Multilingual Turkish Dictionary

Turuz Dictionary

Turuz Dictionary
AT : Turuz Dictionary

yan. tərəf.
kimin atına: kimin tərəfinə..¶-at atalı: kamilən bir, eyni..¶-ad qoymaq: ad qoşmaq..¶-qazanat. qazan at. güclü, daynaqlı at..¶-ad tutmaq:
adın çəkmək.
doğum günü, ad günü tutmaq..¶-adı çavı çıxmaq: adı çıxmaq..¶-adı çəkilmək: anılmaq. çağrılmaq. oxunmaq..¶-adı qurusun: adı batsın!..¶-adı yaman: alad. adı pis. (bəd nam)..¶-adın çəkmək: anmaq. çağırmaq. oxumaq..¶-adın tutmaq: adın çəkmək: adıtmaq..¶-at qoşdu: at qoşğusu: at yarışı..¶-at osdurağı, arpa gücüdür..¶-at at olsa yəhəri buraxar, yiyəni yox..¶-at üzək olsun, qonağ uzaq olsun..¶-at milçəyi: at sinəyi. xər məgəs. ¶atın satıb çuluna güvənir..¶-damızlıq, tuxumluq at: asırqa. aşırqa. acırqa..¶-adın çəkmək: adalıtmaq. yada salmaq..¶-at yələsində: ayağ üsdə. tər tələsik. çarçapıq.
at yələsində gəlib getdi.
at yələsində çapmaq: iti çapmaq..¶-at yələsində: ayağ üsdə. tər tələsik. çarçapıq.
at yələsində gəlib getdi.
at yələsində çapmaq: iti çapmaq..¶-at!: daşla. unud.
keçmişi daşla..¶-adı olsun: deyilsin..¶-at salmaq axınmaq. hucum edmək..¶-ayaqlı at: çapağan at..¶-onğat ad: fəxri ad..¶-yelatı: yel atı: yaltı. bisiklet. doçərxə..¶-adı çəkilən: adıqlı..¶-adlanan atlıda olar, atsızda, atlanan adlıda olar, adsızda..¶-at sürüsü: atun. (atlun. atğun)..¶-at yəhəri üzərinə salınan örtük: öründük..¶-təmsilli ad: deyis. istilah..¶-çapqır at, ötgür pıçaq..¶-eytinməz at, yügənməsə..¶-adı batmış!:gözdən uzaq!. nəuzi billah. lə'nətlik..¶-damızlıq at: damızat. ajırqat. aşırqat (aşırqa at)

AT : Turuz Dictionary

yüyənli at, yəhərsiz, yəhərli at, iyənsiz qalmaz. (yüyənli: ovsarlı). (iyənsiz
yiyəsiz)..¶-tayı bəslərsən at olur, qurdu bəslərsən yad olur. (tay: at balası)..¶-at bulunca, ayaqla. (bulunca: bulğunça: tapınca). (iş var bəkləməz. kişi varıyla, olduğuyla, əldəkiylə çalışmalıdır). (ayaqla çap, ata çatınca). {ayaq çalan, at çapar: çalışmaqla, atda tapılar). (qurçaçılıq, mahanaçılıq kişini, eli batırar)..¶-ad kimindir, göt kimin. (işi kim görür, ad kimin olur)..¶-at kəlləli: qorxmaz.
at kəlləli batırlar, səngərlərdə yatırlar..¶-yaşam dadın, duzun, acısın, birin dad, birin çək, birin at.¶-at kəlləli: at ürəklər: batır..¶-qızıl gül ad değişməklə, isin dəğişməz. (isin: iyin)

AT : Turuz Dictionary

san. şöhrət.
elə sanı sən gətir. ¶-ad abray: ad şöhrət. ¶-at iyidin altında, söz bilgənin ağzında. ¶-at aylanıb qazığın tapar. (aylanıb: gəzib. dolanıb) (qazığın: mıxtövləsin) (at dolanıb noxdasın bular).¶-eşək tanımaz alşaq, at bilməz. (alşaq: alçaq. əsgik).¶-hər işə könül gərək, igid xoşu at yaraq. (könül: maraq. əlaqə) ¶-xərə xor baxan at bilməz. (xərə: eşəkə). ¶-ad yazma: yazıluqa. yazılma.
bu kitabevinə necə (qalay) yazıluqa olar. ¶-ilkin eşək sürən at minsə, özün bilməz, hovalanıb, göt atar. ¶-at düyə, oğlaq quzu. (düyə: dəvə)

AT : Turuz Dictionary


dərtlərivə dərman, işlərivə yolağ bul, quyruğun belə daş olsa yolunda, kəsib at. (yolağ: tədbir). {(yarava yağu dart,quyruq yaman, kəsib at. (yağu: mərhəm). ( dart. sart. sürt)}

AT : Turuz Dictionary

dalıt. ayır.
at alsan qonan, dəvə alsan enən. (qonan: iki üç yaşlı at). (enən: doğan)
iki üç yaşlı at: qonan.
at alsan qonan, dəvə alsan enən. (enən: doğan)
gizlik olsa, ər yorqamaz, içlik olsa at yağrımaz (atın beli sürtülüb yaralanmaz). (yağrımaz: yaralanmaz). {gizlik: geyizlik. çarıq. yarıq. bir tikə yarılmış (kəsilmiş) göndən yapılan ayaqqabı}. (yorqamaz: yolqırmaz: yolda qalmaz). (işdə uzaq görənlik gərək).
itirmək qorxusu varkən, yaşamda süycülü dad yox, itirmək ən doğal nəsnə, ölümsüz dünyalıq ad yox. (süycülü dad: ləzzətli dad)
əlli yaşın tək başın, qəm qayğıdır sırdaşın, yalnızlığın at daşın, axdarda tap yoldaşın.
ad qoyma: aday.
ad qoyma toyu: aday törəni.
at qurd görüb qulağların diggədi. (diggədi: dikətdi)
at alırsan minib al, ev qurursan, tanab qur. (ev qurmaq: evlənmək). (tanab: tanıyıb)
at əsrəgən yolda qalmaz, el əsrəgən çöldə qalmaz. (əsrəgən: əsirgəyən. qoruyan. baxan. göz olan. becərən)
at aylanda, bay saymanda. (aylanda: dolanşığında. alanda. meydanda). (saymanda: hesabda)
bir para heyvan balalarına verilən ad: çıpa. (sıpa). (< çırpmaq). xırda. uşaq.
dəğməz kişi sevdinsə, sayqısızlıq gördünsə, unut sil at yadından.
hər nəyi öz adiylə aday, yanlışsa ad duyğuran çaşar. (duyğuran: dinləyən)
sınanmamış güvənc, yürgünməmiş at kimidir.
it ısırmaz, at təpirməz demə. (ısırmaz: ısıqmaz. ısğırmaz. qapmaz). (təpirməz: təpməz)
qoyun başın qurd görür, qorxmuş kişi, ürkmüş at.
yaman dili oda at, eyku dili elə sat. (eyku dili elə sat: özgələrlə dadlıca qonuş)
yarava yağu dart,quyruq yaman, kəsib at. (yağu: mərhəm). ( dart. sart. sürt). {dərtlərivə dərman, işlərivə yolağ bul, quyruğun belə daş olsa yolunda, kəsib at. (yolağ: tədbir)}
ölü kişidən ət yox, ad sorulur.
dəli yel yelkən yırar, dəli at ovsar qırar. (yırar: cırar)
at itirmiş qulağdan atın səsi kəsilməz.
at yarışında söylənən dilək.
atınğ üzsün: (üzsün: aparsın. qazansın).
yədək at: dəğişik at: yaydak

AT : Turuz Dictionary

it. atlat. atqıl. qaldır. köşüt. köçüt. qoştur. qaçır. qaçırt. qoğ. qov. sav. savla. sal. yerit. sürüt. rədd ed.
işdən atıb canın qurtardı.
bir malı bölüb pay edmək üçün puş atmaq, ad çəkmək: ox atmaq.
at eşşəyin burnundan çıxan səs: pırğıq.
ad yazm

ATA : Turuz Dictionary

ada. töp. təpə. ucalıq.
ata. ada. utruq. atruq. səggi. hündür yer.
yalpıt ata minilməz. (yalpıt: lüt üryan)

ATA : Turuz Dictionary

-yaramaz ata mindi, igəsin, atdan endi, atın unutdu. (igəsin: yiyəsin. ağasın. sahabın).¶-əğrəti ata minən, tez enər. (əğrəti: ələnti. borc).¶-keçmişi ata bilsən, günüvü tuta bilib, yarını qoğa bilirsin. (qoğa bilirsin: izləyə bilirsin)

ATA : Turuz Dictionary


ata sevgilə işənmə. (işənmə
inanma)
nankor ata mindi atasın, atdan düşdü atın dandı.
altın gümüş əsgiməz, ata ana püsgüməz. (püsgüməz: dəğərdən düşməz. pozulmaz)
kotan ata mindi atasın dandı, atdan düşdü atın.
. atadırsa tay, at dinər, ərirsə oğul, ata. (atadırsa tay: böyüyüb at olursa dayça). (ərirsə: ərikirsə: kişi olsa). (dayça böyüyüb at olursa, at dincəlir, böyüyüb kişi olursa oğul, ata dincəlir).
verməz ata dərək dilinə, cocuq baxar tərsə elinə. (dərək: qədir. qiymət). (atası sayqı ilə anadilinə yanaşmadan son, qoduğundan nə gözləyə bilər).
yarqanmaz bala, qarqadar ata. (yarqanmaz: tərbiyət görməyən. hidayət olunmaya). (qarqadar: qınadar. cəzaya düşürür).
yarqanan bala, qarqatmaz ata. (yarqanan: tərbiyət görən. hidayət olan). (qarqatmaz: qınatmaz. cəzaya düşürməz).
qarqanmaz ata, yarqansa bala. (qarqanmaz: qınanmaz. cəzaya düşməz). (yarqansa: tərbiyət olsa. hidayət olsa).
uran burğan qar yağsa, kırıxmaz bulan balası, mun görməyincə, ər olmaz ata balası. (bulan: ceyran). (mun
qayğı. əzab).
bizlərdən kimlərinə sevmək uzaq ada, biz yelkənsiz qayıq, qaçsaqda gecik qalırıq. (gecik qalmaq: yubanıb çatmamaq) (söğgüdən (nifrətdən) hamıya pay düşsədə, sevgi hamılıq deyil).
sonu boşa uğradı oğulda baş olmasa, ata yurdun tez danar anadilin unutsa. (boşa > puça)
bala vardır ata ondan altı batman çox gəlir, ata vardır bala ondan altı batman az gəlir. (oddan kül, küldən od törür).
ata sovğası tirk ötər, tez tükər. (sovğası
irsi). (tirk
iti).
ata ət verənin, itə ot verənin, qalmağa göt verənin sonu olmaz.
ata minib atanı, atdan düşüb atın unutma.
ayrılıq ağrıqı tovlu ata bilməz kimsə, dava dərman bitər, bitməyi yok ayrılığın. (ayrılıq ağrıqı tovlu: hicrin acıdan, odlu kəsəli. hicr ısıqlığı, təb kəsəli).
kəndi dilin kiçildib, öz dilindən keçənlər. ata yurdun daşlayan, yaban yurda köçənlər. soyusuz köksüz avara, ağlar qalsın yavaya. (taşlayan: atan)

ATA : Turuz Dictionary

(< atan: əkən). {ana: < enə (< enğəmək: doğmaq)}.
əkə. kəkə. (# əçə: çəçə: ana)..¶-ata ana: atana. əkəc. əkəç. (< əkə çəçə:). valideyn..¶-böyük ata: abu. (# böyük ana: aba)

ATA : Turuz Dictionary

''atalar sönüdəki ''ata''' sözü'' burda erkəklik gözdə deyil. uyqarlıq, edəmənlik, ağamanlıq könudur.
böyük. ulu.
əkə.
əkəsiz: atasız.
əkəli böyümüş: atalı böyümüş.
əkəsi ölmüş. atası ölmüş¶-it çaxırı, ata dəğər, at çaxırı itə dəğməz. (itin yügürəni, atın yürüyəni). ( qudurqan at, tulla at). (çaxır: qızarmış. qanlı. gözü qanlı hirsli, acığlı. vəhşi)

ATA : Turuz Dictionary

ada < ağda. ağız. qəliz.
ağda şirə..¶-ata düşmanı, dosd olmaz..¶-yolata: rəhbər

ATA : Turuz Dictionary

ada. (adlı. ad çıxarmış. ad qazanmış).
mə'bud.
adayu (seçilmiş. ad almış). əziz. sevimli.
şik. gözəl.
ada xatun: sevimli, mütəşəxxis qardın.
ada bala: əziz balam.
ada sevgili: seçilmiş, bəğənilmoş mə'şuq.
adlım. məşhur.
məhləmizin ada gülüzü, ada yosması: gözəli, idolu. rə'na qızı.
rəsmi.
ada gün: böyük, özəl gün.
ada. atağ. (< atılmış. ayrılmış). aral. qaradan, topraqdan ayrı düşmüş, su çevrəli toprağ bölümü. cəzirə..¶-dalada: yarımada..¶-ada qız: gözəl qız..¶-ada gül: çox sevimli olan..¶-ada qıyaq: modada olanların lap gözəli. çox şik. çox modalı. canqıran gözəllik..¶-birgə ata, yeddi oğul saxlayar, bir atanı yeddi oğul saxlamaz

ATA : Turuz Dictionary

ada. aral.
cəzirə.
qaldurum. yol arasında olan səggi, duraq.
qaçıb adaya sığındı.
adada qoyulmuş yolışıqları.
adaya, arala oturtmaq: adalatmaq. adaya oturtmaq

ATA : Turuz Dictionary

ada. atağ. bir yüzəydən uca (atalı) qalan üz. cəzirə. sulağ ara quraqlıq..¶-böyük ata, dədə: atağ (ata ağa)

ATA : Turuz Dictionary

ağa. əkə. qağa. kaka. ¶-yorqa ata ıraq yok, yürək ərə çatmaz yok, uslu ərə olmaz yok. (yürək: çevik. canlı). ¶-ağrıtmaqıl ata ananı birlə. (incitmə ata ananın heç birin). ¶-ata maldan kar çıxmaz, başda baxtın olmasa!

ATA : Turuz Dictionary

-ata baxsan barlı bax, yağu qarşa yar olsun. {barlı: sürəli (dəvamlı) iyi}. (qarşa qarşında). (ata baxarsan barlı bax, döğüş gün yar olsun)..¶-ata baxsanğ ardaqlab, yağqa verməz, dar yerdə!. (ata dəvamlı (izinə, öznək ilə) baxarsan, yağıya verməz səni güclükdə). (yağqa: düşmana)..¶-iki yoldaş dos qalmış, biri ata çatınca..¶-ata arxadan, öküzə öndən, axmağa heç yöndən, yoğunma. (yoğunma: yaxınlaşma)

ATA : Turuz Dictionary

görgütata: tədbirli ata. dədəqurqud

ATA : Turuz Dictionary

-socuq ata (sucuq ata): dadlı, şirin, könlük, sevimli ata, dədə..¶-ata ana qayqusudur, ev eşik, uşaqların qayquşudur oy deşik.(qayquşudur: fikr zikridir.məşquliyyətidir)

ATA : Turuz Dictionary

-sürütmə itə gəmlənər ata yox..¶-şaxta ata: şaxta baba. ayaz ata. sazaq ata. kəsici soyuq tanrısı

ATA : Turuz Dictionary

-eşşəgə min ata çatınca, ata min baxta çatınca, baxtıvı tut sinə yatınca. (sinə: gora) (hər nəyin sonu var)

ATA : Turuz Dictionary

(dədə). ədə.
ata oğul dış bolmuş, doğma doğan yad olmuş, torqa başlar baş olmuş, şoraqlıqda göy çıxmaz, böylə eldən el çıxmaz. (dış bolmuş: yad olmuş). (doğma doğan: qohum tanış). (torqa: uşaq. axmaq). (şoraqlıqda: çoraqlıqda).
kəndivi tapa bilsən, sevdiyin ala bilsən, sevmədiyin ata bilsən, belə mutlu yaşa bilsən, kimin ona sözü var, böylə yaşam, çoxlarının gözü var.
yolata: yolbaşı. bələdçi. rəhbər.
sevəcən ana, qorağan ata. (ana sevir, ata qorur)

ATA : Turuz Dictionary

cəddabad. cədd. ( öncəl. daha qabağ yaşamış olan kimsə).
qayınata: qaynata. qayınbaba. qayındədə.
bu daş çanqıl, qumdan oluşan ada: qağır. qığır. qayır.
bilgəata: alimata

ATA-ÖBÖK : Turuz Dictionary

cəddabad

ATABABALAR : Turuz Dictionary

ata babalar. gerilər. ötüb keçənlər.
bizə gerilərimiz belə söyləmişlər