Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary
MƏSLƏKSİZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Mesleksiz olma; eti-
qadsızlıq, eqidesizlik, prinsipsizlik, amalsız-lıq. O özünü məsləksizliyi üstündə qınamırdı, bacarıqsız olduğu üçün qınayırdı. Ə.Əbül-hesen.

MƏSMƏSİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. üzeri sade ve ya budaqlı tüklerle örtülü birillik bitki.

MƏSNƏVİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] ədəb. Her iki misrası hemqafiye olan böyük şeir, menzume. Cəla-ləddin Ruminin məsnəviləri.
Gah məsnə-viyə olub həvəsnak; Ol bəhrdə istərəm düri-pak. Füzuli.

MƏSRƏF : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Xerclenen pul, işle-nen şey; xerc. Yol məsrəfi. Evin aylıq məsrəfi.
□ Məsrəf etmək (eləmək)
xerclemek, iş-letmek, serf etmek. [Tükez:]
.öz malını nə özün yeyib-içirsən, nə əyalına məsrəf edirsən. M.F.Axundzade. [Hacı:]
.özüm fəqirlərə məsrəf elədiyimdən əlavə, iyirmicə manat müamilə qoyub, o müamiləni də fəqirlərə ve-rirəm. Ə.Haqverdiyev. Məsrəf olmaq
xerc-lenmek, işlenmek.
Serfe, xeyir, fayda. Nə məsrəfi var biz-lərə, meyxanə dağılsın. Heyran xanım. [Hacı Nuru:]
.Bu surətdə mənim hünərimdən nə fayda olacaq, mənim şerim nəyə məsrəfdir. M.F.Axundzade.
Serf olunma, işlenme. Suyun məsrəfinə diqqət vermək. Əmək məsrəfini azaltmaq.
□ Məsrəf olmaq
serf olunmaq, xerclen¬mek, işlenmek. [Meherrem bey:] Bəli, bir çox izafə xərclər aramızda adət olunmuşdur. Məsələn: toy işində, vay işində məsrəf olan xərclər kimi. S.S.Axundov.
0 Məsrəfdən çıxmaq (düşmək)
sıradan çıxmaq, daha yaramamaq, elden düşmek, daha istifade edile bilmemek. Ayaqqabım məsrəfdən düşüb.
[Əvvelinci erizeçi:] Indi at məsrəfdən çıxıbdır. M.F.Axundzade.

MƏSRƏFLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Serf olunan, mesref
olunan.
məc. dan. Faydalı, ağıllı-başlı. Mən də deyirəm, bəs kişinin qızı ağzını açıb məsrəfli bir söz söyləyəcək. Ə.Veliyev.

MƏSRUR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] Şen, şad, şadman, se-vincli. Sakit küçələr [Midhede] geniş görün-dü,
. şəhər hürr və məsrur idi. çemenze-minli. Əbdül Saranın otağına daxil olub su səpir, yelləyir, fəqət üzü məsrurdur. C.Cab-barlı. // Zerf menasında. [Rzaquluxan:] Sənin bu dillərin
. məni çox məsrur yola salır. M.S.Ordubadi. Sən fəqət qalib olan ordunla; Cəbhələrdə dolaşırsan məsrur. A.Şaiq. Məs-rur etmək
1) sevindirmek, şadlandırmaq, şad etmek; 2) xoşbext etmek, meramına, isteyine çatdırmaq. Məsrur olmaq
şad ol-maq, sevinmek, şadlanmaq. Olmadın məsrur, ta mən zarü-giryan olmadım; Xatirin cəm ol-madı, ta mən pərişan olmadım. Qövsi. [Şeyx Senan:] Gəldi bir şeyx o dəm üzündə niqab; Məni ta gördü, oldu pək məsrur. H.Cavid.

MƏSRURİYYƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] klas. Mesrurluq, şadlıq, sevinc. Hamı əyləşib yenidən məsru-riyyət ilə dinlərdilər. Ə.Haqverdiyev.

MƏST : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [fars.]
Serxoş, kefli. Ya balıq tutandır, tufana tutulmuş; Yaxud məst imiş kim, batmış və boğulmuş. A.Sehhet. □ Məst etmək (eləmək)
keflendirmek, serxoş et-mek. Içki onu məst etdi. Məst olmaq
içib keflenmek, serxoş olmaq. Axır vaxtlarda Yusif.. əlinə düşən pulu içkiyə verib tez-tez məst olurdu. S.S.Axundov. [Ağa Merdan bey]
. məst olaraq arvadı evdən çıxarıb
. bal-konda yatmağa məcbur edərdi. T.Ş.Simurq.
məc. Xoş ve gözel bir teessüratdan te-sirlenmiş, neşelenmiş, keflenen kimi olmuş, bihuş olmuş, meftun olmuş. Mən nəşeyi-ləli-ləbi-canan ilə məstəm; Saqi, mənə min-bəd meyi-nab gərəkməz. M.Ə.Sabir. □ Məst etmək (eləmək) məc.
keflendirmek, neşe-lendirmek, bihuş etmek, meftun etmek. Onu
məst edərdi öz gözəlliyi; Gül-çiçək açardı gö-zündə həryan. B.Vahabzade. Peçin üstündə qazançadan qalxan qızartma iyi Gülyazı məst elədi. Q.İlkin. Məst olmaq məc.
gözel bir şeyin tesirinden keflenmiş kimi olmaq, huşu getmek, meftun olmaq. Yüzün gördü, şeyda könül, məst oldu; Nə hacət ki, həşr olduqca ayinə. M.V.Vidadi. Səhər yerindən qalxıb həyətə çıxanda ətirdən məst olursan. Mir
Celal.

MƏST : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars. mes] Deriden ve ya başqa yumşaq materialdan tikilen yüngül ayaqqabı; mes. Məst geymək.
[Qerib:] Birisinin aya-ğında məsti var; Birisinin can almağa qəsdi var. "Aşıq Qerib". Qərənfil bacının
. ayaq-larında ipək corabla yüngül məst var idi. İ.Əfendiyev.

MƏSTAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fars.]
sif. Axıcı, süzgün, xu-mar (göz haqqında). Gözləri məstan, sürahi tək çəkilmiş gərdəni; Sözü şirin, özü amma xosrovi-əla pəri. M.P.Vaqif. Endirmədi aşı-ğına; O gözləri məstan keçdi. Aşıq Əlesger.
is. Pişik, pişiye qoyulan ad. Uşaq məs-tan ilə oynayır.
Qayıdıb bir baxdı məstanə; Gördü eşşək gəlir diliranə. A.Sehhet. Mənim məstan pişiyim, yenə çıxıb dizimə; O yaşıl gözlərini zilləmisən üzümə. R.Rza.

MƏSTANƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Süzgün, axıcı, xumar. Apardı ağlımı, din-imanımı; Sənin belə bu məstanə gözlərin. M.P.Vaqif. O məstanə göz-lər süzüldükcə hər an; Alar can, tökər qan xuraman-xuraman. H.Cavid.

MƏSTEDİCİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Keflendiren, xumarlan-dıran, bihuş eden, bihuşedici. [Dilbergilin] həyətlərindəki yasəmən, ərik, alça, albalı ağaclarının çiçəkləri ətrafa məstedici bir qoxu saçırdı. Ə.Sadıq.
.Səhər nəsimi.. gül və çiçəklərin məstedici rayihəsini ətrafa yayırdı.
M.Dilbazi.

MƏSTEDİCİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Mestedici şeyin xas-sesi, tesiri.

MƏSTLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Mest olma, keflenme, ser-xoş olma; keflilik, serxoşluq. Məstlikdən ayıl-maq.
Məstlikdir kim, qılır qəm əhlinə qəm-xarlıq. Füzuli. [Nadir] dərhal məstliyindən ayıldı və qanrılıb baxdıqda Məstan bizi gördü. B.Talıblı.

MƏSUD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərf [ər.] Xoşbext, bexti-yar, seadetli. Məsud adam. Məsud yaşamaq.
[Maral:] Məsud bir göyərçin kimi saf və azadə yaşayırdım.. H.Cavid. Hər üfüqdə bir həvəs, hər bucaqda bir umud; Insanlar daha məsud. M.Müşfiq. □ Məsud olmaq
xoş-bext olmaq, bextiyar olmaq, seadet içerisin-de yaşamaq. [Balaş:]
.Gəlişinizdən nə qədər məmnun olduğumu bilsəydiniz, məsud olar-dım. C.Cabbarlı.

MƏSUL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.]
üzerine mesuliyyet qoyulan, cavabdeh olan; cavabdeh, cavabde-hende, sorğulu. Mirzağa [Cemileni] istirahət evinin bir xidmətçisi və ya məsul bir işçisi zənn etdi. S.Hüseyn. Qəza komitəsinin məsul katibi Nəimovla Cəmil ilk dəfə görüşdü. Mir Celal. □ Məsul olmaq
cavabdeh olmaq, üzerinde mesuliyyet olmaq. O, bu işə məsul olmaq istəmir.
Böyük ehemiyyeti olan, çox mühüm, çox ehemiyyetli; mesuliyyetli. O, bu çətin və məsul vəzifənin öhdəsindən istedadla gəl-məkdə idi. Ə.Memmedxanlı. Onlar belə bir məsul işə getdikləri üçün qürurlanırdılar. İ.Əfendiyev.

MƏSULİYYƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Mesul olma, ca-
vabdehlik. [Möhsünzade] ona başqa bir şö-bədə adi və məsuliyyəti az bir vəzifə təklif edirdi. S.Hüseyn. □ Məsuliyyət daşımaq
cavabdeh olmaq. // öz hereketinden, işinden doğa bilecek her hansı pis neticeni nezere alıb ona cavabdeh olma, mesul olma; cavab-dehlik. [Balaş:] Dilbər, sən bilirsən ki, o biri kağız üçün iş hələ də məhkəmədədir. Indi də bunun məsuliyyəti! C.Cabbarlı. [Hekim:] Xəs-tənin azarı ağır olanda həkimin məsuliyyəti daha da artır. Ə.Veliyev.
0 Məsuliyyətə almaq
mehkemeye ver-mek, mehkeme mesuliyyetine celb etmek. Cinayətkarı məsuliyyətə almaq.
[Sedr:] Müqəssirlər məsuliyyətə alınırlar. C.Cabbarlı. [Prokuror:] Hər bir iş üstündə adamı ləkələ-mək, məsuliyyətə almaq olmaz. S.Rehimov.

MƏSULİYYƏTLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Mesuliyyeti olan;
mesul. Məsuliyyətli tapşırıq.//məc. çox mü-hüm, çox ehemiyyetli. Tikintidə ekskavator-çulara çox çətin və məsuliyyətli bir iş tapşı-rılmışdı. Ə.Sadıq.

MƏSULİYYƏTSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

MƏSULİYYƏTSİZ sif.
Mesuliyyeti ol-
mayan, cavabdehliyi olmayan.
Mesuliyyet hiss etmeyen, öz hereket-lerine fikir vermeyen, cavabdehlik bilmeyen. Məsuliyyətsiz adam. Məsuliyyətsiz cavab.

MƏSULİYYƏTSİZCƏSİNƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Heç bir
mesuliyyet hiss etmeyerek, özünü mesul bil-meyerek. Işə məsuliyyətsizcəsinə yanaşmaq.

MƏSULİYYƏTSİZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Mesuliyyetin
olmadığı hal. [Şeyda:] Sınaq adlandırmaqla məsuliyyətsizliyin üstünü örtmək fikrinə düş-məyin. B.Bayramov.

MƏSULLUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax məsuliyyət. Divanəlik asarıdır, məsulluqdan azaddır. A.Sehhet.

MƏSUM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] Günahsız; heç bir gü-nahı, qebaheti olmayan. // "Yazıq, zavallı" menasında. Məsum uşaqların naləsi, məz-lum anaların fəryadı göylərə səda salmışdı. S.S.Axundov. Gözümün qarşısında mələk qədər məsum bir vücud od içində yanır. S.Hüseyn. Bu kiçik məsum heyvanları dəli-cəsinə sevərdim. A.Şaiq.
məsum-məsum zərf bax məsumcasına. Gövhər də məsum-məsum [Qehremanın] üzünə tamaşa edirdi. Ə.Veliyev.

MƏSUMANƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər. mesum ve fars.
..ane] Günahsız, heç bir günah ve teqsiri olmayan; mesumcasına. Məsumanə baxış.
Nə küskün bir nəzər, yarəb? Nə məsumanə bir surət! H.Cavid.

MƏSUMCASINA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Günahsızcasına,
mesumane, mesum-mesum. Məsumcasına baxmaq.