Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary
QİLMAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Dindarlara göre, cennet xidmetçileri, behişt xidmetçileri.

QİLÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

QAL is. [ər.] Mübahise, dedi-qodu, söz, danışıq. Mehrü məhəbbətin gecə bu min-val; çıxar aralıqdan olan qilü qal. Q.Zakir. Dedim: cahanda nədir bunca qilü qalə sə-bəb? S.Ə.Şirvani. Mən çəkdiyim xalqın qilü qalıdır. Aşıq Əlesger. // Dava, dalaşma, qal-maqal, ses-küy, çığır-bağır. Iskəndər bir söz deməyib bir qədər fikirli durur. Bu hində eşik-də qilü qal və qaçhaqaç qopur. C.Memmed-quluzade. Ancaq bizi qorxuda bilməz bu qilü qal. R.Rza. Ilan vuran ala çatıdan qorxan kimi, Güllü arvadın gözləri də qilü qaldan bərk qorxmuşdu. S.Rehimov. □ Qilü qal et-mək (salmaq)
ses-küy salmaq, dalaşmaq.
Amma uşaq-muşaqlar samanlığa doluşub çox qilü qal salırdılar. Qantemir.

QİLU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

QALçI sif. ve is. Qilü qal salan, qalmaqalçı, davakar, dava-dalaş salan, ses-küy salan.

QİLU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

QALçILIQ is. Qilü qal salan ada-mın xasiyyeti; qalmaqalçılıq, ses-küy salma, dava-dalaş salma, davakarlıq.

QİNA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] köhn. Xanendelik; neğme, hava oxuma; vokal. Avropa səliqəsi ilə ke-çilən qina dərsləri oxuyanın avazını qüvvət-ləndirir, səsini artırır və gözəlləşdirir. ü.Hacıbeyov.

QİNA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] köhn.
Qenaetlenme.
Zenginlik, var-dövlet.
Servet.

QİRAƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Müeyyen üsul ve qayda ile oxuma. Qiraət dərsi.
.Axşam vaxtı ora-ya adamlar cəm olub, söhbətə, qiraətə, mu-siqiyə məşğul olurlar. C.Memmedquluzade. Aqil şeri bərkdən və qiraətlə (z.) oxuyurdu. Ə.Veliyev. // ümumiyyetle oxuma; mütalie. Qiraət etmək. Qiraətlə məşğul olmaq. □ Qi-raət zalı (otağı)
qezet, kitab ve s. oxumaq üçün zal, otaq, qiraetxana, mütalie otağı. Qi-raət zalında Vahidin bir masası vardı. Mir
Celal.
0 Qiraət koması
kendlerde medeniyyet sarayları meydana gelmeden qabaq: medeni-maarif ocağı. [Cahan:] Hər yerdə qiraət ko-ması açılır. Ə.Haqverdiyev. Məktəb uşaqla-rının köməyi ilə tarla düşərgəsində qəşəng bir qiraət koması düzəlmişdi. Ə.Veliyev.

QİRAƏTÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qiraetle, mütalie ile meş-ğul olan adam; oxucu.

QİRAƏTXANA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. qiraet ve fars.
..xane] Qiraetle meşğul olmaq üçün yer (bina, zal, otaq ve s.). Klub qiraətxanası. Qi-raətxana, axşam saat
dən açıqdır. Qiraət-xana müdiri.

QİRAƏTXANAÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qiraetxana müdiri, qiraetxana işçisi.

QİSAS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] İntiqam; edilmiş pisliyin, düşmençiliyin evezini çıxma, qanını yerde qoymamaq. Qisas almaq.
Bax, həmin bu otaqda od saçıb nəfəsindən; Atamın qisasını alacağam,
dedi,
mən. S.Rüstem. Yurdu-muzun qisasını yağılardan alarıq; Axıtdığı hər qan üçün ondan yüz qan alarıq. R.Rza.

QİSASÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qisas almağa çalışan, inti-qama can atan. Məndən də nə zalım çıxar, oğlum, nə qisasçı; Bir dəfə bunu anla, ipək-dən qəzil olmaz. Şehriyar.

QİSASÇILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qisasçının niyyeti, işi, hereketi, qisas almağa yöneldilmiş fealiy-yet. Qisasçılıq siyasəti.

QİSİM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Bütöv bir şeyin ayrı-ayrı parçası; hisse. Məhsulun bir qismi toplanmış-dır. Mətnin bir qismiyığılmışdır. İşin çox qis-mi görülmüşdür.
Günlərimin bir qismini də Kərim baba ilə keçirirdim. A.Şaiq. çocuqla-rın bir qismi oynayır, bir qismi dənizdə çimir-di. S.Hüseyn.
Növ, cür. [Şah:] Aya sizin rəyinizə görə mən nə qisim tədbir ilə bu hadisəni öz vü-cudumdan dəf edə bilərəm? M.F.Axund-zade. Məlum şeydir ki, burada İsmayıl bəyin cavabı iki qisim ola bilərdi: ya hə, ya yox.. C.Memmedquluzade. Bir qisim adamlar da Səttarzadənin müsamirəsinə iş üçün gələn-lərdir. Mir Celal.
qisim-qisim sif. [ər.] Cürbecür, növbe-növ, müxtelif. Yaqo
. Kassio Dezdemona-nın mabeynində məhz ülfət və məhəbbət ol-duğunu qisim-qisim dəlillər ilə ərəbə sübut qılır. F.Köçerli.

QİSMƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf[ər.] Bir şeyin hamısı yox, bir hissesi; tamamile yox, bir qederi; bir qeder. Məsələ qismən həll edildi. Ay qismən tutulmuşdur. O, qismən haqlıdır.
Ənisə çox yaxşı bilirdi ki, ər evinə getməklə istər özünün, istər atası Məşədi Əhmədin maddi həyatı qismən yoluna düşə bilər. S.Hüseyn.

QİSMƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Tale, nesib, qeder, bext; bexte çıxan şey. [Falçı qarı:] Ay cavan, atdan düş, bir falına baxım. Sənin qismə-tində, deyəsən, bir gözəl var. çemenzeminli. Bizim qismətimiz göz yaşı deyil; Bizimdir yaşamaq, gülmək həvəsi. S.Vurğun. // məc. Pay. Bu günəşdən mənim niyə qismətim olmasın? Mir Celal. Biz qismətimizə düşən ağır yolu keçməsək, gələcək nəsillərimiz də o işığa tez gəlib qovuşmaz. Ə.Memmed-xanlı. □ Qismət olmaq
bextine çıxmaq, nesib olmaq, payına düşmek, çatmaq. Bəx-təvər başına sənin, ey rəqib; Xeyir sənə qis-mət oldu, şər mənə. Q.Zakir. Səndə bitər bir neçə vecsiz qoza; Ancaq o da qismət olar
donquza. M.Ə.Sabir. [Hacı Hesen:] Bir belə müqəddəs şəxs ilə qohum olmaq elə bir qə-nimətdi ki, dünyada az-az adama qismət ola bilər. C.Memmedquluzade.
Parça, hisse. Həmin hekayə iki qismət-dən ibarətdir: biri o idi ki, mən indi nəql elə-dim. C.Memmedquluzade.
riyaz. Bir ededin başqa edede bölün-mesinden alınan eded.

QİSSƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Revayet edilen doğru ve ya uydurma hekaye, ehvalat; nağıl, hadise, vaqie, qeziyye. Sorma bu gecə silsileyi-zülfi-siyahın; Tulani olan qissədi bu, müx-təsər olmaz. S.Ə.Şirvani. Molla bu qissədən pərişanhal; Evinə döncək övrət etdi sual.. M.Ə.Sabir. [Deli Semed]
.məzəli-məzəli qissələr nağıl eləyib eşidənləri də gülməyə vadar edirdi. çemenzeminli.

QİSVƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Kobudluq, qabalıq.
Daşüreklik, zalımlıq.

QİŞA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] anat. Canlı orqanizmin her hansı bir hissesinin üstünü örten bezi toxu-maların adı; örtü, zar, perde, tebeqe. Beyin qişası. Ağ ciyər qişası. Selikli qişa.

QİŞALI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. anat. Qişa ile örtülmüş; perdeli, örtülü.

QİTƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
coğr. Yer küresinin, okean ve denizlerle ehate olunmuş böyük hisselerinden her biri. Asiya qitəsi. Avropa başqa qitələrə nisbətən böyük deyildir.
Yer kürəsi günəşdən ayrılandan və üst təbəqəsi soyuyandan sonra ilk qitələr əmələ gəlmişdir. M.Qaşqay. // ölke, memleket. Nə yaxşı ki, insan əli yetmir Günəşə; Yetə bilsə, min qitəyə parçalayacaq. M.Araz.
Parça, hisse, qisim, cüz. Yeni əlifbanın iki qitədən ibarət olan surətini və habelə Tehran əmirlərindən birinə göndərdiyim məktubun surətini sizə göndərirəm. M.F.Axundzade.
ədəb. Azı iki beytden ibaret ve birinci beyti sonrakılarla hemqafiye olmayan kiçik şeir.

QİTƏLƏRARASI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Yer küresinin qite-leri arasında hereket eden, bir qiteden diger qiteye, yaxud qitelere gedib çatan. Qitələr-arası raket.

QİYABİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.]
İşe münasibeti olan şexsin özü olmadığı ve iştirak etmediyi halda baş veren, görülen. Qiyabi mühakimə. Qiyabi hökm. Qiyabi tanışlıq. İşə qiyabi (z.) baxmaq.
Mühazireleri müntezem dinlemeden, müellimle bilavasite canlı elaqede olmadan, mektublaşma vasitesile tehsil alma üsulu ile elaqedar olan. Qiyabi təhsil. Qiyabi peda-qoji institut.

QİYABİÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. ve sif. Qiyabi tehsil alan (telebe).

QİYAFƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər.] bax qiyafət. Hələ içəridə qrim vurub, qiyafəsini dəyişdirib qapıdan çı-xanda tanıya bilsən, qoçaqsan!
dedi. A.Şaiq. Sizin
. əlbisəniz və qiyafəniz elə təsir bağış-layırdı ki, mühitin ruhunu təhlil etmiş, onun məfkurəsini mənimsəmişsiniz. S.Hüseyn. İndi o [Ulduz] hərbi qiyafədə, serjant rütbəsində bir şəfqət bacısı idi. Ə.Memmedxanlı.