Multilingual Turkish Dictionary

تورکجه

تورکجه
باتوُق : تورکجه تورکجه

[تاریخی اؤزل آد] باتوُ؛ اوُیغور یازیْتلاریندا آدی گئچن بیر بگ

باتوُن : تورکجه تورکجه

[ظرف،تاراما سؤزلویونده ایشله نیبدیر]چابوقلوقلا، یئهین

باتی : تورکجه تورکجه

[آد]
گونشین باتدیغی یئر، گونباتان، غرب جهتی (فا:مغرب، غرب). west
(مج)یئرین غربینده اوْلان آوروپا و قوُزئی امریکا اؤلکه‏لری (فا:غرب). { دیوان لغات تورک ده ایشله‏نیبدیر ‹باتیغ›،تاراما سؤزلویونده ایشله نیبدیر}

باتی(غربی)¬ آذربایجاندا نفوس ¬اورانی : تورکجه تورکجه

[اؤزل آد] ایران ساییملاما مرکزینین وئریله¬رینه دایاناراق و بو کتابدا توپارلانمیش فایزلره گؤره ایندیکی باتی آذربایجانین نفوس دَییشیمی گئچن عصرده بئییله اوْلموشدور، ش1385/م2006دا 2873459نفر نفوس قئید اولوبدور اونلاردان توْپلام 62فایز تورک و38 فایز کوردایدیلر و بیردن آز فایزده مسیحی¬ایدی (کورد نفوسونون تقریبا یاریسی ساووجبولاق، خانا و بوکان شهرلرینده یاشایاراق قالان یاریسی آیری قالان 7 شهرده آزینلیق حالدا یاشاییرلیر)، ش1320/ م1941ده نفوس 635000نفرایدی بو مقدارین 62فایزی تورک، 35 فایزی کورد و 3 فایزی مسیحی ایدیلر اگر نفوس¬آرتیمی اورانی¬نی بیر توتارساق بیرینجی دنیا ساواشی سیراسی-(ش1297/ م1918)غربی¬آذربایجان-نفوسو512000نفرایدی¬کی اونلارین 317500نفری تورک، 179000نفری کورد و 15000نفری مسیحی ایدیلر، ساواش سیراسیندا باتی¬لی درگی¬لرین وئریلرینه گؤره 160000نفر انسان، بو بؤلگه¬ده ارمنیلر و کوردلرین باشچی¬سی سیمیتقو طرفیندن اؤلدورولدو (بوُ قیرقینلار یالنیز خالقین دایانیشماسی و عثمانلی اوُردوسونون بؤلگه¬یه گلمه¬سیله سوْنا چاتدی) و بونلار قوشقوسوز تورکلر اوْلورلار چونکی¬بالاجا دسته¬لره باخمایاراق اونلار عمومی¬حالدا سلاحسیز و حاضیرلیق¬سیز ایدیلار (البتده بو ساواشلاردا ارمنی¬و کوردلردن¬ده اؤلنلر اولوردو ولی¬بومقدار هئچواقت اوٌسته¬کی¬رقمین حتی یوزده¬بیرینه یئتیرمه¬ییبدیر)، ساواشدان اؤنجه مسیحی-لرین نفوسو توپلام 31750 نفر129 یعنی ساواشدان سونراکی نفوسا گؤره 15750 نفر چوخ¬ایدو (بعضا ترکیه¬دن گلن جیلو و ائرمنیلریده بونا آرتیریللار و توپلام 45000 نفر یازیرلار) بو حسابلا ساواشدان قاباق بؤلگه¬ده (512000+ 160000+15750) 687750 انسان یاشاییردی، بو نفوسون 477000 (317000+ 160000) نفری تورک ایدی، آیری دئییشله ساواشدان اؤنجه تورکلرین اوْرانی 70 فایزایدی و قالان جمعیتدن 5 فایز مسیحی و 25 فایز کورد اویدولر، ساواشدان سونرا تورکلرین اوْرانی نفوسا گؤره 62یه یئندی و ارمنی لرده اؤلدوردوگو انسانلارین قانینین قوخوسوندان و قورخوسوندان وحشته دوشه¬رک بؤلگه¬نی ترک ائدیب باتی اولکه¬لرینه قاچدیلار، بو اولایلار تورک انسانینا بؤیوک¬اویاریجی¬مساژلاری¬واردیر بیرطرفدن¬گؤرمک-اولارکی روس و آوروپا امپریالیستلری نه قدر احمقانه و ضد بشری ایشلره ال آتیردیلار، اونلار ایسته¬ییردیلر غربی آذربایجانین 5 فایز مسیحی جمعیتی ایله (بوتون آذربایجان نفوسونا گؤره 1 فایزدن دن آز اولوردو) بؤلگه ده بؤیوک ارمنستان یاراتسینلار و بو ایشین سونوجو مسلما بوتون تورکلری بو بؤلگه¬دن سیلمک¬ایدی، آیری بیر اوُیاریدا بودورکی فایزلر نشان وئریرکی تدریجا تورکلرین اورانی¬نی بو بؤلگه¬ده آزاتماق ایسته¬ییرلر و گئدیشات¬بونو نشان¬وئریرکی او دؤنم کی امپریالیستی طرحلر هله¬ده هله¬دی اونلارین بئینیندن چیخماییبدیر، اؤزللیکله بونادا اشاره ائتمک لازیمدیرکی اوْ دؤنم سیمیتقو غائله¬سیله بیرلیکده کوردلر بؤلگه¬ده یئرلشمه‏یه باشلادیلار و اوْ زامان گیزلی سیاستلر اؤزللیکله روسلارین¬الیله گؤرولوردو، بوسیاستی¬مخصوصا آذربایجان قهرمانی بخشعلی¬خان یئکانلی¬نین روسلار طرفیندن اعدام اولونماسی حادثه¬سینده گؤرمک اولار131، یئکانلی، ساواش سیراسیندا سیمیتقو‘نون قوناغی اولاراق یوخو ایچینده نامردجه¬سینه سیمیتقو‘نون الیله-توتوقلانیر و روسلارا تحویل وئریلیر، اوْدؤنم¬ظاهرا سیمیتقو روسلارلا ساواشیردی (البتده اوْ گونده بیریله بیرله¬شیب اوْبیرینین علیه¬اینه اوْلوردو) و یئکانلی¬دا بو حادثه¬دن تعجب¬ائده¬رک روسلارا دئییرکی اگر منی آزاد ائله¬سز قوْل وئریرم بو نامردی توتوب سیزه تسلیم ائدم-ولی¬روسلارین¬هدفی¬آیری بیرزادایدی¬و ایسته¬ییردیلرکی مختلف اوغرو دسته¬لرینین توسط ایله و البتده مستقیماده اؤز قوشونلاریلا، تورکلری آرادان آپارسینلار و روسلار بو قهرمانی مینلرجه¬ آیری تورکلرله بیرلیکده اؤلدوردو و یوخاریدا قئید اولونان سیاستی بؤلگه¬ده یوٌروتمه‏یه چالیشدیلار،البتده بوُسیاست بوتون¬غرب-امپریالستلرینین گونده¬مینده¬دیر،و عراق¬حادثه¬سی¬بونا ان¬یاخین اؤرنکدیر، اوْ بؤلگه¬ده آمریکا قوشونو عامللریله بیرلیکده کرکوک و تلافرده سلاحسیز تورکمن لری قتل¬عام ائده¬رک بؤلگه¬نی تورکلردن
تمیزله¬مه‏یه¬ چالیشدیلار و بونا تای ¬روسلار ائرمنیلرله بیرلیکده قاراباغدا عمل ائتدیلر. بونلارین یانی¬سیرا بیر سیرا سوْرولار آراشدیریلمایدیر، اؤرنک اوٌچون: بیرینجی دوٌنیا ساواشی سیراسیندا سیمیتقو دسته¬سی نه-جور و نه¬قدر نفوسلا بو بؤلگه¬لره یؤنَلتیلدیلر، بیرحالداکی نه عثمانلی توپراق¬لاریندا و نه تاریخ بوْیو تورک کورد چاتیشماسی یوْخ¬اویدو، نییه سیمیتقو دسته-سی تورکلری کوٌتله¬وی حالدا قیرماغا باشلادیلار، کند و شهرلرینی تالانلادیلار (بو موضوع اؤنملیدیرکی هانسی ندَنلرله بو دسته¬لر ایلک دفعه اوْلاراق یالنیز تورکلری هدف آلاراق بئیله بؤیوک قتل¬عاما ال آتیرلار و بونودا نظرده توتمالی¬ییق¬کی سیمیتقو دسته¬سی ائیله بیر ملّی شعورا مالیک دَییلدیلر)،اؤزللیکله¬اوْحالداکی-اوْزامان¬آذربایجان تورکلری تماما سلاحسیز ایدیلار و هیچ اولوسلارآراسی ساواشدادا اشتراکلاری یوخ¬اویدو، بو حالدا نجور اوْلدو آزینلیق حالدا اوْلان قروپلار بؤیوک¬ریسک ائده¬رک چوغون لوقدا اوْلان بیرملتی-قیرماغا باشلادیلار، هانسی سیاستلر دوغرولتو سوندا بو دسته¬لر بو بؤلگه¬ده یئرلشدیریلمه‏یه چالیشیلدی

باتیاران : تورکجه تورکجه

[آد،بیتگی]بیر نوعی بیتگی (فا:نوعی بومادران). achillea armenorum‏

باتی‏اوُیقارلیغی : تورکجه تورکجه

[باخ]غرب تمّدنو

باتیب چیخماق : تورکجه تورکجه

[تاثیرسیز ائیلم]تئزتئز گؤرونوب یوخ اولماق

باتیب قالماق : تورکجه تورکجه

[تاثیرسیز ائیلم]افاسا دوٌشمک، چیخمازا گیرمک

باتی¬بلوْکو : تورکجه تورکجه

[آد]باتی آوروپا و قوُزئی آمریکا بلوْکو

باتی¬تورکجه¬سی/غرب¬تورکجه¬سی : تورکجه تورکجه

[آد]خزردنیزی‏نین غربینده 8 جی یوٌز ایلدن بری ایشله‏نن و اوْغوزجایا دایانان دیل

باتی‏توٌرکوستان¬لهجه‏سی : تورکجه تورکجه

[اؤزل آد]باخ: خوارزم¬توٌرک¬لهجه سی

باتیجی : تورکجه تورکجه

[صفت]باتان، ایتیب گئدن

باتیچی : تورکجه تورکجه

[آد]غرب¬اؤلکه‏لرین ¬کوٌلتور و سیاستینه طرفدار و یانلی اوْلان،غربه¬ علاقه گؤسته¬رن، غربچی (فا:غربی)

باتی‏چیلیق : تورکجه تورکجه

[آد]غربه طرفدار اوْلما،غربچیلیک(فا:غربگرایی)

باتیْر : تورکجه تورکجه

[آد،تاراما سؤزلویونده ایشله نیبدیر]باتوُر، باغاتور، ایگید، جسور، قیْرقیز بگ‏لریندن

باتیرماق : تورکجه تورکجه

[تاثیرلی ائیلم]
بیر شئیی دوُرو شئیه گؤممک، دالدیرماق، سوُیون دیبینه چؤکدورمک، غرق ائتمک (فا:فروبردن). to swallow
سرمایه‏نی ایتیرمک، ضرر گورمک، محو ائتمک
اوشاق آلتین باتیرماق
بوُلاماق، بولاشدیر-ماق، لکه‏له‏مک، کیرلَتمک (فا: آلوده کردن) to contaminate {دیوان لغات تورک ده ایشله نیبدیر، سنگلاخ سؤزلویونده ایشله نیبدیر‹باتروُشماق، باتوُرماق›}

باتیریق : تورکجه تورکجه

[آد]کوٌفته‏لیک بلغور، جویز و بعضی سبزه‏لردن حاضرلانان بیر سالاتا

باتیریلماق : تورکجه تورکجه

[بلسیز ائیلم]
باتیرماق¬ایشی¬گؤرولمک
یوْخ ائدیلمک

باتیش : تورکجه تورکجه

[آد]باتما طرزی، باتماق ایشی ویا بیچیمی (فا:نفوذ)

باتیْشاد : تورکجه تورکجه

[تاریخی اؤزل آد] گؤی‏توٌرک و اوُیغور اوْردولاریندا، باتی قانادیْنین کوْموتانلارینا وئریلن عُنوان

باتیشماق : تورکجه تورکجه

[تاثیرسیز ائیلم]بیرلیکده باتماق، نفوذ ائتمک

باتیق : تورکجه تورکجه

[صفت،ت:باتلاق]
سوُیا باتمیش، درینه ویا چوُخورا دوُشموش، چؤکموش.
بیر شئیه بوُلاشمیش، کیرلنمش.
چوخور وچؤکک یئر.
بوْغوق، باتیش« باتیق سسی ائشیدیلدی» (فا:فرو رفته). hollow, cavity

باتیق : تورکجه تورکجه

[اؤزل آد]قئیدار(باتخ) و ساوه ده(إقایا) داغ آدی

باتیْقان : تورکجه تورکجه

[صفت]باتان

باتیق‏لیق : تورکجه تورکجه

[آد]باتیق¬اوْلما وضعیتی.state of being sunken‏