Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

MƏNTİQSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərf Mentiqden meh-rum, mentiqle düz gelmeyen, mentiqe zidd olan; ziddiyyetli, ardıcıl olmayan. Məntiqsiz danışıq.
Insaf dərnəkdə dediklərini bir az məntiqsiz halda anasına izah etdi. Mir Celal. Meracın danışığının məntiqsiz, mündəricəsiz olacağını düşünən Bəhram indi onun danışı-ğını dinləməyi qət etdi. Ə.Veliyev.

MƏNTİQSİZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Mentiqden mehrum-luq, mentiqle uyuşmama, mentiqe zidd olma; qeyri-mentiqilik. Danışığın məntiqsizliyi.
Sözlərindəki məntiqsizlik, fikirlərindəki zid-diyyət, hərəkətlərindəki hoqqabazlıq haqqında olan fikrimi tamamilə dəyişdirmişdi. A.Şaiq. [Mirzağa] atasının hər sözündə və söhbətində bir məntiqsizlik görürdü. S.Hüseyn.

MƏNTİQŞUNAS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. mentiq ve fars.
..şünas] Mentiq elmi ile meşğul olan alim, mentiq mütexessisi; mentiqçi.

MƏNTİQŞUNASLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Mentiq elmi ile
meşğul olma, mentiqşünasın ixtisası.

MƏNZƏRƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Bir yerin uzaqlara qeder geden ümumi görünüşü, gözün qavraya bildiyi yerin, sahenin, tebietin görünüşü; axar-baxar. Dağ mənzərəsi. Meşə mənzərəsi.
- Mənzərələr tez-tez dəyişirdi: gah göy ot və çəmən, gah yaşıl təpələr və dağlar, gah qa-ranlıq meşələr və dərələr.. S.S.Axundov. Furqon Ağsudan ötüb çaya yaxınlaşanda ayrı bir mənzərə müşahidə olundu. Mir Celal.
Tebieti eks etdiren şekil, resm. Təbiət mənzərələri.
[Letife:] Sizin dağlardan çəkib gətirdiyiniz mənzərələr çox gözəldir! M.Hü-seyn. // Bedii eserlerde tebietin tesviri. Niza-minin əsərlərində mənzərələr.
məc. Konkret şekilde tesevvür olunan, göz qabağına getirile bilen şey, hadise ve s. Keçmişin mənzərələri. Yürüş mənzərələri. Axşam mənzərəsi.
Tacirlərin və əsnafın abı, yaşıl, qara çuxaları qəribə bir mənzərə təşkil edirdi. çemenzeminli. Kosa qapının açar yerindən bu mənzərəni görürdü. S.Rehimov.

MƏNZƏRƏÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Menzere şekilleri çeken (ressam). Mənzərəçi rəssam.

MƏNZƏRƏLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Gözel menzeresi olan; axar-baxarlı. Mənzərəli dərə. Mənzərəli təbiət. Mənzərəli çəmən.
[Murad] yüksək bir yerdə oturdu. Burası mənzərəli bir yer idi. S.Hüseyn.

MƏNZİL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Yaşayış evinin ade-ten bir neçe otaqdan, metbexden ve s.-den ibaret olan hissesi. Təzə mənzilə köçmək. Uç-otaqlı mənzil.
[Tahir] ikiotaqlı mənzilində cəmisi bir həftə qalmışdı. M.Hüseyn. // ümu-miyyetle, ev, birinin yaşadığı yer, otaq, mes-ken. Mənzili qaydaya salmaq.
Əhvalatı baş-dan deyim:
Məşədi Həsənlə
. gəldik mənim mənzilimə. Ə.Haqverdiyev. Mirzə Cəmilin mənzilində bəzən səhərə kimi çıraq yanırdı. Ə.Veliyev. □ Mənzil etmək
yaşamaq üçün düşmek, bir yerde qalmaq. Mehmanxanada mənzil etmək.
[Tacir] bir karvansarada mən-zil edir. (Nağıl).
Gedilen yolun bölündüyü hisselerden her biri; merhele. Bir mənzil yol getmək.
Iki mənzili birgündə gedirdilər. M.S.Ordubadi. // Gedilen yer, yolun sonu. Mənzilə çatmaq.
- Yetişib mənzilə dayandı qayıq; Söndü ya-vaş-yavaş motorun səsi. S.Vurğun. [Nizami]
. günbatana mənzilə yetişəcəyini güman edirdi. Ə.Memmedxanlı. □ Mənzil başı

gedilen yer. Mənzil başına çatmaq. // ümu-miyyetle, yol, mesafe. Bir aylıq mənzili bir gündə kəsər; Köhlən bəsləmişəm görək Qıratım. "Koroğlu". Cənab uryadnik, çullu çox uzaq mənzildir. S.Rehimov. Mənzil et-mək
yolda istirahet üçün bir yerde dayan-maq, düşmek. Köç mənzil eləyib, heyvanları düzə buraxmışdı. Ə.Haqverdiyev. Edərdi orada bir gecə mənzil; Anıb o günləri, fikri dolandı. H.K.Sanılı. Mənzil kəsmək
la-zım olan yere çatmaq, yolu başa çatdırmaq, qet etmek. Arpa yemiş at mənzil kəsər. (Ata. sözü). Yedəyi köhlən atlı çapar mənzil kəsib, özünü Hatəm xanın malikanəsinə çatdırdı. S.Rehimov.
Körpü kimi tikililerde, qurğularda qonşu dayaqlar arasındakı mesafe, ara.
Güllenin, merminin gedib hedefi vura bileceyi mesafe.

MƏNZİLBƏMƏNZİL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Bir menzilden
o biri menzile qeder; yol gederken arada menzil ede-ede. Ilyas bir aylıq yolu on günə gedib, mənzilbəmənzil gəlib çatdı Məstana.
(Nağıl).

MƏNZİLGAH : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. menzil ve fars.
..gah] klas. Yaşayış yeri; menzil. Nə bilsin bəhr ha-lın ol ki, mənzilgahı sahildir. Füzuli.

MƏNZİLLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Saylarla işlenerek bina-nın neçe menzilden ibaret olduğunu bildirir. 50 mənzilli bina.
Eyni menada körpü haqqında. Uç mən-zilli körpü.
Uzaqvuran, keserli (tüfeng haqqında). Yaman mənzilli tüfəngdir.

MƏNZİL-MƏNZİL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax mənzilbəmənzil.

MƏNZİLSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Menzili olmayan, yaşayış yeri, evi olmayan. Mənzilsiz adam.

MƏNZİLSİZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Menzilsiz adamın halı
ve veziyyeti. Mənzilsizlikdən əziyyət çəkmək.

MƏNZUM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] Nezme çekilmiş, nezmle (şeirle) yazılmış (mənsur eksi). Mən-zum hekayə.
Teymur Mirzənin xahişinə görə Mirzə Əliqulu da öz mənzum əsərlərindən bir neçəsini oxudu. C.Memmedquluzade.

MƏNZUMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Menzum hekaye, das-tan, poema. [Settar]
. Sonanın şirin dili ilə mənzumənin
. birinci beytini oxudu və dişsiz ağzı ilə güldü. Ə.Əbülhesen.

MƏNZUR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] klas. Nezerde tutulan, arzu edilen şey; meqsed, niyyet. Buna nə dü-şübdür ki, yalan danışsın və yalan danışmaq-dan onun mənzuru nə ola bilər? Ə.Haqver-diyev. □ Mənzur olmaq klas.
birinin diq-qetine, hüsn-reğbetine, teveccöhüne nail olmaq. Bir kimsəyə xurşidi-camalın ola mən-zur; Mehri-fələkə meyil qılıb ayə baxarmı?
Q.Zakir.

MƏRAM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] İstek, arzu, dilek, teleb. Məramı həyata keçmək. // Meqsed, niyyet, qesd. Məramına çatmaq.
[Molla Hemid:] Hələ buyurun görək zəhmət çəkmənizdən qərəz məhz o cənabın ziyarətidir, ya başqa məramınız var? M.F.Axundzade. özgə bir məram ilə mən buraya gəlmişəm. Ə.Haq-verdiyev. Noğul xanımın məramı bu idi ki, sözləri eşitdikdə Nadirin onlara rəhmi gəlsin.
B.Talıblı.

MƏRAMNAMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. meram ve fars.
..name] Siyasi partiyanın, dövlet hakimiy-yeti merkezi orqanının, ictimai teşkilatın, ya da dövlet ve ictimai xadimin qarşısına qoy-duğu meqsed ve vezifelerini beyan eden se-ned; proqram. Indi görək bu firqənin məram-naməsi nədir? C.Memmedquluzade. Azər-baycan demokrat firqəsinin
. Təbrizdə çağı-rılmış birinci qurultayı firqənin məramnamə və nizamnaməsini təsdiq etdi. M.İbrahimov. // köhn. Teatr, tamaşa, konsert proqramı.

MƏRASİM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. "resm" söz. cemi] Qe-bul ve ya müeyyen olunmuş qayda ve üsul-larla icra edilen tentene, ya başqa adet, enene. Bayram mərasimi. Nişan mərasimi.
Əqd-nikah mərasimi olduqca təntənəli keçdi.. çemenzeminli. Aslan bütün gecəni yatma-yıb dəfn mərasiminin vaxtını və yerini fəhlə yoldaşlarına xəbər verəndən sonra məscidə yola düşdü. M.Hüseyn. Hər şey ürəkaçıcı idi, sanki bütün kənddə bayram, toy mərasimi vardı. S.Veliyev.

MƏRBUT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərf [ər.] köhn. Bağlı, ra-biteli, elaqeli, elaqedar. [Oqtay:] Daha zəif bir rus aktrisası bir Tatyananı daha az zəh-mətlə, daha gözəl oynaya bilər. çünki ruhu haman mühit ilə mərbutdur. C.Cabbarlı.

MƏRC : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bir şey üstünde mübahise eden iki nefer arasında bağlanan ve uduzan tere-fin yerine yetirmeli olduğu bir şeyi nezerde tutan şert. [Deli Hesen:] Axırda ki, heç olma-sa, bircə dəfə mərci biz apardıq. "Koroğlu". □ Mərc etmək (bağlamaq, tutmaq)
bir
şert bağlamaq. çox vaxt nökərlər.. mərc edər və pəncərəni nişan alardılar. çemenzeminli.
.Əl-ələ verib mərc tutanların qolu boşal-mışdı. B.Bayramov.

MƏRCAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
zool. Denizin di-binde qayalara yapışaraq desteler şeklinde hereketsiz yaşayan deniz heyvanı. Süngər, polip, mərcan və sair bu kimi heyvanlar bir yerə yapışaraq yaşayır. M.Qasımov. Mər-canlar Yer kürəsinin ən qədim heyvanlarıdır. "Sualtı alem".
Daşlaşmış halda olan hemin heyvanın bezi növlerinin işlendikden sonra bezek şey-leri qayırmaq üçün istifade edilen al-qırmızı, çehrayı ve ya ağ rengli eheng çöküntüsü. // Hemin daşdan hazırlanan bezek şeyi. Mər-can taxmaq. Mərcanı sapa düzmək.
Ələs-gər qurbandı, a boyu minə! Incidən, mər-candan düzüb köksünə. Aşıq Əlesger. Incini mərcandan seçən göz gərək; Həyata baxa-san gözlüksüz gərək. B.Vahabzade. // məc. Obrazlı teşbehlerde al-qırmızı menasında. Yüz lalə yanaqlı, ləbləri mərcan; Könül dön-məz səndən kimsəyə, Pəri! M.P.Vaqif.

MƏRCANI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

Bax quşüzümü.
sif. Qırmızı rengli; qırmızı. Hamamın qapısından qırmızı mərcanı fitə asardılar ki, yoldan ötən və şeypur səsi eşitməyən kişilər hamamın zənənə olduğunu bilsinlər. H.Sa-rabski.

MƏRCANQULU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bezi onurğasız hey-vanların esasen qıvrım ve ya oval laylı qu-tucuq şeklinde olan qoruyucu berk qabığı.