Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

MÜTİCƏSİNƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Her emre, buyruğa hazır veziyyetde, tabe halda. Müticəsinə qu-laq asmaq. Müticəsinə əmri yerinə yetirmək.

MÜTİLƏŞDİRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Mütileşdirmek"den f.is.

MÜTİLƏŞDİRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. İtaete, boyun ey-
meye, tabe olmağa, her emri yerine yetir-meye mecbur etmek.

MÜTİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Müti adamın veziyyeti, itaet, her şeye boyun eyme. Muxtar bir uşaq mü-tiliyi ilə gözlərini döydü, papirosunu sümürə-sümürə çadırdan çıxdı. B.Bayramov.

MÜTLƏQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf[ər.]
Labüd, şübhesiz, elbette, yeqin, her halda. Həqiqət axtarılan yerdə də mütləq ixtilaf olur. C.Memmedqulu-zade. [İsmet:] Getmiş, artıq əsər yox qəhrə-mandan; Mütləq məni eyləyirmiş imtəhan. H.Cavid. // Her nece olur olsun, her bir halda, qeydsiz-şertsiz. Kitabı mütləq mənə çatdır. Sabah mütləq sizə gələcəyəm. Bu gün mütləq gəlməlidir.
[Zinyet:] öz-özümə söz vermi-şəm ki, payızda işimiz az olanda mütləq bir də gedəm. S.Rehman.
Əsla, heç, qetiyyen, qeti suretde. Məhv olub onda mərdlik əsəri; Mütləq olmaz şüca-ətə cigəri. Füzuli. Mən cahan mülkündə müt-ləq doğru halət görmədim. M.P.Vaqif.
İdealist felsefede: bütün varlığın daimi, deyişmez ilk esası (ruh, ideya, Allah).
Müqayise xaricinde, heç bir hadise, şe-rait ve s.-den asılı olmayaraq götürülen. Əhalinin mütləq artımı.
0Mütləq monarxiya
bax mütləqiyyət. Mütləq sıfır
mümkün olan en alçaq tem-peratur (menfi 273,16°C). Mütləq çempion
müeyyen idman növünün her hansı bir dere-cesinde yarış zamanı en çox xal qazanmış idmançı. Mütləq çoxluq
böyük ekseriyyet.

MÜTLƏQA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf [ər.]
Mütleq, elbette, her nece olursa, hökmen, sözsüz, danışıqsız, şübhesiz. Belə bir qənaət var idi ki, artist mütləqa suflyor altında getməlidir. S.Rehman. [Mirze Hesen:] Bundan mütləqa istifadə et-mək və xalqı bir daha hərəkətə gətirmək la-zımdır. P.Makulu.
Qetiyyen, esla. Bunlar mənə əsər ey-lərmi? Mütləqa yox! Yox! C.Cabbarlı.

MÜTLƏQİYYƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Ali dövlet haki-miyyetinin bir neferin
padşahın elinde ol-duğu idare üsulu, qeyri-mehdud monarxiya, mütleq hakimiyyet. İnqilabi hərəkat geniş-lənərək mütləqiyyəti daha artıq sarsıtdıqca mətbuat və söz azadlığı üçün nisbətən geniş şərait yaranır. M.İbrahimov.

MÜTLƏQİYYƏTÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Mütleqiyyet teref-darı; mütleqiyyete esaslanan.

MÜTRÜB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. mütrib]
Keçmişde musiqinin müşayieti ile toylarda reqs eden oğlan (bezen qız).
.Qorxurdum ki, özlərinə bir qəpik də saxlamayalar ki, mütrüb-zad oy-nadanda şabaş verələr. C.Memmedquluzade. Dəfçalan, zurnaçı, balabançı, mütrüb də man-qalın başında oturardı. H.Sarabski.
dan. Hereket ve danışığında yüngül, qeyri-ciddi adam haqqında; oyunbaz. Müt-rübün biridir.
[Molla Gülendam Hürzada:] Ay qız, ey mütrüb, mən sındırmalı qoz deyi-ləm sındırasan.. çemenzeminli.

MÜTRÜBLÜK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. özünü mütrübe oxşatma, oyun çıxartma; yüngüllük, oyunbazlıq.

MÜTTƏFİQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Birlikde hereket etmek ve ya başqa bir meqsed üçün ittifaq bağlamış tereflerden her biri. Müttəfiqinə kömək etmək. Müttəfiqlərin birgə hərəkəti.
Müttəfiqlərin təyyarələri çox vaxt
. kiçik meydançanın üstündən uçub gedirdi. S.Ve-liyev. □ Müttəfiq olmaq
birge hereket et-mek üçün saziş bağlamaq, ittifaqa daxil olmaq.
Hemfikir, hemrey, elbir, yekdil. [Yaşlı kişi:] Fəqət müxtəlif məzhəb və təriqətlərə mənsub olan müsəlmanlar hamısı bu barədə müttəfiq deyillər. S.Hüseyn. □ Müttəfiq ol-maq
hemrey olmaq, hemfikir olmaq, bir-leşmek.
.Hər biryandaki, camaat istəsə itti-faq edə, əlbəttə ki, müttəfiq olanlar üçün bu bir məsləhətli iş olacaq. C.Memmedqulu-zade; // aralarında ittifaq bağlamaq.

MÜTTƏFİQƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf [ər.] Bir sesle, bir-
likde, yekdillikle, hemreylikle. Buranın ka-mil təbibləri müttəfiqən sənə vacib görürlər, fürsəti fövtə verməyib gedəsən İrəvana. C.Memmedquluzade.

MÜTTƏFİQLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Müttefiq olma; ittifaq,
hemreylik, birlik, bağlılıq.

MÜTTƏHİD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] Birleşmiş, birge.

MÜTTƏHİM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] İttiham olunan; gü-nahkar, müqessir, mehkemede ittiham edilen adam. Müttəhimi dindirmək. Müttəhimin mü-dafiəçisi. // Sif. menasında. [Sedr:] Müttəhim
Baxşının qiyamçılar təşkilatlarına mənsub ol-mağı haqqında sizin əlinizdə başqa bir sübut varmı? C.Cabbarlı. □ Müttəhim etmək
ittiham etmek, teqsirlendirmek, günahlan-dırmaq. [Seba:] Bu sirri bir kimsəyə açma, çünki məni sarayın sirlərini satmaqda müt-təhim edə bilərlər. M.S.Ordubadi.

MÜTTƏHİMLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Müttehim olma; gü-
nahkarlıq, teqsirlilik. Müttəhimliyi üstündən götürüldü.

MÜTTƏSİL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər.]
sif. Arasıkesilmeyen, biri-birinin dalınca davam eden; bitişik, bağ-lanmış.
zərf Arası kesilmeden, ara vermeden davam eden. Bəzi vaxt yağış başlayanda bir həftə müttəsil yağır. Ə.Haqverdiyev. Nəriman babasının müttəsil yağdırdığı və bir-birindən vacib sualların bilmirdi hansına cavab ver-sin. Mir Celal.
zərf Hemişe, her vaxt, daim, ara-beresiz. Ey Füzuli, müttəsil dövran müxalifdir mana. Füzuli. [Taybuynuz öküz]
. müttəsil övqatını zəhmət və məşəqqətdə keçirib, bir kəsdən çək-diyi zəhmətin əvəzinə razılıq və xoş sifət gör-mür. F.Köçerli.

MÜVAFİQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] Uyğun, uyar, hem-aheng. Sənsən mənə həmdəmi-müvafiq. Füzuli. [Odunçu ve iki oğlu] musiqinin üsu-luna (taktına) müvafiq odun yarırlar və balta endikcə, "hey!" edirlər. ü.Hacıbeyov. □ Mü-vafiq olmaq
uyğun olmaq, münasib olmaq, düz gelmek. Olur tədbirimə bir gün müvafiq ruzigar, əlbət. S.Ə.Şirvani.
Münasib, uyğun, yarar, yaraşan, elverişli. Student özünə müvafiq bir ömür sürməkdə idi. çemenzeminli. Güləlioğlu isə fikrini demək üçün müvafiq bir dəqiqə gözlədi. M.Hüseyn.
Razı, hemrey, hemfikir. [Xezinedar:] çox yaxşı danışırsan! Bu xüsusda bilkülliyə mən səninlə müvafiqəm. M.F.Axundzade.

MÜVAFİQƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Uyğun gelme, düz gelme, uyğunluq, münasib olma, müna-siblik.
Uzlaşma, razılaşma, hemreylik. Ara-larında müvafiqət yoxdur.

MÜVAZİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] Bir istiqametde, kesiş-meden yan-yana uzanan. Müvazi yol. Müvazi xətlər.
.Uzanan şose yolu ilə müvazi (z.) şütüyüb gələn Alagöz çayı gürzə kimi parıl-dayırdı. M.Hüseyn.

MÜVAZİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Müvazi olma; paralelizm.

MÜVAZİNƏ(T) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
fiz. Beraber ve eks istiqametde olduqlarına göre bir-birini mehv eden qüvvelerin tesiri neticesinde cis-min hereketsizlik, sükunet halı.
Olduğu veziyyeti saxlama, veziyyetde sabitlik; dayanıqlıq, duruş. Müvazinətini sax-laya bilməmək.
[Qüdret:] Mən öz müvazi-nətimi itirirəm, Gülsabah! C.Cabbarlı. Zey-nal sərxoşluğundan müvazinəsini saxlaya bilmədiyi üçün Mehribana gücü yetmirdi. S.Hüseyn. [Şefi] özünü düzəltmək istədikdə müvazinətini itirib nərdivandan yumbalandı. Ə.Əbülhesen.
məc. Sükunet, sakitlik, aram. Ona əbədi görünən ruhi müvazinət içərisində sonsuz bir zövq duyurdu. M.İbrahimov. Arvadının belə acınacaqlı hala düşməsi onda daxili müva-zinət yaratdı. H.Seyidbeyli.
Beraberlik, tarazlıq, uyğunluq. Qüvvə-lərin müvazinəti.

MÜVAZİNƏTLƏŞDİRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Müvazinet-
leşdirmek"den f.is.

MÜVAZİNƏTLƏŞDİRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Veznlerini
uyğunlaşdırmaq, tarazlaşdırmaq, beraberleş-dirmek.

MÜVAZİNƏTLƏŞMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Müvazinetleş-
mek"den f.is.