Multilingual Turkish Dictionary تورکجه

کند : تورکجه تورکجه

[آد]
کؤی، بالاجا یئرلشیم یئری دِه (فا:ده). village
شهر، اوُر، بؤیوک یئرلشیم یئری (فا:شهر). town
(اؤزل آد) گرمسار و کلئیبر ده داغ آدی.{بوکلمه دیواندا «کن، کند، کنت» شکلینده و سنگلاخدا «کینت، کیند» شکلینده ایشله‏نیب، بعضیلری هئچ بیر تاریخی سند اولمادان و عنادلا کلمه‏نین کؤکونو سُغدیجه «کندن» سؤزونه باغلاییرلار و بئیله یوروملانیر کی قازیلان یئر و ماغارا آنلامیندادیر، بو یوْرومون یانلیش لیغینا دایر مختلف قانیت و دلیللر واردیر:
توٌرکجه ده اوْیماق کلمه‏سی وار کی بالاجا یئرله شیم یئرلرینه دئییلیر و کؤکونه باخدیقدا اوْیولان داغ و یئره دئییلیر و یوخاریداکی باخیملا بالاجا یئرله شیم اوچون قازیلان یئرین معادلیدیر واگر بو مطلبه باخارساق دئیه بیله ریک اسکی تورکجه¬ده اوْیماق کلمه‏سی یایقین ایدی و‏نیاز یوخ¬اوُیدو بونون یئرینه همان آنلامدا آیری بیر کلمه یایقین صورتده و بوتون تورکلرین ایچینده یاییلسین.
دیواندا کند سؤزو گئنیش یئرله شیم یئرلرینه و اؤزل‏لیکله شهر اوٌچون سؤیله‏نیردی، بونشان وئریرکی اویماق کلمه¬سیندن فرقلی اوْلاراق اویماق¬دان بؤیوک یئرلر اوٌچون ایشله نیردی و بوُآنلامی نظره آلارساق دیواندا «کنگوٌتمک» (گئنیش¬لتمک) و سنگلاخ‏دا «کینگ، کینگلَتمک»(گئنیش، گئنیش¬لتمک) و ایندیکی دئییشده گئن و گئنَتمک و گئنیش لتمک بوکلمه‏نین کؤکو اولمالیدیر.
کند سؤزو تاریخ بوْیو گئنیش بیر بیچیمده تورک ائللری ایچینده ایشله‏نیردی حال بوکی آیری دیللی ائل‏لرده چوخ آز و نادیر حالدا و فقط تورکلره یاخین قونشو یئرلرده ایشله‏نیردی.
بو کلمه‏نین آیری دَییشیک شکیللریده چوخ یایقین اولاراق تورکجه¬ده ایشلَنمکده دیر و گؤستریر کی بو کلمه‏نین کؤکو تورکجه اوْلاراق تؤره‏نیب (کندی: اؤزو: انسانین اؤز بؤیوکلوغو و بوتونو، اگر کنگیتمک کلمه سینین دیواندا مشورت¬ائتمک¬معناسینی¬نظره¬آلارساق¬بو موضوع آیدینلاشیر، کندیر: هؤرولن بؤیوک ایپ، (بوکلمه‏لرده قازماق آنلامی گؤرونمور)، کندوٌک:گئنیش کوٌپ و قاب، معمولی بالاجا و الده‏کی قابلاردان چوخ بؤیوک و گئنیش اوْلان قاب).
یوخاری سؤزلره باخارساق کینگ، کنگوٌتمک وکینگلَتمک سؤزلری‏نین کؤکو «کن» (گئن) سؤزودوٌر کی «د» اکی ایله کند شکلینه گلیب، بوجور اؤرنکلری آیری کلمه‏لرده گؤرمک اوْلار: (کؤنمک: کؤند، یؤنمک: یؤند، یوندم)
کلمه‏نین کؤکونو آیری قایناقلارا باغلایان‏لاردا وار (اؤرنک اوٌچون: تورکجه اوُس› اوُز، خوُز، هوُز› هوُن، گون، گوٌند› کند: نوید 172)
فارسجا سؤزلوکلره باخارساق بو قاورام داها دوزگون گؤرسه‏نیر، دهخدا سؤزلوگونده بو کلمه‏یه بنزر سؤزلری گؤرمک¬اولارکی¬آنندراج¬و ناظم¬الاطبا و برهان¬قاطع¬سؤزلوک ¬لریندن آلینیب و هامیسیندا، بؤیوک و گئنیش مفهومونو گؤروروک و هئچ بیرینده قازماق آنلامی-گؤرسنمیر(کندر:مدینه، کندو: بؤیوک کوپ(آری¬کؤپو معناسی¬بوکلمه‏نین چوخ یئنی معناسیدیر)، کندیر: بؤیوک ائششک، کندیره: قالینلیق و بؤیوکلوک، کنتاو:چوخ¬گوٌجلو و برک¬ایپ)، البته بونادا اشاره ائتمه‏لی ییک بو دیللرده بو کلمه‏لر چوخ اسکی کلمه‏لر ساییلمیر
تحلیلی¬آوروپادیللرینده¬ایشله‏نن¬بنزرکلمه‏لرده بؤیوکلوک و گئنیشلیک-مفهومونوگؤرمک¬اولار،کنت: بؤیوک بریتانیانین ان¬اسکی و بؤیوک¬بؤلگه¬سی،کنت: اوْرتا یوزیللرده فرانسه ده بؤیوک عسگرباشچی‏سینا دئییلیردی.
اوستده¬کی دلیل لرین¬یانی-سیرا ان¬مهم قانیتلاردان بوُدورکی ایران کندلرینی آراشدیریرکن آیدینجا بوُ موضوع نو گؤرمک اوْلورکی ایرانین توٌرک اوْلمایان بؤلگه لرینین هئچ بیر یئرینده بوُ آدا راست گلینمیر و بوُنون ترسینه توٌرک بؤلگه لرینده سیْخ¬سیخ بوُ آدی¬گؤرمک¬اوْلار و اگرعموم توٌرک دوٌنیاسیندا اوْلان آدلاریدا نظرده توُتارساق بوُ سؤزون یایقینلیغی بوُنون توٌرک¬سؤزو اوْلماغینابؤیوک ثبوتدور
دیواندا(3جو جلد ،ص150)یازیر: «بوشهرلرین ¬هامیسی (ماورالنهرشهرلری) تورکجه ¬اولان¬ کند سؤزیله دوزلمیشدیر، بولاری ¬تورکلر دوزلده¬رک
آدلارینی¬دا اؤزلری قوْیموشدولار»
سوْن اوْلاراق معناجا بئیله دوٌشونمک اوْلورکی توٌرکلر کؤچبه¬لرین اوْتوردوغو یئرلره اوْیماق، اوْبا ولی¬دایمی¬اوْتوراقلی یئرلَشیم یئرلرینه، داش، کرپیج ¬کیمی ¬مصالح¬دن دوزه¬لن یئرلره ¬کند دئییردیلر، آیدیندیرکی ایلک شهرلر بالاجا یئرلر ایدیلر و بؤیویه¬رک ¬ایندیکی بؤیوک شهرلر حالینا گلیبلر}

کندآدلاری : تورکجه تورکجه

[اؤزل آد]بو کتابدا یازیلان کن آدلارینی آشاغیداکی آدلارین آراجیلیغی ایله تاپماق اولار:‌ ایران-اؤلکه¬سینین توٌرک بؤلگه¬لرینده اوْلان کند، داغ و چای آدلاری آشاغی¬داکی شهرلرین آدلاری آلتیندا قئید اوْلونوبدور و بوٌتون کندلری بوُ آدلارا رجوع ائده¬رک گؤرمک اوْلار(آلت خطلی شهرلر اوٌچون یالنیز داغ و چای آدلاری وئریلیبدیر، بو شهرلرین کند آدلاری اوٌچون اوْ بؤلومده وئریلن شهر آدینا رجوع ائتمک اولار، آچیقدیرکی آدلارین آنلاملاری یازیلمیشسا او کلمه¬یه رجوع ائتک اولار): آباده، آبیک، آذرشهر، آستارا، آستانا، آشتیان، آصلاندوُز، آغ¬قالا، آمُل، آوَج، آیدرویش، اَبهَر، اراک،اردبیل، اردکان، ازنا، اسدآباد، اسفراین، اسلام¬آبادغرب، اصفهان، اقلید، انزَلی، اوُجان، اوُرمیه، اوٌسکو، اهر، ایلام، اینچه¬بوُرون، باجگیران، بازارماسال، بانه، باهار، بجستان، بجنورد، برازجان، بروجن، بم، بیناب، بوُشهر، بوُکان، بوُیین¬زهرا، بهشهر، بی¬بی¬شیروان، بیجار، بیرجند، بیله-سوار، پاوه، پیرانشهر، تاکستان، تبریز، تُربت¬جام، تفرش، تیکان¬تپه، تویسرکان، تهران، جوُلفا، جوُغاتئی، جهرُم، چناران، یاستیکند، خالخال، خرّم¬آباد، خرّمدره، خمین، خوْی، خیاو، فریدن، داشلی¬بوُرون، دامغان، درگز، دلیجان، دماوند، دیواندره، رامسر، رامهُرمُز، رامیان، رزن، رشت، رفسنجان، رودبار، رودسر، زنجان، ساری، ساوه، ساووجبولاق، سایین-قالا، سبزوار، سراب، سرخس، سردشت، سقز، سالماس، سُلطانیه، سمیرم، سنندج، سولدوز، سوُنقور، تاروُم، شاندرمن، شاهرود، شاهی، شبستر، شهرضا، شهرکرد، شهریار، شیراز، شیروان، صحنه، ضیاءآباد، طوالش، علیشاه¬عوض، فرمهین، فریدن، فریمان، فسا، فومن، فیروزآباد، ‌فیروزکوه، قئیدار، قُروه، قزوین، قوُچان، قوُم، قوْشاچای، کازرون، کاشان، کامیاران، کبودگنبد، کبودرآهنگ، کرج، کرمانشاه، کرمان، کلئیبر، کنارتخته، کنگان، کنگاوَر، کوچصفهان، کوُمیجان، کیوی، گئرمی، گُرگان، گرمسار، گمیشان، گنبد،‏لار، لاهیجان، لردکان، لنگرود، ماسال، ماکی، مانه، ماهنشان، محلّات، مراغا، مرند، مرودشت، مریوان، مشهد، ملایر، ملیکان، میانا، مینودشت، نمین، نوخندان، نور، نورآباد، نوشهر، نهاوند، ‏نیر، ‏نیریز، ‏نیشابور، ورامین، ورزقان، هئریس، هشتپر، هشتَری، هیشئیین، همدان، هوْراند، هیر

کند‏آراسی : تورکجه تورکجه

[آد] کندلرین آراسیندا اوْلان و یئرله شن «کند آراسی یوْللار آسفالت اوْلمالیدیر»

کندا : تورکجه تورکجه

[اؤزل آد] سوُمقاییت‘دا چای آدی

کنداوْبا : تورکجه تورکجه

[اؤزل آد] آغسوُ‘دا کند آدی

کنداوٌستو : تورکجه تورکجه

[اؤزل آد] مراغا و زنجان دا داغ آدی

کندال/کندهال : تورکجه تورکجه

[اؤزل آد] ماکی¬داکند و رودباردا داغ¬آدی

کَندآو/کَنداوْو : تورکجه تورکجه

[اؤزل آد] قُروه، قئیدار و اهر ده کند آدی.ساوه-نوبران (إ/ابراهیم آباد) دا کند آدی.زنجان دا داغ آدی {پهلویچیلر عمد اوْلاراق گنداب (پیس سوُ) شکلینده یازیرلار حالبوکی بوُ سؤز کند و آو سؤزیله ایلگیلیدیر و معناجا آوی چوْخ اوْلان کند دئمکدیر}