Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

NAGAHANILIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Gözlenilmezlik, naqa-fillik, ansızlıq.

NAGAHDAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

NAGAHANDAN zərf Göz-lenmeden, qefilden, bilmeden, tesadüfen, birden. Nagahdan gözlərim görəndə səni; Qalmadı canımda ixtiyar, gəlin! M.P.Vaqif. Nagahandan düşdüm belə dərdə mən; Necə çəkim eşq üzünə pərdə mən. Aşıq Peri.

NAGÜMAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [fars.] Gümanı olmayan, inanmayan, ümidsiz. Nagümanam mən bu dərddən sağalım; Təbib birdir, dərd min bir-dir, yarə yüz. Aşıq Qurbani. □ Nagüman etmək (eləmək)
ümidsiz etmek, arzusunu üreyinde qoymaq. Sapan tək atma məni; Yad-lara satma məni; Yolunu gözləyirəm; Nagü-man etmə məni. (Bayatı).

NAGÜMANLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Gümansızlıq, inamsız-lıq, ümidsizlik.
NAGüVARAsif. ve zərf [fars.] köhn. Qeyri-düzgün; zor, ağır, çetin. Zeynəbə Xudayar bəyin iri burnuna və kifir sifətinə baxıb, ona ər demək nagüvara və naxoş görünürdü. C.Memmedquluzade.

NAGARA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Her iki üzüne deri çekilmiş silindrik gövdeli zerb musiqi aleti. Nağara çalmaq.
Kəndin yuxarı tərəfində qarazurna mələyir, nağara gumbuldayır, tar, qaval səs-lənir, kim isə şirin-şirin oxuyurdu. Ə.Veliyev. □ Nağara ağacı
nağara çalmaq üçün xü-susi şekilde düzeldilmiş iki ağacdan her biri.
◊ Toydan sonra nağara
bax toy. Əbə-dilik bir ağrı tək; Sonra sizi yandıracaq, göy-nədəcək; Toydan sonra bu nağara; Kimə gərək; Nəyə gərək? B.Vahabzade.

NAGARAÇALAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

NAGARAçI is. Nağara çalan çalğıçı. [Cenneteli ağa:] Qız uşağını öz başına qoysan ya aşığa gedər, ya nağaraçıya. N.Vezirov.

NAGARAÇILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Nağaraçının seneti, peşesi. Nağaraçılıq etmək.

NAGD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Pul (her şekilde olur olsun). [Hacı Saleh:] Pul istəyir, deyir pulu nağd verin. S.Rehman. □ Nağd etmək (elə-mək)
her hansı bir şeyi satıb pul etmek (elemek).
Puldan ibaret var, dövlet, servet. Min manat nağdı var. // Sif. mənasında. Hazırda mövcud olan, elde olan, üzde olan. Bir nəfər Hacının əqrəbasından getdiyi Kərbəlaya and içib, Hacı Səlimin bankda on altı milyon nağd pulunun yatdığını söyləyir. Ə.Haqverdiyev. // Mec. menada. Nağd iyirmi adam var.
məc. dan. Mütleq, sözsüz, şeksiz, şüb-hesiz, yeqin.
◊ Nağd eləmək dan.
yeqin etmek (be-zen istehza ile deyilir). Ezamiyyətə getməyi nağd eləmək. Nağdı qoyub nisyə dalınca
getmək (qaçmaq)
yerine yetirilmesi çetin olan bir işden, şeyden yapışmaq. Bu nəqdi qoyub nisyə dalınca nə gedim mən. S.Ə.Şir-vani. Nağdı nisyəyə satmaq
bax nağdı qoyub nisyə dalınca getmək (qaçmaq). Axmaq o adamdır ki, nağdı nisyəyə satır. S.Hüseyn.

NAĞIL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. neql] Adeten efsanevi, fan-tastik qüvvelerin iştirakı ile cereyan eden uydurma hadiseler ve şexsler haqqında he-kaye, revayet (şifahi xalq yaradıcılığının bir növü). Azərbaycan nağılları. Sehirli nağıl-lar.
Şirin-şirin nənəm nağıllar deyir; Mə-nim yuxum qaçır, nənəm əsnəyir. A.Sehhet. Yusif əmi hər gecə bizə şirin-şirin nağıllar da-nışar, çox qəribə tapmacalar deyərdi. A.Şaiq. □ Nağıl etmək (eləmək)
şifahi suretde bildirmek, danışmaq. [İskender:] Ey mənim gözəl Nazlı bacım.. Mənim yanıma gəlmir-sən ki, gəzdiyim şəhərlərdən sənə nağıl elə-yim. C.Memmedquluzade. [Mehriban] dörd-beş illik həyatını, son günədək başına gələn hadisələrin hamısını ona nağıl etdi. S.Hüseyn. Nağıl kimi
eslen olmayan, uydurma, xeyali bir şey haqqında. Yaxşı və dəbdəbəli toy qıza nağıl kimi maraqlı görünürdü. M.İbrahimov.
0 Nağıl açmaq
bir hadise, iş haqqında uzun-uzadı danışmaq. Min də nağıl aç, birin aldatmayır; Keçdi gecə, mətləbə əl çatmayır.. M.Ə.Sabir. [Kerim kişi:] Yaxşı, nağıl açma, de görüm nə istəyirsən? İ.Şıxlı.

NAĞILBAŞI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. folk. Dinleyicileri maraq-landırmaq, güldürmek üçün nağılların evve-linde söylenen yüngül mezmunlu müqed-dime, giriş; meselen, Hamam hamam içinde; Xelbir saman içinde; Deve delleklik eler; Köhne hamam içinde ve s.

NAĞILBAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. neql ve fars.
..baz] Nağıl danışmağı, yaxud nağıla qulaq asmağı çox seven adam. İkinci gün [Sabirin] yadına
. nağılbaz qocalar düşürdü. S.Rehimov.

NAĞILBAZLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Nağıl danışmağı, yaxud nağıla qulaq asmağı sevme. Bağır istədi de-sin ki, oxuma, səhər-səhər nə nağılbazlıqdı, nağılı gecələr danışarlar,
. amma deməyə macal tapmadı, çünki Nurcabbar artıq ayaq üstə idi. İ.Melikzade.

NAĞILÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
çox nağıl bilen ve onları meharetle danışmağı bacaran adam. Nağılı nağılçıdan öyrən. (Ata. sözü). [Molla Abbas:] Necə nağıl de? Nə zəvzək danışırsan?.. Mən vaizəm, yoxsa nağılçıyam ki, sizə nağıl de-yəm? C.Memmedquluzade. [Əsger] nağılçı deyil. O sənə Leyli və Məcnun məsələsini misal göstərdi. M.S.Ordubadi.
çoxdanışan, çerençi, boşboğaz, naqqal, lağlağı; uydurmaçı. [Meşedi Rüstem:] Bizə nə versələr, ikiqat qiymətini alsınlar. Sən nə nağılçı kişisən. R.Əfendiyev. Danabaşlılar [Xelili] "nağılçı", yaxud "qəzetçiXəlil" ad-landırırlar. M.İbrahimov.

NAĞILÇILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Uzunçuluq, sözçülük. Yazıçı
. özbaşına təsviri istədiyi yerdə kəssə və ya əlavə edib uzatsa, nağılçılıq meydana çıxar. M.İbrahimov.

NAĞILVARI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf ve sif. üslub ve mezmun etibarile nağıl kimi olan, nağıla oxşar. Nağıl-vari danışmaq. Nağılvari yazmaq.

NAHAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [fars. na... ve ər. heqq]
Haq-sız, edaletsiz, haqq ve insafa müğayir; qanun-suz. [Yusif şah:] Hakimi-vilayətlərə mənim tərəfimdən elan edərsiniz ki, Allahdan qorx-sunlar, nahaq iş tutmasınlar.. M.F.Axund-zade.
Əbes, yersiz, boş, bihude. Nahaq iş.
Nə layiqdir sənin kimi sərvərə; Bais ola belə na-haq işlərə. Q.Zakir. Nahaq söz od vurar qəlbə, fəqət haq sözkeçər daşdan. S.Vurğun. □ Na-haq yerə
boş yere, ebes, heç bir ehtiyac olmadan. Nahaq yerə gəlmək. Nahaq yerə cəncəl işə qarışdı.
[İbrahim bey:] Mən bil-mirəm, o kimə yamanlıq etmişdi, biçarə lap nahaq yerə bədbəxt oldu. N.Vezirov. [Mirze Cavad:] Ay balam, nahaq yerə bu əziyyət nə lazımdır, niyə özünü incidirsən? Ə.Haqver-diyev.

NAHAQCA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Nahaq yere, ebes yere. Qəlbini incitməsin nahaqca vicdanın sənin! Ə.Nezmi.

NAHAQDAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Heç bir esas ve delil olmadan, haqsız olaraq. Nahaqdan işə düş-mək.
Məsləhətçin eləyiblər neçə əşxası qa-çaq; Neçə kəs var ki, nahaqdan olubdur dus-taq.. S.Ə.Şirvani. // Nahaq yere, ebes yere. [Rehman:] Lap nahaqdan ləşkəri göndərdiniz belə uzaq. ü.Hacıbeyov.

NAHAQLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Haqsızlıq, edaletsizlik, insafsızlıq. [Meherrem:] [İki cavanı zor ile ayırmaq] ədalətsizlik deyilmi? Nahaqlıq de-yilmi. C.Cabbarlı.

NAHAMAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [fars. nahemvar]
Kele-kötür, girintili-çıxıntılı, çala-çuxur, hamar olmayan. Nahamar yer. Nahamar taxta.
Sər-bəndin nahamar olması [ustanı] ayağının da birini qaldırıb havada fırlamağa məcbur etdi. çemenzeminli. Nahamar yolda maşın atılıb-düşəndə az qala [Firengizin] beyni tər-pənirdi. B.Bayramov.
məc. Kobud, qaba, yöndemsiz, biçimsiz. Nahamar adam.
İbrahim başını qaldırıb baxanda gördü, bu bir nahamar ifritədir ki, alt dodağı yer süpürür, üst dodağı göy süpü-rür. (Nağıl).

NAHAMARLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Nahamar şeyin halı. Sahənin nahamarlığını düzəltmək.

NAHAMVAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

klas. bax nahamar.

NAHAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. nehar]
Günorta yemeyi. Nahar etmək.
Mirzə iştahasız nahar yeyib yatmaq istədi. Ə.Haqverdiyev. Hədiyyə naha-rını təzəcə bitirmişdi ki, qapıda maşın səs-ləndi. Mir Celal. // Bu meqsedle hazrrlanmış yemek, xörek. Nahar hazırlamaq.
.Qız nahar bişirmək üçün ərzaq almağa getdi.
M.S.Ordubadi.
Hemin xörek yeyilen vaxt; günorta. Na-hara qədər işləmək.
Səlimə qadınlar klubun-da nahardan axşama qədər çalışır. H.Nezerli. Əfruz bacı bir gün nahardan sonra Mədədi yaxaladı. S.Rehimov.

NAHARLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Nahara mexsus, nahara aid, nahar üçün. Naharlıq ərzaq tədarük et-mək.
[Cefer:] Qardaş, indi növbətdən çıxa bilərsən, iki naharlıq biletimiz var. çemen-zeminli.

NAHARSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərfYemeksiz, ac. Naharsız saxlamaq.
[Qaraca qız:]
.Anam sağolanda məni də naharsız qoyardı. S.S.Axundov.