Multilingual Turkish Dictionary Turuz Dictionary

QÜMÜQ : Turuz Dictionary

kümük. yuvarlaq, qopsar, kümük nərsə: kəllə

kümür.
kürmən. xərmən. tıqnaz. tıkaz. tınaz. tıyaz. yığın. çoğa. kültə.
kümül. yapızdı. qapızdı. topar. topaq. yığın. çoğa. kültə. qalaq. koma koma yığılmış.
tarlamızın yapızdı tayaları var.
pitik sərgisində hər pitikdən yapızdı yapmışdılar.
kümür kümür. kümül kümül. yığın yığın. çoğa çoğa. kültə kültə. qalaq qalaq. koma koma. topa topa. topar topar. topaz topaz. topaq topaq. yapız yapız. qapız qapız

QÜMÜR : Turuz Dictionary

kümür.
kümül. kültə. kərək. kələk. quraq. eşvə. eşvəl. işvə. işvəl. qurbağ. qurbal. qurbac. qalaq. topa. kiltə. kitlə. yığın. çoğa.
saman kərəği.
kitab kərəği.
paltar kərəği.
kültə. kümül. kəli. kəltə. kiltə. kitlə. yığın. çoğa. topan.
gəmür qümür: gəmpür qümpür. əğri büğrü. pozuq düzən

QÜMÜR : Turuz Dictionary

kümür. kümül. xıl. xılı. qıl. qılı. qal. qalı. yığı. yığın. çoğa. kültə. kiltə. kitlə. sür. sürü. axar. axır. kürək. gürək. gürəm. gürəv. guram. gurav. gürüv. qurul. quruh. cuq. cuqa. cuxa. çoxa. coq. coqa. çoxa. tuq. tuqa. tox. toxa. kürən. gürən. kürəm

QÜMÜRTAQ : Turuz Dictionary

gümürdaq. gomurdaq. olqunlaşmış. oldaşlı. ondac. onqun. qoyqun. gürbüz. gümraq. gümrah. gəlişmiş

QÜMÜŞ : Turuz Dictionary

-qızıl, gümüş kimi bəzəkli, yaldızlı öğələrlə qatılaraq yapılmış incə sap: sırmalı.
sırmalı sapdan, qıldan işlənmiş nərsə: qılapdan. qılabdan. qılavdan. qılaplı. qılavlı. qılcıvlı. qılcıvıllı

QÜMÜŞ : Turuz Dictionary

-bir ağac var gümüş çalar yaprağı, altun çalar yemişi. (tapmaca). (iğdə)

QÜMÜŞ : Turuz Dictionary

gümüş< günüş.
üz gözünə qızıl gümüş dolğadılar. (dolğanmaq: qurşanmaq. taxınmaq)

QÜMÜŞ : Turuz Dictionary

altın gəlsə gümüş düşməz gözümdən, dəğər biçsin qoy dəğərləri bilənlər.
altın gümüş əsgiməz, ata ana püsgüməz. (püsgüməz: dəğərdən düşməz. pozulmaz)

QÜMÜŞ : Turuz Dictionary

-altın gümüş, birbirini izləmiş (tapmaca) (gün. ay)

QÜMÜŞ : Turuz Dictionary

-gümüş qovaq: ağ qovaq: qələmə

QÜMÜŞ : Turuz Dictionary

-gümüş ışıq: ayıq ışıq. ay ışığına oxşar, mat, tüstülü, sütül ışıq.
açıq ışıq, ayıq ışıq

QÜMÜŞDÜR : Turuz Dictionary

-söyləyiş gümüşdürsə, dinləyiş qızıl sayılmışdır

QÜMÜŞSƏ : Turuz Dictionary

-gəpləməklik gümüşsə, gəpləməzlik süm altun. (süm: şümş)

QÜMÜŞSƏ : Turuz Dictionary

-gəpləməklik gümüşsə, gəpləməzlik süm altun. (süm: şümş)

QÜMÜŞSƏ : Turuz Dictionary

-söyləmək gümüşsə, susmaq süm altun. {gəpləməklik gümüşsə, gəpləməzlik süm altun. (süm: şümş)}

QÜMÜŞÜ : Turuz Dictionary

gümüşü altından çökdür. (çökdür: açır. ayır)

QÜMÜŞÜ : Turuz Dictionary

gümüşü. gümüşün

QÜMÜŞÜN : Turuz Dictionary

gümüşün. gümüşü

QÜMӘN : Turuz Dictionary

keçmişə gümәn güvәn itirir, indiyə inam güvәn bitirir, yarına anan umud yetirir

QÜN : Turuz Dictionary

gen çaları saklı.
(mif baxımından) ''açıqlıq. bolluq. yoşluq. xoşluq. yumşaqlıq''
keçinəcək. keçirin. güzəran.
alçaq kişilərin böyük kölgəsi olan yerdən qaçın, orda gün batışda donub, gün verməz. (alçaq: kiçik).
dinclik.
elçi odur eliçinə gün sala, bulam olsa qaldıra, eygiligin artıra. (bulam: fitnə). (eygiligin: əmniyyətin).
gün görmək: xoşbax yaşamaq.
o kişidə gün görmədi.
bitən bitər bir gün. (bitən
gücərən).
dünən bitdi, yarın bu gün başlar.
tutulan bir gün qutular. tez geci var, tezi qazaş geci bataş.
iş bilənin yoxsa əli ayağı, gəlməz umat gülməz gün. (umat: şans) (ələyağlı olmaq: bildiyin yerin yerinə yetirə bilmək. avara gor qalmamaq).
ölüsü olan bir gün ağlar, dəlisi olan hər gün ağlar.
bir gün doğur, bir gün toxur, bir gün soxur, bir gün sökür, yalan dünya, verməmişin alan dünya.
ertin çıxsa yoluna, qarşılayar gün onu, gecin girsə yoluna, qarşı tutar tün onu.
illər ötər, aylar keçər, gün savar, eykuluqdan, yamanlıqda ad qalar.
yaman kişi dəğişməz, eykuluğa yad qalır, min veribdə min doyur, sonunğunku gün yav qalır. (yav qalır: düşman, yavuz qalır). (qarşınkın tanı).
dündən öncəki gün: dün önğnün. dün yox sırağı gün.
qoymaz dincə qala bir gün, yığsan usun başa dünya. (usun
huşun. ağlın).
qıl yaruğun gəlmәdәn ölümdə yox savucluq, gəlsə bir gün dinmədən, çapmış gedər tinivi. (savucluq: elçilik. sözçülük. raporçuluq. quzariş vermə). (çağrılırsan gedməli, dinmәkliyə qalmaz gərək, yoxku bayraq bildirə, yoxdur ölümdə savçılar. (dinmәkliyə: e’tiraza).
yaman gün uzaq göürünər.
ayağun altda bu günsə bitən ot, gələcək gün sinin üsdə bitəcək.
ertirin başlasa iyi , gün qalanı yağ üsdə. (ertirin
sabahın).
gecə gündüz qaytalar, keçən günə gün çatmaz. (qaytalar: təkərlənər. təkrarlanar) (kişi oğlunun gözü geridə, ölünün gözü qarıda qalar).
minilən yəhər, minər bir gün. (yağır atın yəhəri kürəkdə daşınır)
(tapmaca).
onki budaq ağacdır, otuz yaprağı vardır, buçuqları ağ qara. (bir il. oniki ay. otuz gün).
gedsə gün batmağa gedsin atacaq dan yarın.
dün boğanaq, bu gün doğanaq, yarın dolanaq. (dün ölmüş, bu gün olunuş, yarın dolanırsa olur, güman).
dün bu gün olamaz, bu gün ertəyə qalamaz. (ertəyə: yarına).
dün itgi, gün yetgi, dan vergi.
dün savılmış, gün sevilmiş, dan umulmuş.
dün yapdığın, bu gün yaşısan.
əldəki siqar, asma çönüb asar bir gün.
gəlir bir gün olmasın sən , onarırsın, bu gün əksən. (onarırsın: doğulusun).
gün dönür (fırlanır).
gün əkərsən dan biçərsən. (gün: bu gün. indi).
gün əkilmiş, dan biçilmiş. (gün: bu gün. indi).
gün verməmək: göy əsgiyə tutmaq. qınamaq.
köhnə dadlar dündə qali paslani, hər yeni gün özəl barı, öz dadı.
qara gün: qınanıq. göy əsgi.
ölüm dovu gəlincə igit qarı bəllənməz, dan tez atar axşam düşər gün batar, qaranlıqda itən batan bəllənməz. (dovu: kəzi. sırası. novbəti).
umut varlığından gəlir, gün düşərsə qarlar ərir. (ayrılıq adlı yoxdurur yol , ardıca gəzilən umut, ayrılıq ölümdü demiş, 'əldə olan' umud adlanır). (ayrıldınsa unut, geriyə yoxdu umut). (belin bağlı əlindəkinə, göz yumular dalındakına).
yarın yarğılmamış giz qalır, onu güdən qayğulanur gij qalur. dünkü günün ölmüş olur çəkmə onun nisgilin, bu günkü gün sənindir yadlara qoy pis günün.
su küzədə, gün bacada, dosd ürəkdə durur, içi gülmәz, dosdu saymaz, durmuşundan olur. (durmuşundan: yaşamından).
(tapmaca). {.
o nəmə dörd ayağı, ayaq sayın üçdə barmaq, barmaq sayın otuz dırnaq. (sayın: hər) (üçdə: üç dənə) (tapmaca). (bir il.
dörd çağun (fəsil).
hər çağunda üç ay.
hər ayda otuz gün)}.
bu gün günü, sayğar dosdun, yarın gəlsə gec olur. (bu gün çağıdır, yo mluyacaqsan dosduvu yoxla, yoxsa yarını güdsən olsunki gec ola).
yıxmağa yarında var gec deyil, düzətmәyә bu gün belə tez deyil.
bir gün qalmaq yalquzaq, yaramamış kimsəyə, qaraçular yığnaşar, yalquz qalsa baş çevrəvə.
özün çəkil qonağ oldun dördündə, dörd gün yuxar qonan köçər əylənməz.
(sırtıqdan qorun).
üz verirsən asdarın, gün verirsən ayların, bez verirsən arşının (istər).
uzun kölgə gün batınca, ağır gecə dan atınca.
yaman günün külün, iyi gün gülün dibinə.
yarın yıxsan gec olmaz, bu gün düzət tez olmaz.
yaşam hər gün yaşama gülənlərindir.
ağı acısı, bal süycüsü danılmaz, gün gözündə, qurtlu paxla satılmaz.
bu gün gördüyün ertiyə qalmaz.
bu gün tutdun işi qutarqıl, yarın gələr gəlməz bələnməz.
bu gün varsa, dün olduğun düşünmə, bu gün qılın, yarın gələr üşünmə. (üşünmək: qorxu qayğı ilə kəndinə bükülüb düşünmək).
çox nələr dan atar başlar, gün batar bitər.
bu gün ilkin günün qalan ömrün başları. (bu gün qalan ömrüvün ilkin günüdür). (olan günü bulca bil). (bulca: qənimət).
dan atarkən eşikdə, gün yatarkən beşikdə. (beşikdə: deşikdə. oyuqda. evdə). (eşikdə: dışarda. çöldə). (gənclərə öğüd).
dün ötünmüş yoxa, gün batırma poxa, ertin gəlir? bəllənməz!. (ertin olur? bəllənməz!). (ertin: yarın. sabah).
hər doğulan boğulur bir gün. ''doğum boğum'' anında olur, yaşam illər keçir uzun sürür. yaşam yolsa, ölümdü duraq, ölüm eşqinə yaşamaq olmaz, yaşam eşqinə yaşıyaq duraq.
al-saruluq gün varlığın bəlgürür. {hər yaşıllıq yaşamlığın simgəsi, hər qaranlıq ölümlügün imgəsi. (imgəsi:kölgəsi. işarəsi)}.
atılmış ox, deyilmiş söz, savılmış gün qayıtmaz.
il gün ötür anılar yaşır.
omuza yaslama baş, gün acısı keçər gedər, min söz denə birin tutsa yetər gedər. (omuza yaslama baş: boynuvu ciğnivə qoyma).
qoyma qala gün işivi yarına, qalan işə qar qalanıb qar yağar.
tünlükilə gün keçsə acı dadlı bəllənməz.
hər gün başlır yenidən, alqıl soluq dərindən, danışmaqıl irindən, başla yeni günündən. (irindən: ertədən. keçmişdən)
bir gün gələn, günlər qalır, bir gün gedir.
bulut ardı gün olar. (ardı
arxası)
yarına umut çatmaz, bu gün umuq dadmaz.
(gün işivi yarına qoyma).
yummadan gözün bitir işlərin olduğun yerdə, son günün gəlir , geclərə qalır gözlənən irtə. (geclərə: uzaqlara. açmazlara). (irtə: səhər).
dos doğru dos, gərəkli gün dos qalar, iç oğru dos, gərəkli gün pox olar. (pox olar: yox olar)
gün olmasa dan atmaz, sevgi yoxsa can yaxmaz.
gündə gəlir, geçir günü sevişmək, sevəngillər keçir savaş günlərə. böylə gəlmiş gedməsidə böylədir, bu gün sevən danıq olur dünkünə.
gün çıxarkən damda ol, gün batarkən duvaxda. (qoyda: evdə)
güz gəlirkən yapraq küyüb közəyər, yel əsdikcə xəzil xəzil sürünər, gün qısalar gecə uzun görünər. (küyüb
yanıb)
dün bu günü gələr gəlməz düşünməmiş, günüm bu gün yarın hələ bəllənəmiş.
qonağ oldun üç gün, üç gündən son köçgün.
bilmədigin bildigindən güc basar, çox danışmaq bir gün səndə baş asar.
bir qıl versə yetən biri kosaya, bir gün olar kosa bizə ağsaqqaılı.
dan axşamım erkən aşdı neyləyim, pis yaxşıdan keçirmişəm günlərim, bu gün əldə mən bilirəm neyləyim, boş veribən dünləri, tox keçirəm günləri. (dan axşamım: ömür günüm). (erkən aşdı
çox tez keçdi). (tox
nəfsi dolu. gözü dolu).
dediyin ağgün sənə, yaşatdın qarasın mənə.
yaşm oyun, sən oyunçaq, arzular yarın, çalışda barın, bir gün başlar, bir gün bitər. (barın: dincəl)
çöşlük gün: batan gün.
alışdığın içində dursun, dışda duran gedər bir gün.
duquların yularla, oyğuların toparla, gecə keçər gün atar, doğan günlə başarlar.
sən yapdığın söylə, keçəməz böylə, bir gün barış, başqası yarış, bitər ayrılıq, başlayar yenə, yeni sevgilər, əsgi bir oyun, olamam qoyun.
iti qaçda tez uğra, dan atmamış gün batar. (ömür qısa).
iyi kötü sən becər, acı dadlı gün keçər.
pozulacaq arac qırx gün öndən cırıldar. {bulutlu göy günəşli gün savlamaz. (savlamaz: xəbər verməz)}
yol üstündə nə bulduğun gözləmə, keçən günlər nə əkdiyin izləmə, bu gün əkib, bu gün biçib tox yaşa.
dəvə yergiləsə burnuza , olar bir gün qulaqdan. (yergiləsə: yerikləsə. istəsə. həvəs edsə). (olar: itirər. itimiş olar).
hər nə bitir sonuna yetir, bir gün gəlir bir gün gedir

QÜN : Turuz Dictionary

-artqı sözə gərək yok, bu gün varsın, yarın bir olasın. (artqı: artıq. ziyadə) (olasın: ihtimal).¶-gec tez, nə dərək, bir gün olacaq. (nə dərək:nə olsun. nə fərq elər. nə fərqi!). ¶-gün kölgəsi, ay görkəsi. (görkəsi: gözəlliyi)¶-gülü bir gün, səni hər gün, gülü solunca, səni olunca.¶-qutaylığa dünən gec, yarın tez, bu gün çağdır. (qutaylığa: güntaylığa, xoşbəxliyə).¶-gün qısa, yol uzaq görünsə belə. (gün: yaş. ömür).¶-gün sayın: gün bə gün.¶-tanozlunun bir gün duzun dadsan, min il tosun çəkərsin. (tanozlunun: minnətlinin. minnət qoyanın. başa, üzə çırpanın) (tosun: pozun. fosun).¶-ümüd gün götürməz, ümüd günündə doğulur, günüylə boğulur. (gün götürməz: nisyə bilməz. yarın tanımaz).¶-yaşam beş gün durur. seçimdə sənin, keçimdə, üzülsəndə budur, bəğənsəndə.¶-öğlə düşsə gün durmaz. {gün yağuru günortaya dəkdir. (yağuru: bərəkəti)}.¶-bir gün doğan bir gün boğan dünya.¶-gülü bir gün, səni hər gün, gülü solunca, səni ölüncə. (gülü bir gün, səni hər gün, gülü solunca, səni olunca).¶-ölürsə gün, ayım öksüz, gecən yiyəsiz qalar.¶-dözüb duran, ölür bir gün, dözərək yürən, yetir bir gün.¶-su çanın küydürən il acı, dəğirman çanın küydürən gün acı. (çanın: novbətin) (küydürən: yandıran).¶-bir gün: barha. barır. gəlir.
ağır yük barha batar

QÜN : Turuz Dictionary

-çürümüş ipdə olursa, gəli gün dərdə dəğir!. (gəli gün: gün gəlir)..¶-gün keçir, ay dönür, güz yeli əsir, illər irəlir, sonuma tələsir..¶-səksən doxsan bir gün yoxsan..¶-ay günü gözlər, gün ayı gözləməz..¶-gün görməsin kölgən sənin..¶-qırx gün yaraq, bir gün gerek..¶-gün poxa düşər, iy tutmur..¶-gün uçmaq: qaranlıq qavuşmaq. axşam düşmək. tünərmək..¶-uzaq yol atı sınlar, ağır gün əri. (sınlar: sınağa çəkər. yoxlar)..¶-darıldı könül, açılmadı gün, dedi gələr yarın, dedim açmaz yarın (səhər)..¶-gün olan yerdə ay sayılmaz..¶-qalınğ yoxdur, qız dura, öğlə qoymaz, gün dura. (qalınğ: cehiz). (qızın cehizi olsa, alan tapılır, gün öğlə qalxdıqda, gün batıya, sönməyə yaxlaşır).¶-dün keçmədən, gün gəlmədən, dan atmaz, yarınlarda yaranmaz. (çevrənin danılmaz evrənləri, kənd çərtovu, mədarı var)..¶-gün doğuşu: doğun..¶-dünün anğıtı, yarın sanğıtı, gün gülünü, kül edər. (anğıtı: xatirəsi). (sanğıtı: xəyalı). (gün gülünü: yaşam dincliyi, huzurun, fəraxlığın kül edər, heç edər)..¶-qırx gün yaraq, bir gün gerek

QÜN : Turuz Dictionary

-dan bəzəyi içə yarar, gün bəzəyi elə yarar, tün bəzəyi ərə yarar. (dan: səhər) (gün: günüz) (tün: gecə). ¶-evrən budur, bir gün yolda, bir gün gorda, bir gün ayağda, bir gün yastığda. ¶-gün doğmasa, gün batmaz, qoşun yatar, yov yatmaz. (yov
düşman). ¶-gün təpəriş: gün keçiriş. gün ötürüş. mə'yişət gəziriş. (mə'yişət güzəriş). ¶-ər arvad savaşı, batığay yeli, gün düşər yatar. (batığay yeli: axşam qalxan batsı yeli)(gün düşər
gün inər. gün batar). ¶-olduğumuz yalan deyil, evrəm kimə qalan deyil.
bir gün atar , bir varlığı danar dan. ¶-qopun qopsa.
dərya qurur, sular çəkilir, ay gün tutulur, ıldız tökülür, yekə dağlar ərir, yer göy yıxılır. (qopun qopsa: qiyamət olsa)

QÜN : Turuz Dictionary

gün.
mod. şivə.
çağ. zaman.
gün o gün deyil: çağ, o çağ deyil. zaman o zamandeyil..¶-gün istisi: küyəş. yaman isti..¶-gün raportu: günəriş..¶-çoğun, acısın ucuz satar, bu gün tutar yarın atar, sevinci harda tapar, yasa qaptırar!.(çoğun: cihan. fələk. dünya. evrən).¶-dözüb duran, ölür bir gün, dözərək yürən, yetir bir gün..¶-dur yeni bir gün, hava köklə. (ölüsü ölənə, neçə gün keçmişində deyilən söz).¶-qoşnaşan gün, uşaqlıq bitmiş artıq. (qoşnaşmaq: sevişmək. cütləşmək)..¶-dözüb duran, ölür bir gün, dözərək yürən, yetir bir gün..¶-olmasaydı gecə, tanınmaziydı ay ulduz, itginiydi danda, görməziydi heç gün üz..¶-gün kürk dəğişsədə gecə düşər. (olacaqdan qaçaq yox)..¶-oğlan ağlar gün keçər, quzu mələr il keçər