Multilingual Turkish Dictionary

Turuz Dictionary

Turuz Dictionary
BAŞIM : Turuz Dictionary


asılmağa başım yox, kəsilməyə dilim yox, uçunmağa güvәnim, qırılmağa ilqarım.
toxşa deyir olmasın gərək, başım deyir dönəsən gərək, könül deyir dənəsən gərək. (toxşa: məntiq). (məntiq deyir mümkün deyir, ağıl deyir qayıtmalısan, ürək deyir sınamalısan)

BAŞIM : Turuz Dictionary


dossuz başım, duzsuz aşım. (əli,könlü açıq çörəyin tək yeyənməz)

BAŞIM : Turuz Dictionary

-tənim gəzir ayaqda, içim dönür ıraqda, başım qalmış bulutda

BAŞIMA : Turuz Dictionary

ağlıma.
böylə yaşam. başıma belə sığmır!

BAŞIMA : Turuz Dictionary


bu işdən sərinədən, başıma başqa bir iş açıldı. (sərinədən: boşaldıqda. açıldıqda)

BAŞIMI : Turuz Dictionary


qada bulutu sardı başımı

BAŞIMIZ : Turuz Dictionary


olmasa baş elimdə.
olar ağı aşımız, bələr işlər başımız

BAŞIMIZA : Turuz Dictionary

(alqış).
tanrım. iykular yaz başımıza, uğurlar çıxar qarşımıza. (iykular
edqular. yaxşılıqlar)

BAŞIMIZA : Turuz Dictionary

-tanrım, iykular yaz başımıza, uğurlar çək qarşımıza. (alqış). (iykular: edqular. yaxşılıqlar)

BAŞIMIZA : Turuz Dictionary


ağı qatar aşımıza, işlər gələr başımıza, bu bir oyun evrənə, daşın vurar başımıza

BAŞIMTA : Turuz Dictionary

-görəndə uçdu əldən hər nə var barım, us başımda, qan damarda, təndə can durmaz. (uçdu: məhv oldu)

BAŞIMTA : Turuz Dictionary


yetərsizlik başlarda yetərlilik başımda , qovuşursa bir yerə, çatar işim göylərə. (bir kəsin işinin uvatlığı, umatlığı başqalarının yavatlığındanda etgilənir). (oyaq biri, yuxuda biri, aparar iti)

BAŞIMTAN : Turuz Dictionary

-ged başımdan: əl çək məndən

BAŞIN : Turuz Dictionary

-at gözündən yaşqanı, girdir başın oldağlara, görgilən keçmişləri, gəlcək günə yordav qıl (yaşqa: tutu. pərdə) (oldağlara: olanlara. veqeiyyətlərə). (yordav: yoldav. çara. olçat. çıxış (yolu). tədbir.)¶-başın itirmiş: çalamçaş. avara. ¶-kəndi başın tutmayan, öz yağında qavrular!. (tutmayan: qormayan). (kişi, özlüyün, özgürlüyün düşünməlidir.) (qonşu dadına uman, dadlar içrə, yad qalar). ¶-ölümdə güc yox ansın anlasın, yerə çırp başın, kökü patlasın. (kökü: götü). ¶-uyalla dolursa yaşın, könlün əzik, başın boş qalır! (uyalla:xəyalla)

BAŞIN : Turuz Dictionary

-başın hər küpə soxan sonunda boyaqçı olur. ¶-nə qoymusan 'qar'a başın, qara başın. (oyan quylama 'qar'a başıvı, daşlı başıvı). ¶-başın qatmaq: evləndirmək

BAŞIN : Turuz Dictionary

-başın ver işinə, düşmə çoğun eşinə. (çoğun eşinə: fələk kələyinə)..¶-başın arçı: başın fərqi, ikiyə ayrılan yeri, sınırı, xətti..¶-başın yerə qoyan, ya uyur, ya ölür

BAŞIN : Turuz Dictionary

-boş başın yükü, ayaqda..¶-sevməğənə söykənmə, untun gedər, min qızıllıq başın bir pul edər. (untun: unatın. bahan. qiymətin. (bir pul: bir qəpik)

BAŞIN : Turuz Dictionary

-canı ağrımazın yanında, başın ağrımasından demə

BAŞIN : Turuz Dictionary

-ev barığın ötürmüş, başın qoymuş çöllərə. (ev barığın: ev eşiyin. barlığın. varlığın).¶-qaqran yola çıxmış, başın itirmiş. (qaqran: acığlı. hirsli. qəzəbli). {(acığla yola çıxan, başın colağa soxar. (colağa: gora. qadıya)}.¶-özləm nisgildir qoğzayır başın, desin, sevgiyə azca dolaşın.¶-başın, usun (huşun) itirmək: bayınlanmaq. bayqınlanmaq. bayışmaq.¶-ölüm əkilib ucunda başın. (hər yaşın sonu aşmaqdır). (yaşın: dirinin)

BAŞIN : Turuz Dictionary

-öz əlin öz daşın, ağrımaz başın..¶-başın geçməz yerə, burnuvu soxma..¶-quş dilini bilənim, səkir səkə yürənim, alda başın qıl çara..¶-soxma başın kolluğa, sanma görən yox səni. {kola soxmuş tülkü başın, gizləndiyin sanmış. (tülkü başını kola (tikanlıqa) soxanda, elə bilir onu heç kim görmür}

BAŞIN : Turuz Dictionary

-sənində olmuş bəlalı başın, demə yüngülmüş çırpınan daşın..¶-başın itirmiş: alada. al vurmuş. pərişan

BAŞIN : Turuz Dictionary

-yoxiydi qadası başın, olmasaydı ağızda dili..¶-erməni başın, bas poxa..¶-gücün çatdı yapış, qolun ağrımaz, sözü bildin danış, başın ağrımaz!..¶-başın itirən, göyə gurlayar. (çarasız düşən, öz özünə deyinər)..¶-yetməzə çatarsa əlin, başın qoyub salma ayağa daşı. (yetməz: namərd)..¶-yetməyən yerə ayağın, soxulmasın qadalı başın..¶-elə ver aşın sıylasın başın..¶-yamana versən aşın, daşqalar başın

BAŞIN : Turuz Dictionary

ağlın.
aşqın gəlişi, başın gedişi.
fikrin.
köpçülügə gəngəşib, kəndi başın unutma. (başın
fikrin)
kəklik demiş görüşməm, başın soxmuş qarnına.
yaxşı gələr aşın yər, yaman gələr başın yər.
ağzın sözün, başın börkün, ayağqabın bulmalı. (bulmalı: bilməli.tanımalı). (götüvün qabın, ağzıvın sözün tanı).
uslu başın dənin dartar, ussuz başdan qəmin artar. (uslu: huşlu. ağıllı). (qəmin
dərdin)
dişin varsa dişligini tapınqıl, başın varsa başlığıvı yapınqıl.
yazın başın pişməsə, qışın qazan qaynamaz.
ayaqdakən düşündüyün görgilən, ölüm gəlsə çağun qalmaz oymağa, töküb geri başın çəkib gedərsən.
könül duysun başın tutsun. (tutsun: yönəlsin. təsmimləşsin). (ürəkdən sev, başınla seç)
edmə qul könlü gözə, ökdə başın yığ sözə. (ökdə: öküt. us. ağıl).
birinə qarşı artıq yumşaqlıq, o kimsəni başın üsdə mindirir.
çəkdən aşa ərkinlik, çəkdən aşa sinsitir. (çəkdən aşa: həddən artıq). (ərkinlik: mehribanlıq).
qalsa tək başın, at yaman daşın. (yamanla dosluqdansa, yalnız qal)
asılacaq başın yox, kəsiləcək dilin, nədən qorxursan poxoğlu pox.
başın üsdə yerin sal, yerdə qalandan əl tut. (əl tumaqdansa, od tut). (saxla yetimi siksin götüvü).
qonşuya əl uzatsan əlin qırılar, ayaq versən kökün, baş versən başın üzülər.
kəndivə güvən.
ilandursa sorma adun, əzədur başın, yamandursa sorma dilin, atadur daşın. (əzədur
əzgilən). (atadur
atgilən).
danışan dilin olsun, yeyilən aşın, sağlanan başın.
şişik başın lovğa işi çox olur. (şişik başın: az bilib qurralanan). (lovğa
içi boş. qozalaq).
vəlim ağacı nə gözyaşı diriltməmiş öləni, döndürməmiş köçəni, ayaq dirib gücünə , başın götür iləri.
götün verər ərəbə, başın qoyar hürməyə. (tapmaca). (tat)
kəndi başın dil açar, iki başa dil haçar. (başın
ağlın)
bir edənin daşı min oxanın başın əzər. (oxanın
oxuyanın).
iyid başın qılıc kəsər, sözün güllə deşməz.
yağu yağunun yasın tutmaz, sevən sevənin başın utmaz.
yalançı, dos başın yeyər.
düşün bil, könül qutar, oxu bil başın.
iki yayın başın tutan alava qalır. (alava: avara).
(göt göstərmədən, çalışmadan, çabasız, qayrat göstərmədən baş olmaz, hər bir başın götü var).
''götsüz'' baş olmaz, ‘‘götsüz’’baş olmaz.
başlı başın saxlamış, hovan başın daşlamış. (hovan: axmaq). (daşlamış: itirmiş).
başın qoymaz söz dinləməz uşaqdan, işlək ərin tovaş yılığ yeğ gəlir. (ərin: ram. uysal. usal). (tovaş: güclü).
başın itirən oğru özündən çalar.
oğru olan başın yemiş doğrunun. (''doğru'' sözünün baş biçiyi olan (d) eni götürsək 'oğru'' sözü kəndin göstərir).
dişin varsa dişligini tapınqıl, başın varsa başlığıvı yapınqıl.
duman almış dağ başın, soraq alma kaç yaşın, könül sevincə dolsa, banqu yaşam göy yaşın. (soraq alma: soruşma). (sevincli könül əbədi yaşamın sırrıdır).
ağac quru əğməqin, sözün yokdur dinləqin, başın çıxmır soxməgin, qarnın toxdur yeyməqin, axmaq ilə oturdun, duyduğuva dinməqin. (məqin: olumsuz yapan ''mə. ma'' əki).
baş baş olsa dilin qorar, dil yiyəsi baş olsa, başın qorar. (baş baş olsa: kəllədə us, ağıl olsa). (baş olsa: uslu, ağıllı olsa). (qorar: saxlar).
başın qatmaq: oyalamaq. qandırmaq.
başın olsun mal qoyma, yaxcılıqdan yad qalma.
çomağın iki başın qör, ortasın uğra. (çomağın iki başın qoğan, ortasından olar). (dün ertəyə baxıb, günü tutmalı).
çomağın iki başın qoğan, ortasından olar. (çomağın iki başın qör, ortasın uğra). (dün ertəyə baxıb, günü tutmalı).
dan tez atmış bu gecə, gözləməyə yoğdu öğün, başın at yat günüzün, gündə batar, axşam olar. (öğün: çağ. zaman. növbət).
qoyma başın balışa, ver özünü yarışa.
sevilməyib yanızlığı yaşamaq, ilan kimi, yalnızların başın əzər bu evrən.
başın kəsərsən oturub ağlarsan. (tapmaca). (soğan).
içən başın çəkdiyini görməyən, içən əsrik olur deyərmiş. (əsrik: kefli. köklü. məzəli. hallı).
oxan gözdür salır ışığı, qaylı elin başın götürür. (oxan: oxuyan). (qaylı: bəlalı) (başın götürür: qutarır. nәcat verir).
biri xandur çox barı, biri yaluq yox varı, barın başın yeyib keçər bu evrən. (barın başın: hamının başın).
tək qalana yaramamış bu evrən. tülkü kimi qurmuş kələyin, yalan deyib yalan durar bu evrən, çevirənlə çevrənər, devrilənlə çevrinməz, yalançuqla kökləniri təməl kökü bu evrən. yalqızlığı danılmaz, yalqız qalsan alınmaz, kişiləri təkləyib, başın əzir bu evrən.
çağ ötmədən gör işin, igit ikən yaraqlan, var gücünlə, tam ərdəmlə işlə qıl, ağız əğrər, dişlər düşər, dil gedər, huşda çaşar, başın titrər diz əsər.
savalandır adın sənin, ucadır başın sənin, səhəd sənin qardaşın , bəllənməz yaşın sənin.
yarınlara güvənmə, yarın gələr?, bəllənməz. kimisi dan durar irdən, kim götürməz başın yerdən.
aşın çoxu azu qarın ağrıdar, azu başın aldırar. (azu: ya).
beyni küt qalsa başın göz nəyinə, olsa açıq

BAŞIN : Turuz Dictionary

ağlın.
atalarsözü, başın gözü.
heç bir acı kəndi başın saranmaz, yarıq könül oxşanmasa sağalmaz. (yarıq: yaralı)
dilin yoxsa baş qalmaz, başın yoxsa el qalmaz
iç sezinin qaynağı, başın çalar çalvasın. (qaynağı: qaynaması). (çalvasın: halvasın). (oyundan keçən başında açılar)
sənin başın qoyun baş. (o başdan qoyundada var)
sözlü başın dili bayraq irkədə, sözsüz başın düşmüş ayağa dili. (irkədə: taxda. qudrətdə)
bilim başın qıvancı, sağlıq yaşam güvənci. (bilim: elm). (qıvancı: fəxri). (güvənci: dayağı)
qoyun başın qurd görür, qorxmuş kişi, ürkmüş at.
yekə kişisin! bir düş başa!, dırnağın varsa, öz başın qaşa!
turmuşda başın dikə tut, alt olan başa döğən çox olar

BAŞIN : Turuz Dictionary

- (burqu, çivi) nərsənin başın düzlətmək, safaltmaq:. pəxmək. tıxmaq-başın qatıb avlamaq, tutmaq: ovşuqlamaq. oğşuqlatmaq.
daş atırsa bir dəli, başın gizlət kal əli.
başın alı: baş alna. başalna. başalın (< baş + aln. alın) > pişani (fars) başın alnı, ö