Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary
MƏRƏNDİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Azerbaycanda qiymetli süfre üzümü.

MƏRƏZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Xestelik, naxoşluq, azar. Hər mərəz çarəsini eyləmək asandır, təbib! Mərəzi-eşqə nə tədbir, nə dərmanın var? M.Ə.Sabir. [Gülbadamın] uşaqlıqdan çiçək mərəzinə mübtəla olmağı üzündən mə-lum edirdi. N.Nerimanov.
məc. "Adet, verdiş" menasında. Deyin-mək onun mərəzidir.
Mətləb Mozalan kən-dinin sümüyündə olan bu mərəz üstündədir. S.Rehimov. Bağır Cabbarzadə ilə zarafat eləmək bir mərəz idi və bu mərəz Cəfərə də sirayət eləmişdi. S.Rehman.
Altıaylıq tazı. Tazı altı ayda mərəz olardı, yəni tazılıq həddinə çatardı. H.Sarabski.

MƏRƏZLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Merezi, xesteliyi, azarı olan.

MƏRGMÜŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] Bir çox mineralların terkibinde olan zeherli berk madde
kim-yevi element. // Hemin maddeden alınan pre-parat (tibb ve texnikada işlenir).

MƏRGMÜŞLÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Terkibinde mergmüş
olan. Mərgmüşlü kolçedan.
.Culfa şəhə-rində çıxan mərgmüşlü Darıdağ suyunun
. müalicə əhəmiyyəti vardır.

MƏRHƏBA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

nida [ər.] Beyenme, terif bil-dirir
aferin! barakallah! eşq olsun! ehsen! Eşidənlər kəlamın olsun şad; Söyləsinlər ki, mərhəba, ustad! S.Ə.Şirvani. Dərəcək dadlı meyvələr, yeyəcək; Mənə min dəfə mərhəba deyəcək. A.Sehhet.

MƏRHƏLƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Bir şeyin inkişa-fında keyfiyyetce öz xüsusiyyetleri olan dövr, moment. Inkişafın yüksək mərhələsi. Müəy-yən mərhələ.
Azərbaycan dramaturgiyası-nın inkişafında C.Məmmədquluzadənin ko-mediyaları xüsusi bir mərhələ təşkil edir. M.İbrahimov. Plantasiyada işin başqa mər-hələsi başlanmışdı. H.Seyidbeyli.
köhn. Birgünlük yol, iki menzil arası.
klas. Yer. Mümkün deyil, Füzuli, cahan-da iqamətin; Bihudə sən bu mərhələdə məs-kən eylədin. Füzuli. Seyid, qayıt bu mərhə-lədən, kəs ayağını; Axır bu rahimeygədənin bir məalı yox. S.Ə.Şirvani.

MƏRHƏM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax məlhəm. Onunla edin bu dərdə mərhəm. Füzuli. Mərhəm olurdu, sağalırdı yara; Əldə qalırdı yenə can sağ-basağ. M.Ə.Sabir. Səqfə dəyən yağışın güclü, ahəngdar və boğuq səsi Salamın əsəblərinə mərhəm kimi xoş idi. Mir Celal.

MƏRHƏMƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Rehm, şefqet,
acıma, insaf hissi. [Bextiyar:] Sən boş yerə çəkmə zəhmət; Saraydan umma mərhəmət! A.Şaiq. [Benövşe:] Məndən heç bir mərhə-mət gözləmə, Camal! S.Rehman. □ Mərhə-mət etmək (eləmək)
rehm etmek, rehmi gelmek, acımaq, yazığı gelmek, insaf etmek. Danışdıq, barışdıq, mərhəmət eylə; Inciklik araya qatma, hayıfsan! Aşıq Əlesger. Ya-bançı əllərdə qalan Mil düzü! Bir kimsə etmə-miş sənə mərhəmət. M.Müşfiq. Mərhəmət qılmaq
bax mərhəmət etmək (eləmək). Tez mərhəmət qılıb bir ehsan eylə; Sevdiyim, üzündən at indi niqab. Aşıq Abbas.
0 Mərhəmətin(iz) artıq (olsun)!
yax-şılıq müqabilinde teşekkür ifadesi. [Perviz xan:] Mərhəmətiniz artıq (olsun)!.. Sayəniz kəm olmasın. M.S.Ordubadi.

MƏRHƏMƏTLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. üreyi nazik, rehmli,
şefqetli, acıyan, rehm ve şefqeti çox. Mər-həmətli adam.
[Rüxsare] axşamdan sübhə qədər
. mərhəmətli əlini xəstənin başına qoy-muşdu. S.Rehimov.

MƏRHƏMƏTLİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Merhemetli olma;
rehmlilik, şefqetlilik.

MƏRHƏMƏTSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Merhemet etmeyen, rehmi gelmeyen; insafsız, daşürekli, rehm-siz. Mərhəmətsiz adam.

MƏRHƏMƏTSİZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Merhemetsiz
olma; rehmsizlik, şefqetsizlik, daşüreklilik, insafsızlıq.

MƏRHUM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] ölmüş, vefat etmiş, rehmete getmiş. [Xudaverdi:] Xeyr, mən so-ruşuram ki, mərhum atanızın adı nədir? M.F.Axundzade. [Süleyman:] Mərhum bəz-zaz Mürsəli deyirəm ki, gözəl kişilərin birisi idi. ü.Hacıbeyov. // İs. menasında. Mərhum yaxşı adam idi.
Qoqolun xidməti rus millə¬tinə o dərəcədə olub ki, mərhumun doğul-mağının yüz illiyini Rusiyada kəndlərdə də mujiklər eşidiblər. C.Memmedquluzade. [Mahmud bey:] O mərhum məni çox istəyirdi. N.Vezirov. □ Mərhum olmaq
ölmek, vefat etmek, rehmete getmek. [Soltan bey:] Mənim də arvadım, budur, beş ildir ki, mər-hum olubdur. ü.Hacıbeyov. Dörd il Cəlil bu dükanda qulluq edəndən sonra bunun anası Zəhra mərhum oldu. İ.Musabeyov.

MƏRİFƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Ədeb, terbiye, qana-caq, kamal. Qızın mərifəti.
Qabiliyyətdə, mərifətdə, kamalda; Bu cahanda sənin kimi can olmaz. Aşıq Əlesger. Paşa bəy pristavı ağıldan kəm, qorxaq saydığı kimi, onun qana-caq və mərifətinə də xor baxırdı. Ə.Veliyev.
Elm, maarif, medeniyyet. [Möhterem şexsler kendde] mərifət çırağını yandırıb, əhalinin gözlərini açıb; mənəvi tərəqqilərinə bais olublar. F.Köçerli.

MƏRİFƏTLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Merifeti olan; qana-
caqlı, terbiyeli, kamallı, leyaqetli. Mərifətli qız. Mərifətli uşaq.
Mənim gözəl və məri-fətli mələkəm, sizin bu qədər acıqlanmağını-zın səbəbi nədir? M.S.Ordubadi. Usta Pirəli, oğlunun mərifətli cavabını bəyənib, istər-istəməz yumşaldı. M.Hüseyn.
Oxumuş, tehsilli, medeni. [Niyaz bey:] çünki zəmanəmiz belə zamandır ki, mədəniy-yətli və mərifətli qulluq adamları bizim müf-təyeyən bəylərdən əfzəldirlər. N.Nerimanov.

MƏRİFƏTLİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Merifet sahibi olma;
qanacaqlılıq, edeblilik, terbiyelilik.

MƏRİFƏTSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Merifeti olmayan;
qanacaqsız, terbiyesiz, edebsiz, nezaketsiz, leyaqetsiz.
Cahil, elmsiz, medeniyyetsiz. O bir neçə kərə o tərəf-bu tərəfə getdikdən sonra sa-londakıları gözdən keçirib dedi:
Alçaqlar! Idraksızlar, mərifətsiz, şüursuz tör-töküntü-lər!.. M.S.Ordubadi.

MƏRİFƏTSİZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Merifeti olmama;
qanacaqsızlıq, edebsizlik, nezaketsizlik, ter-biyesizlik. [Usta Ağabala] camadarın məri-fətsizliyinə etina etməyib, qapının müqabi-lində olan isti su hovuzuna tərəf rəvan oldu. çemenzeminli.

MƏRİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Xeste, naxoş, azarlı. Də-lilər dəxil düşür; Mərizlər Loğmana gəlir.
Aşıq Əlesger. Bədənin nisfi məriz olsa əgər; Göstərərmi bu bədən fəzlü hünər? M.Hadi. [İskender bey:] Dəli də məriz deyilmi? N.Vezirov.

MƏRİZXANA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. meriz ve fars.
..xane] köhn. Xestexana. Kəndlərimizdə
. nə əcza-xana, nə mərizxana və nə elmli həkim və cər-rah gözə dəymir. F.Köçerli.
.Xərclərə bir az qənaət edib və bir qədər də üstə qoyub bəlkə bir mərizxana, ya bir məktəb açsınlar. C.Memmedquluzade.

MƏRİZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Xestelik, naxoşluq.

MƏRKƏZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
fiz. riyaz. Fiqurda her hansı oxların, xetlerin kesişdiyi nöqte, bir cisimde her hansı nisbetlerin toplaşdığı nöqte. Təzyiq mərkəzi. Dairənin mərkəzi. Sim-metriya mərkəzi. Ellipsin mərkəzi.
Her hansı bir şeyin ortası, orta hissesi. Izdihamın mərkəzi. // Şeherin, adeten orta-sında olan ve inzibati binaların, esas ticaret ve bank idarelerinin ve s. yerleşdiyi hissesi. Şəhərin mərkəzi. // Merkezi. Qəzənfər.. şəhə-rin mərkəz küçəsinə yaxınlaşdı. S.Veliyev.
Her hansı bir işin, rehberliyin, idarenin merkezleşdiyi yer. Şükür əvvəllərdə Güləli-nin əsgərliyə alınmasını bir yanlışlıq zənn et-mişdi. Hətta onun anasının dilindən mərkəzə bir ərz-hal dayazmışdı. S.Hüseyn. [Seriyye] əvvəlcə [Nuriyyeni] mərkəzdən gəlmiş təh-kimçi hesab etdi. İ.Əfendiyev.
Her hansı bir yer, ölke ve s. üçün inzi-bati, senaye, medeni ve b. cehetden ehe-miyyeti olan şeher, böyük yaşayış mente-qesi. Inzibati mərkəz. Ticarət mərkəzi.
Sər-xan tez-tez qəza mərkəzinə gedib-gəlirdi. M.Hüseyn. Rayon mərkəzindən çıxıb sola burulanda pöhrəliyin ortası ilə dolayı yol uzanır. Ə.Veliyev.
Her hansı bir işi idare eden ali rehber-lik orqanı (orqanları). Mərkəzin göstərişi. Mərkəzdən alınan direktivlər.
Müeyyen işle meşğul olan bezi idare ve ya şöbe adlarının terkibinde işledilir. Televiziya mərkəzi. Elmi informasiya mərkəzi. Sinoptika mərkəzi.
fiziol. Orqanizmin bu ve ya başqa vezi-fesini tenzim eden sinir hüceyreleri qrupu. Hərəkət mərkəzi. Tənəffüs mərkəzi.
Parlamentlerde: (sağlarla sollar arasında) aralıq partiyalar ve qrupların adı.

MƏRKƏZÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Merkezçilik terefdarı.

MƏRKƏZÇİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. tar. II İnternasional partiyalarında opportunizmin en maskalan-mış ve örtülü forması.