Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary
NƏVAZIŞLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Nevaziş gösteren, ezizle-yici, oxşayıcı, riqqetli, riqqetle dolu.
.[Mu-radın] sönmüş ruhuna yalnız Nigarın nəva-zişli əli bir sıcaqlıq verə bilərdi. S.Hüseyn.

NƏVƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Oğlun ve ya qızın uşağı. Döv-lətdə
dəvə, övladda
nəvə. (Ata. sözü). İzzət qarı dönüb yanında yatmış nəvəsi Qumruya baxdı. Ə.Memmedxanlı.

NƏVƏ-NƏTICƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

top. Neveler, neticeler
hamısı birlikde; uşaqlar, övladlar, nesil me-nasında. Olməz-itməz Xədicə; Görər nəvə-nəticə. (Mesel). [Bedircahan:] Nəvə-nəticə-lərindən artıq ömür edəcəksən.. N.Vezirov.

NƏVVAB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Naib sözünün cemi; naibler.

NƏZAFƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Temizlik, paklıq.

NƏZAKƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər., esli fars.]
Terbiye, edeb, merifet; edeb qaydaları. [Müellimin] özündən ədəb və nəzakət xaricində heç bir hərəkət baş verməmişdi. S.Hüseyn. Xəlil məq-sədinə nail olacağını duyaraq nəzakətini bir qat daha artırdı. çemenzeminli.
Zeriflik, incelik, letafet, naziklik, gö-zellik. Cismi dolu, nazik bədəni, beli; Gör-məmişəm dilbər bu nəzakətdə. M.P.Vaqif.
Nəzakətlə şeklinde zərf- edeble, edeb qaydalarını gözleyerek. Nəzakətlə cavab ver-mək. Nəzakətlə yer göstərmək.

NƏZAKƏTLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Ədebli, terbiyeli, me-
rifetli. Nəzakətli qız.
[Güneş] nəzakətli, ciddi və iradəli bir qadın olmuşdu. A.Şaiq. [Xanım:] Nə qədər nəzakətlisiniz!
dedi,
heç qarşınızda duranın qadın olduğunu düşü-nürsünüzmü? H.Nezerli.
məc. İnce, zerif, letif, nazik, gözel. Bö-yük qız
. nəzakətli bir
. gözəl olduğunu sü-but edirdi. S.S.Axundov.

NƏZAKƏTLILIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Nezaket, edeb qay-
dalarını gözleme; edeblilik, terbiyelilik, me-rifetlilik, incelik.

NƏZAKƏTSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Ədebsiz, terbiyesiz,
merifetsiz, kobud, qaba. Nəzakətsiz adam.

NƏZAKƏTSIZLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Ədebsizlik, terbi-
yesizlik, merifetsizlik, kobudluq, qabalıq. [Qetibe:] Səni sevdiyim üçün mənə əxlaqsız deməyin nəzakətsizlikdir. M.S.Ordubadi.

NƏZARƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Yoxlama meqse-dile baxma, göz qoyma, nezer yetirme, göz altında saxlama, fikir verme, diqqet yetirme. Hərbi idarələr [şeherin] üzərinə ciddi nəzarət təyin etmişdilər. M.S.Ordubadi. İndi o, Qu-lamı öz nəzarəti altında saxlamaq istəyirdi. Ə.Əbülhesen. □ Nəzarət etmək
nezer yetirmek, üstüne göz qoymaq, baxmaq, xe-tirde, yadda saxlamaq.
Her hansı bir fealiyyete nezaret eden idare. Xalq nəzarəti. // köhn. bax nazirlik
ci menada.

NƏZARƏTÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Nezaret eden, baxan: vezifesi bir şeye nezaret etmek olan; baxıcı. [Pristav] kəndə gəlib Əhmədlə söhbət elə-diyi ilk andan ondan şübhələnmiş və qərara almışdı ki, şəhərə qayıdan kimi onun adını şübhəli adamlar siyahısına yazsın, ayrıca bir qovluq düzəltsin və Əhmədin üzərinə nəza-rətçi qoysun. I.Şıxlı.

NƏZARƏTÇILIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Nezaretçinin işi, ve-zifesi; baxıcılıq, gözetçilik, keşikçilik.

NƏZARƏTSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zər/üstünde neza-ret (göz) olmayan (olmadan), nezaret edil-meyen, baxıcısız, heç kes terefinden neza-ret edilmeyen. Nəzarətsiz əkin. Nəzarətsiz tikinti.
.Bostanı nəzarətsiz qoymağa Qa-ranın ürəyi gəlmirdi. Ə.Əbülhesen. // Baxım-sız. Nəzarətsiz uşaqlar.

NƏZARƏTSIZLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Nezaretsiz şeyin halı, veziyyeti, nezaret olmadığı hal. // Ba-xımsızlıq.

NƏZDINDƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fars. "nezd"den] Yanında, idarenin tabeliyinde. İnstitutun nəzdində kitab-xana var.
Məktəb nəzdində olan cəmiyyəti-xeyriyyə onun uşaqlarını dərs pulundan azad etmişdi. Ə.Haqverdiyev. Trest nəzdindəki qazıma idarəsinin iş sürəti artmışdısa da, Qüdrət bunu yalnız işdəki dönüşün ilk mər-hələsi hesab edirdi. M.Hüseyn.

NƏZƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Baxma, baxış, baxmaq terzi, gözlerin ifadesi. Xoş nəzərlə baxmaq. Acıqlı nəzərlərlə süzmək. Küskün nəzər. İncik nəzər.
Ey gül, nə əcəb silsileyi-müşki-tərin var; Ahu nəzərin var! M.Ə.Sabir. [Ağsaqqal qocalar]
. qorxaq nəzərləri ilə bizi salam-ladılar. H.Nezerli. // Göz, baxış.
.Hamının nəzəri onlara tərəf çevrildi. Mir Celal.
məc. Nəzərində şeklinde
..gözünde,
..tesevvüründe,
..düşüncesine göre. İşləri-miz avropalıların nəzərində elə bir
. əhəmiy-yətli əhvalatdır ki,
. onlar indiyədək neçə cild kitablar yazıblar. C.Memmedquluzade.
..Fərruxun nəzərində tamam başqa bir aləm açıldı. Mir Celal.
Göz, diqqet, himaye, kömek. Səməd dər-hal Nadirin yanına yüyürüb [dedi:]
Bacı-oğlu, xoş gəlmisən, sənin nəzərin bizim üstü-müzdən əskik olmasın. B.Talıblı.
məc. Bedbextlik, uğursuzluq, göze gel-me, gözdeyme. [Qadın:]
.Mat-məəttəl qal-mışam ki, bu nə bəladı, nəzərdi, gözdü, afətdi.
Mir Celal.
◊ Nəzər dəymək
bax göz dəymək
("göz"de). Tanrıdan əhdim budur; Dəymə-sin nəzər sənə. (Bayatı). Nəzər etmək (yetir-mək, qılmaq)
nezer salmaq, diqqet etmek, fikir vermek, maraqlanmaq, göz yetirmek. Nəzərdə tutmaq (saxlamaq)
nezere al-maq, fikirde tutmaq, haqqında düşünmek. [Aslanov:] Mollayev məni də çağırtdırıb, nə-zərdə tut ki, bu gün bərk vuruşa bilərik. M.Hüseyn. Əntərzadə bütün bu mülahizələri nəzərdə tutub, bədii hissəyə hazırlıq görmə-mişdir. Mir Celal. Nəzərdən düşmək (çıx-maq)
unudulmaq, yaddan çıxmaq, etibardan düşmek; gözden düşmek. Gövhəri-əşkim kimi düşdün nəzərdən aqibət. S.Ə.Şirvani. [Sara:]
.Səni sevəndən sonra hər bir şey nəzərim-dən çıxıb. C.Cabbarlı. Nəzərdən keçirmək
gözden keçirmek, baxmaq, göz yetirmek.
.Onların mənzillərini nəzərdən keçirdik. M.S.Ordubadi. [Oğlan] daş-qaşı bir-bir eh-tiyatla götürüb, yanından sallanan qiymət kağızını nəzərdən keçirdi. S.Rehimov. Nə-zərdən qaçırmaq
diqqetsizlik üzünden unutmaq, gözden qaçırmaq, yaddan çıxarmaq. [Sedr:]
.Lazımi idarələr bunu nəzərdən qa-çırmışlar.. C.Cabbarlı. Nəzərdən qaçmaq
bax gözdən qaçmaq ("göz"de). Bu şanlı vəzifəm, inan, şübhəsiz; Mənim nəzərimdən qaçmayıb, qaçmaz. S.Rüstem. Nəzərə al-maq
bax nəzərdə tutmaq. Deyirəm, öl-məyini, ay kişi, bir al nəzərə. M.Ə.Sabir. Nə-zərə gəlmək
1) görünmek,
..kimi görün-mek. Rəngi saralmış, başının tükləri ağarmış Şaban altmış yaşında nəzərə gəlirdi. Ə.Haq-verdiyev; 2) b a x gözə gəlmək
cü me-nada ("göz"de). Nəzərə vermək
maraq oyatmaq, nezer-diqqeti celb etdirmek, ne-zere çarpdırmaq. [Ağa Kerim:] Sənin canın üçün bir növ ilə səni Hacı Qafurun arvadı-
nın yanında nəzərə verdim. M.F.Axundzade. [Mirze İsmayıl:] Sonra mən səni xanın nə-zərinə verərəm. Ə.Haqverdiyev. Nəzəri cəlb etmək
maraq oyatmaq, diqqeti celb etmek, hamının marağına sebeb olmaq. Bu sel kimi axan müxtəlif dəstələr sırasında hamının nə-zərini özünə cəlb edən Azərbaycan qadınları dəstəsi idi. S.S.Axundov.

NƏZƏR-DIQQƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]: nəzər-diqqəti cəlb etmək
hamıda maraq oyatmaq, hamı-nın diqqetini özüne çekmek. [Xedicenin] ba-şında açıq rəngli çadrası nəzər-diqqəti cəlb edirdi. S.Hüseyn. Bu adam, qatarı qarşıla-yan növbətçinin və sərnişinlərin nəzər-diqqətini cəlb etməməyə çalışaraq, stansi-yadakı kiçik evlərin arasında gözdən itdi. S.Rehman.

NƏZƏRƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

qoş. [ər.] klas. Göre, esasen, baxılarsa, nezerince. Onun fikrinə nəzərən.
[Mahmud bey:] ümidim var ki, haqq aşıqlı-ğına nəzərən Pərini sənə versin. "Qurbani".

NƏZƏRI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.]
Nezeriyyeye esasla-nan, nezeriyye olan, nezeriyye ile elaqedar, nezeriyye esasında qurulmuş. Nəzəri əsər. Nəzəri məqalə. Nəzəri nəticə.
[Zeynal] mu-siqinin, şeir və ədəbiyyatın bəzi nəzəri cəhət-lərini bilirdi. S.Hüseyn. [Yunis] nəzəri dərs-lərdən gözəl imtahan verdi. Mir Celal.
Mücerred mentiqi ve ya riyazi hesab-lamalar yolu ile alınan. Nəzəri hesablama. // xüs. İlkin esaslara, şertlere göre mümkün ola bilen, nezerde tutulan. Maşının nəzəri məhsuldarlığı.
Nezeri meselelere hesr olunan, nezeri meqsed daşıyan. Nəzəri konfrans. Nəzəri mə-ruzə.

NƏZƏRINCƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax nəzərən.

NƏZƏRIYYAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. "nezeriyye" söz. cemi] Sırf elmi-nezeri mesele.

NƏZƏRIYYƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Biliyin her hansı bir sahesinde rehber tutulan ideyalar sistemi, elmi sistem; ictimai-tarixi heyatın gedişinde toplanmış tebiet ve cemiyyet haqqındakı bi-liklerin mecmusu. İnqilabi nəzəriyyə. Ehti-mal nəzəriyyəsi.
Tecrübi biliyin eksine olaraq, her hansı bir elmin, senetin mücerred mentiqi planda işlenmiş ümumi esasları. Nəzəriyyə ilə məş-ğul olmaq.
Tecrübi fealiyyet ve ya heqiqi varlığın eksine olan ümumi mücerred mühakime.

NƏZƏRIYYƏBAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. ve sif. [ər. nezeriyye ve fars.
..baz] Ancaq nezeriyyeye, mücer-red nezeri mülahizelere esaslanan, nezeriyye ile oynayan adam; yalançı alim.

NƏZƏRIYYƏBAZLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Real varlıq ve ya
praktik fealiyyetden serf-nezer ederek, yal-nız nezeriyye, mücerred mülahizelerle meş-ğul olma.