Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

MƏSUMLUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Temizlik, paklıq, saf-
lıq. [Fuad:] Sən anla ki, bir ailənin səadəti ondakı qadının məsumluğundadır. C.Cab-barlı. [Fermanın] üzünün ifadələrində bir uşaq sadəliyi və məsumluğu nəzərə çarpırdı.
Ə.Sadıq.
Yazıqlıq, fağırlıq, günahsızlıq. [Şirasla-nın] üz-gözündən bir məsumluq, bir mükəd-dərlik yağırdı. S.Rehimov.

MƏŞƏDİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [İranda Xorasan
Meşhed şeherinin adından] din. Keçmişde Meşhede gedib "müqeddes" yerleri ziyaret eden adama verilen ad (çox vaxt adın qabağında getirile-rek deyilir). [Hambal:] Məşədi, deyəsən, qı-zın ikinamizədi var? ü.Hacıbeyov.
.Mahud çuxalı məşədi küləyin qabağında yumağa dönüb aradan çıxdı. S.Rehimov.

MƏŞƏQQƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər.]
is. Əzab, eziyyet, sıxıntı, zehmet, möhnet. Gözlərindən və üzün-dən [dervişin] yuxu və məşəqqət görünürdü. A.Divanbeyoğlu. Qurtarmışdı qışın sərt məşəqqəti; Açırdı ürəyi yazın ləzzəti. H.K.Sa-nılı. □ Məşəqqət çəkmək
ezab çekmek, eziyyet çekmek, sıxıntı çekmek, möhnet çek-mek. Qıldın məni çünki sirrə məhrəm; Dur, çəkmə dəxi məşəqqətü qəm. Mesihi. Züleyxa çəkdiyi məşəqqətlərdən cana gəlib öz qarda-şının evinə pənah gətirdi. C.Cabbarlı.
Məşəqqətlə şeklinde zərf
eziyyetle, zehmetle, zorla. Biçarə qolunun ağrısından bitab düşüb nəhayət məşəqqətlə özünü sınıqçı Kərbəlayı Piriyə yetirdi. S.M.Qenizade.

MƏŞƏQQƏTLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. çox ağır, çox zehmetli, çox ezablı, eziyyetli, sert. Əcnəbi müsafir Bakının məşəqqətli rüzgarına adət etmədiyin-dən, Məşədi Əsgərin ardınca ahəstə-ahəstə gedirdi. S.M.Qenizade. Qışın soyuq, məşəq-qətli bir gecəsi idi. C.Cabbarlı.

MƏŞƏL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Ətrafı işıqlandırmaq üçün ağac ve s. başına sarınaraq, yaxud xü-susi bir alet içerisine qoyularaq yandırılan yağlı (neftli) esgi, cındır parçası, yaxud ağac başına keçirilmiş içinde yanar madde olan qab. Məşəl yandırmaq.
Toyxananın qapı-sında məşəl yandırardılar. H.Sarabski. Iki uşaq əlağacının başına əsgi sarımaqla düzəlt-dikləri məşəlləri yaxına gətirdilər. Ə.Əbül-hesen. // məc. İnqilab ve ya vetenin azadlığı uğrunda helak olmuş şexslerin xatiresini ebe-dileşdirmek üçün onların qebirleri üstünde ve ya başqa yerde daim yanan od, alov.
məc. Yol gösteren; mayak. Sən çox yaşa, ey nazlı Vətən, çox yaşa, yüksəl! Parla, gələ-cək Şərq üçün ol ayinə, məşəl! Ə.Nezmi.

MƏŞƏLLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Parıldamaq, işıq ver-
mek, işıqlanmaq, işıldamaq. [Dervişin] göz-ləri məşəlləndi. A.Divanbeyoğlu.

MƏŞƏLLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Əlinde meşel olan, eline meşel götürmüş. [Quldurbaşı] Uruz əli mə-şəlli iki keşikçi ilə qazmaya yönəldi. M.Rza-quluzade.

MƏŞGƏLƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Bir şeyi bir yere yığışaraq öyrenme, öyrenmekle meşğul olma. Dərnəyin məşğələsi.
Rəsmiyyətə görə məşğələ hələ bir saat bundan qabaq bitmişdi. S.Rehimov. Savadkursunun növbəti məşğə-lələrindən biri idi. Ə.Veliyev.
Meşq. Idman məşğələsi. Orkestr məş-ğələ keçir.
Vaxt keçirme, bir şeyle meşğul olma; meşğuliyyet. Bu məşğələnin mənim üçün bö-yük ləzzəti var. C.Memmedquluzade.

MƏŞGUL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Bir iş gören, bir işde çalışan, iş görmekde olan, bir işle başı qarı-şıq olan. Müdir məşğuldur, qəbul edə bilməz.
- Nənəxanım Yetərlə söhbətə məşğul idi. çemenzeminli. [Sona ümide:] Görünür, çox ciddi məşğulsunuz.. B.Bayramov. □ Məşğul etmək
1) başını qarışdırmaq, eylendirmek. Yaşı otuzdan yuxarı olmasına baxmayaraq, [qadın] Zeynalı məşğul edə bilirdi. S.Hüseyn. Həbibin söhbəti Salamı məşğul edə bilmədi. Mir Celal; 2) fikrini yayındırıb işine mane olmaq, vaxtını almaq, işinden ayırmaq. Məş-ğul olmaq
1) bir seneti olmaq, bir peşe sahibi olmaq, bir işde işlemek. Müəllimliklə məşğul olur. Saatsazlıqla məşğul olmaq.
- [ümid katibe:] Mənim nə işlə məşğul oldu-ğumla maraqlanırsınızsa, gedib öz gözünüzlə görə bilərsiniz. B.Bayramov; 2) bir iş gör-mek, başı qarışmaq, çalışmaq. Mütaliə ilə məşğul olmaq.
[Rehim] bəylə ikimiz bir kə-narda, otun üzərinə salınmış cecim üstündə əyləşib söhbətə məşğul olduq. Ə.Haqverdiyev. Dərviş cavab verməyib, çörək yeməyə yenə dəxi məşğul oldu. A.Divanbeyoğlu; 3) fikir vermek, maraq göstermek. Uşaqları ilə məş-ğul olmaq. Ata-anası onunla yaxşı məşğul olmamışdır; 4) özüne, öz sehhetine, canına, üst-başına ve s. baxmaq, qeydine qalmaq. Sən heç özünlə məşğul olmursan.

MƏŞGULİYYƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Bax məşğələ
ci menada. Məşğuliyyət bitdi.
Əylence, vaxt keçirmek üçün olan iş, oyun, eylence ve s. Axşamlar hər məhəllənin qonşuları qum üstünə yığışıb məşğuliyyət üçün növbənöv oyun oynardılar. H.Sarabski. Ilin hər fəslində biz uşaqlar üçün bağda məşğu-liyyət var idi. S.S.Axundov.

MƏŞGULİ-ZİMMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]: məşğuli-zimmə olmaq köhn. dan.
birinin pulunu ve ya malını menimsemekle, yaxud biri haq-qında düzgün olmayan fikir söylemekle gü¬naha batmaq, özünü onun qarşısında borclu hiss etmek. Mən bu barədə danışmasam məş-ğuli-zimmə olaram. Ə.Haqverdiyev.

MƏŞHUR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.]
Şöhret qazanmış, adlı-sanlı, şöhretli, tanınmış. Məşhur alim. Məşhur idmançı.
Divara bir neçə məşhur artistin portreti vurulmuşdu. İ.Əfendiyev. □ Məşhur etmək
ad qazandırmaq, şöh-retlendirmek. Məşhur olmaq
ad-san qa-zanmaq, şöhretlenmek, meşhurlaşmaq.
Hamıya melum olan, çoxunun bildiyi, melum. Bu məşhur bir məsəldir, Seyyida, "qaz vur, qazan doldur!" S.Ə.Şirvani. Məş-hur Binəqədi gölündən, yəqin ki, xəbəriniz var. M.Rzaquluzade. □ Məşhur etmək (qıl-maq)
tanıtmaq, hamıya bildirmek, melum etmek. Məşhur qıldı eşqi-Züleyxa o Yusifi; Aşiqdə hüsn şöhrətinə ictihad olur. S.Ə.Şir-vani. Məşhur olmaq
tanınmaq, hamıya melum olmaq.
◊ Qələti-məşhur
yanlış olduğu halda xalq arasında işlenilen söz ve ya ifade.

MƏŞHURLANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Meşhurlanmaq"dan f.is.

MƏŞHURLANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax məşhurlaşmaq.

MƏŞHURLAŞDIRILMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Meşhurlaşdırıl-
maq"dan f.is.

MƏŞHURLAŞDIRILMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Meşhur
edilmek, hamıya tanıtdırılmaq, şöhretlendi-rilmek.

MƏŞHURLAŞDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Meşhurlaşdır-
maq"dan f.is.

MƏŞHURLAŞDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Meşhur etmek,
ad qazandırmaq, şöhretlendirmek.

MƏŞHURLAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Meşhurlaşmaq"dan f.is.

MƏŞHURLAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Meşhur olmaq, xalq
arasında tanınmaq, ad-san qazanmaq. [Nebi] öz zirəklik və qoçaqlığı ilə Şuşa qalasında məşhurlaşır. "Qaçaq Nebi".

MƏŞHURLUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Meşhur olma, xalq ara-sında tanınma, ad-sanlılıq, şöhretlilik.

MƏŞQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Bir şeye alışmaq, öyreş-mek üçün edilen sistematik sey, telim, hazır-lıq. Idman məşqi. Musiqi məşqi. Hərbi məşq.
[Xurşid:] Sən məşqi başla, mən bu saat gə-lirəm. C.Cabbarlı.
.Lətif müntəzəm olaraq Qara müəllimlə ayrılıqda məşq etməyə baş-ladı. H.Seyidbeyli. // Yazı temrini.

MƏŞQÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. idm. Meşqe rehberlik eden, meşq mütexessisi olan idmançı. Futbol ko-mandasının məşqçisi. Məşqçinin göstərişi.

MƏŞRİQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Güneşin doğduğu teref, şerq (məğrib eksi). // Günbatana (qerbe) mü-qabil olan teref. Yusif Sərracın dükanı şah məscidinin meydanının məşriq səmtində idi. M.F.Axundzade. Indi gurultu məğribdən məşriqə keçdi. A.Divanbeyoğlu.

MƏŞRUBAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

top. [ər. "meşrub" söz. cemi] İçilen şeyler, içkiler (şerab, şerbet ve s.). Nökər Səfi stolun üstünə boşqablar və ənva məşrubat düzür. Ə.Haqverdiyev. Ortalıqda müzəyyən xonçalarda əlvan şirniyyat və sair Şərq adətincə ləvazimat, məşrubat, həlviyyat [düzülmüşdü]. M.S.Ordubadi.