocuğunkuna anası yetik. (qılığına: xəsiyətinə). (yetik: varid)..¶-at ılxısı, köpək yığnası..¶-at sürmə öğrəşən uşaqları, ata bağlama biçimi: çalbət..¶-işi başa düşüncə, at suyu gəməli içmiş, iğit suyu çizməli keçmiş. (işi başa düşüncə: iş gərəkdiyində).¶-yeyimli at armaz. (yeyimli
yeyəcən). (armaz: əldən düşməz)..¶-at mürəbbisi: axtaçı axtaçı (< əkdəçi: öğrətici. mürəbbi)..¶-it quyruğundan, at yalından qarır..¶-ana dilin itirən qarabaş, ad tapanmaz olar külbaş..¶-asqıda götürülən at. (rikabi). yədək. kütəl. gütəl. (bax > qütəl)..¶-at arıtmaq yorqat, yurt arıtmaq gücqat. (arıtmaq: yaxcı qılmaq. əkitmək. tərbiyət edmək). (yorqat: qolay). (yurt
el. xalq). (gücqat: çox güc)..¶-kişi vardır kişiliyə ad qoyar. (kişiliyə yeni yön, açı gəliştirər)..¶-düşmanından sovğat, üzünə baxma at!..¶-xoca deyər.-degimi yap, yapdığım at. (sözümə bax, işimə yox)..¶-at yürüşdə, qurd yırtışda, ər gürəşdə, batır savaşda